Ο μεταψυχροπολεμικός κόσμος της παγκοσμιοποίησης, της χρηματοπιστωτικής υπεροχής και της στρατιωτικής κυριαρχίας των ΗΠΑ κυοφόρησε μια πραγματικότητα με πολυάριθμα προβλήματα και την αίσθηση μιας σοβούσας τεράστιας κρίσης
Όταν ο Boris Yeltsin ανέβηκε σε άρμα μάχης μπροστά στο ρωσικό κοινοβούλιο το 1991, αναδείχθηκε απελευθερωτής του λαού του από μια παρακμάζουσα αυτοκρατορία.
Μέσα σε λίγα χρόνια, όμως, επέβλεψε την εκποίηση κρατικών περιουσιακών στοιχείων, ττον εξευτελισμό θεσμών και μια κοινωνική κατάρρευση.
Η οικονομική «θεραπεία σοκ» που προτάθηκε από δυτικούς οικονομολόγους ιδιωτικοποίησε το κράτος σε τιμές ευκαιρίας, δημιούργησε ολιγάρχες και φτωχοποίησε εκατομμύρια ανθρώπους.
Το σοβιετικό καθεστώς είχε τελειώσει, αφήνοντας τους Ρώσους σε απελπισία και με την εθνική τους υπερηφάνεια στη χλεύη των πρώην αντιπάλων.
Η Αμερική απέναντι σε ένα νέο σταυροδρόμι
Τρεις δεκαετίες αργότερα, οι Ηνωμένες Πολιτείες αντιμετωπίζουν τη δική τους κρίση.
Ο μεταψυχροπολεμικός κόσμος της παγκοσμιοποίησης, της χρηματοπιστωτικής υπεροχής και της στρατιωτικής κυριαρχίας κυοφόρησε μια πραγματικότητα με πολυάριθμα προβλήματα και την αίσθηση μιας σοβούσας τεράστιας κρίσης.
Το κοινωνικό συμβόλαιο που στήριζε τον λεγόμενο Αμερικανικό Αιώνα διαλύθηκε.
Από τον Yeltsin στον Putin
Στη Ρωσία, ο Vladimir Putin αντικατέστησε τον Yeltsin και σταθεροποίησε τη χώρα.
Περιόρισε τους ολιγάρχες και έβαλε την οικονομία σε στέρεες βάσεις.
Στην πρώτη δεκαπενταετία της ηγεσίας του, οι δείκτες ανάπτυξης εκτοξεύθηκαν: το ΑΕΠ πολλαπλασιάστηκε, το χρέος μειώθηκε και οι συντάξεις και τα εισοδήματα αυξήθηκαν. Μέσα σε μια δεκαετία, η Ρωσία μετατράπηκε από «ένα βενζινάδικο που υποδύεται τη χώρα» σε κεντρική δύναμη στην Ευρασία και ηγετικό μέλος των BRICS+.
Παρόμοιες τάσεις στις ΗΠΑ
Όπως ο Yeltsin, ο Donald Trump εκμεταλλεύτηκε τη δυσαρέσκεια προς την πολιτική ελίτ και το βαθύ κράτος της Ουάσιγκτον για να φτάσει στην εξουσία, με υποσχέσεις να ανατρέψει το παλιό σύστημα που αδυνατούσε να μεταρρυθμιστεί.
Όπως ο Putin, δεσμεύτηκε να θέσει την οικονομική κυριαρία ως εθνική προτεραιότητα, να ανασχεδιάσει το σύστημα και να αναβιώσει την αμερικανική βιομηχανική ισχύ.
Ενώ ο Yeltsin κατέστρεψε το παλιό σύστημα και ο Putin δημιούργησε ένα νέο, ο Trump αντιμετωπίζει πιθανώς μεγαλύτερες προκλήσεις από όσες αντιμετώπισε ο Putin.
Κύματα πατριωτισμού
Ο αγώνας μεταξύ κομμουνισμού και καπιταλισμού του 20ού αιώνα έχει δώσει τη θέση του σε παγκόσμιο κύμα πατριωτισμού.
Και οι δύο, Putin και Trump, κινούν τις χώρες τους σε εθνιική τροχιά.
Υποστηρίζουν παραδοσιακές αξίες, δίνουν έμφαση στη θρησκεία και επεμβαίνουν άμεσα στην οικονομία: ο Putin ελέγχει κρίσιμους κλάδους (π.χ. Gazprom), ενώ ο Trump αξιοποιεί τον αμερικανικό ενεργειακό τομέα και πιέζει για στρατηγικές επενδύσεις, όπως στη βιομηχανία ημιαγωγών και στην παραγωγή iPhone στις ΗΠΑ.
Μέσα ενημέρωσης και έλεγχος του πολιτικού αφηγήματος
Και οι δύο ηγέτες περιορίζουν τον χώρο των αντιπολιτευόμενων μέσων ενημέρωσης, αν και με διαφορετικά μέσα.
Ο Putin χρησιμοποίησε κρατική ισχύ για να εξαγοράσει ή να κλείσει ανεξάρτητα κανάλια, ενώ ο Trump βασίζεται σε συνδυασμό κανονιστικής πίεσης και χρηματοοικονομικής επιρροής των υπερπλούσιων.
Παράδειγμα: η απαίτηση πώλησης της TikTok σε αμερικανικά συμφέροντα και οι πιέσεις σε μεγάλα μέσα ενημέρωσης για συγκεντροποίηση και μείωση της μηδενιστικής κριτικής.
Η δύσκολη αναμέτρηση της Αμερικής
Trump και Putin χρησιμοποιούν ηγεμονική πολιτική που σκοπεύσει στην εθνική ανασυγκρότηση.
Ο Putin είχε σχετική ελευθερία να ανασχεδιάσει το σύστημα και να σταθεροποιήσει την οικονομία, βελτιώνοντας τα εισοδήματα και μειώνοντας το χρέος.
Ο Trump, ωστόσο, αντιμετωπίζει μια οικονομία με πολυάριθμα προβλήματα: μεγάλα ελλείμματα, αυξανόμενη ανισότητα, ανεξέλεγκτες δαπάνες και εθνικό χρέος πάνω από 120% του ΑΕΠ.
Το μοντέλο του «Trumpism», μια εθνικιστική εκδοχή της Reaganomics, ενδέχεται να μην αποδώσει καλύτερα.
Χωρίς στρατηγικές μεταρρυθμίσεις και εθνική συναίνεση, οι Ηνωμένες Πολιτείες κινδυνεύουν όχι από απελευθέρωση ή ανασυγκρότηση, αλλά από μακρά διάλυση, παγιδευμένες ανάμεσα στο χάος του Yeltsin και τη σταθερότητα του Putin.
www.bankingnews.gr
Μέσα σε λίγα χρόνια, όμως, επέβλεψε την εκποίηση κρατικών περιουσιακών στοιχείων, ττον εξευτελισμό θεσμών και μια κοινωνική κατάρρευση.
Η οικονομική «θεραπεία σοκ» που προτάθηκε από δυτικούς οικονομολόγους ιδιωτικοποίησε το κράτος σε τιμές ευκαιρίας, δημιούργησε ολιγάρχες και φτωχοποίησε εκατομμύρια ανθρώπους.
Το σοβιετικό καθεστώς είχε τελειώσει, αφήνοντας τους Ρώσους σε απελπισία και με την εθνική τους υπερηφάνεια στη χλεύη των πρώην αντιπάλων.
Η Αμερική απέναντι σε ένα νέο σταυροδρόμι
Τρεις δεκαετίες αργότερα, οι Ηνωμένες Πολιτείες αντιμετωπίζουν τη δική τους κρίση.
Ο μεταψυχροπολεμικός κόσμος της παγκοσμιοποίησης, της χρηματοπιστωτικής υπεροχής και της στρατιωτικής κυριαρχίας κυοφόρησε μια πραγματικότητα με πολυάριθμα προβλήματα και την αίσθηση μιας σοβούσας τεράστιας κρίσης.
Το κοινωνικό συμβόλαιο που στήριζε τον λεγόμενο Αμερικανικό Αιώνα διαλύθηκε.
Μεγάλα τμήματα της χώρας αποβιομηχανίστηκαν, οι πραγματικοί μισθοί σταμάτησαν να αυξάνονται, η το μέσο προσδόκιμο της ζωής μειώθηκε και η πολιτική ζωή κατάντησε σε έναν πολιτιστικό «πόλεμο χαρακωμάτων».
Από τον Yeltsin στον Putin
Στη Ρωσία, ο Vladimir Putin αντικατέστησε τον Yeltsin και σταθεροποίησε τη χώρα.
Περιόρισε τους ολιγάρχες και έβαλε την οικονομία σε στέρεες βάσεις.
Στην πρώτη δεκαπενταετία της ηγεσίας του, οι δείκτες ανάπτυξης εκτοξεύθηκαν: το ΑΕΠ πολλαπλασιάστηκε, το χρέος μειώθηκε και οι συντάξεις και τα εισοδήματα αυξήθηκαν. Μέσα σε μια δεκαετία, η Ρωσία μετατράπηκε από «ένα βενζινάδικο που υποδύεται τη χώρα» σε κεντρική δύναμη στην Ευρασία και ηγετικό μέλος των BRICS+.
Παρόμοιες τάσεις στις ΗΠΑ
Όπως ο Yeltsin, ο Donald Trump εκμεταλλεύτηκε τη δυσαρέσκεια προς την πολιτική ελίτ και το βαθύ κράτος της Ουάσιγκτον για να φτάσει στην εξουσία, με υποσχέσεις να ανατρέψει το παλιό σύστημα που αδυνατούσε να μεταρρυθμιστεί.
Όπως ο Putin, δεσμεύτηκε να θέσει την οικονομική κυριαρία ως εθνική προτεραιότητα, να ανασχεδιάσει το σύστημα και να αναβιώσει την αμερικανική βιομηχανική ισχύ.
Ενώ ο Yeltsin κατέστρεψε το παλιό σύστημα και ο Putin δημιούργησε ένα νέο, ο Trump αντιμετωπίζει πιθανώς μεγαλύτερες προκλήσεις από όσες αντιμετώπισε ο Putin.
Κύματα πατριωτισμού
Ο αγώνας μεταξύ κομμουνισμού και καπιταλισμού του 20ού αιώνα έχει δώσει τη θέση του σε παγκόσμιο κύμα πατριωτισμού.
Και οι δύο, Putin και Trump, κινούν τις χώρες τους σε εθνιική τροχιά.
Υποστηρίζουν παραδοσιακές αξίες, δίνουν έμφαση στη θρησκεία και επεμβαίνουν άμεσα στην οικονομία: ο Putin ελέγχει κρίσιμους κλάδους (π.χ. Gazprom), ενώ ο Trump αξιοποιεί τον αμερικανικό ενεργειακό τομέα και πιέζει για στρατηγικές επενδύσεις, όπως στη βιομηχανία ημιαγωγών και στην παραγωγή iPhone στις ΗΠΑ.
Μέσα ενημέρωσης και έλεγχος του πολιτικού αφηγήματος
Και οι δύο ηγέτες περιορίζουν τον χώρο των αντιπολιτευόμενων μέσων ενημέρωσης, αν και με διαφορετικά μέσα.
Ο Putin χρησιμοποίησε κρατική ισχύ για να εξαγοράσει ή να κλείσει ανεξάρτητα κανάλια, ενώ ο Trump βασίζεται σε συνδυασμό κανονιστικής πίεσης και χρηματοοικονομικής επιρροής των υπερπλούσιων.
Παράδειγμα: η απαίτηση πώλησης της TikTok σε αμερικανικά συμφέροντα και οι πιέσεις σε μεγάλα μέσα ενημέρωσης για συγκεντροποίηση και μείωση της μηδενιστικής κριτικής.
Η δύσκολη αναμέτρηση της Αμερικής
Trump και Putin χρησιμοποιούν ηγεμονική πολιτική που σκοπεύσει στην εθνική ανασυγκρότηση.
Ο Putin είχε σχετική ελευθερία να ανασχεδιάσει το σύστημα και να σταθεροποιήσει την οικονομία, βελτιώνοντας τα εισοδήματα και μειώνοντας το χρέος.
Ο Trump, ωστόσο, αντιμετωπίζει μια οικονομία με πολυάριθμα προβλήματα: μεγάλα ελλείμματα, αυξανόμενη ανισότητα, ανεξέλεγκτες δαπάνες και εθνικό χρέος πάνω από 120% του ΑΕΠ.
Το μοντέλο του «Trumpism», μια εθνικιστική εκδοχή της Reaganomics, ενδέχεται να μην αποδώσει καλύτερα.
Χωρίς στρατηγικές μεταρρυθμίσεις και εθνική συναίνεση, οι Ηνωμένες Πολιτείες κινδυνεύουν όχι από απελευθέρωση ή ανασυγκρότηση, αλλά από μακρά διάλυση, παγιδευμένες ανάμεσα στο χάος του Yeltsin και τη σταθερότητα του Putin.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών