Από τον Ψυχρό Πόλεμο… στον Ψυχρό Θερμό Πόλεμο – Γιατί η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία

Θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε την περίοδο που βρίσκεται τώρα ο κόσμος με τον όρο «ψυχρός θερμός πόλεμος», καθώς αυτή η περίοδος έχει σημαντικές διαφορές από την κλασική έννοια του «Ψυχρού Πολέμου».
Στο πλαίσιο του παλιού Ψυχρού Πολέμου, η στρατιωτική αντιπαράθεση μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων ήταν πάντα έμμεση.
Οι συγκρούσεις γίνονταν μέσω των «πληρεξουσίων» και ποτέ δεν συνέβησαν απευθείας στα φυσικά σύνορα των δύο μπλοκ.
Κατά συνέπεια, αυτές οι συγκρούσεις δεν θα μπορούσαν πραγματικά να αποτελέσουν μια άμεση απειλή για την επιβίωση των δύο βασικών υπερδυνάμεων της τότε εποχής, καθώς δεν είχαν ποτέ τη δύναμη ή την ένταση να σύρουν τις δύο υπερδυνάμεις απευθείας σε σύγκρουση μεταξύ τους.
Είναι σημαντικό ότι αυτό δεν έγινε ποτέ τυχαία.
Αυτό συνέβη, για παράδειγμα, με τον πόλεμο της Κορέας, όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες, σταθμίζοντας όλα τα υπέρ και τα κατά, εγκατέλειψαν την ιδέα της χρήσης ατομικών όπλων για την επίτευξη των τοπικών τους στόχων.

Ο μεγάλος εχθρός

Σήμερα, η Ρωσία επιδιώκει μια ειδική στρατιωτική επιχείρηση στην Ουκρανία για να εξαλείψει αυτό που έχει εκφράσει εδώ και πολλά χρόνια ως ακριβώς μια τέτοια υπαρξιακή απειλή που προέρχεται από τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, απειλή η οποία έχει να κάνει με την ανάπτυξη όπλων καθώς και με εκπαιδευμένο στρατιωτικό προσωπικό —με τη στρατηγική φιλοσοφία που τοποθετεί τη Ρωσία στη θέση του μεγάλου εχθρού— σε μια πολιτιστικά και ιστορικά συνδεδεμένη περιοχή που βρίσκεται ακριβώς στα σύνορα της Ρωσίας.
Κατά τη διάρκεια της κουβανικής κρίσης το 1962, η απειλή του παγκόσμιου πολέμου και η πιθανώς επακόλουθη πυρηνική εξόντωση αποδείχθηκαν μια αποτελεσματική, αν και επικίνδυνη, στρατηγική για την αποκλιμάκωση των παγκόσμιων εντάσεων.
Η ηγεσία της ΕΣΣΔ και των ΗΠΑ για συμφωνία υποκινήθηκαν όχι τόσο από τους επίσημους κανόνες του διεθνούς δικαίου όσο από μια νηφάλια εξέταση των συνεπειών ενός πυρηνικού πολέμου και την καταδικαστική ευθύνη της αποκάλυψης.

Εγγυήσεις ασφάλειας

Η επίγνωση των καταστροφικών συνεπειών, του ότι βρισκόμαστε στο «χείλος της αβύσσου», ήταν αυτό που τελικά ανάγκασε και τις δύο πλευρές να αναζητήσουν έναν αμοιβαία αποδεκτό συμβιβασμό.
Ακριβώς όπως το 1962, υπάρχει τώρα μια κρίσιμη ανάγκη να επικαλεστούμε την κοινή λογική και τον ορθολογισμό των αντιμαχόμενων πυρηνικών υπερδυνάμεων (Ρωσία και ΗΠΑ), τόσο όσον αφορά τη βελτίωση της τρέχουσας κατάστασης στην Ουκρανία όσο και λαμβάνοντας υπόψη τις απαιτήσεις της Ρωσίας για τις εγγυήσεις ασφαλείας της.
Τέτοιες εγγυήσεις απαιτούν από τις ξένες δυνάμεις να μην αναπτύξουν συστήματα κρούσης κοντά στα σύνορα της Ρωσίας, να εγκαταλείψει το ΝΑΤΟ την προέλασή του προς τα δυτικά σύνορα της Ρωσίας και να αποσυρθούν τα «αντιρωσικά» στρατεύματα της οργάνωσης «άμυνας» πίσω στα σύνορα του 1997, όταν είχε καταπατήσει σε αυτό που κάποτε ήταν η σοβιετική επικράτεια (οι πρώην Βαλτικές Δημοκρατίες, που στερούνται σοβαρών δυνατοτήτων για την παραγωγή συμβατικών και πυρηνικών όπλων - σε αντίθεση με τη σύγχρονη Ουκρανία -, δεν αποτελούν σοβαρή απειλή για τη Ρωσία).
Αυτές οι απαιτήσεις θεωρούνται από την πολιτική, διπλωματική και στρατιωτική ηγεσία της Ρωσίας ως όχι απλώς ορθολογικές, αλλά φιλοσοφικά ευθυγραμμισμένες με τις απαιτήσεις που είχαν αρχικά διατυπωθεί από τις ΗΠΑ όταν διαμαρτυρήθηκαν για την κουβανική κρίση πυραύλων.

Ριζοσπαστικές πρωτοβουλίες

Με αυτές τις απαιτήσεις ουσιαστικά στην άκρη, φαίνεται σαν το Δόγμα Μονρό να έχει ξεχαστεί εντελώς από τις Ηνωμένες Πολιτείες όσον αφορά τη δική τους συμπεριφορά γύρω από τα σύνορα της Ρωσίας.
Η ανάπτυξη αμερικανικών στρατευμάτων στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη και η διατήρηση συγκεκριμένων καθεστώτων (που εδραιώθηκαν τουλάχιστον εν μέρει λόγω της παρέμβασης και της υποστήριξης των ΗΠΑ και της ΕΕ) στα σύνορα με τη Ρωσία απλώς και μόνο επειδή εκφράζουν αντιρωσικές απόψεις.
Αυτό προφανώς εγκρίνεται από την αμερικανική ελίτ επειδή είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος να κρατηθεί η Ρωσία σε κατάσταση κινδύνου.
Όμως θα ήταν ενδιαφέρον να δούμε την απάντηση της Ουάσιγκτον σήμερα εάν η Ρωσία αποφάσιζε ξαφνικά να αναπτύξει επιθετικά οπλικά συστήματα και αντιαμερικανικές στρατιωτικές ομάδες κατά μήκος των νότιων ή βόρειων συνόρων των ΗΠΑ…
Η στάση των ΗΠΑ ωθεί τη Ρωσία σε μια κατάσταση όπου αισθάνεται ότι δεν έχει άλλη επιλογή από το να εξετάσει ριζοσπαστικές πρωτοβουλίες, όπως αυτές που ενδέχεται να είναι γεμάτες σενάρια παγκόσμιου πολέμου.
Για τη Ρωσία, αυτή φαίνεται η μόνη εφικτή επιλογή για να διασφαλίσει την ασφάλεια της.

Ανδρέας Πετσίνης
www.bankingnews.gr