Με περίπου 170 πυρηνικές κεφαλές, το Πακιστάν προσφέρει στη Σαουδική Αραβία την «ομπρέλα» που η τελευταία επιθυμούσε εδώ και δεκαετίες
Στις λαμπρές αίθουσες των βασιλικών παλατιών της Ριάντ, εκεί όπου το άρωμα του λιβανιού αναμιγνύεται με τη μυρωδιά της γεωπολιτικής φιλοδοξίας, μια χειραψία στις 17 Σεπτεμβρίου 2025 τάραξε τις ισορροπίες της Μέσης Ανατολής.
Ο πρίγκιπας διάδοχος της Σαουδικής Αραβίας Mohammed bin Salman και ο πρωθυπουργός του Πακιστάν Shehbaz Sharif υπέγραψαν μια συμφωνία που ξεπερνά τις παραδοσιακές αμυντικές δεσμεύσεις.
Μια συμφωνία που δεν είναι απλώς μία υπογραφή: είναι μήνυμα, δόγμα και πρόκληση μαζί.
Πρόκειται για τη «Στρατηγική Αμοιβαία Αμυντική Συμφωνία» ή αλλιώς SMDA (Strategic Mutual Defense Agreement).
Το στοιχείο που αλλάζει το παιχνίδι;
Η σιωπηρή υπόνοια ότι η Σαουδική Αραβία έχει πλέον αποκτήσει πρόσβαση στο πυρηνικό οπλοστάσιο του Πακιστάν.
Με περίπου 170 πυρηνικές κεφαλές, το Πακιστάν προσφέρει στη Σαουδική Αραβία την «ομπρέλα» που η τελευταία επιθυμούσε εδώ και δεκαετίες, χωρίς να παραβιάζει άμεσα διεθνείς συνθήκες ή να φέρνει την οργή του ΟΗΕ εντός των συνόρων της.
Η συμφωνία SMDA λειτουργεί ως εγγύηση συλλογικής άμυνας:
Αν μία από τις δύο χώρες δεχθεί επίθεση, η άλλη θα θεωρηθεί επίσης θύμα και θα αντιδράσει στρατιωτικά.
Είναι το δικό τους «Άρθρο 5», αλλά χωρίς την υποδομή του ΝΑΤΟ.
Πιο γρήγορο, πιο ευέλικτο — και με πιο εκρηκτικές προεκτάσεις.
Ένα deal με μακρύ ιστορικό - Δεν είναι κάτι ξαφνικό
Η Σαουδική Αραβία και το Πακιστάν έχουν έναν δεσμό που ξεπερνά τα 50 χρόνια.
Από τη δεκαετία του 1980, το Ριάντ έχει χρηματοδοτήσει με πάνω από 30 δισ. δολάρια την πακιστανική οικονομία και τον στρατό, ενώ το Ισλαμαμπάντ έχει ανταποδώσει στέλνοντας στρατιώτες, συμβούλους και προστασία στα ιερά του Ισλάμ, όπως συνέβη κατά την κατάληψη της Μεγάλης Τζαμί της Μέκκας το 1979.
Πίσω από αυτή τη σχέση, όμως, κρύβεται πάντα η πυρηνική διάσταση.
Τη δεκαετία του 1970, η Σαουδική Αραβία χρηματοδότησε έως και 60% του εργοστασίου πυρηνικού εμπλουτισμού της Kahuta στο Πακιστάν.
Η άτυπη συμφωνία ήταν απλή: αν η Σαουδική Αραβία βρεθεί ποτέ σε υπαρξιακή απειλή, το Πακιστάν θα της «παραχωρούσε» μία βόμβα.
«Νοίκιασε τη βόμβα» - Ένα νέο δόγμα στην ισλαμική γεωστρατηγική
Η SMDA έρχεται να επισημοποιήσει μια τάση που ορισμένοι ήδη αποκαλούν «Rent the Bomb» (Νοίκιασε τη βόμβα).
Δηλαδή, χώρες χωρίς πυρηνικά αποκτούν την αποτρεπτική δύναμη των πυρηνικών μέσω διμερών συμφωνιών — χωρίς να παραβιάζουν τη Συνθήκη Μη Διάδοσης.
Για τη Σαουδική Αραβία, αυτό σημαίνει:
• Απόκτηση αποτρεπτικής ισχύος χωρίς το πολιτικό και θρησκευτικό κόστος της κατασκευής πυρηνικών.
• Παράκαμψη της εξάρτησης από τις ΗΠΑ, καθώς η Ουάσινγκτον αποσύρεται όλο και περισσότερο από τον ρόλο της εγγυήτριας δύναμης στην περιοχή.
Για το Πακιστάν:
• Ενίσχυση διεθνούς επιρροής και καθιέρωση ως «πυρηνικού προστάτη» του μουσουλμανικού κόσμου.
• Οικονομικές ενέσεις από τη Σαουδική Αραβία — εκτιμάται ότι συμφωνήθηκαν επενδύσεις 5-10 δισ. δολάρια για εξοπλιστικά και οικονομικά έργα.
Ένα βήμα πιο κοντά στον πυρηνικό ανταγωνισμό στη Μέση Ανατολή
Η σιωπηλή είσοδος της Σαουδικής Αραβίας στον πυρηνικό χάρτη αυξάνει σημαντικά την ένταση με το Ιράν — αλλά και το Ισραήλ.
• Το Ισραήλ ανησυχεί για την πιθανότητα να τεθεί στο στόχαστρο πακιστανικών πυραύλων, όπως ο Shaheen-III με βεληνεκές 2.750 χλμ., ικανός να πλήξει από το Ισλαμαμπάντ ως το Τελ Αβίβ.
• Το Ιράν ίσως νιώσει την πίεση να επιταχύνει το δικό του πυρηνικό πρόγραμμα, πυροδοτώντας νέο σουνιτικό-σιιτικό πυρηνικό ανταγωνισμό.
Αν και η συμφωνία δεν αναφέρει ρητά πυρηνικά, οι αναλυτές είναι σαφείς: αυτό είναι το κρυφό διαμάντι της συμφωνίας.
Κερδισμένοι και οι δύο αλλά υπάρχει και ρίσκο
Η Σαουδική Αραβία, παίρνει την «πυρηνική προστασία» χωρίς να αναπτύξει όπλα ενώ διατηρεί την οικονομική και πολιτική της κυριαρχία.
Επίσης δείχνει εμφατικά σε Αμερικανούς και Ισραηλινούς πως έχει εναλλακτικές.
Από την πλευρά του το Πακιστάν δίνει κύρος στο πυρηνικό του οπλοστάσιο, λαμβάνει άμεσα οικονομικά και στρατιωτικά οφέλη.
Ωστόσο φαίνεται πως αποδυναμώνει το στοιχείο της αποτροπής, αφού τώρα όλοι ξέρουν τι προσφέρει.
Η αρχή ενός «Ισλαμικού ΝΑΤΟ»
Η SMDA δεν είναι μεμονωμένο γεγονός. Ίσως να αποτελεί το πρώτο βήμα για έναν νέο γεωστρατηγικό σχηματισμό στον μουσουλμανικό κόσμο:
1.Τουρκία μπορεί να ενωθεί με το Πακιστάν για από κοινού αποτροπή κατά Ρωσίας και Ισραήλ.
2. Αίγυπτος, με μεγάλο στρατό αλλά περιορισμένη τεχνολογία, ίσως συνεργαστεί με το Πακιστάν για τεχνική υποστήριξη.
3. Ινδονησία, Ιορδανία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ενδέχεται να ενταχθούν με ρόλους υποστήριξης ή πληροφοριών.
Ένα άτυπο «Ισλαμικό ΝΑΤΟ», με το Πακιστάν στον ρόλο του πυρηνικού εγγυητή, δεν είναι πια σενάριο επιστημονικής φαντασίας.
Αλλάζουν οι ισορροπίες
Οι χώρες του Κόλπου συνήθιζαν να βασίζονται σε αμερικανικά πολεμικά πλοία για προστασία.
Τώρα, μετά την απόσυρση από το Αφγανιστάν, τους νέους φορολογικούς νόμους στις ΗΠΑ και την εξωτερική πολιτική απομόνωσης, στρέφονται αλλού.
Και το Πακιστάν γίνεται το νέο στήριγμα.
Αυτή η «πυρηνική ομπρέλα» φέρνει αποτροπή: οι επιτιθέμενοι διστάζουν περισσότερο, ειδικά από τη θάλασσα.
Όμως, εάν ένα drone πλήξει πετρελαϊκές εγκαταστάσεις της Aramco, η απάντηση του Πακιστάν ίσως κλιμακώσει μια τοπική κρίση σε περιφερειακή σύγκρουση.
Και στο οικονομικό μέτωπο, η συνεργασία μπορεί να φέρει νέα εργοστάσια για βαλλιστικούς πυραύλους, συστήματα κυβερνοάμυνας και κοινή στρατιωτική τεχνολογία — με κέρδη δισεκατομμυρίων.
Όμως, παρατηρητές προειδοποιούν: Όπλα και τεχνογνωσία ίσως διαρρεύσουν στον Περσικό Κόλπο, κάτι που προκαλεί ανησυχία διεθνώς.
ΗΠΑ και Δύση: Ένας γεωστρατηγικός πονοκέφαλος - Χάθηκε η Ινδία
Η SMDA αποτελεί ξεκάθαρο πλήγμα για τη διοίκηση του προέδρου των ΗΠΑ Donald Trump, που με την πολιτική «America First» απομάκρυνε την Ουάσινγκτον από την παραδοσιακή της επιρροή στον Κόλπο.
Οι ΗΠΑ χάνουν τον μονοπωλιακό ρόλο τους ως προστάτες της Σαουδικής Αραβίας και ενδέχεται να αντιδράσουν με κυρώσεις στο Πακιστάν ή πιέσεις στον ΟΗΕ. Θεωρείται βέβαιο πως θα προσπαθήσουν να αυξήσουν στρατιωτική συνεργασία με την Ινδία για να περιορίσουν το Πακιστάν.
Ωστόσο αυτό είναι εξαιρετικά δύσκολο καθώς οι σχέσεις τους με το Νέο Δελχί είναι τεταμένες.
Η Ουάσινγκτον έκανε ένα θεμελιώδες στρατηγικό λάθος: τιμώρησε την Ινδία επειδή αγόρασε ρωσικό πετρέλαιο, επιβάλλοντας διπλούς δασμούς – την ίδια στιγμή που η Ευρώπη και η Κίνα συνέχιζαν κανονικά τις εισαγωγές.
Η απάντηση ήταν άμεση. Ο Ινδός πρωθυπουργός Narendra Modi αρνήθηκε επανειλημμένα να απαντήσει σε τηλεφωνήματα του προέδρου Trump.
Η Ινδία διπλασίασε τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου, αψηφώντας τις κυρώσεις.
Ο Ινδός υπουργός Εξωτερικών Subrahmanyam Jaishankar μίλησε δημόσια για υποκρισία της Δύσης.
Η Ινδία, μία από τις μεγαλύτερες χώρες και ανερχόμενες οικονομίες του κόσμου, δείχνει ξεκάθαρα πως δεν είναι πια πιόνι στον αμερικανικό γεωστρατηγικό σχεδιασμό.
Μίσθωση ή στρατηγική επανάσταση;
Η SMDA δεν είναι απλώς μια συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας.
Είναι μία γεωστρατηγική δήλωση ανεξαρτησίας από τις ΗΠΑ και μία σιωπηλή εισαγωγή πυρηνικών ισορροπιών στη Μέση Ανατολή.
Πρόκειται για ένα προοίμιο για έναν νέο συνασπισμό ισλαμικών κρατών με επίκεντρο το Πακιστάν.
Αν αυτή η συμφωνία οδηγήσει σε πιο σταθερή Μέση Ανατολή ή σε μια νέα κούρσα εξοπλισμών, είναι κάτι που μόνο ο χρόνος θα δείξει.
Προς το παρόν, η Σαουδική Αραβία δείχνει ξεκάθαρα πως δεν περιμένει πια σωτήρες από τη Δύση — χτίζει τους δικούς της.
www.bankingnews.gr
Ο πρίγκιπας διάδοχος της Σαουδικής Αραβίας Mohammed bin Salman και ο πρωθυπουργός του Πακιστάν Shehbaz Sharif υπέγραψαν μια συμφωνία που ξεπερνά τις παραδοσιακές αμυντικές δεσμεύσεις.
Μια συμφωνία που δεν είναι απλώς μία υπογραφή: είναι μήνυμα, δόγμα και πρόκληση μαζί.
Πρόκειται για τη «Στρατηγική Αμοιβαία Αμυντική Συμφωνία» ή αλλιώς SMDA (Strategic Mutual Defense Agreement).
Το στοιχείο που αλλάζει το παιχνίδι;
Η σιωπηρή υπόνοια ότι η Σαουδική Αραβία έχει πλέον αποκτήσει πρόσβαση στο πυρηνικό οπλοστάσιο του Πακιστάν.
Με περίπου 170 πυρηνικές κεφαλές, το Πακιστάν προσφέρει στη Σαουδική Αραβία την «ομπρέλα» που η τελευταία επιθυμούσε εδώ και δεκαετίες, χωρίς να παραβιάζει άμεσα διεθνείς συνθήκες ή να φέρνει την οργή του ΟΗΕ εντός των συνόρων της.
Η συμφωνία SMDA λειτουργεί ως εγγύηση συλλογικής άμυνας:
Αν μία από τις δύο χώρες δεχθεί επίθεση, η άλλη θα θεωρηθεί επίσης θύμα και θα αντιδράσει στρατιωτικά.
Είναι το δικό τους «Άρθρο 5», αλλά χωρίς την υποδομή του ΝΑΤΟ.
Πιο γρήγορο, πιο ευέλικτο — και με πιο εκρηκτικές προεκτάσεις.
Ένα deal με μακρύ ιστορικό - Δεν είναι κάτι ξαφνικό
Η Σαουδική Αραβία και το Πακιστάν έχουν έναν δεσμό που ξεπερνά τα 50 χρόνια.
Από τη δεκαετία του 1980, το Ριάντ έχει χρηματοδοτήσει με πάνω από 30 δισ. δολάρια την πακιστανική οικονομία και τον στρατό, ενώ το Ισλαμαμπάντ έχει ανταποδώσει στέλνοντας στρατιώτες, συμβούλους και προστασία στα ιερά του Ισλάμ, όπως συνέβη κατά την κατάληψη της Μεγάλης Τζαμί της Μέκκας το 1979.
Πίσω από αυτή τη σχέση, όμως, κρύβεται πάντα η πυρηνική διάσταση.
Τη δεκαετία του 1970, η Σαουδική Αραβία χρηματοδότησε έως και 60% του εργοστασίου πυρηνικού εμπλουτισμού της Kahuta στο Πακιστάν.
Η άτυπη συμφωνία ήταν απλή: αν η Σαουδική Αραβία βρεθεί ποτέ σε υπαρξιακή απειλή, το Πακιστάν θα της «παραχωρούσε» μία βόμβα.
«Νοίκιασε τη βόμβα» - Ένα νέο δόγμα στην ισλαμική γεωστρατηγική
Η SMDA έρχεται να επισημοποιήσει μια τάση που ορισμένοι ήδη αποκαλούν «Rent the Bomb» (Νοίκιασε τη βόμβα).
Δηλαδή, χώρες χωρίς πυρηνικά αποκτούν την αποτρεπτική δύναμη των πυρηνικών μέσω διμερών συμφωνιών — χωρίς να παραβιάζουν τη Συνθήκη Μη Διάδοσης.
Για τη Σαουδική Αραβία, αυτό σημαίνει:
• Απόκτηση αποτρεπτικής ισχύος χωρίς το πολιτικό και θρησκευτικό κόστος της κατασκευής πυρηνικών.
• Παράκαμψη της εξάρτησης από τις ΗΠΑ, καθώς η Ουάσινγκτον αποσύρεται όλο και περισσότερο από τον ρόλο της εγγυήτριας δύναμης στην περιοχή.
Για το Πακιστάν:
• Ενίσχυση διεθνούς επιρροής και καθιέρωση ως «πυρηνικού προστάτη» του μουσουλμανικού κόσμου.
• Οικονομικές ενέσεις από τη Σαουδική Αραβία — εκτιμάται ότι συμφωνήθηκαν επενδύσεις 5-10 δισ. δολάρια για εξοπλιστικά και οικονομικά έργα.
Ένα βήμα πιο κοντά στον πυρηνικό ανταγωνισμό στη Μέση Ανατολή
Η σιωπηλή είσοδος της Σαουδικής Αραβίας στον πυρηνικό χάρτη αυξάνει σημαντικά την ένταση με το Ιράν — αλλά και το Ισραήλ.
• Το Ισραήλ ανησυχεί για την πιθανότητα να τεθεί στο στόχαστρο πακιστανικών πυραύλων, όπως ο Shaheen-III με βεληνεκές 2.750 χλμ., ικανός να πλήξει από το Ισλαμαμπάντ ως το Τελ Αβίβ.
• Το Ιράν ίσως νιώσει την πίεση να επιταχύνει το δικό του πυρηνικό πρόγραμμα, πυροδοτώντας νέο σουνιτικό-σιιτικό πυρηνικό ανταγωνισμό.
Αν και η συμφωνία δεν αναφέρει ρητά πυρηνικά, οι αναλυτές είναι σαφείς: αυτό είναι το κρυφό διαμάντι της συμφωνίας.
Κερδισμένοι και οι δύο αλλά υπάρχει και ρίσκο
Η Σαουδική Αραβία, παίρνει την «πυρηνική προστασία» χωρίς να αναπτύξει όπλα ενώ διατηρεί την οικονομική και πολιτική της κυριαρχία.
Επίσης δείχνει εμφατικά σε Αμερικανούς και Ισραηλινούς πως έχει εναλλακτικές.
Από την πλευρά του το Πακιστάν δίνει κύρος στο πυρηνικό του οπλοστάσιο, λαμβάνει άμεσα οικονομικά και στρατιωτικά οφέλη.
Ωστόσο φαίνεται πως αποδυναμώνει το στοιχείο της αποτροπής, αφού τώρα όλοι ξέρουν τι προσφέρει.
Η αρχή ενός «Ισλαμικού ΝΑΤΟ»
Η SMDA δεν είναι μεμονωμένο γεγονός. Ίσως να αποτελεί το πρώτο βήμα για έναν νέο γεωστρατηγικό σχηματισμό στον μουσουλμανικό κόσμο:
1.Τουρκία μπορεί να ενωθεί με το Πακιστάν για από κοινού αποτροπή κατά Ρωσίας και Ισραήλ.
2. Αίγυπτος, με μεγάλο στρατό αλλά περιορισμένη τεχνολογία, ίσως συνεργαστεί με το Πακιστάν για τεχνική υποστήριξη.
3. Ινδονησία, Ιορδανία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ενδέχεται να ενταχθούν με ρόλους υποστήριξης ή πληροφοριών.
Ένα άτυπο «Ισλαμικό ΝΑΤΟ», με το Πακιστάν στον ρόλο του πυρηνικού εγγυητή, δεν είναι πια σενάριο επιστημονικής φαντασίας.
Αλλάζουν οι ισορροπίες
Οι χώρες του Κόλπου συνήθιζαν να βασίζονται σε αμερικανικά πολεμικά πλοία για προστασία.
Τώρα, μετά την απόσυρση από το Αφγανιστάν, τους νέους φορολογικούς νόμους στις ΗΠΑ και την εξωτερική πολιτική απομόνωσης, στρέφονται αλλού.
Και το Πακιστάν γίνεται το νέο στήριγμα.
Αυτή η «πυρηνική ομπρέλα» φέρνει αποτροπή: οι επιτιθέμενοι διστάζουν περισσότερο, ειδικά από τη θάλασσα.
Όμως, εάν ένα drone πλήξει πετρελαϊκές εγκαταστάσεις της Aramco, η απάντηση του Πακιστάν ίσως κλιμακώσει μια τοπική κρίση σε περιφερειακή σύγκρουση.
Και στο οικονομικό μέτωπο, η συνεργασία μπορεί να φέρει νέα εργοστάσια για βαλλιστικούς πυραύλους, συστήματα κυβερνοάμυνας και κοινή στρατιωτική τεχνολογία — με κέρδη δισεκατομμυρίων.
Όμως, παρατηρητές προειδοποιούν: Όπλα και τεχνογνωσία ίσως διαρρεύσουν στον Περσικό Κόλπο, κάτι που προκαλεί ανησυχία διεθνώς.
ΗΠΑ και Δύση: Ένας γεωστρατηγικός πονοκέφαλος - Χάθηκε η Ινδία
Η SMDA αποτελεί ξεκάθαρο πλήγμα για τη διοίκηση του προέδρου των ΗΠΑ Donald Trump, που με την πολιτική «America First» απομάκρυνε την Ουάσινγκτον από την παραδοσιακή της επιρροή στον Κόλπο.
Οι ΗΠΑ χάνουν τον μονοπωλιακό ρόλο τους ως προστάτες της Σαουδικής Αραβίας και ενδέχεται να αντιδράσουν με κυρώσεις στο Πακιστάν ή πιέσεις στον ΟΗΕ. Θεωρείται βέβαιο πως θα προσπαθήσουν να αυξήσουν στρατιωτική συνεργασία με την Ινδία για να περιορίσουν το Πακιστάν.
Ωστόσο αυτό είναι εξαιρετικά δύσκολο καθώς οι σχέσεις τους με το Νέο Δελχί είναι τεταμένες.
Η Ουάσινγκτον έκανε ένα θεμελιώδες στρατηγικό λάθος: τιμώρησε την Ινδία επειδή αγόρασε ρωσικό πετρέλαιο, επιβάλλοντας διπλούς δασμούς – την ίδια στιγμή που η Ευρώπη και η Κίνα συνέχιζαν κανονικά τις εισαγωγές.
Η απάντηση ήταν άμεση. Ο Ινδός πρωθυπουργός Narendra Modi αρνήθηκε επανειλημμένα να απαντήσει σε τηλεφωνήματα του προέδρου Trump.
Η Ινδία διπλασίασε τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου, αψηφώντας τις κυρώσεις.
Ο Ινδός υπουργός Εξωτερικών Subrahmanyam Jaishankar μίλησε δημόσια για υποκρισία της Δύσης.
Η Ινδία, μία από τις μεγαλύτερες χώρες και ανερχόμενες οικονομίες του κόσμου, δείχνει ξεκάθαρα πως δεν είναι πια πιόνι στον αμερικανικό γεωστρατηγικό σχεδιασμό.
Μίσθωση ή στρατηγική επανάσταση;
Η SMDA δεν είναι απλώς μια συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας.
Είναι μία γεωστρατηγική δήλωση ανεξαρτησίας από τις ΗΠΑ και μία σιωπηλή εισαγωγή πυρηνικών ισορροπιών στη Μέση Ανατολή.
Πρόκειται για ένα προοίμιο για έναν νέο συνασπισμό ισλαμικών κρατών με επίκεντρο το Πακιστάν.
Αν αυτή η συμφωνία οδηγήσει σε πιο σταθερή Μέση Ανατολή ή σε μια νέα κούρσα εξοπλισμών, είναι κάτι που μόνο ο χρόνος θα δείξει.
Προς το παρόν, η Σαουδική Αραβία δείχνει ξεκάθαρα πως δεν περιμένει πια σωτήρες από τη Δύση — χτίζει τους δικούς της.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών