Στο σύγχρονο γεωπολιτικό περιβάλλον, ο πόλεμος έχει πάψει να αποτελεί το κυρίαρχο εργαλείο επίτευξης των στόχων ενός κράτους.
Τα κράτη πλέον προτιμούν πιο ειρηνικά και στρατηγικά μέσα, για την επίτευξη σημαντικών και μακροπρόθεσμων σκοπών.
Η ομάδα BRICS αποτελεί έκφραση αυτής της νέας πραγματικότητας. Η ανάδυσή της αμφισβητεί ευθέως την κυριαρχία του Παγκόσμιου Βορρά και συμβολίζει την οργανωμένη προσπάθεια του Παγκόσμιου Νότου να αναμορφώσει το διεθνές σύστημα και να απαγκιστρωθεί από την ιστορική εξάρτηση, σημειώνει σε ανάλυσή του το Modern Diplomacy.
Οι BRICS ως γεωπολιτικό μπλοκ Ισχύος
Οι BRICS δεν είναι απλώς ένας συμβολισμός συνεργασίας. Πρόκειται για έναν ενεργό γεωπολιτικό παράγοντα που επηρεάζει την παγκόσμια οικονομία και τη διανομή ισχύος. Σταδιακά και μεθοδικά, η συμμαχία μετατοπίζει την ισορροπία ισχύος σε παγκόσμιο επίπεδο, προσελκύοντας το ενδιαφέρον ολοένα και περισσότερων αναπτυσσόμενων κρατών για ένταξη.
Η Κίνα και η Ρωσία, ως βασικά μέλη με παγκόσμια επιρροή, διαδραματίζουν ηγετικό ρόλο. Η Κίνα δεσπόζει στην παγκόσμια οικονομία και αποτελεί σοβαρό ανταγωνιστή όχι μόνο για τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά και για την Ευρωπαϊκή Ένωση, ιδιαίτερα στον τομέα της πράσινης ενέργειας και των ηλεκτρικών οχημάτων. Η Ρωσία, από την πλευρά της, ασκεί σημαντική επιρροή στον ενεργειακό τομέα και αποτελεί γεωπολιτική απειλή για το ΝΑΤΟ.
Η διεύρυνση των BRICS με χώρες όπως το Ιράν και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (λόγω των ενεργειακών τους αποθεμάτων), η Αιθιοπία (με την κρίσιμη πρόσβαση σε λιμένες) και η Αίγυπτος (με τη γεωστρατηγική της θέση) ενισχύει περαιτέρω τον ρόλο της συμμαχίας και διαβρώνει την έως τώρα δεδομένη κυριαρχία του Παγκόσμιου Βορρά.
Η νέα έννοια της Ισχύος
Παραδοσιακά, η ισχύς προσδιοριζόταν με βάση τη στρατιωτική δύναμη και την ικανότητα επιβολής. Ωστόσο, στο σημερινό διεθνές περιβάλλον, η ισχύς ορίζεται και από την ικανότητα ενός κράτους να διαμορφώνει κανόνες, να επηρεάζει αφηγήματα και να ηγείται μέσω της συνεργασίας. Η συνεργασία, λοιπόν, αποτελεί θεμέλιο για μια νέα μορφή ισχύος.
Οι BRICS αξιοποιούν αυτή τη διευρυμένη έννοια. Δεν επιδιώκουν την ανατροπή του διεθνούς συστήματος μέσω σύγκρουσης, αλλά μέσω στρατηγικών συμμαχιών, θεσμικής ενίσχυσης και αθόρυβης μετατόπισης επιρροής. Η απειλή προς τον Παγκόσμιο Βορρά είναι υπαρκτή και απτή, και οι αντίστοιχες αντιδράσεις του εξίσου στοχευμένες.
Η στρατηγική του Παγκόσμιου Βορρά
Κατά τη διάρκεια συνόδου του G7, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Donald Trump, εξέφρασε τη λύπη του για την αποπομπή της Ρωσίας από τον G7 μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014. Υποστήριξε ότι εάν η Ρωσία παρέμενε στο σχήμα, ίσως να είχε αποφευχθεί ο σημερινός πόλεμος, και επιπλέον εμφανίστηκε ανοιχτός στην ιδέα ένταξης της Κίνας.
Αν και οι δηλώσεις αυτές μπορεί να εκληφθούν ως ένδειξη διάθεσης συνεργασίας, ερμηνεύονται και ως μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής για την αποδυνάμωση της επιρροής της Κίνας μέσω ενσωμάτωσής της σε πλαίσια ελεγχόμενα από τον Παγκόσμιο Βορρά.
Αντίστοιχα, το G7 έχει προσκαλέσει ως παρατηρητές τρία στρατηγικά σημαντικά μέλη των BRICS — την Ινδία, τη Νότια Αφρική και τη Βραζιλία — επιχειρώντας να διαμορφώσει επιλεκτικές σχέσεις με χώρες του Παγκόσμιου Νότου και να αποτρέψει την περαιτέρω ενοποίηση της συμμαχίας BRICS.
Η Σύνοδος Κορυφής των BRICS στο Ρίο ντε Τζανέιρο
Στις 6 και 7 Ιουλίου 2025, πραγματοποιήθηκε η ετήσια σύνοδος των BRICS στο Ρίο ντε Τζανέιρο της Βραζιλίας, με τη συμμετοχή όλων των κρατών-μελών, συμπεριλαμβανομένης της Ινδονησίας, του νεότερου μέλους της συμμαχίας. Η σύνοδος επικεντρώθηκε σε κρίσιμα παγκόσμια ζητήματα, όπως οι κυρώσεις των ΗΠΑ και η διεθνής οικονομική αβεβαιότητα. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην καταδίκη των κοινών στρατιωτικών επιχειρήσεων ΗΠΑ–Ισραήλ κατά του Ιράν, οι οποίες χαρακτηρίστηκαν ως παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Οι συζητήσεις αυτές ενίσχυσαν το κοινό μέτωπο των BRICS και ανέδειξαν την πρόθεσή τους να αντιταχθούν στη μονοπολική τάξη πραγμάτων.
Νέα Παγκόσμια Σκακιέρα
Η παγκόσμια σκακιέρα, που κάποτε ελεγχόταν αποκλειστικά από δυνάμεις του Παγκόσμιου Βορρά, αναδιαμορφώνεται.
Οι αναδυόμενες δυνάμεις, κουρασμένες από εξωτερικές επιβολές και θεσμικές εξαρτήσεις, επιχειρούν να διαμορφώσουν τους δικούς τους κανόνες και μηχανισμούς ισχύος.
Η συνεργασία, σε αυτό το πλαίσιο, δεν είναι απλώς σύμβολο ενότητας. Είναι στρατηγικό όπλο. Χρησιμοποιείται από τις ανερχόμενες δυνάμεις για να αποκτήσουν επιρροή και ισχύ, και από τις παραδοσιακές δυνάμεις για να διεισδύσουν ή να αποδυναμώσουν τα νέα σχήματα μέσα από το ίδιο τους το εσωτερικό. Έτσι, η συνεργασία μετατρέπεται σε μία νέα μορφή σύγκρουσης: αθόρυβη, χωρίς στρατιωτικά μέσα, αλλά με στόχο την επιβολή ή την ανατροπή της παγκόσμιας κυριαρχίας.
Η τελική έκβαση αυτής της αθόρυβης μάχης εξουσίας παραμένει ανοιχτή — και καθοριστική για τη μορφή που θα λάβει η νέα παγκόσμια τάξη.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών