Σχετικά Άρθρα
H Τουρκία «κλειδώνει» την προμήθεια Eurofighter Typhoon μέσω... Κατάρ – Το «πράσινο φως» από τη Γερμανία
Ασύλληπτο φιάσκο για την Ευρώπη - Το Κατάρ αποσύρει τα 24 Eurofighter που αγόρασε μόλις 3 χρόνια πριν!
Αντιμέτωπη με ένα στρατιωτικό και στρατηγικό δίλημμα βρίσκεται η Τουρκία, καθώς η επιλογή της να αποκτήσει το ρωσικό σύστημα S-400 την έχει αφήσει προσωρινά εκτός του προγράμματος F-35. Ο πρόεδρος, Recep Tayyip Erdogan πραγματοποιεί περιοδεία στη Μέση Ανατολή για τη διερεύνηση της απόκτησης μεταχειρισμένων Eurofighter, ενώ στην Άγκυρα αναμένονται ο Βρετανός πρωθυπουργός Keir Starmer και ο Γερμανός καγκελάριος Friedrich Merz, ώστε να ξεμπλοκάρει η συμφωνία για τα ευρωπαϊκά μαχητικά.
Πως εγκλωβίστηκε η Τουρκία
Το 2017, παρά τις αυστηρές προειδοποιήσεις των ΗΠΑ, η Τουρκία αποφάσισε να αγοράσει το ρωσικό αντιαεροπορικό σύστημα S-400. Τότε, η απόφαση αυτή χαιρετίστηκε ως μια τολμηρή κίνηση, που θα έστελνε ένα σαφές μήνυμα στην Ουάσιγκτον: ότι η Τουρκία είχε εναλλακτικές.
Η αντίδραση των ΗΠΑ ήταν άμεση και αμείλικτη. Η Τουρκία, μέλος του προγράμματος του μαχητικού F-35 Lightning II Joint Strike Fighter (JSF) από το 1999, αποβλήθηκε από αυτό.
Η Άγκυρα, ωστόσο, προσπάθησε να δείξει αυτοπεποίθηση. Δήλωσε ότι θα αναπτύξει το δικό της μαχητικό αεροσκάφος stealth, το KAAN, και ότι θα αναβαθμίσει μόνη της τον μεγάλο στόλο των F-16 της. Μάλιστα, η τουρκική κυβέρνηση υποστήριζε σε δημόσιες δηλώσεις της ότι σύντομα άλλες χώρες θα αγοράζουν το KAAN αντί του F-35, και ότι πολλές θα απευθύνονται στην Τουρκία για να αναβαθμίσουν τους στόλους των F-16 τους.
Για κάποια χρόνια, η πολιτική αυτή φαινόταν να αποδίδει. Από τη Σαουδική Αραβία έως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Κατάρ και το Πακιστάν, πολλές χώρες εξέφρασαν ενδιαφέρον για το KAAN. Η Turkish Aerospace Industries (TAI) βρίσκεται επίσης σε συνομιλίες με το Ισλαμαμπάντ για την αναβάθμιση των 74 μαχητικών F-16 του Πακιστάν.
Ωστόσο, οκτώ χρόνια έπειτα από εκείνη τη μοιραία απόφαση, η τουρκική στρατηγική φαίνεται να καταρρέει με υπερηχητική ταχύτητα. Ο λογαριασμός έφτασε για τον Τούρκο πρόεδρο. Με μια κίνηση που περιγράφεται ως «στρατηγική» αλλά αποκαλύπτει τις βαθιές ανησυχίες της Άγκυρας για την απώλεια της εναέριας υπεροχής της στην περιοχή, ο Erdogan επισκέπτεται σειρά πρωτευουσών της Μέσης Ανατολής για να αγοράσει μεταχειρισμένα μαχητικά αεροσκάφη. Αντι λοιπόν να κλείνει συμφωνίες για πώληση του ΚΑΑΝ, αναζητά έστω μεταχειρισμένα ευρωπαϊκά τους αεροσκάφη.
Ο Erdogan ήθελε να δείξει στις ΗΠΑ ότι η Άγκυρα έχει κι άλλες επιλογές· οκτώ χρόνια μετά, αντιλαμβάνεται ότι αυτές οι «επιλογές» περιλαμβάνουν το να χτυπά την πόρτα χωρών της Μέσης Ανατολής –τις οποίες η Τουρκία θεωρούσε κατώτερες σε στρατιωτική ισχύ και τεχνολογία– για να αγοράσει τα μεταχειρισμένα τους αεροσκάφη.
Στροφή στα μεταχειρισμένα Eurofighter
Η Τουρκία διαπραγματεύεται με το Κατάρ και το Ομάν για την απόκτηση μεταχειρισμένων μαχητικών Eurofighter Typhoon, στο πλαίσιο της προσπάθειάς της να ενισχύσει τις δυνατότητες της πολεμικής της αεροπορίας, δήλωσε ο πρόεδρος Erdogan την περασμένη εβδομάδα.
Η Άγκυρα σχεδιάζει να αποκτήσει δεκάδες Eurofighter και άλλα προηγμένα αεροσκάφη ως προσωρινή λύση ενίσχυσης του στόλου της, έως ότου τεθεί σε επιχειρησιακή λειτουργία το εγχώριο πέμπτης γενιάς μαχητικό KAAN.
«Συζητήσαμε τις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις με τις πλευρές του Κατάρ και του Ομάν σχετικά με την αγορά πολεμικών αεροσκαφών Eurofighter», δήλωσε ο Erdogan στις 23 Οκτωβρίου, κατά την επιστροφή του από περιοδεία στον Κόλπο που περιλάμβανε επισκέψεις στο Κατάρ και το Ομάν.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τον Ιούλιο φέτος, η Τουρκία και το Ηνωμένο Βασίλειο υπέγραψαν προκαταρκτική συμφωνία για την πώληση Eurofighter Typhoon. Το Eurofighter Typhoon είναι μαχητικό 4,5ης γενιάς που παράγεται από κοινοπραξία τεσσάρων χωρών: Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία, Ισπανία και Ιταλία. Κάθε πώληση Eurofighter απαιτεί ομόφωνη έγκριση από όλα τα μέλη της κοινοπραξίας. Στο παρελθόν, η Γερμανία έχει επανειλημμένα μπλοκάρει την πώληση μαχητικών Eurofighter στην Τουρκία λόγω του ιστορικού της στα ανθρώπινα δικαιώματα. Ωστόσο, ακόμη και για την αγορά μεταχειρισμένων Eurofighter, η Τουρκία θα χρειαστεί την έγκριση από τα τέσσερα κράτη-μέλη της κοινοπραξίας. Σύμφωνα με το Reuters, τα μέλη της κοινοπραξίας —Βρετανία, Γερμανία, Ιταλία και Ισπανία— αναμένεται να εγκρίνουν την πρόταση για πώληση μεταχειρισμένων αεροσκαφών, βάσει της οποίας το Κατάρ και το Ομάν θα παραχωρήσουν στην Τουρκία 28 νέα μαχητικά τα επόμενα χρόνια, εφόσον υπογραφεί η τελική συμφωνία αγοράς.
Ο Erdogan αναμένεται να φιλοξενήσει τον Βρετανό πρωθυπουργό Keir Starmer και τον Γερμανό καγκελάριο Friedrich Merz αργότερα μέσα στον μήνα, οπότε μπορεί να οριστικοποιηθούν οι συμφωνίες.
Εν τω μεταξύ, η Τουρκία -μέλος του ΝΑΤΟ- επιδιώκει επίσης την επανένταξή της στο πρόγραμμα των μαχητικών F-35, από το οποίο αποβλήθηκε το 2019. Η Άγκυρα προσπαθεί να λάβει προεδρική «εξαίρεση» από τις κυρώσεις CAATSA που της επιβλήθηκαν λόγω της αγοράς των ρωσικών S-400.
Σύμφωνα με πηγές, αν και ΗΠΑ και Τουρκία επιθυμούν να επιλύσουν το ζήτημα των κυρώσεων CAATSA, ο Erdogan δεν κατάφερε να επιτύχει πρόοδο στη συνάντησή του με τον Trump στον Λευκό Οίκο τον Σεπτέμβριο. Οι αγωνιώδεις προσπάθειες του Erdogan να κατευνάσει αφενός τον Trump και αφετέρου τη Γερμανία, ενώ ταυτόχρονα παρακαλεί το Κατάρ και το Ομάν για μεταχειρισμένα αεροσκάφη, υπογραμμίζουν την αυξανόμενη ανησυχία της Άγκυρας για την απώλεια της εναέριας ισχύος της σε μια περιοχή γεμάτη εντάσεις και καχυποψία.
Η… σύγκριση μεταξύ F-35 και S-400
Η Τουρκία έχει δύο βασικούς αντιπάλους στην περιοχή: το Ισραήλ και την Ελλάδα.
Από τη μια πλευρά, το Ισραήλ διαθέτει ήδη μια ιδιαίτερα προσαρμοσμένη έκδοση του F-35, γνωστή ως F-35 Adir, και έχει παραλάβει 46 από αυτά τα μαχητικά. Έχει υπογράψει συμβάσεις για συνολικά 75 F-35I, με τα υπόλοιπα 29 να παραδίδονται έως το 2030.
Από την άλλη πλευρά, η Ελλάδα δεν διαθέτει ακόμη F-35, καθώς οι παραδόσεις αναμένεται να ξεκινήσουν στα τέλη του 2028 (πρώτη παρτίδα) και να ολοκληρωθούν έως το 2030. Η Πολεμική Αεροπορία έχει παραγγείλει επισήμως 20 F-35A, αξίας 3,5 δισ. δολαρίων, με δικαίωμα αγοράς επιπλέον 20. Επιπλέον, η Ελλάδα διαθέτει στόλο 24 μαχητικών Dassault Rafale F3R, που ανήκουν στην 332 Μοίρα «Γεράκι» στην Τανάγρα.
Τα τελευταία δύο χρόνια, το Ισραήλ έχει πραγματοποιήσει επιθέσεις σε Συρία, Γάζα, Λίβανο, Ιράν, Υεμένη και Κατάρ. Η Τουρκία φοβάται ότι θα είναι ο επόμενος στόχος, καθώς έχει παράσχει διπλωματική, οικονομική και στρατιωτική στήριξη στη Hamas επί χρόνια.
Τα τουρκικά και ισραηλινά συμφέροντα συγκρούονται όλο και περισσότερο και στη Συρία. Το Ιράν διαθέτει ρωσικά αντιαεροπορικά συστήματα, ενώ το Κατάρ φιλοξενεί τη μεγαλύτερη αμερικανική στρατιωτική βάση στη Μέση Ανατολή και προηγμένα αμερικανικά συστήματα αεράμυνας.
Παρά την παρουσία αυτών των συστημάτων, το Ισραήλ κατάφερε να πλήξει τους στόχους του χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία, αυξάνοντας την ανησυχία στην Άγκυρα.
Η Τουρκία έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι δεν μπορεί να περιμένει χρόνια για να γίνει επιχειρησιακό το KAAN και χρειάζεται μια ισχυρή προσωρινή λύση για να διατηρήσει αξιόπιστη αποτρεπτική ισχύ έναντι Ισραήλ και Ελλάδας. Οι Τούρκοι αξιωματούχοι δήλωσαν ότι η χώρα σχεδιάζει να αποκτήσει συνολικά 120 μαχητικά αεροσκάφη (40 Eurofighter, 40 αμερικανικά F-16 και 40 F-35) ως μεταβατικό στόλο μέχρι να εισέλθει το KAAN σε υπηρεσία.
Ακριβό το τίμημα
Καταρχάς, ένα αντιαεροπορικό σύστημα δεν μπορεί να συγκριθεί με ένα μαχητικό stealth. Το πρώτο είναι αμυντική πλατφόρμα, που αποτρέπει τον εχθρό από το να αποκτήσει εναέρια υπεροχή, προστατεύοντας από απειλές όπως drones και πυραύλους. Το δεύτερο είναι επιθετική πλατφόρμα, σχεδιασμένη να διεισδύει και να εξαπολύει πλήγματα σε περιβάλλον με εχθρική αεράμυνα.
Και τα δύο —S-400 και F-35— έχουν δοκιμαστεί σε μάχη.
Το S-400 έχει χρησιμοποιηθεί στην Ουκρανία, όπου αποδίδεται η κατάρριψη F-16, και στην Ινδία, όπου του αποδίδεται η μεγαλύτερη κατάρριψη αεροσκάφους στην ιστορία (σχεδόν 300 χλμ). Η Ινδία εντυπωσιάστηκε τόσο, που, σύμφωνα με αναφορές, εξετάζει το ενδεχόμενο να διπλασιάσει την παραγγελία της.
Από την άλλη, το F-35 της Lockheed Martin είναι το πιο παραγόμενο και πιο περιζήτητο μαχητικό πέμπτης γενιάς στον κόσμο. Απέδειξε την αξία του στον πρόσφατο πόλεμο Ισραήλ–Ιράν, όπου τα ισραηλινά F-35I «Adir» εκτέλεσαν βαθιές επιδρομές μέσα στο Ιράν χωρίς απώλειες. Κατά τις επιθέσεις με βομβαρδιστικά B-2, τα F-35 και τα F-22 ηγήθηκαν της επιχείρησης «Operation Midnight Hammer», εξασφαλίζοντας αεροπορική υπεροχή και καταστολή εχθρικής αεράμυνας.
Όπως δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της Lockheed Martin, Jim Taiclet, τα F-35 πέταξαν «ουσιαστικά απαρατήρητα» σε εχθρικό και πυκνά προστατευμένο εναέριο χώρο, αποδεικνύοντας την αξία της προηγμένης τεχνολογίας stealth και των δυνατοτήτων ηλεκτρονικού πολέμου. Το F-35 απέδειξε ότι μπορεί να εντοπίζει, να εξουδετερώνει και να καταστρέφει συστήματα αεράμυνας όπως τα ρωσικά S-400, τυφλώνοντας τα ραντάρ και ανοίγοντας τον δρόμο για μαζικά πλήγματα.
Το ποιο από τα δύο έχει τελικά το πλεονέκτημα (το S-400 ή το F-35) είναι δύσκολο να απαντηθεί. Ωστόσο, αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι ότι η Τουρκία επιθυμεί απεγνωσμένα να επιστρέψει στο πρόγραμμα των F-35. Το μεγάλο ερώτημα είναι: Άξιζε η απόφαση του Erdogan να αγοράσει το ρωσικό S-400 όλη αυτή την ταλαιπωρία; Οκτώ χρόνια μετά, ο Τούρκος πρόεδρος πρέπει να έχει συνειδητοποιήσει ότι υπερεκτίμησε κατά πολύ τις επιλογές του — και τώρα καταλήγει να αγοράζει μεταχειρισμένα μαχητικά.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών