Στο διάστημα μεταξύ του Α’ και Β’ παγκοσμίου πολέμου η Τσεχοσλοβακία έγινε γνωστή ως “το πολεμικό εργοστάσιο του κόσμου”.
Η οπλοβιομηχανία της ενισχύθηκε κατακόρυφα όταν Γερμανία και Αυστρία -εξαναγκασμένες από τους όρους της Συνθήκης των Βερσαλλιών- πούλησαν εκεί τα εργοστάσια παραγωγής και τα αποθέματα όπλων Mauser και Manlicher αντιστοίχως.
Εντός μηνών, άρχισαν να εξάγουν οπλισμό σε μέρη από την Τουρκία μέχρι τη Χιλή, μια παράδοση που επέκτειναν και συνέχισαν μέχρι σήμερα.
Πίσω από το παραπέτασμα
Η πορεία δεν ήταν ασυννέφιαστη.
Με την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία, οι Γερμανοί έβαλαν στο μάτι την Τσεχοσλοβακία και την κατέλαβαν ανενόχλητοι το 1938.
Επέταξαν την οπλοβιομηχανία της χώρας για την πολεμική τους προσπάθεια.
Η ήττα της Γερμανίας δε βελτίωσε την κατάσταση γιατί το 1948, ένα κομμουνιστικό πραξικόπημα εθνικοποίησε όλα τα εργοστάσια, φέρνοντας ουσιαστικά τους Τσέχους κάτω από τον έλεγχο του Συμφώνου της Βαρσοβίας.
Το 1955 οι Σοβιετικοί επέβαλαν τη χρήση του φυσιγγίου 7,62Χ39mm (Μ43) και του τυφεκίου ΑΚ-47 σε όλους τους συμμάχους τους, παραχωρώντας δωρεάν την τεχνογνωσία κατασκευής.
Οι Τσέχοι αρνήθηκαν την πλήρη πρόσδεση στο σοβιετικό άρμα και κατέληξαν σε ένα συμβιβασμό: θα υιοθετούσαν το ρωσικό φυσίγγιο, αλλά θα σχεδίαζαν αυτόνομα ένα όπλο με τα δικά τους στάνταρ.
Το τουφέκι των “αδεσμεύτων”
Το νέο όπλο σχεδίασε ο Jiri Cermak (Κύρι Τσέρμακ) ως αντικαταστάτη της ημιαυτόματης αραβίδας Vz56.
Μπήκε σε υπηρεσία ως “Samopal Vzor 1958” (αυτολεξεί “Υποπολυβόλο Υποδείγματος 1958”) που δείχνει πως η στρατιωτική ιεραρχία το θεωρούσε ως ένα ελαφρό αυτόματο παρά ως τυφέκιο μάχης.
Εκμεταλλευόμενος τη μειωμένη ανάκρουση και το μικρό μήκος του κάλυκα ο Cermak κατόρθωσε να σχεδιάσει ένα συμπαγές όπλο που εκτελούσε μονή βολή ή ριπές, όντας ελεγχόμενο και αποτελεσματικό μέχρι τα 300 μέτρα.
Η μαζική παραγωγή ξεκίνησε το 1959 στο εργοστάσιο της CZ στο Μπρνο και συνεχίστηκε για εξαγωγές μέχρι τη δεκαετία του 2000.
Έχει εξοπλίσει αρκετές χώρες, μεταξύ των οποίων και την Κύπρο ενώ στη διάρκεια του “ψυχρού πολέμου” βρέθηκε σε πολλά μέτωπα από τη λατινική αμερική και το Βιετνάμ μέχρι τη Νότια Αφρική. Πολλές φορές εκτόπιζε τα κινεζικά ή ρωσικά ΑΚ-47, φέρνοντας έσοδα στα κρατικά ταμεία.
Παρεξηγημένη εμφάνιση
Με την πρώτη ματιά, κάποιος εύκολα περνά το Vz.58 ως μια ακόμη παραλλαγή του Καλάσνικωφ. Η παρεξήγηση οφείλεται στον κυρτό γεμιστήρα, τη χειρολαβή και το προφίλ της κάνης. Όμως εσωτερικά, τα δύο όπλα είναι εντελώς διαφορετικά.
Το τσεχικό τουφέκι βασίζεται περισσότερο στο γερμανικό Stg.44. Διαθέτει ριζικά διαφορετικό σύστημα λειτουργίας αερίων με πιστόνι βραχείας οπισθοδρόμησης.
Το χρωμιωμένο κλείστρο δύο μερών (λειτουργεί παρόμοια με το FN FAL), ο εργονομικός επιλογέας πυρός και η άμεση άφεση του επικρουστήρα χωρίς σφύρα είναι όλα στοιχεία που απουσιάζουν από το ρωσικό σχέδιο.
Εκείνο που μοιράζονται τα δύο όπλα είναι η τοποθέτηση του μοχλού όπλισης στη δεξιά πλευρά, η θέση του συστήματος αερίων πάνω από την κάνη και η παρόμοια τεχνική κατασκευής του κορμού. Αυτά όμως τα κοινά στοιχεία, τα “έκλεψαν” και οι δύο από τους Γερμανούς.
Ακόμη και έτσι το Vzor58 καταφέρνει να ζυγίζει εξακόσια γραμμάρια λιγότερα από το Καλάσνικωφ.
Αυτό σε συνδυασμό με την υψηλή ταχυβολία (800 βλήματα/λεπτό) το καθιστά λιγότερο ελεγχόμενο στις ριπές.
Οι γεμιστήρες είναι επίσης διαφορετικοί, με εκείνους του Vz.58 να κρατούν το κλείστρο ανοικτό στην τελευταία βολή.
Χωρούν 30 φυσίγγια και φτιάχνονται από φύλλο αλουμινίου.
Στο βασικό μοντέλο του πεζικού, το κοντάκι και ο ξυστός είνα φτιαγμένο από ένα είδος λαμιναρισμένου ξύλου που δημιουργείται από πεπιεσμένο πριονίδι και ρητίνες. Είναι αδιαπέραστο από υγρασία. Η έκδοση για αλεξιπτωτιστές διαθέτει ένα συρμάτινο κοντάκιο που διπλώνει κατά μήκος του κορμού. Τότε το μήκος είναι μόλις 64 εκατοστά.
Ένα βασικό μειονέκτημα του Vz.58 σε σχέση με τα σύγχρονα όπλα είναι η έλλειψη ραγών για οπτικά. Αλλά την εποχή που σχεδιάστηκε, τα ρυθμιζόμενα σιδερένια στόχαστρα ήταν η μοναδική επιλογή.
Μια επιτυχημένη σταδιοδρομία
Το Vz.58 υπηρέτησε την Τσεχοσλοβακία και τις δύο χώρες που προέκυψαν από τη “βελούδινη διάλυση” της για 50 χρόνια. Οι Σλοβάκοι το χρησιμοποιούν ακόμη, ενώ οι Τσέχοι πλέον το αντικατέστησαν με όπλα νατοϊκού τύπου. Δεν είναι σπάνιο να τα βλέπει κανείς σε στιγμιότυπα ειδήσεων από διάφορες περιοχές του πλανήτη. Πρώην τσεχικά αποθέματα έχουν πωληθεί στη δευτερογενή αγορά μετά απο κατάλληλη μετατροπή που περιέλαβε ακύρωση της σχαστηρίας αυτόματης βολής και αλλαγή των φθαρμένων κανών με νέες. Είναι πολύ δημοφιλή στον Καναδά, την Πολωνία και την Τσεχία γιατί είναι αξιόπιστα και με χαμηλό κόστος. Εσχάτως τα παρατηρούμε στην Ουκρανία, όπου φτάνουν μέσα από τα νατοϊκά κανάλια. Η χρήση του φυσιγγίου 7,62Χ39mm εξασφαλίζει τη συμβατότητα με τα τεράστιες ποσότητες πυρομαχικών που εισρέουν από τις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών