Να επιβληθούν δασμοί ή όχι;
Χάος έχει σκορπίσει στο διεθνές εμπόριο ο ανένδοτος αγώνων των δασμών που κήρυξε άμα τη αναλήψει των καθηκόντων του ο πρόεδρος των ΗΠΑ Donald Trump, χωρίς ακόμη να έχει καταστεί σαφές ποιες υποχωρήσεις μπορούν και πρέπει να γίνουν.
Ωστόσο, υπάρχει ένας κοινός παρονομαστής: τα πράγματα αλλάζουν γρήγορα, δεδομένου ότι έχει ανοίξει ένας ξέφρενος κύκλος ειδήσεων, με τα χρηματιστήρια να κινούνται μεταξύ ευφορίας και πανικού ενώ προσπαθούν να συμβαδίσουν με τις τελευταίες εξελίξεις.
Είτε πρόκειται για μια ανακοίνωση σχετικά με δασμούς, είτε μια νέα ανάρτηση στο Truth Social για περικοπές, είτε μια δραματική τηλεοπτική συνάντηση για την ειρήνη στην Ουκρανία και μια συμφωνία για ορυκτούς πόρους, η αγορά προσπαθεί συνεχώς να καταλάβει αν η κάθε τελευταία εξέλιξη θα οδηγήσει σε άνοδο ή πτώση.
Οι ταχείες, απρόβλεπτες μεταβολές προκαλούν αναταράξεις, με κύκλους απότομα αυξανόμενου ενθουσιασμού και πωλήσεων.
Η ανακοίνωση του Trump τον Φεβρουάριο για δασμούς 25% στον Καναδά και το Μεξικό και την αύξηση του δασμού για την Κίνα στο 20% προκάλεσε απότομη πτώση: ο S&P 500 έχασε 1,76%, ο Dow υποχώρησε σχεδόν 1,5% και ο Nasdaq κατέρρευσε 2,6% μέσα σε μία συνεδρίαση.
Οι αποδόσεις των ομολόγων έπεσαν καθώς οι επενδυτές στράφηκαν σε ασφαλή καταφύγια, ανησυχώντας για τις υψηλότερες τιμές που έρχονται, τον πληθωρισμό και τυχόν διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα.
Λίγες μέρες αργότερα, όταν ο Trump υπαινίχθηκε μια πιθανή συμφωνία που θα συνέδεε τους δασμούς με ελέγχους στη μετανάστευση ή τη φαιντανύλη, τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης σημείωσαν άνοδο.
Ωστόσο, οι αγορές είχαν ήδη τρομάξει από την αναβίωση της πολιτικής δασμών του Αμερικανού προέδρου.
Πρόσφατα, έκανα την εμφάνισή τους αναφορές ότι οι καταναλωτές πρέπει να αναμένουν υψηλότερες τιμές σε σειρά προϊόντων, καθώς, όπως προειδοποιούν μεγάλες εταιρείες, το κόστος όλων των πραγμάτων, από τρόφιμα έως συστήματα θέρμανσης και κλιματισμού, θα αυξηθεί.
Αντίποινα
Οι χώρες-στόχοι των νέων δασμών, δηλαδή ο Καναδάς, το Μεξικό και η Κίνα, έχουν ήδη ανακοινώσει αντίποινα.
Ο Καναδάς απειλεί με δασμούς σε προϊόντα από καπνό έως όπλα.
Το Μεξικό, που επηρεάζεται από τον ίδιο δασμολογικό συντελεστή, εξετάζει αντίμετρα ύψους 15 δισ. δολαρίων σε αμερικανικές εξαγωγές όπως χοιρινό και ημιαγωγοί.
Η Κίνα, από την πλευρά της, έχει επιβάλει αντίποινα 15% σε αμερικανικό άνθρακα και φυσικό αέριο.
Αυτά τα μέτρα θυμίζουν τον εμπορικό πόλεμο του 2018-2019, όταν τα αντίποινα της Κίνας μείωσαν δραματικά τις εξαγωγές αμερικανικών γεωργικών προϊόντων, πλήττοντας την αγροτική οικονομία.
Οι δασμοί και τα αντίμετρα λειτουργούν ως φόρος στην ευημερία, χωρίς να αποτελούν λύση στα δημοσιονομικά ελλείμματα ή σε άλλες οικονομικές προκλήσεις.
Την ίδια στιγμή, λίγες μέρες μετά τη δραματική συνάντηση του Trump με τον Zelensky, ο Ουκρανός ηγέτης άφησε να εννοηθεί ότι είναι έτοιμος να συζητήσει μια συμφωνία, όπου οι ΗΠΑ θα αποζημιωθούν για τη στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία με πρόσβαση σε ορυκτούς πόρους, όπως το λίθιο και οι σπάνιες γαίες, που είναι κρίσιμες για την τεχνολογία και την αμυντική βιομηχανία.
Ταυτόχρονα, ο Trump αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο ενός συμβιβασμού με τη νέα του δασμολογική πολιτική κατά του Καναδά, του Μεξικού και της Κίνας, ακόμη κι αν δεν υπάρξει πλήρης ανατροπή των μέτρων.
Ο τρόπος διακυβέρνησής του βασίζεται στο να αυτοπροβάλλεται ως ο απόλυτος διαπραγματευτής, χρησιμοποιώντας την οικονομική επιρροή ως μέσο διπλωματίας, όπου κάθε συνάντηση οδηγεί σε μια νέα ή αναθεωρημένη οικονομική συμφωνία. Αυτή είναι η χαρακτηριστική προσέγγιση του Trump στη λήψη αποφάσεων.
Πολιτική απόφαση;
Ωστόσο, οι αγορές επικεντρώνονται τόσο πολύ στις οικονομικές επιπτώσεις των δασμών, που μια βαθύτερη πτυχή του ζητήματος δεν αναλύεται επαρκώς: η εκτελεστική εξουσία δεν θα έπρεπε να αποφασίζει μονομερώς για το αν θα επιβληθούν ή όχι δασμοί.
Η δασμολογική πολιτική θα έπρεπε να καθορίζεται μέσω νομοθετικών διαδικασιών στο Κογκρέσο, όχι μέσω προεδρικών διαταγμάτων.
Ιστορικά, οι δασμοί ήταν αρμοδιότητα του Κογκρέσου — όπως ο Νόμος Δασμών Smoot-Hawley του 1930, που επιδείνωσε τη Μεγάλη Ύφεση, μειώνοντας το παγκόσμιο εμπόριο κατά 66% μέσα σε τρία χρόνια.
Σήμερα, η χρήση του Νόμου περί Διεθνών Οικονομικών Εξουσιών Έκτακτης Ανάγκης (IEEPA) από τον Trump παρακάμπτει τον κοινοβουλευτικό έλεγχο.
Όπως συχνά συμβαίνει, μια «κατάσταση έκτακτης ανάγκης» χρησιμοποιείται για να δικαιολογήσει την υπέρμετρη εκτελεστική εξουσία.
Όπως και οι οικονομικές κυρώσεις, οι δασμοί είναι μια μορφή πολέμου, και οι χώρες που εμπορεύονται μεταξύ τους συνήθως δεν πολεμούν μεταξύ τους.
Για παράδειγμα, αν οι ΗΠΑ συναλλάσσονται τόσο με τη Ρωσία όσο και με την Ουκρανία, είναι απίθανο να βρίσκονται σε πόλεμο με κάποια από αυτές.
Αλλά εξίσου σημαντικό είναι το γεγονός ότι αυτό μειώνει την πιθανότητα πολέμου και μεταξύ αυτών των δύο χωρών.
Η κλιμάκωση των δασμών κατά της Κίνας θα μπορούσε να φέρει πιο κοντά το Πεκίνο και τη Μόσχα, τη στιγμή που ο Trump προσπαθεί να κλείσει τη συμφωνία για ορυκτούς πόρους στην Ουκρανία και να τερματίσει τον πόλεμο μεταξύ Putin και Zelensky.
Ο δασμολογικός πυρετός, όπως κάθε κρατική παρέμβαση, στρεβλώνει τις αγορές και οδηγεί σε εσφαλμένη κατανομή πόρων.
Η «ανακάλυψη» των πραγματικών τιμών καθίσταται αδύνατη. Το ελεύθερο εμπόριο προάγει την αποτελεσματικότητα, την ειρήνη και τις χαμηλότερες τιμές, ενθαρρύνοντας τη συνεργασία και ευθυγραμμίζοντας την παραγωγή, την τιμή και τη ζήτηση.
Οι δασμοί, αντιθέτως, αυξάνουν το κόστος για τους καταναλωτές και προκαλούν συγκρούσεις, καθώς οι στοχευμένες χώρες ανταποδίδουν με δικά τους αντίμετρα. Όπως είπε πρόσφατα ο αναλυτής Peter Schiff στο Palisades Gold Radio σχετικά με τον κρατικό παρεμβατισμό στην οικονομία:
«Αυτό προϋποθέτει ότι θέλεις να εμπιστευτείς την οικονομία σε μια χούφτα γραφειοκρατών που νομίζουν ότι ξέρουν περισσότερα από την αγορά. Εγώ προτιμώ ένα υγιές νομισματικό σύστημα.
Δεν θέλω κεντρικό κρατικό σχεδιασμό... δεν λύνουν προβλήματα, δημιουργούν μεγαλύτερα».
Ο χρυσός, ο απόλυτος δείκτης οικονομικής αβεβαιότητας, φαίνεται να επωφελείται.
Όταν ο νόμος Smoot-Hawley προκάλεσε πληθωρισμό και αβεβαιότητα, η ζήτηση για χρυσό αυξήθηκε ως μέσο αντιστάθμισης κινδύνου.
Προσαρμοσμένη στον πληθωρισμό, η τιμή του εκτινάχθηκε μεταξύ 1930 και 1934 μετά την αναπροσαρμογή του από τον Roosevelt.
Σήμερα, με τον χρυσό να κυμαίνεται κοντά στα 2.900 δολάρια ανά ουγγιά, περαιτέρω άνοδος είναι πιθανή, καθώς τα νομίσματα υποχωρούν υπό την πίεση του πληθωρισμού και της αστάθειας των εμπορικών πολέμων.
Καθώς η αβεβαιότητα κυριαρχεί, η λάμψη του χρυσού ενισχύεται ως μια απτή διέξοδος από έναν κόσμο όπου οι εμπορικοί πόλεμοι απειλούν την ευημερία, τις τιμές και την ειρήνη.
Είτε οι απειλές του Trump οδηγήσουν σε γρήγορες υποχωρήσεις είτε σε μια μακροχρόνια οικονομική σύγκρουση, ο χρυσός θα παραμείνει ένα ασφαλές καταφύγιο από την αβεβαιότητα των αγορών.
www.bankingnews.gr
Ωστόσο, υπάρχει ένας κοινός παρονομαστής: τα πράγματα αλλάζουν γρήγορα, δεδομένου ότι έχει ανοίξει ένας ξέφρενος κύκλος ειδήσεων, με τα χρηματιστήρια να κινούνται μεταξύ ευφορίας και πανικού ενώ προσπαθούν να συμβαδίσουν με τις τελευταίες εξελίξεις.
Είτε πρόκειται για μια ανακοίνωση σχετικά με δασμούς, είτε μια νέα ανάρτηση στο Truth Social για περικοπές, είτε μια δραματική τηλεοπτική συνάντηση για την ειρήνη στην Ουκρανία και μια συμφωνία για ορυκτούς πόρους, η αγορά προσπαθεί συνεχώς να καταλάβει αν η κάθε τελευταία εξέλιξη θα οδηγήσει σε άνοδο ή πτώση.
Οι ταχείες, απρόβλεπτες μεταβολές προκαλούν αναταράξεις, με κύκλους απότομα αυξανόμενου ενθουσιασμού και πωλήσεων.
Η ανακοίνωση του Trump τον Φεβρουάριο για δασμούς 25% στον Καναδά και το Μεξικό και την αύξηση του δασμού για την Κίνα στο 20% προκάλεσε απότομη πτώση: ο S&P 500 έχασε 1,76%, ο Dow υποχώρησε σχεδόν 1,5% και ο Nasdaq κατέρρευσε 2,6% μέσα σε μία συνεδρίαση.
Οι αποδόσεις των ομολόγων έπεσαν καθώς οι επενδυτές στράφηκαν σε ασφαλή καταφύγια, ανησυχώντας για τις υψηλότερες τιμές που έρχονται, τον πληθωρισμό και τυχόν διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα.
Λίγες μέρες αργότερα, όταν ο Trump υπαινίχθηκε μια πιθανή συμφωνία που θα συνέδεε τους δασμούς με ελέγχους στη μετανάστευση ή τη φαιντανύλη, τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης σημείωσαν άνοδο.
Ωστόσο, οι αγορές είχαν ήδη τρομάξει από την αναβίωση της πολιτικής δασμών του Αμερικανού προέδρου.
Πρόσφατα, έκανα την εμφάνισή τους αναφορές ότι οι καταναλωτές πρέπει να αναμένουν υψηλότερες τιμές σε σειρά προϊόντων, καθώς, όπως προειδοποιούν μεγάλες εταιρείες, το κόστος όλων των πραγμάτων, από τρόφιμα έως συστήματα θέρμανσης και κλιματισμού, θα αυξηθεί.
Αντίποινα
Οι χώρες-στόχοι των νέων δασμών, δηλαδή ο Καναδάς, το Μεξικό και η Κίνα, έχουν ήδη ανακοινώσει αντίποινα.
Ο Καναδάς απειλεί με δασμούς σε προϊόντα από καπνό έως όπλα.
Το Μεξικό, που επηρεάζεται από τον ίδιο δασμολογικό συντελεστή, εξετάζει αντίμετρα ύψους 15 δισ. δολαρίων σε αμερικανικές εξαγωγές όπως χοιρινό και ημιαγωγοί.
Η Κίνα, από την πλευρά της, έχει επιβάλει αντίποινα 15% σε αμερικανικό άνθρακα και φυσικό αέριο.
Αυτά τα μέτρα θυμίζουν τον εμπορικό πόλεμο του 2018-2019, όταν τα αντίποινα της Κίνας μείωσαν δραματικά τις εξαγωγές αμερικανικών γεωργικών προϊόντων, πλήττοντας την αγροτική οικονομία.
Οι δασμοί και τα αντίμετρα λειτουργούν ως φόρος στην ευημερία, χωρίς να αποτελούν λύση στα δημοσιονομικά ελλείμματα ή σε άλλες οικονομικές προκλήσεις.
Την ίδια στιγμή, λίγες μέρες μετά τη δραματική συνάντηση του Trump με τον Zelensky, ο Ουκρανός ηγέτης άφησε να εννοηθεί ότι είναι έτοιμος να συζητήσει μια συμφωνία, όπου οι ΗΠΑ θα αποζημιωθούν για τη στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία με πρόσβαση σε ορυκτούς πόρους, όπως το λίθιο και οι σπάνιες γαίες, που είναι κρίσιμες για την τεχνολογία και την αμυντική βιομηχανία.
Ταυτόχρονα, ο Trump αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο ενός συμβιβασμού με τη νέα του δασμολογική πολιτική κατά του Καναδά, του Μεξικού και της Κίνας, ακόμη κι αν δεν υπάρξει πλήρης ανατροπή των μέτρων.
Ο τρόπος διακυβέρνησής του βασίζεται στο να αυτοπροβάλλεται ως ο απόλυτος διαπραγματευτής, χρησιμοποιώντας την οικονομική επιρροή ως μέσο διπλωματίας, όπου κάθε συνάντηση οδηγεί σε μια νέα ή αναθεωρημένη οικονομική συμφωνία. Αυτή είναι η χαρακτηριστική προσέγγιση του Trump στη λήψη αποφάσεων.
Πολιτική απόφαση;
Ωστόσο, οι αγορές επικεντρώνονται τόσο πολύ στις οικονομικές επιπτώσεις των δασμών, που μια βαθύτερη πτυχή του ζητήματος δεν αναλύεται επαρκώς: η εκτελεστική εξουσία δεν θα έπρεπε να αποφασίζει μονομερώς για το αν θα επιβληθούν ή όχι δασμοί.
Η δασμολογική πολιτική θα έπρεπε να καθορίζεται μέσω νομοθετικών διαδικασιών στο Κογκρέσο, όχι μέσω προεδρικών διαταγμάτων.
Ιστορικά, οι δασμοί ήταν αρμοδιότητα του Κογκρέσου — όπως ο Νόμος Δασμών Smoot-Hawley του 1930, που επιδείνωσε τη Μεγάλη Ύφεση, μειώνοντας το παγκόσμιο εμπόριο κατά 66% μέσα σε τρία χρόνια.
Σήμερα, η χρήση του Νόμου περί Διεθνών Οικονομικών Εξουσιών Έκτακτης Ανάγκης (IEEPA) από τον Trump παρακάμπτει τον κοινοβουλευτικό έλεγχο.
Όπως συχνά συμβαίνει, μια «κατάσταση έκτακτης ανάγκης» χρησιμοποιείται για να δικαιολογήσει την υπέρμετρη εκτελεστική εξουσία.
Όπως και οι οικονομικές κυρώσεις, οι δασμοί είναι μια μορφή πολέμου, και οι χώρες που εμπορεύονται μεταξύ τους συνήθως δεν πολεμούν μεταξύ τους.
Για παράδειγμα, αν οι ΗΠΑ συναλλάσσονται τόσο με τη Ρωσία όσο και με την Ουκρανία, είναι απίθανο να βρίσκονται σε πόλεμο με κάποια από αυτές.
Αλλά εξίσου σημαντικό είναι το γεγονός ότι αυτό μειώνει την πιθανότητα πολέμου και μεταξύ αυτών των δύο χωρών.
Η κλιμάκωση των δασμών κατά της Κίνας θα μπορούσε να φέρει πιο κοντά το Πεκίνο και τη Μόσχα, τη στιγμή που ο Trump προσπαθεί να κλείσει τη συμφωνία για ορυκτούς πόρους στην Ουκρανία και να τερματίσει τον πόλεμο μεταξύ Putin και Zelensky.
Ο δασμολογικός πυρετός, όπως κάθε κρατική παρέμβαση, στρεβλώνει τις αγορές και οδηγεί σε εσφαλμένη κατανομή πόρων.
Η «ανακάλυψη» των πραγματικών τιμών καθίσταται αδύνατη. Το ελεύθερο εμπόριο προάγει την αποτελεσματικότητα, την ειρήνη και τις χαμηλότερες τιμές, ενθαρρύνοντας τη συνεργασία και ευθυγραμμίζοντας την παραγωγή, την τιμή και τη ζήτηση.
Οι δασμοί, αντιθέτως, αυξάνουν το κόστος για τους καταναλωτές και προκαλούν συγκρούσεις, καθώς οι στοχευμένες χώρες ανταποδίδουν με δικά τους αντίμετρα. Όπως είπε πρόσφατα ο αναλυτής Peter Schiff στο Palisades Gold Radio σχετικά με τον κρατικό παρεμβατισμό στην οικονομία:
«Αυτό προϋποθέτει ότι θέλεις να εμπιστευτείς την οικονομία σε μια χούφτα γραφειοκρατών που νομίζουν ότι ξέρουν περισσότερα από την αγορά. Εγώ προτιμώ ένα υγιές νομισματικό σύστημα.
Δεν θέλω κεντρικό κρατικό σχεδιασμό... δεν λύνουν προβλήματα, δημιουργούν μεγαλύτερα».
Ο χρυσός, ο απόλυτος δείκτης οικονομικής αβεβαιότητας, φαίνεται να επωφελείται.
Όταν ο νόμος Smoot-Hawley προκάλεσε πληθωρισμό και αβεβαιότητα, η ζήτηση για χρυσό αυξήθηκε ως μέσο αντιστάθμισης κινδύνου.
Προσαρμοσμένη στον πληθωρισμό, η τιμή του εκτινάχθηκε μεταξύ 1930 και 1934 μετά την αναπροσαρμογή του από τον Roosevelt.
Σήμερα, με τον χρυσό να κυμαίνεται κοντά στα 2.900 δολάρια ανά ουγγιά, περαιτέρω άνοδος είναι πιθανή, καθώς τα νομίσματα υποχωρούν υπό την πίεση του πληθωρισμού και της αστάθειας των εμπορικών πολέμων.
Καθώς η αβεβαιότητα κυριαρχεί, η λάμψη του χρυσού ενισχύεται ως μια απτή διέξοδος από έναν κόσμο όπου οι εμπορικοί πόλεμοι απειλούν την ευημερία, τις τιμές και την ειρήνη.
Είτε οι απειλές του Trump οδηγήσουν σε γρήγορες υποχωρήσεις είτε σε μια μακροχρόνια οικονομική σύγκρουση, ο χρυσός θα παραμείνει ένα ασφαλές καταφύγιο από την αβεβαιότητα των αγορών.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών