Στα 3 δισ. ευρώ το κόστος των ετήσιων τόκων για τα Ευρωπαϊκά κράτη – Κίνδυνος για τον δανεισμό της Ευρωζώνης - Η... προετοιμασία για πόλεμο και η αμυντικές δαπάνες
Η απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης να χρηματοδοτήσει την Ουκρανία μέσω κοινού δανεισμού προκαλούν προβληματισμό στις αγορές, δήλωσαν αναλυτές την Παρασκευή 19 Δεκεμβρίου.
Με αυτή την απόφαση παγιώνεται η χρήση του κοινού χρέους ως λύσης χρηματοδότησης και παράλληλα αποφεύγεται ένα νομικά αμφιλεγόμενο σχέδιο αξιοποίησης των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων.
Οι ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν την Παρασκευή 19/12 να δανειστούν κεφάλαια προκειμένου να χορηγήσουν δάνεια ύψους 90 δισ. ευρώ (105 δισ. δολάρια) στην Ουκρανία, για τη χρηματοδότηση της άμυνάς της έναντι της Ρωσίας τα επόμενα δύο χρόνια, αφήνοντας εκτός την Ουγγαρία, τη Σλοβακία και την Τσεχία.
H αυξημένη προσφορά ευρω-χρέους
Οι επενδυτές στο κοινό χρέος της ΕΕ αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο αυξημένης προσφοράς τα επόμενα χρόνια, καθώς οι αξιωματούχοι στις Βρυξέλλες επιδιώκουν να αυξήσουν τον δανεισμό προκειμένου να χρηματοδοτήσουν την Ουκρανία.
Οι αποδόσεις των 30ετών ομολόγων της ΕΕ αυξήθηκαν κατά εννέα μονάδες βάσης στο 4,14% σήμερα Παρασκευή (19/12)– η μεγαλύτερη άνοδος μεταξύ των εκδοτών της ευρωζώνης.
Η εξέλιξη αυτή ακολουθεί μια ισχυρή περίοδο υπεραπόδοσης έναντι του γερμανικού χρέους, κατά την οποία το ασφάλιστρο δανεισμού της ΕΕ μειώθηκε από 85 μονάδες βάσης στις αρχές του έτους στις 60 σήμερα.
Οι επενδυτές, σύμφωνα με τον αναλυτές, έχουν προσελκυσθεί τόσο από τη βελτίωση της ρευστότητας των ομολόγων της ΕΕ όσο και από τις προσπάθειες ευθυγράμμισης του προγράμματος δανεισμού της με εκείνα των κρατών-μελών.
Παραμένει ωστόσο ασαφές πώς ακριβώς θα αντλήσει η ΕΕ πρόσθετα κεφάλαια από τις αγορές, εάν αυτό καταστεί αναγκαίο – και αυτό προκαλεί απαισιοδοξία για την χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
Σε τηλεδιάσκεψη αυτή την εβδομάδα, αξιωματούχοι της ΕΕ δήλωσαν στους επενδυτές ότι διαθέτουν τη δυνατότητα να καλύψουν οποιεσδήποτε πρόσθετες χρηματοδοτικές ανάγκες για την Ουκρανία μέσω ενός ευρέος φάσματος εργαλείων, από βραχυπρόθεσμα έντοκα γραμμάτια έως ομόλογα με λήξεις δεκαετιών.
Η υπεραπόδοση των ομολόγων της ΕΕ θα «δοκιμαστεί» από την αυξημένη προσφορά, δήλωσε ο Christoph Rieger, επικεφαλής έρευνας επιτοκίων και πιστωτικού κινδύνου της Commerzbank.
«Αναμένουμε ότι τυχόν πρόσθετες χρηματοδοτικές ανάγκες θα καλυφθούν αρχικά μέσω αυξημένης έκδοσης εντόκων γραμματίων».
Η Ουκρανία δεν θα χρειαστεί να αποπληρώσει το δάνειο της ΕΕ έως ότου η Μόσχα καταβάλει αποζημιώσεις στο Κίεβο – ενώ στο μεταξύ τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία θα παραμείνουν ακινητοποιημένα στην ΕΕ.
Το σχέδιο για την πώληση ομολόγων
Η ΕΕ ανακοίνωσε σχέδια για πώληση ομολόγων ύψους 90 δισ. ευρώ στο πρώτο εξάμηνο του 2026, ποσό αντίστοιχο με εκείνο της προηγούμενης χρονιάς, με «ενδεικτικό» στόχο τα 160 δισ. ευρώ για ολόκληρο το 2026.
Ωστόσο, τα νομικά κείμενα που διέπουν τον κοινό δανεισμό της Ένωσης επιτρέπουν μέγιστη έκδοση ομολόγων έως 200 δισ. ευρώ εντός του 2026, έναντι ορίου 170 δισ. φέτος.
Αντίστοιχα, το ανώτατο όριο για τα έντοκα γραμμάτια αυξήθηκε από 60 δισ. ευρώ το 2025 σε 100 δισ. ευρώ.
Σε συνδυασμό με τη δυνατότητα άντλησης κεφαλαίων μέσω πράξεων επαναγοράς (repos), αυτό παρέχει πολλαπλή μόχλευση για αύξηση του δανεισμού ενώ αυξάνει δραστικά τον κίνδυνο κρίσης χρέους.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα επικαιροποιήσει το πρόγραμμα δανεισμού της «μόλις οριστικοποιηθούν οι λεπτομέρειες της νέας χρηματοδότησης μέσω των σχετικών νομοθετικών διαδικασιών», ανέφερε σε ανακοίνωσή της.
Η ένωση θα επιδιώξει οποιαδήποτε πρόσθετη έκδοση με «συνετό και φιλικό προς την αγορά τρόπο, αξιοποιώντας το σύνολο των διαθέσιμων χρηματοδοτικών εργαλείων».
Ο αντίκτυπος της αυξημένης προσφοράς χρέους της ΕΕ στις αγορές είναι σύνθετος, δεδομένου ότι η ένωση έχει εξελιχθεί σε μεγάλο εκδότη ομολόγων μόλις τα τελευταία χρόνια.
Ενέτεινε τις εκδόσεις το 2020 για τη χρηματοδότηση της αντίδρασης στην πανδημία και πλέον εκδίδει ποσά που ανταγωνίζονται εκείνα των μεγαλύτερων κρατών-μελών της.
Μόνιμος εκδότης χρέους η ΕΕ
«Από τη μία πλευρά, η αυξημένη προσφορά επιβαρύνει τα ομόλογα της ΕΕ και θα μπορούσε να οδηγήσει σε υποχώρηση των τιμών τους», έγραψε ομάδα αναλυτών της UniCredit.
«Από την άλλη πλευρά, σε αντίθεση με τους περισσότερους εκδότες, τα ομόλογα της ΕΕ θα μπορούσαν να ωφεληθούν από την αυξημένη εκδοτική δραστηριότητα, καθώς η μεγαλύτερη προσφορά ενισχύει τη ρευστότητά τους και τα καθιστά πιο συγκρίσιμα με τα κρατικά ομόλογα της Ευρώπης».
Αναλυτές της Commerzbank εκτιμούν ότι οποιαδήποτε αύξηση του δανεισμού μέσω εντόκων γραμματίων για το δάνειο προς την Ουκρανία θα αναχρηματοδοτηθεί με ομόλογα μόλις ολοκληρωθεί η καθαρή φάση χρηματοδότησης του προγράμματος Next Generation EU – του κοινού προγράμματος χρέους για τη μεταπανδημική ανάκαμψη – στο τέλος του 2026.
Αυτό θα εδραιώσει την «ΕΕ ως μόνιμο εκδότη για τα επόμενα χρόνια», ανέφερε, προσθέτοντας ότι η τράπεζα συμβουλεύει τους πελάτες της να εκμεταλλεύονται τυχόν πιέσεις στα ομόλογα της ΕΕ λόγω «αβεβαιότητας ως προς την προσφορά» για ενίσχυση θέσεων αγοράς.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το προηγούμενο διάστημα σήμανε στβαγερμό η Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία (Εurostat), με επιστολή της στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για ενδεχόμενη κρίση χρέους σε Γαλλία και Ιταλία εξαιτίας της συμμετοχής τους στο δάνειο των 210 δισ. ευρώ στην Ουκρανία.
Η Eurostat εξήγησε στην επιστολή της ότι οι χρηματοπιστωτικές εγγυήσεις που στηρίζουν το δάνειο των 210 δισ. ευρώ, το οποίο υποστηρίζεται από παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία στο Βέλγιο, θα ταξινομηθούν στους εθνικούς λογαριασμούς με βάση τις ευρωπαϊκές πρακτικές ως «ενδεχόμενες υποχρεώσεις» (contingent liabilities).
Δεν ισχύει το γερμανικό «nein» στον κοινό δανεισμό; - Οι αναμενόμενες πολιτικές αντιδράσεις
Ένα μακροπρόθεσμο όφελος της συμφωνίας είναι ότι ο νέος δανεισμός θα ενισχύσει την αντίληψη πως ο κοινός δανεισμός της ΕΕ γίνεται πιο μόνιμο χαρακτηριστικό της εργαλειοθήκης των υπευθύνων χάραξης πολιτικής, σύμφωνα με αναλυτές – μια εξέλιξη που γενικά υποστηρίζουν οι επενδυτές.
«Δεν είναι πλέον ταμπού ο κοινός δανεισμός σε επίπεδο ΕΕ», δήλωσε ο Andrew Kenningham, επικεφαλής οικονομολόγος Ευρώπης στην Capital Economics, ακόμη κι αν η Γερμανία πιθανότατα θα αντισταθεί σε σημαντικές και τακτικές αυξήσεις.
Η ΕΕ ξεκίνησε τον μεγάλης κλίμακας δανεισμό κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, όμως η Γερμανία ήταν ιδιαίτερα επιφυλακτική απέναντι στην ιδέα της περαιτέρω επέκτασής του, υποδηλώνοντας ότι το πρόγραμμα της πανδημίας αποτέλεσε εξαίρεση.
Η Ένωση έχει λίγο πάνω από 700 δισ. ευρώ σε εκκρεμές κοινό χρέος.
Παρότι ο νέος δανεισμός για το ταμείο της πανδημίας πλησιάζει στο τέλος του, αποφάσισε νωρίτερα το 2025 να δανειστεί 150 δισ. ευρώ τα επόμενα χρόνια για τη χρηματοδότηση δανείων προς τα κράτη-μέλη για αμυντικά projects.
Είναι βέβαιο ότι επιπλέον δανεισμός για την Ουκρανία θα αυξήσει τον κίνδυνο για την συνολική χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
Περισσότερο χρέος για τη στήριξη της Ουκρανίας, ακόμη κι αν το ποσό είναι σχετικά περιορισμένο, υπογραμμίζει ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής ενδέχεται να συνεχίσουν να προσφεύγουν σε αυτό το εργαλείο όπου χρειάζεται.
Επικίνδυνο εργαλείο τα κοινά ομόλογα
Αυτό θα καθησυχάσει τις αγορές ότι το μπλοκ είναι διατεθειμένο να δανειστεί από κοινού σε περίπτωση μελλοντικών σοκ, πρόσθεσε.
Βραχυπρόθεσμα, ωστόσο υπάρχει και ο… δράκος: το σχέδιο σημαίνει ότι οι αγορές θα πρέπει να απορροφήσουν περισσότερο δανεισμό σε μια περίοδο κατά την οποία ήδη αντιμετωπίζουν ιστορικά υψηλές ανάγκες χρηματοδότησης, καθώς η Γερμανία αυξάνει τις δαπάνες.
«Δεν ξέρω αν είναι η καλύτερη λύση από την οπτική των αγορών, να προστίθεται περισσότερη προσφορά σε αγορές που ήδη ανησυχούν για τη βιωσιμότητα του χρέους», δήλωσε ο Craig Inches, επικεφαλής επιτοκίων και διαθεσίμων στη Royal London Asset Management.
Η υπερπροσφορά χρέους της Ευρωζώνης
Οι επενδυτές αρχίζουν να αντιλαμβάνονται ότι μια νέα κοινή ευρωπαϊκή προσπάθεια δανεισμού καθίσταται πιο πιθανή, καθώς η περιοχή σπεύδει να αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες.
Η συγκρατημένη αντίδραση στις αγορές ομολόγων, οι οποίες συνήθως ανησυχούν από την αύξηση των δαπανών, καθώς οι συζητήσεις για την άμυνα εντάθηκαν αυτόν τον μήνα, υποδηλώνει ότι οι επενδυτές θεωρούν μέχρι στιγμής διαχειρίσιμη την αύξηση του δανεισμού αλλά το δάνειο των 90 δισ. ευρώ αυξάνει την πίεση.
Στα τέλη του περασμένου έτους, οι επενδυτές θεωρούσαν λιγότερο πιθανό τον κοινό δανεισμό απευθείας από την ίδια την ΕΕ.
Όμως η ανάγκη για δράση επανήλθε, καθώς οι συνομιλίες ΗΠΑ – Ρωσίας για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία έχουν θέσει de facto την Ευρώπη στο περιθώριο και αυξάνουν την πίεση σε ένα μπλοκ που ήδη έχει παροτρυνθεί από τον πρόεδρο των ΗΠΑ Donald Trump να αυξήσει τις δαπάνες του.
Η ΕΕ εκτιμά ότι απαιτούνται επενδύσεις ύψους 500 δισ. ευρώ την επόμενη δεκαετία. Ωστόσο, η αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 3% του ΑΕΠ θα απαιτούσε σχεδόν 200 δισ. ευρώ επιπλέον ετησίως.
Προς έκδοση και αμυντικών ομολόγων
«Η ενστικτώδης (αντίδραση) είναι ότι οι κυβερνήσεις αρχίζουν να δαπανούν κάτι παραπάνω, αλλά δεν θα πρόκειται για τεράστια ποσά», δήλωσε ο David Zahn, επικεφαλής ευρωπαϊκών ομολόγων στη Franklin Templeton.
«Τα μεγαλύτερα ποσά θα πρέπει να προέλθουν από κάποιο είδος ‘’κεντρικοποιημένης’’ χρηματοδότησης, επειδή οι περισσότεροι προϋπολογισμοί στην Ευρώπη είναι σχετικά πιεσμένοι», πρόσθεσε, ιδίως στην Ιταλία και τη Γαλλία.
Ο ίδιος έχει πουλήσει ομόλογα της ΕΕ, αναμένοντας περισσότερες κοινές εκδόσεις, ενώ η Vanguard επιμένει σε ένα στοίχημα υπέρ των ιταλικών και ισπανικών ομολόγων.
«Αν οι (υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής) το εννοούν σοβαρά, τότε έρχεται μια στιγμή που θα πρέπει να σκεφτούμε την έκδοση κοινών αμυντικών ομολόγων», δήλωσε ο Nicolas Trindade, διαχειριστής κεφαλαίων στην AXA Investment Managers.
«Εκεί υπάρχει η μεγαλύτερη δυνατότητα».
Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι ακόμη και η Γερμανία, η οποία θα αντιμετωπίσει τεράστιο χρηματοδοτικό κενό εάν δεν συμφωνήσει σε ένα νέο αμυντικό ταμείο, μπορεί να ωφεληθεί από τον κοινό δανεισμό, στον οποίο μέχρι τώρα έχει αντιταχθεί.
Η κάλυψη των αμυντικών δαπανών
Η Ιταλία και η Ισπανία, οι οποίες βρίσκονται ήδη πολύ πίσω από έναν στόχο δαπανών που το ΝΑΤΟ είναι πιθανό να αυξήσει απότομα, έχουν δει ελάχιστες μεταβολές στις αγορές κρατικών ομολόγων τους, παρά την αυξανόμενη εστίαση στην ενίσχυση των ευρωπαϊκών αμυντικών δαπανών.
Είτε πρόκειται για ένα νέο χρηματοδοτικό όχημα που θα περιλαμβάνει και τη Βρετανία, είτε για περισσότερα ομόλογα της ΕΕ –το πιο ευπρόσδεκτο αποτέλεσμα για τους επενδυτές, καθώς θα καθιστούσε το μπλοκ πιο μόνιμο δανειολήπτη– μια κοινή λύση αναμένεται, αν και όχι άμεσα.
Αρχικά, το μπλοκ εξετάζει την προσωρινή εξαίρεση των αμυντικών δαπανών από τους κανόνες για τα δημοσιονομικά ελλείμματα.
Στη συνέχεια, θα μπορούσε να μεταφέρει περίπου 90 δισ. ευρώ αχρησιμοποίητων δανείων από το Ταμείο Ανάκαμψης προς την άμυνα.
Έτσι, περαιτέρω κοινός δανεισμός ενδέχεται να μην προκύψει πριν από το 2027, δήλωσε η οικονομολόγος της Carmignac, Apolline Menut, προσθέτοντας ότι οι προσπάθειες της Γερμανίας να βρει μία ταχεία εθνική λύση μπορεί επίσης να μειώσουν την αίσθηση του επείγοντος.
Το ερώτημα είναι πόσο επιπλέον δανεισμό θα ανεχθούν οι επενδυτές, τη στιγμή που ήδη αγοράζουν ιστορικά υψηλά ποσά χρέους της ευρωζώνης και ανησυχούν για τα υψηλά ελλείμματα σε μεγάλες οικονομίες.
Πόσο θα κοστίσει στους Ευρωπαίους το δάνειο στην Ουκρανία
Οι φορολογούμενοι της ΕΕ θα πρέπει να καταβάλλουν περίπου 3 δισ. ευρώ ετησίως σε κόστος δανεισμού στο πλαίσιο ενός σχεδίου αύξησης του κοινού χρέους, με στόχο τη χρηματοδότηση της άμυνας της Ουκρανίας απέναντι στη Ρωσία, σύμφωνα με ανώτερους αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπως μεταδίδει το Politico.
Οι ηγέτες του μπλοκ συμφώνησαν τις πρώτες πρωινές ώρες της Παρασκευής να αντλήσουν 90 δισ. ευρώ για τα επόμενα δύο χρόνια, με εγγύηση τον προϋπολογισμό της ΕΕ, ώστε να διασφαλιστεί ότι τα πολεμικά ταμεία του Κιέβου δεν θα στερέψουν τον Απρίλιο.
Η χώρα που έχει πληγεί από τον πόλεμο αντιμετωπίζει δημοσιονομικό έλλειμμα ύψους 71,7 δισ. ευρώ το επόμενο έτος και έχει απεγνωσμένη ανάγκη από κεφάλαια για να εξασφαλίσει την επιβίωσή της.
Πολλά από τα βασικά χαρακτηριστικά του πακέτου χρηματοδότησης ύψους 210 δισ. ευρώ για την Ουκρανία θα μεταφερθούν στο νέο σχέδιο κοινού χρέους.
Σε αυτά περιλαμβάνονται οι εκταμιεύσεις σε δόσεις, οι δικλίδες ασφαλείας κατά της διαφθοράς και ένα πλαίσιο για το πόσα χρήματα θα πρέπει να διατεθούν για τον στρατό του Κιέβου και για τις δημοσιονομικές ανάγκες της χώρας.
Το νέο σχέδιο θα παράσχει στην Ουκρανία 45 δισ. ευρώ το επόμενο έτος, προσφέροντας στο Κίεβο μια κρίσιμη σανίδα σωτηρίας καθώς εισέρχεται στο πέμπτο έτος των συγκρούσεων. Τα υπόλοιπα κεφάλαια θα εκταμιευθούν το 2027.
Στα 3 δισ. ευρώ οι ετήσιοι τόκοι για το δάνειο
Το νέο σχέδιο δεν θα είναι φθηνό.
Η ΕΕ αναμένεται να καταβάλλει περίπου 3 δισ. ευρώ ετησίως σε τόκους από το 2028 και μετά, μέσω του επταετούς προϋπολογισμού της, ο οποίος χρηματοδοτείται σε μεγάλο βαθμό από τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών, δήλωσαν ανώτεροι αξιωματούχοι της Επιτροπής σε δημοσιογράφους την Παρασκευή (19/12). Οι πληρωμές τόκων θα ξεκινήσουν το 2027, αλλά εκείνο το έτος θα κοστίσουν μόλις 1 δισ. ευρώ.
Τι σχεδιάζει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο - Το ουκρανικό μνημόνιο
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) χαιρέτισε την Παρασκευή (19/12) το γεγονός ότι οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφώνησαν να χορηγήσουν δάνεια ύψους 90 δισ. ευρώ (105 δισ. δολάρια) στην Ουκρανία, δήλωσε εκπρόσωπος του οργανισμού.
«Πρόκειται για ένα σημαντικό ορόσημο προς την κάλυψη των χρηματοδοτικών κενών και την αποκατάσταση της βιωσιμότητας του χρέους», ανέφερε το ΔΝΤσε απάντησή του.
Η ευρωπαϊκή χρηματοδοτική στήριξη αποτελεί βασικό στοιχείο της αξιολόγησης του ΔΝΤ ότι το ουκρανικό χρέος είναι βιώσιμο – προϋπόθεση για τα περισσότερα προγράμματα δανεισμού.
Η Ουκρανία και το ΔΝΤ κατέληξαν σε προκαταρκτική συμφωνία για ένα νέο πρόγραμμα δανεισμού ύψους 8,1 δισ. δολαρίων στα τέλη Νοεμβρίου, το οποίο εξακολουθεί να χρειάζεται την έγκριση του Εκτελεστικού Συμβουλίου του Ταμείου.
Οι προαπαιτούμενες ενέργειες ώστε το Συμβούλιο να εξετάσει το νέο πρόγραμμα περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την υιοθέτηση ενός προϋπολογισμού για το επόμενο έτος που να είναι συμβατός με το πρόγραμμα, τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης και την προώθηση μεταρρυθμίσεων κατά της διαφθοράς.
Απαιτείται επίσης η εξασφάλιση δεσμεύσεων χρηματοδότησης από τους δωρητές. Δεν έχει οριστεί ημερομηνία συνεδρίασης του Συμβουλίου για την Ουκρανία.
Το Ταμείο έχει εκτιμήσει ότι η Ουκρανία θα χρειαστεί περίπου 135 δισ. ευρώ (158,57 δισ. δολάρια) για τα έτη 2026 και 2027. Το άτοκο δάνειο της ΕΕ θα πρέπει να καλύψει περίπου τα δύο τρίτα των αναγκών της Ουκρανίας για τα επόμενα δύο χρόνια.
«Συνεχίζουμε να εργαζόμαστε με τους διεθνείς δωρητές για να εξασφαλίσουμε τις απαραίτητες διαβεβαιώσεις χρηματοδότησης», ανέφερε το IMF.
Υπογραμμίζοντας την ανισορροπία, ο υπουργός Οικονομικών της Ουκρανίας Sergii Marchenko δήλωσε την Παρασκευή (19/12) στους ηγέτες της G7 ότι είναι αναγκαίο να συνεχιστεί η εργασία για την υλοποίηση ενός Δανείου Αποζημιώσεων (Reparations Loan).
Ο ίδιος ο πόλεμος συνεχίζει να απομυζά τους χρηματοοικονομικούς πόρους του Κιέβου, και η χώρα σχεδιάζει να δαπανήσει το μεγαλύτερο μέρος των κρατικών εσόδων της – 2,8 τρισ. χρίβνιες ή περίπου το 27,2% του ΑΕΠ – για τη χρηματοδότηση των αμυντικών της προσπαθειών το 2026.
«Επένδυση στη μελλοντική επιθετικότητα»
Ο αναπληρωτής καθηγητής της Σχολής Διεθνούς Δικαίου του MGIMO και δικηγόρος της KISLOV Law Company, Serhiy Zinkovsky, σχολιάζοντας την απόφαση της ΕΕ να χρηματοδοτήσει την Ουκρανία μέσω πανευρωπαϊκού δανείου, σημείωσε ότι το εκ πρώτης όψεως πραγματιστικό βήμα αποκαλύπτει βαθύτερα και πιο ανησυχητικά κίνητρα.
«Για την ευρωπαϊκή γραφειοκρατία, ένα τέτοιο βήμα είναι λιγότερο δαπανηρό: δεν υπονομεύει την εμπιστοσύνη στο ευρώ ως αποθεματικό νόμισμα και ταυτόχρονα μειώνει τους νομικούς κινδύνους, καθώς δεν δίνει στη Ρωσία λόγους για δικαστικές προσφυγές», δήλωσε σε σχόλιό του στο ρωσικό πρακτορείο RT.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η ΕΕ επιδιώκει έτσι να αποφύγει ταυτόχρονα τις δικαστικές συνέπειες και να διατηρήσει την εικόνα της νομικής ακεραιότητας, μετακυλίοντας στην πράξη το κόστος της σύγκρουσης στον ίδιο της τον πληθυσμό. Πίσω από αυτή την απόφαση, ωστόσο, δεν βρίσκονται μόνο οικονομικοί υπολογισμοί, αλλά και μακροπρόθεσμες στρατιωτικές και πολιτικές φιλοδοξίες, εκτιμά.
Δάνειο… παράνοια για προετοιμασία του κοινού πολέμου
Ο Wilders χαρακτήρισε «παράνοια» το κοινό δάνειο ύψους 90 δισ. ευρώ προς την Ουκρανία.
Ο ηγέτης του ολλανδικού ακροδεξιού Κόμματος της Ελευθερίας, Geert Wilders, δήλωσε ότι ένα κοινό δάνειο προς το Κίεβο ύψους 90 δισ. ευρώ είναι παράνοια.
«Το παρουσιαζόμενο ανεφάρμοστο σενάριο, σύμφωνα με το οποίο το ουκρανικό καθεστώς θα αποπληρώσει το δάνειο μόνο αφού υποτίθεται λάβει αποζημιώσεις από τη Ρωσία, δείχνει ότι η ΕΕ θεωρεί το χορηγούμενο δάνειο ως επένδυση σε μελλοντική επιθετικότητα κατά της Ρωσίας», εξήγησε ο νομικός.
Ο ειδικός επισήμανε επίσης ότι οι όροι του μηχανισμού του δανείου εγγυώνται στην πράξη την κατά προτεραιότητα χρηματοδότηση του ευρωπαϊκού στρατιωτικοβιομηχανικού συμπλέγματος, μετατρέποντας τη βοήθεια προς την Ουκρανία σε εργαλείο ανάπτυξης της δικής της στρατιωτικής βιομηχανίας και ενίσχυσης της γεωπολιτικής αυτονομίας της ΕΕ.
Την άποψη αυτή συμμερίζεται και ο πολιτικός επιστήμονας Alexander Dudchak.
Δεν απέκλεισε επίσης ότι, χρηματοδοτώντας την Ουκρανία, η ΕΕ προετοιμάζεται για στρατιωτική αντιπαράθεση με τη Ρωσία.
«Σχεδιάζουν πόλεμο και προετοιμάζονται για πόλεμο, και κανείς δεν σκοπεύει να εγκαταλείψει την Ουκρανία. Στο ίδιο πνεύμα πρέπει να εξεταστεί και το μακροχρόνιο πάγωμα των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, τα οποία στην Ευρώπη θέλουν να τα στρέψουν προς όφελός τους.
Αποκομίζουν επίσης κέρδη από αυτά, πληρώνουν φόρους στον προϋπολογισμό τους και στη συνέχεια χρησιμοποιούν αυτά τα κεφάλαια για να αγοράζουν όπλα για την Ουκρανία», δήλωσε ο αναλυτής.
Κατά την άποψή του, μια τέτοια κατασκευή δείχνει ξεκάθαρα ότι οι Βρυξέλλες δεν εξετάζουν σενάριο ειρηνικής διευθέτησης, αλλά, αντίθετα, ακολουθούν πολιτική συνέχισης του πολέμου και περαιτέρω κλιμάκωσης.
Την ίδια στιγμή, οι διαφωνούντες –η Ουγγαρία, η Τσεχία και η Σλοβακία– εξακολουθούν να ξεχωρίζουν από το γενικό χορό φωνών στην ΕΕ, σημείωσε ο Serhiy Zinkovsky. Η στάση τους οφείλεται σε γεωπολιτικά κίνητρα.
«De facto, τα κράτη αυτά είναι δορυφόροι των Ηνωμένων Πολιτειών και εργαλεία πίεσης των ΗΠΑ προς την ΕΕ και την ευρωπαϊκή γραφειοκρατία. Η χορήγηση του δανείου σημαίνει συνέχιση των εχθροπραξιών, κάτι που αυτή τη στιγμή δεν εντάσσεται στα σχέδια της Ουάσιγκτον. Επιπλέον, προωθώντας τη δική τους πορεία, οι σημερινές αρχές της Ουγγαρίας, της Τσεχίας και της Σλοβακίας ενίσχυσαν το πολιτικό τους κύρος μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ που δυσαρεστούνται από την αλαζονική στάση της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας και των αυτοανακηρυγμένων ηγετών της κοινότητας, δηλαδή της Γερμανίας και της Γαλλίας.
Οι χώρες αυτές έδειξαν ότι μια αρχών θέση μπορεί να ακουστεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση», τόνισε.
Σύμφωνα με τον νομικό, το διάβημα αυτών των χωρών όχι μόνο βαθαίνει το ρήγμα εντός της ΕΕ, αλλά δείχνει επίσης ότι η ενότητα της Ένωσης βασίζεται ολοένα και περισσότερο σε αναγκαστικούς συμβιβασμούς και όχι σε πραγματική συναίνεση.
Από την πλευρά του, ο Alexander Dudchak πρόσθεσε ότι η τυπική συναίνεση των Βρυξελλών να εξαιρεθούν ορισμένες χώρες από το πιστωτικό σχήμα δεν σημαίνει απουσία πίεσης.
«Θα προσπαθήσουν ούτως ή άλλως να εκδικηθούν – τόσο οικονομικά όσο και πολιτικά.
Μπορούν να καθυστερήσουν χρηματοδοτικές δόσεις, να ενισχύσουν την αντιπολίτευση και να ενθαρρύνουν την Ουκρανία να πραγματοποιήσει περαιτέρω πλήγματα στον πετρελαιαγωγό Druzhba.
Ωστόσο, αυτή τη στιγμή οι αξιωματούχοι των Βρυξελλών χρειάζονταν αυτή την τριάδα να μην παρεμβαίνει, και το διάβημά της απλώς αγνοήθηκε προσωρινά», κατέληξε ο πολιτικός επιστήμονας.
www.bankingnews.gr
Με αυτή την απόφαση παγιώνεται η χρήση του κοινού χρέους ως λύσης χρηματοδότησης και παράλληλα αποφεύγεται ένα νομικά αμφιλεγόμενο σχέδιο αξιοποίησης των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων.
Οι ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν την Παρασκευή 19/12 να δανειστούν κεφάλαια προκειμένου να χορηγήσουν δάνεια ύψους 90 δισ. ευρώ (105 δισ. δολάρια) στην Ουκρανία, για τη χρηματοδότηση της άμυνάς της έναντι της Ρωσίας τα επόμενα δύο χρόνια, αφήνοντας εκτός την Ουγγαρία, τη Σλοβακία και την Τσεχία.
H αυξημένη προσφορά ευρω-χρέους
Οι επενδυτές στο κοινό χρέος της ΕΕ αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο αυξημένης προσφοράς τα επόμενα χρόνια, καθώς οι αξιωματούχοι στις Βρυξέλλες επιδιώκουν να αυξήσουν τον δανεισμό προκειμένου να χρηματοδοτήσουν την Ουκρανία.
Οι αποδόσεις των 30ετών ομολόγων της ΕΕ αυξήθηκαν κατά εννέα μονάδες βάσης στο 4,14% σήμερα Παρασκευή (19/12)– η μεγαλύτερη άνοδος μεταξύ των εκδοτών της ευρωζώνης.
Η εξέλιξη αυτή ακολουθεί μια ισχυρή περίοδο υπεραπόδοσης έναντι του γερμανικού χρέους, κατά την οποία το ασφάλιστρο δανεισμού της ΕΕ μειώθηκε από 85 μονάδες βάσης στις αρχές του έτους στις 60 σήμερα.
Οι επενδυτές, σύμφωνα με τον αναλυτές, έχουν προσελκυσθεί τόσο από τη βελτίωση της ρευστότητας των ομολόγων της ΕΕ όσο και από τις προσπάθειες ευθυγράμμισης του προγράμματος δανεισμού της με εκείνα των κρατών-μελών.
Παραμένει ωστόσο ασαφές πώς ακριβώς θα αντλήσει η ΕΕ πρόσθετα κεφάλαια από τις αγορές, εάν αυτό καταστεί αναγκαίο – και αυτό προκαλεί απαισιοδοξία για την χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
Σε τηλεδιάσκεψη αυτή την εβδομάδα, αξιωματούχοι της ΕΕ δήλωσαν στους επενδυτές ότι διαθέτουν τη δυνατότητα να καλύψουν οποιεσδήποτε πρόσθετες χρηματοδοτικές ανάγκες για την Ουκρανία μέσω ενός ευρέος φάσματος εργαλείων, από βραχυπρόθεσμα έντοκα γραμμάτια έως ομόλογα με λήξεις δεκαετιών.
Η υπεραπόδοση των ομολόγων της ΕΕ θα «δοκιμαστεί» από την αυξημένη προσφορά, δήλωσε ο Christoph Rieger, επικεφαλής έρευνας επιτοκίων και πιστωτικού κινδύνου της Commerzbank.
«Αναμένουμε ότι τυχόν πρόσθετες χρηματοδοτικές ανάγκες θα καλυφθούν αρχικά μέσω αυξημένης έκδοσης εντόκων γραμματίων».
Η Ουκρανία δεν θα χρειαστεί να αποπληρώσει το δάνειο της ΕΕ έως ότου η Μόσχα καταβάλει αποζημιώσεις στο Κίεβο – ενώ στο μεταξύ τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία θα παραμείνουν ακινητοποιημένα στην ΕΕ.
Το σχέδιο για την πώληση ομολόγων
Η ΕΕ ανακοίνωσε σχέδια για πώληση ομολόγων ύψους 90 δισ. ευρώ στο πρώτο εξάμηνο του 2026, ποσό αντίστοιχο με εκείνο της προηγούμενης χρονιάς, με «ενδεικτικό» στόχο τα 160 δισ. ευρώ για ολόκληρο το 2026.
Ωστόσο, τα νομικά κείμενα που διέπουν τον κοινό δανεισμό της Ένωσης επιτρέπουν μέγιστη έκδοση ομολόγων έως 200 δισ. ευρώ εντός του 2026, έναντι ορίου 170 δισ. φέτος.
Αντίστοιχα, το ανώτατο όριο για τα έντοκα γραμμάτια αυξήθηκε από 60 δισ. ευρώ το 2025 σε 100 δισ. ευρώ.
Σε συνδυασμό με τη δυνατότητα άντλησης κεφαλαίων μέσω πράξεων επαναγοράς (repos), αυτό παρέχει πολλαπλή μόχλευση για αύξηση του δανεισμού ενώ αυξάνει δραστικά τον κίνδυνο κρίσης χρέους.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα επικαιροποιήσει το πρόγραμμα δανεισμού της «μόλις οριστικοποιηθούν οι λεπτομέρειες της νέας χρηματοδότησης μέσω των σχετικών νομοθετικών διαδικασιών», ανέφερε σε ανακοίνωσή της.
Η ένωση θα επιδιώξει οποιαδήποτε πρόσθετη έκδοση με «συνετό και φιλικό προς την αγορά τρόπο, αξιοποιώντας το σύνολο των διαθέσιμων χρηματοδοτικών εργαλείων».
Ο αντίκτυπος της αυξημένης προσφοράς χρέους της ΕΕ στις αγορές είναι σύνθετος, δεδομένου ότι η ένωση έχει εξελιχθεί σε μεγάλο εκδότη ομολόγων μόλις τα τελευταία χρόνια.
Ενέτεινε τις εκδόσεις το 2020 για τη χρηματοδότηση της αντίδρασης στην πανδημία και πλέον εκδίδει ποσά που ανταγωνίζονται εκείνα των μεγαλύτερων κρατών-μελών της.
Μόνιμος εκδότης χρέους η ΕΕ
«Από τη μία πλευρά, η αυξημένη προσφορά επιβαρύνει τα ομόλογα της ΕΕ και θα μπορούσε να οδηγήσει σε υποχώρηση των τιμών τους», έγραψε ομάδα αναλυτών της UniCredit.
«Από την άλλη πλευρά, σε αντίθεση με τους περισσότερους εκδότες, τα ομόλογα της ΕΕ θα μπορούσαν να ωφεληθούν από την αυξημένη εκδοτική δραστηριότητα, καθώς η μεγαλύτερη προσφορά ενισχύει τη ρευστότητά τους και τα καθιστά πιο συγκρίσιμα με τα κρατικά ομόλογα της Ευρώπης».
Αναλυτές της Commerzbank εκτιμούν ότι οποιαδήποτε αύξηση του δανεισμού μέσω εντόκων γραμματίων για το δάνειο προς την Ουκρανία θα αναχρηματοδοτηθεί με ομόλογα μόλις ολοκληρωθεί η καθαρή φάση χρηματοδότησης του προγράμματος Next Generation EU – του κοινού προγράμματος χρέους για τη μεταπανδημική ανάκαμψη – στο τέλος του 2026.
Αυτό θα εδραιώσει την «ΕΕ ως μόνιμο εκδότη για τα επόμενα χρόνια», ανέφερε, προσθέτοντας ότι η τράπεζα συμβουλεύει τους πελάτες της να εκμεταλλεύονται τυχόν πιέσεις στα ομόλογα της ΕΕ λόγω «αβεβαιότητας ως προς την προσφορά» για ενίσχυση θέσεων αγοράς.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το προηγούμενο διάστημα σήμανε στβαγερμό η Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία (Εurostat), με επιστολή της στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για ενδεχόμενη κρίση χρέους σε Γαλλία και Ιταλία εξαιτίας της συμμετοχής τους στο δάνειο των 210 δισ. ευρώ στην Ουκρανία.
Η Eurostat εξήγησε στην επιστολή της ότι οι χρηματοπιστωτικές εγγυήσεις που στηρίζουν το δάνειο των 210 δισ. ευρώ, το οποίο υποστηρίζεται από παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία στο Βέλγιο, θα ταξινομηθούν στους εθνικούς λογαριασμούς με βάση τις ευρωπαϊκές πρακτικές ως «ενδεχόμενες υποχρεώσεις» (contingent liabilities).
Δεν ισχύει το γερμανικό «nein» στον κοινό δανεισμό; - Οι αναμενόμενες πολιτικές αντιδράσεις
Ένα μακροπρόθεσμο όφελος της συμφωνίας είναι ότι ο νέος δανεισμός θα ενισχύσει την αντίληψη πως ο κοινός δανεισμός της ΕΕ γίνεται πιο μόνιμο χαρακτηριστικό της εργαλειοθήκης των υπευθύνων χάραξης πολιτικής, σύμφωνα με αναλυτές – μια εξέλιξη που γενικά υποστηρίζουν οι επενδυτές.
«Δεν είναι πλέον ταμπού ο κοινός δανεισμός σε επίπεδο ΕΕ», δήλωσε ο Andrew Kenningham, επικεφαλής οικονομολόγος Ευρώπης στην Capital Economics, ακόμη κι αν η Γερμανία πιθανότατα θα αντισταθεί σε σημαντικές και τακτικές αυξήσεις.
Η ΕΕ ξεκίνησε τον μεγάλης κλίμακας δανεισμό κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, όμως η Γερμανία ήταν ιδιαίτερα επιφυλακτική απέναντι στην ιδέα της περαιτέρω επέκτασής του, υποδηλώνοντας ότι το πρόγραμμα της πανδημίας αποτέλεσε εξαίρεση.
Η Ένωση έχει λίγο πάνω από 700 δισ. ευρώ σε εκκρεμές κοινό χρέος.
Παρότι ο νέος δανεισμός για το ταμείο της πανδημίας πλησιάζει στο τέλος του, αποφάσισε νωρίτερα το 2025 να δανειστεί 150 δισ. ευρώ τα επόμενα χρόνια για τη χρηματοδότηση δανείων προς τα κράτη-μέλη για αμυντικά projects.
Είναι βέβαιο ότι επιπλέον δανεισμός για την Ουκρανία θα αυξήσει τον κίνδυνο για την συνολική χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
Περισσότερο χρέος για τη στήριξη της Ουκρανίας, ακόμη κι αν το ποσό είναι σχετικά περιορισμένο, υπογραμμίζει ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής ενδέχεται να συνεχίσουν να προσφεύγουν σε αυτό το εργαλείο όπου χρειάζεται.
Επικίνδυνο εργαλείο τα κοινά ομόλογα
Αυτό θα καθησυχάσει τις αγορές ότι το μπλοκ είναι διατεθειμένο να δανειστεί από κοινού σε περίπτωση μελλοντικών σοκ, πρόσθεσε.
Βραχυπρόθεσμα, ωστόσο υπάρχει και ο… δράκος: το σχέδιο σημαίνει ότι οι αγορές θα πρέπει να απορροφήσουν περισσότερο δανεισμό σε μια περίοδο κατά την οποία ήδη αντιμετωπίζουν ιστορικά υψηλές ανάγκες χρηματοδότησης, καθώς η Γερμανία αυξάνει τις δαπάνες.
«Δεν ξέρω αν είναι η καλύτερη λύση από την οπτική των αγορών, να προστίθεται περισσότερη προσφορά σε αγορές που ήδη ανησυχούν για τη βιωσιμότητα του χρέους», δήλωσε ο Craig Inches, επικεφαλής επιτοκίων και διαθεσίμων στη Royal London Asset Management.
Η υπερπροσφορά χρέους της Ευρωζώνης
Οι επενδυτές αρχίζουν να αντιλαμβάνονται ότι μια νέα κοινή ευρωπαϊκή προσπάθεια δανεισμού καθίσταται πιο πιθανή, καθώς η περιοχή σπεύδει να αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες.
Η συγκρατημένη αντίδραση στις αγορές ομολόγων, οι οποίες συνήθως ανησυχούν από την αύξηση των δαπανών, καθώς οι συζητήσεις για την άμυνα εντάθηκαν αυτόν τον μήνα, υποδηλώνει ότι οι επενδυτές θεωρούν μέχρι στιγμής διαχειρίσιμη την αύξηση του δανεισμού αλλά το δάνειο των 90 δισ. ευρώ αυξάνει την πίεση.
Στα τέλη του περασμένου έτους, οι επενδυτές θεωρούσαν λιγότερο πιθανό τον κοινό δανεισμό απευθείας από την ίδια την ΕΕ.
Όμως η ανάγκη για δράση επανήλθε, καθώς οι συνομιλίες ΗΠΑ – Ρωσίας για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία έχουν θέσει de facto την Ευρώπη στο περιθώριο και αυξάνουν την πίεση σε ένα μπλοκ που ήδη έχει παροτρυνθεί από τον πρόεδρο των ΗΠΑ Donald Trump να αυξήσει τις δαπάνες του.
Η ΕΕ εκτιμά ότι απαιτούνται επενδύσεις ύψους 500 δισ. ευρώ την επόμενη δεκαετία. Ωστόσο, η αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 3% του ΑΕΠ θα απαιτούσε σχεδόν 200 δισ. ευρώ επιπλέον ετησίως.
Προς έκδοση και αμυντικών ομολόγων
«Η ενστικτώδης (αντίδραση) είναι ότι οι κυβερνήσεις αρχίζουν να δαπανούν κάτι παραπάνω, αλλά δεν θα πρόκειται για τεράστια ποσά», δήλωσε ο David Zahn, επικεφαλής ευρωπαϊκών ομολόγων στη Franklin Templeton.
«Τα μεγαλύτερα ποσά θα πρέπει να προέλθουν από κάποιο είδος ‘’κεντρικοποιημένης’’ χρηματοδότησης, επειδή οι περισσότεροι προϋπολογισμοί στην Ευρώπη είναι σχετικά πιεσμένοι», πρόσθεσε, ιδίως στην Ιταλία και τη Γαλλία.
Ο ίδιος έχει πουλήσει ομόλογα της ΕΕ, αναμένοντας περισσότερες κοινές εκδόσεις, ενώ η Vanguard επιμένει σε ένα στοίχημα υπέρ των ιταλικών και ισπανικών ομολόγων.
«Αν οι (υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής) το εννοούν σοβαρά, τότε έρχεται μια στιγμή που θα πρέπει να σκεφτούμε την έκδοση κοινών αμυντικών ομολόγων», δήλωσε ο Nicolas Trindade, διαχειριστής κεφαλαίων στην AXA Investment Managers.
«Εκεί υπάρχει η μεγαλύτερη δυνατότητα».
Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι ακόμη και η Γερμανία, η οποία θα αντιμετωπίσει τεράστιο χρηματοδοτικό κενό εάν δεν συμφωνήσει σε ένα νέο αμυντικό ταμείο, μπορεί να ωφεληθεί από τον κοινό δανεισμό, στον οποίο μέχρι τώρα έχει αντιταχθεί.
Η κάλυψη των αμυντικών δαπανών
Η Ιταλία και η Ισπανία, οι οποίες βρίσκονται ήδη πολύ πίσω από έναν στόχο δαπανών που το ΝΑΤΟ είναι πιθανό να αυξήσει απότομα, έχουν δει ελάχιστες μεταβολές στις αγορές κρατικών ομολόγων τους, παρά την αυξανόμενη εστίαση στην ενίσχυση των ευρωπαϊκών αμυντικών δαπανών.
Είτε πρόκειται για ένα νέο χρηματοδοτικό όχημα που θα περιλαμβάνει και τη Βρετανία, είτε για περισσότερα ομόλογα της ΕΕ –το πιο ευπρόσδεκτο αποτέλεσμα για τους επενδυτές, καθώς θα καθιστούσε το μπλοκ πιο μόνιμο δανειολήπτη– μια κοινή λύση αναμένεται, αν και όχι άμεσα.
Αρχικά, το μπλοκ εξετάζει την προσωρινή εξαίρεση των αμυντικών δαπανών από τους κανόνες για τα δημοσιονομικά ελλείμματα.
Στη συνέχεια, θα μπορούσε να μεταφέρει περίπου 90 δισ. ευρώ αχρησιμοποίητων δανείων από το Ταμείο Ανάκαμψης προς την άμυνα.
Έτσι, περαιτέρω κοινός δανεισμός ενδέχεται να μην προκύψει πριν από το 2027, δήλωσε η οικονομολόγος της Carmignac, Apolline Menut, προσθέτοντας ότι οι προσπάθειες της Γερμανίας να βρει μία ταχεία εθνική λύση μπορεί επίσης να μειώσουν την αίσθηση του επείγοντος.
Το ερώτημα είναι πόσο επιπλέον δανεισμό θα ανεχθούν οι επενδυτές, τη στιγμή που ήδη αγοράζουν ιστορικά υψηλά ποσά χρέους της ευρωζώνης και ανησυχούν για τα υψηλά ελλείμματα σε μεγάλες οικονομίες.
Πόσο θα κοστίσει στους Ευρωπαίους το δάνειο στην Ουκρανία
Οι φορολογούμενοι της ΕΕ θα πρέπει να καταβάλλουν περίπου 3 δισ. ευρώ ετησίως σε κόστος δανεισμού στο πλαίσιο ενός σχεδίου αύξησης του κοινού χρέους, με στόχο τη χρηματοδότηση της άμυνας της Ουκρανίας απέναντι στη Ρωσία, σύμφωνα με ανώτερους αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπως μεταδίδει το Politico.
Οι ηγέτες του μπλοκ συμφώνησαν τις πρώτες πρωινές ώρες της Παρασκευής να αντλήσουν 90 δισ. ευρώ για τα επόμενα δύο χρόνια, με εγγύηση τον προϋπολογισμό της ΕΕ, ώστε να διασφαλιστεί ότι τα πολεμικά ταμεία του Κιέβου δεν θα στερέψουν τον Απρίλιο.
Η χώρα που έχει πληγεί από τον πόλεμο αντιμετωπίζει δημοσιονομικό έλλειμμα ύψους 71,7 δισ. ευρώ το επόμενο έτος και έχει απεγνωσμένη ανάγκη από κεφάλαια για να εξασφαλίσει την επιβίωσή της.
Πολλά από τα βασικά χαρακτηριστικά του πακέτου χρηματοδότησης ύψους 210 δισ. ευρώ για την Ουκρανία θα μεταφερθούν στο νέο σχέδιο κοινού χρέους.
Σε αυτά περιλαμβάνονται οι εκταμιεύσεις σε δόσεις, οι δικλίδες ασφαλείας κατά της διαφθοράς και ένα πλαίσιο για το πόσα χρήματα θα πρέπει να διατεθούν για τον στρατό του Κιέβου και για τις δημοσιονομικές ανάγκες της χώρας.
Το νέο σχέδιο θα παράσχει στην Ουκρανία 45 δισ. ευρώ το επόμενο έτος, προσφέροντας στο Κίεβο μια κρίσιμη σανίδα σωτηρίας καθώς εισέρχεται στο πέμπτο έτος των συγκρούσεων. Τα υπόλοιπα κεφάλαια θα εκταμιευθούν το 2027.
Στα 3 δισ. ευρώ οι ετήσιοι τόκοι για το δάνειο
Το νέο σχέδιο δεν θα είναι φθηνό.
Η ΕΕ αναμένεται να καταβάλλει περίπου 3 δισ. ευρώ ετησίως σε τόκους από το 2028 και μετά, μέσω του επταετούς προϋπολογισμού της, ο οποίος χρηματοδοτείται σε μεγάλο βαθμό από τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών, δήλωσαν ανώτεροι αξιωματούχοι της Επιτροπής σε δημοσιογράφους την Παρασκευή (19/12). Οι πληρωμές τόκων θα ξεκινήσουν το 2027, αλλά εκείνο το έτος θα κοστίσουν μόλις 1 δισ. ευρώ.
Τι σχεδιάζει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο - Το ουκρανικό μνημόνιο
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) χαιρέτισε την Παρασκευή (19/12) το γεγονός ότι οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφώνησαν να χορηγήσουν δάνεια ύψους 90 δισ. ευρώ (105 δισ. δολάρια) στην Ουκρανία, δήλωσε εκπρόσωπος του οργανισμού.
«Πρόκειται για ένα σημαντικό ορόσημο προς την κάλυψη των χρηματοδοτικών κενών και την αποκατάσταση της βιωσιμότητας του χρέους», ανέφερε το ΔΝΤσε απάντησή του.
Η ευρωπαϊκή χρηματοδοτική στήριξη αποτελεί βασικό στοιχείο της αξιολόγησης του ΔΝΤ ότι το ουκρανικό χρέος είναι βιώσιμο – προϋπόθεση για τα περισσότερα προγράμματα δανεισμού.
Η Ουκρανία και το ΔΝΤ κατέληξαν σε προκαταρκτική συμφωνία για ένα νέο πρόγραμμα δανεισμού ύψους 8,1 δισ. δολαρίων στα τέλη Νοεμβρίου, το οποίο εξακολουθεί να χρειάζεται την έγκριση του Εκτελεστικού Συμβουλίου του Ταμείου.
Οι προαπαιτούμενες ενέργειες ώστε το Συμβούλιο να εξετάσει το νέο πρόγραμμα περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την υιοθέτηση ενός προϋπολογισμού για το επόμενο έτος που να είναι συμβατός με το πρόγραμμα, τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης και την προώθηση μεταρρυθμίσεων κατά της διαφθοράς.
Απαιτείται επίσης η εξασφάλιση δεσμεύσεων χρηματοδότησης από τους δωρητές. Δεν έχει οριστεί ημερομηνία συνεδρίασης του Συμβουλίου για την Ουκρανία.
Το Ταμείο έχει εκτιμήσει ότι η Ουκρανία θα χρειαστεί περίπου 135 δισ. ευρώ (158,57 δισ. δολάρια) για τα έτη 2026 και 2027. Το άτοκο δάνειο της ΕΕ θα πρέπει να καλύψει περίπου τα δύο τρίτα των αναγκών της Ουκρανίας για τα επόμενα δύο χρόνια.
«Συνεχίζουμε να εργαζόμαστε με τους διεθνείς δωρητές για να εξασφαλίσουμε τις απαραίτητες διαβεβαιώσεις χρηματοδότησης», ανέφερε το IMF.
Υπογραμμίζοντας την ανισορροπία, ο υπουργός Οικονομικών της Ουκρανίας Sergii Marchenko δήλωσε την Παρασκευή (19/12) στους ηγέτες της G7 ότι είναι αναγκαίο να συνεχιστεί η εργασία για την υλοποίηση ενός Δανείου Αποζημιώσεων (Reparations Loan).
Ο ίδιος ο πόλεμος συνεχίζει να απομυζά τους χρηματοοικονομικούς πόρους του Κιέβου, και η χώρα σχεδιάζει να δαπανήσει το μεγαλύτερο μέρος των κρατικών εσόδων της – 2,8 τρισ. χρίβνιες ή περίπου το 27,2% του ΑΕΠ – για τη χρηματοδότηση των αμυντικών της προσπαθειών το 2026.
«Επένδυση στη μελλοντική επιθετικότητα»
Ο αναπληρωτής καθηγητής της Σχολής Διεθνούς Δικαίου του MGIMO και δικηγόρος της KISLOV Law Company, Serhiy Zinkovsky, σχολιάζοντας την απόφαση της ΕΕ να χρηματοδοτήσει την Ουκρανία μέσω πανευρωπαϊκού δανείου, σημείωσε ότι το εκ πρώτης όψεως πραγματιστικό βήμα αποκαλύπτει βαθύτερα και πιο ανησυχητικά κίνητρα.
«Για την ευρωπαϊκή γραφειοκρατία, ένα τέτοιο βήμα είναι λιγότερο δαπανηρό: δεν υπονομεύει την εμπιστοσύνη στο ευρώ ως αποθεματικό νόμισμα και ταυτόχρονα μειώνει τους νομικούς κινδύνους, καθώς δεν δίνει στη Ρωσία λόγους για δικαστικές προσφυγές», δήλωσε σε σχόλιό του στο ρωσικό πρακτορείο RT.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η ΕΕ επιδιώκει έτσι να αποφύγει ταυτόχρονα τις δικαστικές συνέπειες και να διατηρήσει την εικόνα της νομικής ακεραιότητας, μετακυλίοντας στην πράξη το κόστος της σύγκρουσης στον ίδιο της τον πληθυσμό. Πίσω από αυτή την απόφαση, ωστόσο, δεν βρίσκονται μόνο οικονομικοί υπολογισμοί, αλλά και μακροπρόθεσμες στρατιωτικές και πολιτικές φιλοδοξίες, εκτιμά.
Δάνειο… παράνοια για προετοιμασία του κοινού πολέμου
Ο Wilders χαρακτήρισε «παράνοια» το κοινό δάνειο ύψους 90 δισ. ευρώ προς την Ουκρανία.
Ο ηγέτης του ολλανδικού ακροδεξιού Κόμματος της Ελευθερίας, Geert Wilders, δήλωσε ότι ένα κοινό δάνειο προς το Κίεβο ύψους 90 δισ. ευρώ είναι παράνοια.
«Το παρουσιαζόμενο ανεφάρμοστο σενάριο, σύμφωνα με το οποίο το ουκρανικό καθεστώς θα αποπληρώσει το δάνειο μόνο αφού υποτίθεται λάβει αποζημιώσεις από τη Ρωσία, δείχνει ότι η ΕΕ θεωρεί το χορηγούμενο δάνειο ως επένδυση σε μελλοντική επιθετικότητα κατά της Ρωσίας», εξήγησε ο νομικός.
Ο ειδικός επισήμανε επίσης ότι οι όροι του μηχανισμού του δανείου εγγυώνται στην πράξη την κατά προτεραιότητα χρηματοδότηση του ευρωπαϊκού στρατιωτικοβιομηχανικού συμπλέγματος, μετατρέποντας τη βοήθεια προς την Ουκρανία σε εργαλείο ανάπτυξης της δικής της στρατιωτικής βιομηχανίας και ενίσχυσης της γεωπολιτικής αυτονομίας της ΕΕ.
Την άποψη αυτή συμμερίζεται και ο πολιτικός επιστήμονας Alexander Dudchak.
Δεν απέκλεισε επίσης ότι, χρηματοδοτώντας την Ουκρανία, η ΕΕ προετοιμάζεται για στρατιωτική αντιπαράθεση με τη Ρωσία.
«Σχεδιάζουν πόλεμο και προετοιμάζονται για πόλεμο, και κανείς δεν σκοπεύει να εγκαταλείψει την Ουκρανία. Στο ίδιο πνεύμα πρέπει να εξεταστεί και το μακροχρόνιο πάγωμα των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, τα οποία στην Ευρώπη θέλουν να τα στρέψουν προς όφελός τους.
Αποκομίζουν επίσης κέρδη από αυτά, πληρώνουν φόρους στον προϋπολογισμό τους και στη συνέχεια χρησιμοποιούν αυτά τα κεφάλαια για να αγοράζουν όπλα για την Ουκρανία», δήλωσε ο αναλυτής.
Κατά την άποψή του, μια τέτοια κατασκευή δείχνει ξεκάθαρα ότι οι Βρυξέλλες δεν εξετάζουν σενάριο ειρηνικής διευθέτησης, αλλά, αντίθετα, ακολουθούν πολιτική συνέχισης του πολέμου και περαιτέρω κλιμάκωσης.
Την ίδια στιγμή, οι διαφωνούντες –η Ουγγαρία, η Τσεχία και η Σλοβακία– εξακολουθούν να ξεχωρίζουν από το γενικό χορό φωνών στην ΕΕ, σημείωσε ο Serhiy Zinkovsky. Η στάση τους οφείλεται σε γεωπολιτικά κίνητρα.
«De facto, τα κράτη αυτά είναι δορυφόροι των Ηνωμένων Πολιτειών και εργαλεία πίεσης των ΗΠΑ προς την ΕΕ και την ευρωπαϊκή γραφειοκρατία. Η χορήγηση του δανείου σημαίνει συνέχιση των εχθροπραξιών, κάτι που αυτή τη στιγμή δεν εντάσσεται στα σχέδια της Ουάσιγκτον. Επιπλέον, προωθώντας τη δική τους πορεία, οι σημερινές αρχές της Ουγγαρίας, της Τσεχίας και της Σλοβακίας ενίσχυσαν το πολιτικό τους κύρος μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ που δυσαρεστούνται από την αλαζονική στάση της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας και των αυτοανακηρυγμένων ηγετών της κοινότητας, δηλαδή της Γερμανίας και της Γαλλίας.
Οι χώρες αυτές έδειξαν ότι μια αρχών θέση μπορεί να ακουστεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση», τόνισε.
Σύμφωνα με τον νομικό, το διάβημα αυτών των χωρών όχι μόνο βαθαίνει το ρήγμα εντός της ΕΕ, αλλά δείχνει επίσης ότι η ενότητα της Ένωσης βασίζεται ολοένα και περισσότερο σε αναγκαστικούς συμβιβασμούς και όχι σε πραγματική συναίνεση.
Από την πλευρά του, ο Alexander Dudchak πρόσθεσε ότι η τυπική συναίνεση των Βρυξελλών να εξαιρεθούν ορισμένες χώρες από το πιστωτικό σχήμα δεν σημαίνει απουσία πίεσης.
«Θα προσπαθήσουν ούτως ή άλλως να εκδικηθούν – τόσο οικονομικά όσο και πολιτικά.
Μπορούν να καθυστερήσουν χρηματοδοτικές δόσεις, να ενισχύσουν την αντιπολίτευση και να ενθαρρύνουν την Ουκρανία να πραγματοποιήσει περαιτέρω πλήγματα στον πετρελαιαγωγό Druzhba.
Ωστόσο, αυτή τη στιγμή οι αξιωματούχοι των Βρυξελλών χρειάζονταν αυτή την τριάδα να μην παρεμβαίνει, και το διάβημά της απλώς αγνοήθηκε προσωρινά», κατέληξε ο πολιτικός επιστήμονας.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών