Εμπλοκή Ιράν στο παιχνίδι της Ευρώπης, οι κυρώσεις και η παγίδα που στήνουν στις ΗΠΑ οι Γερμανία, Γαλλία και Ηνωμένο Βασίλειο
Σήμερα το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ πρόκειται να επανενεργοποιήσει μέσω του μηχανισμού «snapback» όλες τις κυρώσεις που είχαν αρθεί με τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν το 2015.
Η κίνηση αυτή προέρχεται από τη Γερμανία, τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο — τις ίδιες δυνάμεις που είχαν διαπραγματευτεί και υπογράψει τη συμφωνία — και πλέον σβήνουν την τελευταία διπλωματική έξοδο, οδηγώντας σε μια πορεία σύγκρουσης.
Όταν οι E3 ενεργοποίησαν για πρώτη φορά τον μηχανισμό «snapback», το ζήτημα δεν αφορά πλέον το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.
Πρόκειται για μια στρατηγική της ΕΕ με σκοπό να εναρμονίσει τη στάση των ΗΠΑ απέναντι στον πόλεμο στην Ουκρανία.
Η ολοένα και στενότερη σχέση του Ιράν με τη Ρωσία στον πόλεμο της Ουκρανίας έχει μετατρέψει τη χώρα σε άμεση απειλή στα μάτια της Ευρώπης.
Οι οικονομικοί δεσμοί της ΕΕ με το Ιράν έχουν ουσιαστικά μηδενιστεί λόγω των κυρώσεων.
Παράλληλα, η εξάρτηση της Ευρώπης από τη διατλαντική σχέση — στρατιωτικά, πολιτικά και οικονομικά — είναι πολύ μεγαλύτερη από ό,τι το 2003.
Η παγίδα που στήνουν οι Ευρωπαίοι
Σε αυτό το πλαίσιο, η κλιμάκωση της έντασης με το Ιράν εξυπηρετεί δύο ευρωπαϊκούς στόχους.
Πρώτον, τιμωρεί την Τεχεράνη για τη συμμαχία της με τη Μόσχα, στέλνοντας μήνυμα ότι η υποστήριξη στη Ρωσία έχει βαρύ κόστος.
Δεύτερον, ευθυγραμμίζει την Ευρώπη με τα «γεράκια» της κυβέρνησης Trump, σε μια περίοδο που οι διατλαντικές σχέσεις βρίσκονται σε ιστορικό σημείο έντασης.
Για τους Ευρωπαίους ηγέτες που επιδιώκουν να διατηρήσουν την εύνοια των ΗΠΑ, το Ιράν έχει μετατραπεί σε βολικό «θύμα».
Αυτά δεν είναι υποθέσεις.
Ο Γερμανός καγκελάριος παραδέχτηκε πρόσφατα ότι το Ισραήλ, με τις βομβιστικές επιδρομές του στο Ιράν τον Ιούνιο, «κάνει τη βρώμικη δουλειά για όλους μας».
Η δήλωση ήταν ασυνήθιστα ειλικρινής και επιβεβαιώνει αυτό που πολλοί στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες παραδέχονται ιδιωτικά: ότι οι στρατιωτικές ενέργειες του Ισραήλ κατά του Ιράν εξυπηρετούν τα ευρωπαϊκά συμφέροντα αποδυναμώνοντας ένα κράτος που πλέον είναι σύμμαχος της Ρωσίας.
Οι ενέργειες του Ιράν
Φημολογείται ότι το Ιράν έχει έρθει σε άμεση επαφή με τις ΗΠΑ, προτείνοντας έναν συμβιβασμό: ως πρώτο βήμα, να ανακτήσει και να αραιώσει το απόθεμα ουρανίου εμπλουτισμένου κατά 60%, με αντάλλαγμα την προσωρινή αναστολή του μηχανισμού snapback για μερικούς μήνες.
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι ΗΠΑ θα πρέπει να προσφέρουν σιδερένιες εγγυήσεις ότι δεν θα υπάρξουν στρατιωτικές αντιποίνες εναντίον του Ιράν.
Μόλις το Ιράν ανακτήσει το ουράνιο, ο μηχανισμός snapback θα πρέπει να καταργηθεί οριστικά, το απόθεμα ουρανίου να αραιωθεί στο 20% και οι ΗΠΑ να άρουν τις κυρώσεις που είχαν συμφωνηθεί προηγουμένως.
Αυτό θα αποτελούσε μια προσωρινή συμφωνία, με μελλοντικές διαπραγματεύσεις για μια ολοκληρωμένη, τελική διευθέτηση.
Ζητήματα όπως το εύρος του εμπλουτισμού και η ένταση των ελέγχων της IAEA θα παραπεμφθούν στο τελικό στάδιο.
Οι ενέργειες των ΗΠΑ
Κυκλοφορούν φήμες ότι η κυβέρνηση Trump θα απορρίψει την προσφορά, καθώς η στρατηγική της βασίζεται στην αυστηροποίηση των κυρώσεων «μέγιστης πίεσης», πιστεύοντας ότι το Ιράν είναι στα πρόθυρα κατάρρευσης και ότι η επιπλέον πίεση θα αποφέρει αποτελέσματα.
Οι E3 από την πλευρά τους σκοπεύουν να δώσουν στην Ουάσιγκτον το δικαίωμα ενεργοποίησης του snapback, ελπίζοντας να «κλειδώσουν» μια πιο σκληρή αμερικανική πολιτική απέναντι στη Ρωσία.
Επειδή η Ρωσία είναι πιο σημαντική για την Ευρώπη από το Ιράν, και επειδή η εξυπηρέτηση του Ισραήλ είναι πιο κρίσιμη για την Ουάσιγκτον από την αποφυγή σύγκρουσης με το Ιράν, η ουσία του συμβιβασμού του Ιράν μοιάζει ανούσια.
Η κατάσταση αυτή θυμίζει μια παρόμοια διαπραγμάτευση το 2011, για τη πυρηνική διπλωματία της κυβέρνησης Obama: η Τουρκία και η Βραζιλία κατάφεραν να εξασφαλίσουν την υποχώρηση του Ιράν στις απαιτήσεις των ΗΠΑ για να αποτραπούν κυρώσεις του ΟΗΕ.
Ωστόσο, χωρίς να το γνωρίζουν η Βραζιλία και η Τουρκία, η κυβέρνηση Obama είχε ήδη κλείσει συμφωνία με τη Ρωσία, βάσει της οποίας η Μόσχα συμφωνούσε στις κυρώσεις του ΟΗΕ, και είχε διαβεβαιώσει τους φιλοϊσραηλινούς στο Κογκρέσο ότι το Ιράν θα τιμωρηθεί οπωσδήποτε.
Έτσι, τη στιγμή της «νίκης» — όταν δηλαδή το Ιράν συμφώνησε στις απαιτήσεις των ΗΠΑ μετά από μαραθώνιες διαπραγματεύσεις — ο Obama ακύρωσε την ίδια τη συμφωνία που είχε ζητήσει από τον Lula και τον Erdoğan να εξασφαλίσουν.
Οι συνομιλίες με την Τεχεράνη ήταν μια αυταπάτη· η πραγματική διαπραγμάτευση γινόταν αλλού, με το πυρηνικό ζήτημα να χρησιμοποιείται απλώς ως μοχλός.
Το ίδιο αίσθημα προκαλούν και οι προσπάθειες να αποτραπεί η ενεργοποίηση του snapback σήμερα.
Ο πραγματικός ανταγωνισμός δεν αφορά το πρόγραμμα εμπλουτισμού του Ιράν, αλλά τη διαμάχη μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ για τη Ρωσία, την Ουκρανία και τη διατλαντική σχέση.
Το πυρηνικό φάκελο του Ιράν φαίνεται να αποτελεί απλώς ένα πιόνι στην παρτίδα των E3.
www.bankingnews.gr
Η κίνηση αυτή προέρχεται από τη Γερμανία, τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο — τις ίδιες δυνάμεις που είχαν διαπραγματευτεί και υπογράψει τη συμφωνία — και πλέον σβήνουν την τελευταία διπλωματική έξοδο, οδηγώντας σε μια πορεία σύγκρουσης.
Όταν οι E3 ενεργοποίησαν για πρώτη φορά τον μηχανισμό «snapback», το ζήτημα δεν αφορά πλέον το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.
Πρόκειται για μια στρατηγική της ΕΕ με σκοπό να εναρμονίσει τη στάση των ΗΠΑ απέναντι στον πόλεμο στην Ουκρανία.
Η ολοένα και στενότερη σχέση του Ιράν με τη Ρωσία στον πόλεμο της Ουκρανίας έχει μετατρέψει τη χώρα σε άμεση απειλή στα μάτια της Ευρώπης.
Οι οικονομικοί δεσμοί της ΕΕ με το Ιράν έχουν ουσιαστικά μηδενιστεί λόγω των κυρώσεων.
Παράλληλα, η εξάρτηση της Ευρώπης από τη διατλαντική σχέση — στρατιωτικά, πολιτικά και οικονομικά — είναι πολύ μεγαλύτερη από ό,τι το 2003.
Η παγίδα που στήνουν οι Ευρωπαίοι
Σε αυτό το πλαίσιο, η κλιμάκωση της έντασης με το Ιράν εξυπηρετεί δύο ευρωπαϊκούς στόχους.
Πρώτον, τιμωρεί την Τεχεράνη για τη συμμαχία της με τη Μόσχα, στέλνοντας μήνυμα ότι η υποστήριξη στη Ρωσία έχει βαρύ κόστος.
Δεύτερον, ευθυγραμμίζει την Ευρώπη με τα «γεράκια» της κυβέρνησης Trump, σε μια περίοδο που οι διατλαντικές σχέσεις βρίσκονται σε ιστορικό σημείο έντασης.
Για τους Ευρωπαίους ηγέτες που επιδιώκουν να διατηρήσουν την εύνοια των ΗΠΑ, το Ιράν έχει μετατραπεί σε βολικό «θύμα».
Αυτά δεν είναι υποθέσεις.
Ο Γερμανός καγκελάριος παραδέχτηκε πρόσφατα ότι το Ισραήλ, με τις βομβιστικές επιδρομές του στο Ιράν τον Ιούνιο, «κάνει τη βρώμικη δουλειά για όλους μας».
Η δήλωση ήταν ασυνήθιστα ειλικρινής και επιβεβαιώνει αυτό που πολλοί στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες παραδέχονται ιδιωτικά: ότι οι στρατιωτικές ενέργειες του Ισραήλ κατά του Ιράν εξυπηρετούν τα ευρωπαϊκά συμφέροντα αποδυναμώνοντας ένα κράτος που πλέον είναι σύμμαχος της Ρωσίας.
Οι ενέργειες του Ιράν
Φημολογείται ότι το Ιράν έχει έρθει σε άμεση επαφή με τις ΗΠΑ, προτείνοντας έναν συμβιβασμό: ως πρώτο βήμα, να ανακτήσει και να αραιώσει το απόθεμα ουρανίου εμπλουτισμένου κατά 60%, με αντάλλαγμα την προσωρινή αναστολή του μηχανισμού snapback για μερικούς μήνες.
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι ΗΠΑ θα πρέπει να προσφέρουν σιδερένιες εγγυήσεις ότι δεν θα υπάρξουν στρατιωτικές αντιποίνες εναντίον του Ιράν.
Μόλις το Ιράν ανακτήσει το ουράνιο, ο μηχανισμός snapback θα πρέπει να καταργηθεί οριστικά, το απόθεμα ουρανίου να αραιωθεί στο 20% και οι ΗΠΑ να άρουν τις κυρώσεις που είχαν συμφωνηθεί προηγουμένως.
Αυτό θα αποτελούσε μια προσωρινή συμφωνία, με μελλοντικές διαπραγματεύσεις για μια ολοκληρωμένη, τελική διευθέτηση.
Ζητήματα όπως το εύρος του εμπλουτισμού και η ένταση των ελέγχων της IAEA θα παραπεμφθούν στο τελικό στάδιο.
Οι ενέργειες των ΗΠΑ
Κυκλοφορούν φήμες ότι η κυβέρνηση Trump θα απορρίψει την προσφορά, καθώς η στρατηγική της βασίζεται στην αυστηροποίηση των κυρώσεων «μέγιστης πίεσης», πιστεύοντας ότι το Ιράν είναι στα πρόθυρα κατάρρευσης και ότι η επιπλέον πίεση θα αποφέρει αποτελέσματα.
Οι E3 από την πλευρά τους σκοπεύουν να δώσουν στην Ουάσιγκτον το δικαίωμα ενεργοποίησης του snapback, ελπίζοντας να «κλειδώσουν» μια πιο σκληρή αμερικανική πολιτική απέναντι στη Ρωσία.
Επειδή η Ρωσία είναι πιο σημαντική για την Ευρώπη από το Ιράν, και επειδή η εξυπηρέτηση του Ισραήλ είναι πιο κρίσιμη για την Ουάσιγκτον από την αποφυγή σύγκρουσης με το Ιράν, η ουσία του συμβιβασμού του Ιράν μοιάζει ανούσια.
Η κατάσταση αυτή θυμίζει μια παρόμοια διαπραγμάτευση το 2011, για τη πυρηνική διπλωματία της κυβέρνησης Obama: η Τουρκία και η Βραζιλία κατάφεραν να εξασφαλίσουν την υποχώρηση του Ιράν στις απαιτήσεις των ΗΠΑ για να αποτραπούν κυρώσεις του ΟΗΕ.
Ωστόσο, χωρίς να το γνωρίζουν η Βραζιλία και η Τουρκία, η κυβέρνηση Obama είχε ήδη κλείσει συμφωνία με τη Ρωσία, βάσει της οποίας η Μόσχα συμφωνούσε στις κυρώσεις του ΟΗΕ, και είχε διαβεβαιώσει τους φιλοϊσραηλινούς στο Κογκρέσο ότι το Ιράν θα τιμωρηθεί οπωσδήποτε.
Έτσι, τη στιγμή της «νίκης» — όταν δηλαδή το Ιράν συμφώνησε στις απαιτήσεις των ΗΠΑ μετά από μαραθώνιες διαπραγματεύσεις — ο Obama ακύρωσε την ίδια τη συμφωνία που είχε ζητήσει από τον Lula και τον Erdoğan να εξασφαλίσουν.
Οι συνομιλίες με την Τεχεράνη ήταν μια αυταπάτη· η πραγματική διαπραγμάτευση γινόταν αλλού, με το πυρηνικό ζήτημα να χρησιμοποιείται απλώς ως μοχλός.
Το ίδιο αίσθημα προκαλούν και οι προσπάθειες να αποτραπεί η ενεργοποίηση του snapback σήμερα.
Ο πραγματικός ανταγωνισμός δεν αφορά το πρόγραμμα εμπλουτισμού του Ιράν, αλλά τη διαμάχη μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ για τη Ρωσία, την Ουκρανία και τη διατλαντική σχέση.
Το πυρηνικό φάκελο του Ιράν φαίνεται να αποτελεί απλώς ένα πιόνι στην παρτίδα των E3.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών