Τραπεζική κρίση... υπάρχει όταν κάποιες τράπεζες καταρρέουν και πάντα… κερδίζει η JPMorgan - Παίζει έξυπνα ή το παιχνίδι είναι στημένο υπέρ της

Χαρακτηριστική είναι η πικρή γεύση που άφησε η τραπεζική κρίση στις δηλώσεις του «σοφού» της Omaha μεγαλοεπενδυτή Warren Buffet για τις ευθύνες των μεγαλοστελεχών που «άφησαν την κατάσταση να ξεφύγει» προκειμένου να γράψουν λίγο μεγαλύτερα κέρδη και την ανακούφισή του για τη ορθή επιλογή της ασφάλισης των καταθέσεων της Silicon Valey Bank προκειμένου να διασφαλισθεί η αξιοπιστία του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Ιδιωτικά κέρδη και δημώσιες ζημίες, βεβαιως...
Από την άλλη, η κατάσταση μοιάζει σαν την περιγραφή του ποδοσφαίρου από τον Αγγλο διεθνή ποδοσφαιριστή Gary Lineker ότι... είναι ένα παιχνίδι που το παίζουν 11 παίκτες από δύο ομάδες και .. πάντα κερδίζει η Γερμανία.
Στην περιπτωσή μας, αυτό μεταφράζεται στη εξής ρήση: Τραπεζική κρίση είναι... όταν κάποιες τράπεζες καταστρέφονται και πάντα κερδίζει η JP Morgan.
Όταν οι αμερικανοί αξιωματούχοι ανακοίνωσαν τη Δευτέρα 1 Μαΐου ότι βρήκαν αγοραστή για την First Republic, τη δεύτερη μεγαλύτερη τράπεζα που πτώχευε στην αμερικανική ιστορία, η ταυτότητα του επιτυχημένου πλειοδότη ήταν για τους επαΐοντες μια προκαθορισμένη κατάληξη.
Αν και περισσότερα από δώδεκα ιδρύματα εξέτασαν τα περιουσιακά στοιχεία της First Republic και τέσσερις τράπεζες υπέβαλαν προσφορές το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Απριλίου 2023, τελικά πλειοδότητης αναδείχθηκε η JPMorgan Chase, σύμφωνα με δημοσίευμα των Financial Times την Κυριακή 7 Μαϊου 2023. .
Κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008, η μεγαλύτερη τράπεζα της Αμερικής αναδείχθηκε σωτήρας για την χρεοκοπημένη επενδυτική τράπεζα Bear Stearns και την τράπεζα που δραστηριοποιείτο στην αγορά ακινήτων Washington Mutual, τη μεγαλύτερη τραπεζική πτώχευση που έγινε ποτέ στο αμερικανικό τραπεζικό σύστημα.

Ο «λευκός ιππότης»

Το ίδιο συνέβη και αυτή τη φορά.
Για τα μέλη της αμερικανική διοίκησης που επιχείρησαν να σταθεροποιήσουν τις περιφεριακές τράπεζες που βρέθηκαν σε vertigo από την κατάρρευση της Silicon Valley Bank στις 10 Μαρτίου, θα ήταν δύσκολο να φανταστεί κανείς έναν ασφαλέστερο... πρίγκιπα.
Ο διευθύνων σύμβουλος Jamie Dimon δεν είναι απλώς ο μακροβιότερος ηγέτης της μεγάλης τράπεζας, αλλά θεωρείται επίσης και ως μετρ στην στις εξαγορές και τις συγχωνεύσεις.
«Σε γενικές γραμμές, η ενοποίηση μιας τράπεζας που χάνει την αξία του franchise της σε μια μεγάλη τράπεζα όπως η JPMorgan είναι η καλύτερη δυνατή λύση εν μέσω κρίσης», λέει ο Steven Kelly, ο οποίος διδάσκει στο Yale School of Management.
«Οι μεγάλες τράπεζες υπήρξαν εταίροι της κυβέρνησης και έπαιξαν τον ρόλο του λευκού ιππότη».
Ωστόσο, ενώ ο Dimon παρουσίασε την εξαγορά ως μια μορφή δημόσιας υπηρεσίας, υπάρχουν αρκετοί επικριτές που επιμένουν ότι το αποτέλεσμα είναι μια περαιτέρω απόδειξη ότι το σύστημα λειτουργεί υπέρ των μεγάλων τραπεζών γενικά — και της JPMorgan ειδικότερα.

Οι επικρίσεις - Too big to fail 

«Δεν θα έπρεπε ποτέ να είχε επιτραπεί στον Jamie Dimon να αναλάβει μια χρεοκοπημένη τράπεζα, επειδή η JPMorgan είναι ήδη πολύ μεγάλη για να πτωχεύσει», δήλωσε η γερουσιαστής Elizabeth Warren, επί μακρόν επικριτής της Wall Street.
Οι παρατηρητές εκπλήσσονται και παραπονιούνται για το πώς, όταν τα προβλήματα πλήττουν τον τραπεζικό τομέα των ΗΠΑ, όλοι οι δρόμοι φαίνονται πάντα να οδηγούν στην JPMorgan.
Ένας αναλυτής των τραπαζικών εξελίξεων κοντά στην κυβέρνηση Biden παραπονιέται ότι τα πολλαπλά... καπέλα που έχει φορέσει ο Dimon κατά τη διάρκεια των πρόσφατων αναταράξεων του έχουν δώσει υπερβολική επιρροή.
«Σύμβουλος, διευθυντής, μαέστρος, το όλο θέμα δεν έχει νόημα», λέει το άτομο.
«Σε όλη την διάρκεια της διαδικασίας είναι τον απόλυτο έλεγχο.
Από την αρχή».

Η κατασκευή ενός «γίγαντα»

Η JPMorgan, με περιουσιακά στοιχεία 3,7 τρισεκατομμυρίων δολαρίων και 250.000 υπαλλήλους, είναι το αποτέλεσμα μιας διαδικασίας συγκέντρωσης που έχει διαρκέσει επί μακρόν.
Η κληρονομιά της περιλαμβάνει μια εταιρεία που ιδρύθηκε από τον «πατέρα» (founding futher) των ΗΠΑ Alexander Hamilton, την επενδυτική τράπεζα που θεμελίωσε ο θρυλικός John Pierpont Morgan καθώς και τράπεζες που χρηματοδότησαν το κανάλι Erie, τη γέφυρα του Μπρούκλιν και τις ένοπλες δυνάμεις του Ηνωμένου Βασιλείου και της Γαλλίας στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ακόμη και μόλις το 1991, η τράπεζα λιανικής που θα γινόταν τελικά παγκόσμιος τραπεζικός «γίγαντας» είχε μόνο 37 δισεκατομμύρια δολάρια σε καταθέσεις.
Ο όμιλος έχει τώρα σχεδόν 2,5 τρισ. δολάρια και το μερίδιο αγοράς του έχει αυξηθεί κατά 10 φορές, από 1,5% σε 14,4%.

Τα επιτεύγματα του Dimon

Αλλά υπό την ηγεσία του Dimon, ο οποίος εντάχθηκε στην τράπεζα το 2004 όταν ανέλαβε την Bank One με έδρα το Σικάγο, ο όμιλος προόδευσε πραγματικά.
Η JPMorgan είναι πλέον η μεγαλύτερη τράπεζα στις ΗΠΑ με στοιχεία ενεργητικού, καταθέσεις και κεφαλαιοποίηση αγοράς, με υποκαταστήματα της Chase σε 48 πολιτείες.
Κερδίζει επίσης περισσότερα από τις προμήθειες επενδυτικής τραπεζικής από οποιαδήποτε άλλη τράπεζα της Wall Street, ξεπερνώντας σταθερά τις Goldman Sachs, Morgan Stanley και Bank of America.

Tι συνέβη στην κρίση του 2008

Όπως και με τις σημερινές περιφερειακές τραπεζικές που κατέρρευσαν , η κρίση του 2008 προσέφερε μια ιδιαίτερη ευκαιρία στη JPMorgan.
Επειδή ελέγχει περισσότερο από το 10 % των καταθέσεων στις ΗΠΑ, απαγορεύεται να αγοράσει άλλες τράπεζες εκτός εάν πρόκειται για συναλλαγή που αφορά την αντιμετώπιση ενός «συστημικού κινδύνου» στο καθέστως της έκτακτης ανάγκης .
Οι συμφωνίες για τις Bear Stearns και WaMu και η σχετικά αλώβητη πορεία της JPMorgan μέσω της οικονομικής κρίσης απέδωσαν στον Dimon σημαντικό κύρος.
Ο πρώην πρόεδρος Barack Obama περιέγραψε τον διάσημο Νεοϋορκέζο το 2012 ως «έναν από τους πιο έξυπνους τραπεζίτες που έχουμε».

Οι σκιές στη λαμπρή πορεία

Υπάρχουν όμως και οι σκιές.
Το σκάνδαλο στις συναλλαγές με την London Whale το 2012 κόστισε 6 δισεκατομμύρια δολάρια και η τράπεζα μηνύεται για τον καταδικασθέντα σεξουαλικό εγκήματία Jeffery Epstein.
Επιπλέον, οι ρυθμιστικές κυρώσεις από τις παλιές επιχειρήσεις Bear Stearns και WaMu οδήγησαν τον Dimon να πει στους μετόχους το 2015 ότι οι συμφωνίες ήταν «ακριβά μαθήματα που δεν θα ξεχάσω».  .
Δεν θα ξανακάναμε κάτι σαν την... Bear Stearns».
Ωστόσο, ο Dimon ήταν ο πρώτος που ήρθε στο μυαλό της όταν η υπουργός Οικονομικών Janet Yellen αναζητούσε βοήθεια στις 14 Μαρτίου με την First Republic.
Εκείνη την εποχή, ήταν η 14η μεγαλύτερη τράπεζα των ΗΠΑ, αλλά είχε πολλές από τις ίδιες ευπάθειες που υπονόμευαν την SVB, συμπεριλαμβανομένων του υψηλού αριθμού των ανασφάλιστων καταθέσεων, στενές συνδέσεις με τον κλάδο της τεχνολογίας και απώλειες ρευστότητας σε μακροπρόθεσμα περιουσιακά στοιχεία.
Αντιμετώπισε τη φυγή καταθέσεων ύψους 100 δισ. δολαρίων και οι μετοχές της είχαν πέσει 75 % σε λιγότερο από δύο εβδομάδες.

Οι φόβοι για αποσταθεροποίηση

Τα στελέχη  της JPMorgan ήδη συμβούλευαν την First Republic για τις επιλογές της, οι οποίες περιελάμβαναν πρώιμες σηζητήσεις με μια καναδική τράπεζα σχετικά με μια πιθανή εξαγορά, λένε άνθρωποι που ενημερώθηκαν για την κατάσταση.
Αλλά οι φόβοι αυξάνονταν ότι μια άλλη ταχεία κατάρρευση θα αποσταθεροποιούσε ολόκληρο το τραπεζικό σύστημα.
Τις επόμενες δύο ημέρες, ο Dimon συγκέντρωσε τους διευθύνοντες συμβούλους άλλων 10 μεγάλων τραπεζών και στις 16 Μαρτίου συμφώνησαν συλλογικά να παραδώσουν στην First Republic 30 δισ. δολάρια σε καταθέσεις.
Ο στόχος ήταν να κερδηθεί χρόνος προκειμένου να βρεθεί μια λύση από τον ιδιωτικό τομέα.
Ανώτερα στελέχη της αμερικανικής κυβέρνησης ενθάρρυναν ορισμένες τράπεζες να εξετάσουν το ενδεχόμενο εξαγοράς, αλλά δεν ήταν ιδιαίτερα πειστικοί, λένε άνθρωποι που γνωρίζουν τη διαδικασία.
Αυτό άφησε την First Republic στη δίνη της τραπεζικής κρίσης καθώς η τιμή της μετοχής της υποχώρησε, οι short sellers έκαναν κύκλους και οι καταθέτες τράπηκαν σε φυγή.
Ο ιδρυτής της First Republic, Jim Herbert, και οι σύμβουλοι Peter Orszag στη Lazard και η δικηγορική εταιρεία Sullivan & Cromwell, προσπάθησαν να κρατήσουν την τράπεζα ανεξάρτητη.
Επιχείρησαν να υλοποιήσουν ένα τριμερές σχέδιο λύσης το οποίο περιελάμβανε άντληση κεφαλαίων από ιδιωτικά κεφάλαια, να ζητήσουν από άλλες τράπεζες να εξαγοράσουν ορισμένα περιουσιακά στοιχεία σε τιμές υψηλότερες της αγοράς με αντάλλαγμα μετοχές, καθώς και κάποια κρατική υποστήριξη.
Καθόρισαν τους κανόνες υποβολής προσφορών με τρόπο που ευνοεί σε μεγάλο βαθμό μια τράπεζα [με μεγάλη κεφαλαιοποίηση παγκοσμίως].
Όχι επίτηδες, αλλά αυτό έκαναν στην πράξη…

Οι κανονισμοί της μεταρρύθμισης Dodd-Frank και το θρίλερ της διάσωσης

Αλλά η Federal Deposit Insurance Corporation (αρχή για την ασφάλιση των καταθέσεων, στην οποία είναι σύμβουλος ο μακροχρόνιος τραπεζίτης επενδύσεων και πρώην αξιωματούχος της κυβέρνησης Ομπάμα Jim Millstein, βρέθηκε στο κενό.
Πίστευε ότι η χρηματοοικονομική «μηχανική» θα απαιτούσε κυβερνητική βοήθεια που θα ήταν αντίθεση με το πνεύμα της νομοθετική μεταρρύθμισης Dodd-Frank που ψηφίστηκε μετά την οικονομική κρίση.
Η πίεση στην τράπεζα εντάθηξε τη Δευτέρα 24 Απριλίου, όταν η First Republic αποκάλυψε την έκταση των αναλήψεων πελατών και ο διευθύνων σύμβουλος Michael Rofflerτρόμαξε τους επενδυτές αρνούμενος να απαντήσει σε ερωτήσεις σχετικά με τα κέρδη.
Μέχρι το πρωί της Πέμπτης 27 Απριλίου, το FDIC έλεγε στους πιθανούς πλειοδότες ότι η First Republic απείχε μόλιες εβδομάδες από να τεθεί σε καθεστώς αναγκαστικής διαχείρισης από τις αρχές.
Καθώς οι προθεσμίες ήταν ασφυκτικότερες, ζητήθηκε από δώδεκα μεγάλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να υποβάλουν ενδεικτικές προσφορές μέχρι την επόμενη μέρα.

Οι προσφορές από τα 11 μεγάλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα

Τα ιδρύματα που πέρασαν στον δεύτερο γύρο είχαν ψηφιακή πρόσβαση σε δεδομένα σχετικά με τις υποχρεώσεις και τα περιουσιακά στοιχεία της First Republic που συγκεντρώνονταν σε πραγματικό χρόνο από τραπεζίτες της Guggenheim Securities που συμβούλευαν την FDIC.
Ορισμένες μεγάλες τράπεζες, συμπεριλαμβανομένης της Bank of America, αρνήθηκαν να συμμετάσχουν, αλλά τελικά τέσσερις από τις 20 μεγαλύτερες τράπεζες των ΗΠΑ βάσει περιουσιακών στοιχείων εμφανίστηκαν ως κορυφαίοι πλειοδότες: η PNC, η Citizens Bank, η Fifth Third και η JPMorgan, η οποία παραιτήθηκε από το ρόλο της ως σύμβουλος της First Republic για να συμμετάσχει στη δημοπρασία. .

Οι περιορισμοί

Σύμφωνα με νόμο του 1992, η FDIC πρέπει να επιλέξει τη λύση που επιβάλλει το «λιγότερο κόστος» στο ταμείο ασφάλισης καταθέσεων.
Πολλοί υπάλληλοι εκεί θυμούνται ακόμη ότι η κρίση του 2008, που οδήγησε στο κλείσιμο περισσότερων από 150 τραπεζών, είχε αφήσει το ταμείο ασφάλισης καταθέσεων με αρνητικό υπόλοιπο.
Το FDIC δυσκολεύτηκε να συγκρίνει τις περίπλοκες προσφορές, λένε οι συμμετέχοντες. '
Το έργο έγινε δυσκολότερο από το γεγονός ότι τουλάχιστον ορισμένα εμπλέκονταν πολλαπλά μέρη.
Η PNC, για παράδειγμα, πρότεινε την πώληση τμημάτων του χαρτοφυλακίου δανείων της First Republic είτε στη BlackRock είτε στην Apollo σε μια προσπάθεια να κάνει την προσφορά πιο ελκυστική.

Η απλούστερη και φθηνότερη πρόταση

Αφού οι τελικές προσφορές υποβλήθηκαν, η JPMorgan αποδείχθηκε απλούστερη και φθηνότερη, με εκτιμώμενη ζημία για το ταμείο καταθέσεων ύψους 13 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Μέχρι τη 1 τα ξημερώματα της Δευτέρας 1/6, η τράπεζα είχε ακούσει ότι είχε κερδίσει το deal και τα αποτελέσματα δημοσιοποιήθηκαν λίγο μετά τις 3 τα ξημερώματα.
«Ο Dimon έπαιξε πολύ καλά τα χαρτιά του», λέει ο Simon Johnson,, καθηγητής οικονομικών στο MIT και πρώην επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ.
«Όταν σχεδιάστηκε η ανάλυση «χαμηλού κόστους», δεν είχαμε τόσο μεγάλες τράπεζες και δεν είχαμε τέτοια λοξή προς τις πραγματικά μεγάλες τράπεζες. Αυτό το μεγαλείο βοηθάει μια τράπεζα συγκεκριμένα».

«Επικερδής πατριωτισμός»

Ο οικονομικός διευθυντής της JPMorgan, Jeremy Barnum, νωρίτερα αυτή την εβδομάδα απέρριψε οποιεσδήποτε μομφές για σύγκρουση συμφερόντων, λέγοντας ότι χωριστές ομάδες είχαν συμβουλεύσει την First Republic και αργότερα εργάστηκαν για την εξαγορά.
Ο Dimon περιέγραψε τη συμφωνία ως δημόσια υπηρεσία, λέγοντας ότι η κυβέρνηση είχε προσκαλέσει την τράπεζα «να βοηθήσει, και το κάναμε».
Άλλοι τόνισαν ότι θα προσθέσει περίπου 500 εκατομμύρια δολάρια στα ετήσια κέρδη της τράπεζας.
«Υπάρχει μια φράση που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι που ονομάζεται επικερδής πατριωτισμός.
Και αυτό μπορεί να είναι», λέει ο Richard Sylla, καθηγητής οικονομικών στο Stern School of Business του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης.

Ικανοποίηση Biden και Δημοκρατικών

Αν και ο Biden είχε δεσμευτεί να κρατήσει πιο σκληρή στάση για τις συγχωνεύσεις τραπεζών από την ανάληψη των καθηκόντων του, η κυβέρνηση κατέληξε στο συμπέρασμα ότι σε ορισμένες περιπτώσεις η εξαγορά μιας μεγάλης τράπεζας μιας μικρότερης σε πτώχευση μπορεί να καταλήξει να είναι η λιγότερο ενοχλητική λύση.
Ο Biden δήλωσε «ευχαριστημένος» από το αποτέλεσμα, προσθέτοντας: «Αυτές οι ενέργειες θα διασφαλίσουν ότι το τραπεζικό σύστημα είναι ασφαλές και υγιές».
Οι Ρεπουμπλικάνοι, εν τω μεταξύ, επαίνεσαν τη συμφωνία για την αποφυγή μιας γενικής εγγύησης των καταθέσεων για πολύ μεγάλους λογαριασμούς, όπως είχε συμβεί με την SVB.
Ο πρόεδρος της Fed, Jerome Powell, δήλωσε σχετικά με τη συμφωνία: «Νομίζω ότι είναι πραγματικά ένα καλό αποτέλεσμα για το τραπεζικό σύστημα»
Ορισμένοι Δημοκρατικοί το περιέγραψαν ως την καλύτερη διαθέσιμη λύση δεδομένων των συνθηκών.
Το  FDIC διαθέτει επί του παρόντος 90 δισεκατομμύρια δολάρια για να χειριστεί τις επιπτώσεις σε ένα τραπεζικό σύστημα με καταθέσεις άνω των 17 τριs δολαρίων.
«Οι μεγάλες τράπεζές μας είναι πολύ μεγάλες, αλλά αυτή τη στιγμή είναι θέμα ελαχιστοποίησης του κόστους», δήλωσε ο Brand Scherman , Δημοκρατικός στη Βουλή των Αντιπροσώπων.
«Α
Ο πρόεδρος της Federal Reserve, Jay Powell, είχε παρόμοια άποψη σε συνέντευξη Τύπου την Τετάρτη , λέγοντας: «Νομίζω ότι είναι πραγματικά ένα καλό αποτέλεσμα για το τραπεζικό σύστημα.
Θα ήταν επίσης ένα καλό αποτέλεσμα για το τραπεζικό σύστημα εάν μια από τις περιφερειακές τράπεζες αγόραζε αυτήν την εταιρεία. . . [αλλά] ο νόμος προβλέπει υπερισχύει η προσφορά με το μικρότερο κόστος».
Άλλοι είναι πολύ λιγότερο αισιόδοξοι.
Η Warren υποστήριξε ότι η επιτροπή Office of the Controller of the Currency, το οποίο έπρεπε να υπογράψει τη συμφωνία επειδή είναι η κύρια ρυθμιστική αρχή για την JPMorgan, θα έπρεπε να  είχε αρνηθεί.

Τα κατάφερε o Jamie...

Ο πρώην πρόεδρος της FDIC, Bill Isaac, λέει ότι ενώ πίστευε στην JPMorgan ότι ανέλαβε «μια σπουδαία δημόσια υπηρεσία» αγοράζοντας μια σειρά από χρεοκοπημένες τράπεζες, «απλώς αμφισβητώ αν αυτό είναι το αποτέλεσμα που θα έπρεπε να θέλουμε ως θέμα δημόσιας πολιτικής». . . Κάνεις τις μεγαλύτερες τράπεζες όλο και μεγαλύτερες και έχεις λιγότερες επιλογές στο μέλλον».
Για κάποιους που συμμετείχαν στη διαδικασία, το όλο θέμα ήταν προδιαγεγραμμένο.
«Ήταν προφανές ότι θα τελείωνε όπως συνέβη επισημαίνει ο τραπεζικός αναλυτής κοντά στην κυβέρνηση Biden.
«Ο Jamie δημιούργησε την όλη λύση.
Και κατάφερε ένα τεράστιο deal.
Οπότε τα εύσημα ανήκουν σε αυτόν, όπως μπορείς να συμπεράνεις».

www.bankingnews.gr