Εάν το Ιράν σκληρύνει τη στάση του, τα κράτη μέλη της ΕΕ δεν θα έχουν επιλογή από το να ακολουθήσουν πιστά τη σκληρή στρατηγική Trump
Στο Μπιαρίτς ο Γάλλος πρόεδρος Emmanuel Macron άνοιξε το δρόμο για μια χαλάρωση της έντασης μεταξύ Αμερικής και Ιράν. Και τις τελευταίες ημέρες, οι κύριοι πρωταγωνιστές έχουν κάνει σημαντικά βήματα μακριά από το χείλος της ολικής ρήξης.
Υπάρχουν όμως αρκετά «αγκάθια» που θα μπορούσαν να εκτροχιάσουν την αποκλιμάκωση, σύμφωνα με όσα υποστηρίζει σε άρθρο του στην ιστοσελίδα Project Syndicate ο Mark Leonard διευθυντής Διεθνών Σχέσεων στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Πριν από τη σύνοδο κορυφής της G7 στο Μπιαρίτς της Γαλλίας, το ερώτημα που απασχολούσε τους διεθνείς κύκλους ήταν ποιος πολιτικός «θα πρωταγωνιστούσε» ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Donald Trump ή ο Βρετανός Πρωθυπουργός Boris Johnson. Ωστόσο, ο παρευρισκόμενος που έκανε τη μεγαλύτερη αίσθηση ήταν ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν Javad Zarif.
Αν και η κάλυψη από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης της διάσκεψης κορυφής επικεντρώθηκε στους εμπορικούς πολέμους, τις πυρκαγιές στον Αμαζόνιο και τον επικείμενο κίνδυνο ενός «no-deal» Brexit, οι συζητήσεις για το Ιράν ήταν εκείνες που ακολούθησαν στην ατζέντα και προβλημάτισαν τους συμμετέχοντες σε μεγάλο βαθμό.
Η τύχη της συμφωνίας για το πυρηνικό οπλοστάσιο του Ιράν του 2015 θα μπορούσε να καθορίσει όχι μόνο εάν η πιο εύφλεκτη περιοχή του κόσμου μετακυλήσει σε ένα ανταγωνιστικό ράλι πυρηνικών εξοπλισμών, αλλά και εάν η δυτική πολιτική συμμαχία μπορεί να επιβιώσει ή όχι, όπως υποστηρίζει ο κ. Leonard.
Στη σύνοδο των G7 στο Μπιαρίτς ο Γάλλος πρόεδρος Emmanuel Macron άνοιξε το δρόμο για μια χαλάρωση της έντασης ΗΠΑ - Ιράν, ενώ τις τελευταίες ημέρες, οι κύριοι πρωταγωνιστές έχουν κάνει σημαντικά βήματα να απμακρύνουν το ενδεχόμενο ολικής ρήξης.
Το Ηνωμένο Βασίλειο για παράδειγμα, απελευθέρωσε το ιρανικό δεξαμενόπλοιο (Grace 1) που κατασχέθηκε στο Γιβραλτάρ, ωστόσο, η πιο σημαντική εξέλιξη, είναι ότι ο πρόεδρος Trump είναι πλέον πρόθυμος να συναντηθεί με τον Ιρανό Πρόεδρο Hassan Rouhani. Μάλιστα δεν θα έφερνε καμία αντίρρηση στο να λάβει το Ιράν μια βραχυπρόθεσμη πίστωση ή δάνειο.
Υπάρχουν όμως αρκετά «αγκάθια» που θα μπορούσαν να εκτροχιάσουν την αποκλιμάκωση.
Η κυβέρνηση Trump εμμένει στη θέση της ότι όσο μεγαλύτερη πίεση ασκείται στο Ιράν, τόσο καλύτερα.
Ο Αμερικανός Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας, John Bolton, θέλει να προκαλέσει ασφυξία στην ιρανική οικονομία και πιστεύει ότι η αποκοπή όλων των διεξόδων προς την Ευρώπη είναι ο δρόμος για να το επιτύχει.
Ακόμη χειρότερα, πέραν των οικονομικών πιέσεων κύκλοι στις ΗΠΑ και στην περιοχή επιδιώκουν με ποικίλους τρόπους να σύρουν το Ιράν σε μια στρατιωτική περιπέτεια.
Από πλευράς του Ιράν υπάρχει το πρόβλημα των σκληροπυρηνικών, πολλοί εκ των οποίων πιστεύουν ότι δεν αποκόμισαν κανένα κέρδος από την τήρηση της πυρηνικής συμφωνίας και δεν είναι πρόθυμοι να συνεργαστούν, απλά θέλουν να ενοχλήσουν περισσότερο.
Αυτός ο συλλογισμός οδήγησε τους ηγέτες του Ιράν να προχωρήσουν τη λήψη δραστικών μέτρων, όπως η κατάσχεση του βρετανικού δεξαμενόπλοιου στο Στενό του Ορμούζ τον περασμένο μήνα, προφανώς, θεωρώντας ότι η Βρετανία έχει καταστεί ο αδύναμος κρίκος της Ευρώπης.
Η αυξανόμενη επιθετικότητα του Ιράν έχει ήδη προκαλέσει προβλήματα στο Ισραήλ, το οποίο όπως αναφέρεται, έχει θέσει στο στόχαστρο περιουσιακά στοιχεία του Ιράν στο Ιράκ, ενώ ήδη χτυπάει τις ιρανικές δυνάμεις στη Συρία.
Ο κίνδυνος τώρα είναι το Ιράν ή οι σύμμαχοί του στη Μέση Ανατολή να διαβάσουν εσφαλμένα την κατάσταση και να περάσουν την κόκκινη γραμμή.
Το Ιράν έχει απογοητευτεί και δικαίως από την αργή πρόοδο της Ευρώπης όσον αφορά την έναρξη του Instex, ενός μηχανισμού που θα επιτρέψει κάποιες συναλλαγές μεταξύ της Ευρώπης και του Ιράν, παρά τις κυρώσεις των ΗΠΑ.
Από την καθυστέρηση αυτή μέχρι του σημείου να θεωρούν κύκλοι στο Ιράν ότι δεν έχουν πάρει τίποτα από την Ευρώπη, και πως η Ευρώπη ευθυγραμμίζεται απόλυτα με την πολιτική Trump είναι μεγάλη η διαφορά και σοβαρό το λάθος.
Αν όντως η Ευρώπη ακολουθούσε τα βήματα Trump και πίεζε το Ιράν σίγουρα θα αντιλαμβάνονταν όλοι πολύ έντονα τη διαφορά.
Μάλιστα, η ικανότητά της να διατηρήσει τη στήριξη στη συμφωνία του Ιράν ενάντια στην πίεση των ΗΠΑ έχει εκπλήξει πολλούς.
Η Ευρώπη έχει κάνει προσπάθειες να αποδεσμευτεί από τις πολιτικές Trump, κρατά χαμηλούς τόνους και σίγουρα δεν θα ήθελε κανείς στο Ιράν να κάνει το ατόπημα να στραφεί κατά της Ευρώπης.
Ακόμη και η βρετανική κυβέρνηση έχει προσεγγίσει τη θέση της ΕΕ.
Αλλά αυτό θα μπορούσε να αλλάξει, εάν για παράδειγμα το Ιράν καταλάμβανε ένα άλλο βρετανικό πλοίο και κρατούσε πολίτες του Ηνωμένου Βασιλείου ως ομήρους, θα ωθούσε τον Βρετανό πρωθυπουργό Johnson να απομακρυνθεί από την ΕΕ και να υιοθετήσει τη στάση της διοίκησης Trump.
Με τον κίνδυνο αυτό είναι απογοητευτικό το γεγονός ότι η Γαλλία, η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο δεν έχουν ξεκινήσει κοινή Ευρωπαϊκή αποστολή στον Περσικό Κόλπο, έτσι ώστε μια επίθεση εναντίον ενός να λογιζόταν ως επίθεση εναντίον όλων.
Εάν το Ηνωμένο Βασίλειο απομακρυνθεί από τη γραμμή της ΕΕ, η Γερμανία θα είναι ο επόμενος στόχος για τους σκληροπυρηνικούς (τόσο στο Ιράν όσο και στις ΗΠΑ) να απομακρυνθούν.
Στο μεταξύ, οι ΗΠΑ εντείνουν τις διπλωματικές τους επαφές στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, όπου έχουν περισσότερες πιθανότητες να προσελκύσουν τα κράτη μέλη της ΕΕ προς την πλευρά τους.
Για να ξεπεράσει αυτούς τους κινδύνους, ο Macron ζητά από το Trump να εξετάσει κάποιες εξαιρέσεις στις κυρώσεις, εφόσον το Ιράν συμμορφωθεί με τους όρους της πυρηνικής συμφωνίας, αφήνοντάς του την πόρτα των συνομιλιών με τη Δύση ανοιχτή.
Η πρόταση αυτή έρχεται, καθώς η πολιτική πιέσεων από πλευράς Trump θα μειωθεί με την πάροδο του χρόνου καθώς το Ιράν χτίζει το απόθεμά του σε εμπλουτισμένο υλικό αναπτύσσοντας παράλληλα ολοένα και περισσότερους τρόπους για να παρακάμψει τις κυρώσεις των ΗΠΑ.
Η περαιτέρω κλιμάκωση, ως εκ τούτου από τις ΗΠΑ, θα μπορούσε να ωθήσει τους Ιρανούς μακριά από την τραπέζι των διαπραγματεύσεων αυξάνοντας τη δυνατότητα στρατιωτικής αντιπαράθεσης εν τω μέσω της προεκλογικής εκστρατείας του Trump.
Σε αυτό το πλαίσιο, αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι στην πρώτη του προεκλογική εκστρατεία, ο Trump υποσχέθηκε να τερματίσει τους ατέλειωτους πολέμους της Αμερικής και τις άσκοπες περιπέτειές του στο εξωτερικό.
Από την άλλη πλευρά η Ευρώπη θα πρέπει επίσης να πείσει το Ιράν να μην υπερεκτιμά τη εξουσία και τη δύναμή του.
Η πρόταση Macron για νέες πιστώσεις στο Ιράν θα μπορούσε να ενισχύσει τη θέση των Ιρανών μετριοπαθών, αλλά η αξιοπιστία του στο Ιράν θα μειωθεί εάν οι Ευρωπαίοι δεν μπορέσουν να ξεκινήσουν τη λειτουργία του Instex.
Ο στόχος, εν πάση περιπτώσει, θα πρέπει να είναι η ενθάρρυνση του Ιράν να κρατήσει χαμηλούς τόνους μέχρι τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου 2020.
Η Ευρώπη θα πρέπει να συνεχίσει να προσφέρει οικονομική στήριξη, αλλά πρέπει επίσης να καταστήσει σαφές ότι αν συνεχιστούν οι επιθέσεις του Ιράν εναντίον ευρωπαϊκών συμφερόντων η Ευρώπη θα υιοθετήσει τη στρατηγική περιορισμού των ΗΠΑ.
Τέλος, οι Ευρωπαίοι πρέπει να έχουν τα μάτια τους προσηλωμένα στον Περσικό Κόλπο.
Ακόμη και αν δεν πρόκειται να οργανώσουν μια κοινή δύναμη, θα πρέπει να αναπτύξουν μια στρατηγική απο-κλιμάκωσης για τημ περίπτωση που ΗΠΑ ή Ιράν κλιμακώσουν την αντιπαράθεσή τους.
Η οργάνωση μιας ναυτικής διάσκεψης με τη συμμετοχή του Ιράν θα μπορούσε να είναι ένα συνετό πρώτο βήμα.
Σε γενικές γραμμές, αυτή είναι η ατζέντα που ο Macron θα προωθήσει στα Ηνωμένα Έθνη τον Σεπτέμβριο.
Εάν η στρατηγική επιτύχει, η σύνοδος κορυφής του Μπιαρρίτς μπορεί να αποδειχθεί η πρώτη επιτυχημένη συγκέντρωση της προεδρίας του Trump.
www.bankingnews.gr
Υπάρχουν όμως αρκετά «αγκάθια» που θα μπορούσαν να εκτροχιάσουν την αποκλιμάκωση, σύμφωνα με όσα υποστηρίζει σε άρθρο του στην ιστοσελίδα Project Syndicate ο Mark Leonard διευθυντής Διεθνών Σχέσεων στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Πριν από τη σύνοδο κορυφής της G7 στο Μπιαρίτς της Γαλλίας, το ερώτημα που απασχολούσε τους διεθνείς κύκλους ήταν ποιος πολιτικός «θα πρωταγωνιστούσε» ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Donald Trump ή ο Βρετανός Πρωθυπουργός Boris Johnson. Ωστόσο, ο παρευρισκόμενος που έκανε τη μεγαλύτερη αίσθηση ήταν ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν Javad Zarif.
Αν και η κάλυψη από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης της διάσκεψης κορυφής επικεντρώθηκε στους εμπορικούς πολέμους, τις πυρκαγιές στον Αμαζόνιο και τον επικείμενο κίνδυνο ενός «no-deal» Brexit, οι συζητήσεις για το Ιράν ήταν εκείνες που ακολούθησαν στην ατζέντα και προβλημάτισαν τους συμμετέχοντες σε μεγάλο βαθμό.
Η τύχη της συμφωνίας για το πυρηνικό οπλοστάσιο του Ιράν του 2015 θα μπορούσε να καθορίσει όχι μόνο εάν η πιο εύφλεκτη περιοχή του κόσμου μετακυλήσει σε ένα ανταγωνιστικό ράλι πυρηνικών εξοπλισμών, αλλά και εάν η δυτική πολιτική συμμαχία μπορεί να επιβιώσει ή όχι, όπως υποστηρίζει ο κ. Leonard.
Στη σύνοδο των G7 στο Μπιαρίτς ο Γάλλος πρόεδρος Emmanuel Macron άνοιξε το δρόμο για μια χαλάρωση της έντασης ΗΠΑ - Ιράν, ενώ τις τελευταίες ημέρες, οι κύριοι πρωταγωνιστές έχουν κάνει σημαντικά βήματα να απμακρύνουν το ενδεχόμενο ολικής ρήξης.
Το Ηνωμένο Βασίλειο για παράδειγμα, απελευθέρωσε το ιρανικό δεξαμενόπλοιο (Grace 1) που κατασχέθηκε στο Γιβραλτάρ, ωστόσο, η πιο σημαντική εξέλιξη, είναι ότι ο πρόεδρος Trump είναι πλέον πρόθυμος να συναντηθεί με τον Ιρανό Πρόεδρο Hassan Rouhani. Μάλιστα δεν θα έφερνε καμία αντίρρηση στο να λάβει το Ιράν μια βραχυπρόθεσμη πίστωση ή δάνειο.
Υπάρχουν όμως αρκετά «αγκάθια» που θα μπορούσαν να εκτροχιάσουν την αποκλιμάκωση.
Η κυβέρνηση Trump εμμένει στη θέση της ότι όσο μεγαλύτερη πίεση ασκείται στο Ιράν, τόσο καλύτερα.
Ο Αμερικανός Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας, John Bolton, θέλει να προκαλέσει ασφυξία στην ιρανική οικονομία και πιστεύει ότι η αποκοπή όλων των διεξόδων προς την Ευρώπη είναι ο δρόμος για να το επιτύχει.
Ακόμη χειρότερα, πέραν των οικονομικών πιέσεων κύκλοι στις ΗΠΑ και στην περιοχή επιδιώκουν με ποικίλους τρόπους να σύρουν το Ιράν σε μια στρατιωτική περιπέτεια.
Από πλευράς του Ιράν υπάρχει το πρόβλημα των σκληροπυρηνικών, πολλοί εκ των οποίων πιστεύουν ότι δεν αποκόμισαν κανένα κέρδος από την τήρηση της πυρηνικής συμφωνίας και δεν είναι πρόθυμοι να συνεργαστούν, απλά θέλουν να ενοχλήσουν περισσότερο.
Αυτός ο συλλογισμός οδήγησε τους ηγέτες του Ιράν να προχωρήσουν τη λήψη δραστικών μέτρων, όπως η κατάσχεση του βρετανικού δεξαμενόπλοιου στο Στενό του Ορμούζ τον περασμένο μήνα, προφανώς, θεωρώντας ότι η Βρετανία έχει καταστεί ο αδύναμος κρίκος της Ευρώπης.
Η αυξανόμενη επιθετικότητα του Ιράν έχει ήδη προκαλέσει προβλήματα στο Ισραήλ, το οποίο όπως αναφέρεται, έχει θέσει στο στόχαστρο περιουσιακά στοιχεία του Ιράν στο Ιράκ, ενώ ήδη χτυπάει τις ιρανικές δυνάμεις στη Συρία.
Ο κίνδυνος τώρα είναι το Ιράν ή οι σύμμαχοί του στη Μέση Ανατολή να διαβάσουν εσφαλμένα την κατάσταση και να περάσουν την κόκκινη γραμμή.
Το Ιράν έχει απογοητευτεί και δικαίως από την αργή πρόοδο της Ευρώπης όσον αφορά την έναρξη του Instex, ενός μηχανισμού που θα επιτρέψει κάποιες συναλλαγές μεταξύ της Ευρώπης και του Ιράν, παρά τις κυρώσεις των ΗΠΑ.
Από την καθυστέρηση αυτή μέχρι του σημείου να θεωρούν κύκλοι στο Ιράν ότι δεν έχουν πάρει τίποτα από την Ευρώπη, και πως η Ευρώπη ευθυγραμμίζεται απόλυτα με την πολιτική Trump είναι μεγάλη η διαφορά και σοβαρό το λάθος.
Αν όντως η Ευρώπη ακολουθούσε τα βήματα Trump και πίεζε το Ιράν σίγουρα θα αντιλαμβάνονταν όλοι πολύ έντονα τη διαφορά.
Μάλιστα, η ικανότητά της να διατηρήσει τη στήριξη στη συμφωνία του Ιράν ενάντια στην πίεση των ΗΠΑ έχει εκπλήξει πολλούς.
Η Ευρώπη έχει κάνει προσπάθειες να αποδεσμευτεί από τις πολιτικές Trump, κρατά χαμηλούς τόνους και σίγουρα δεν θα ήθελε κανείς στο Ιράν να κάνει το ατόπημα να στραφεί κατά της Ευρώπης.
Ακόμη και η βρετανική κυβέρνηση έχει προσεγγίσει τη θέση της ΕΕ.
Αλλά αυτό θα μπορούσε να αλλάξει, εάν για παράδειγμα το Ιράν καταλάμβανε ένα άλλο βρετανικό πλοίο και κρατούσε πολίτες του Ηνωμένου Βασιλείου ως ομήρους, θα ωθούσε τον Βρετανό πρωθυπουργό Johnson να απομακρυνθεί από την ΕΕ και να υιοθετήσει τη στάση της διοίκησης Trump.
Με τον κίνδυνο αυτό είναι απογοητευτικό το γεγονός ότι η Γαλλία, η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο δεν έχουν ξεκινήσει κοινή Ευρωπαϊκή αποστολή στον Περσικό Κόλπο, έτσι ώστε μια επίθεση εναντίον ενός να λογιζόταν ως επίθεση εναντίον όλων.
Εάν το Ηνωμένο Βασίλειο απομακρυνθεί από τη γραμμή της ΕΕ, η Γερμανία θα είναι ο επόμενος στόχος για τους σκληροπυρηνικούς (τόσο στο Ιράν όσο και στις ΗΠΑ) να απομακρυνθούν.
Στο μεταξύ, οι ΗΠΑ εντείνουν τις διπλωματικές τους επαφές στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, όπου έχουν περισσότερες πιθανότητες να προσελκύσουν τα κράτη μέλη της ΕΕ προς την πλευρά τους.
Για να ξεπεράσει αυτούς τους κινδύνους, ο Macron ζητά από το Trump να εξετάσει κάποιες εξαιρέσεις στις κυρώσεις, εφόσον το Ιράν συμμορφωθεί με τους όρους της πυρηνικής συμφωνίας, αφήνοντάς του την πόρτα των συνομιλιών με τη Δύση ανοιχτή.
Η πρόταση αυτή έρχεται, καθώς η πολιτική πιέσεων από πλευράς Trump θα μειωθεί με την πάροδο του χρόνου καθώς το Ιράν χτίζει το απόθεμά του σε εμπλουτισμένο υλικό αναπτύσσοντας παράλληλα ολοένα και περισσότερους τρόπους για να παρακάμψει τις κυρώσεις των ΗΠΑ.
Η περαιτέρω κλιμάκωση, ως εκ τούτου από τις ΗΠΑ, θα μπορούσε να ωθήσει τους Ιρανούς μακριά από την τραπέζι των διαπραγματεύσεων αυξάνοντας τη δυνατότητα στρατιωτικής αντιπαράθεσης εν τω μέσω της προεκλογικής εκστρατείας του Trump.
Σε αυτό το πλαίσιο, αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι στην πρώτη του προεκλογική εκστρατεία, ο Trump υποσχέθηκε να τερματίσει τους ατέλειωτους πολέμους της Αμερικής και τις άσκοπες περιπέτειές του στο εξωτερικό.
Από την άλλη πλευρά η Ευρώπη θα πρέπει επίσης να πείσει το Ιράν να μην υπερεκτιμά τη εξουσία και τη δύναμή του.
Η πρόταση Macron για νέες πιστώσεις στο Ιράν θα μπορούσε να ενισχύσει τη θέση των Ιρανών μετριοπαθών, αλλά η αξιοπιστία του στο Ιράν θα μειωθεί εάν οι Ευρωπαίοι δεν μπορέσουν να ξεκινήσουν τη λειτουργία του Instex.
Ο στόχος, εν πάση περιπτώσει, θα πρέπει να είναι η ενθάρρυνση του Ιράν να κρατήσει χαμηλούς τόνους μέχρι τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου 2020.
Η Ευρώπη θα πρέπει να συνεχίσει να προσφέρει οικονομική στήριξη, αλλά πρέπει επίσης να καταστήσει σαφές ότι αν συνεχιστούν οι επιθέσεις του Ιράν εναντίον ευρωπαϊκών συμφερόντων η Ευρώπη θα υιοθετήσει τη στρατηγική περιορισμού των ΗΠΑ.
Τέλος, οι Ευρωπαίοι πρέπει να έχουν τα μάτια τους προσηλωμένα στον Περσικό Κόλπο.
Ακόμη και αν δεν πρόκειται να οργανώσουν μια κοινή δύναμη, θα πρέπει να αναπτύξουν μια στρατηγική απο-κλιμάκωσης για τημ περίπτωση που ΗΠΑ ή Ιράν κλιμακώσουν την αντιπαράθεσή τους.
Η οργάνωση μιας ναυτικής διάσκεψης με τη συμμετοχή του Ιράν θα μπορούσε να είναι ένα συνετό πρώτο βήμα.
Σε γενικές γραμμές, αυτή είναι η ατζέντα που ο Macron θα προωθήσει στα Ηνωμένα Έθνη τον Σεπτέμβριο.
Εάν η στρατηγική επιτύχει, η σύνοδος κορυφής του Μπιαρρίτς μπορεί να αποδειχθεί η πρώτη επιτυχημένη συγκέντρωση της προεδρίας του Trump.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών