Πολλοί πιστεύουν ότι μια σειρά από παράγοντες όπως η τεχνολογική πρόοδος, η παγκοσμιοποίηση και το χαμηλό εργατικό κόστος στις υποανάπτυκτες και αναπτυσσόμενες χώρες έχει αδρανοποιήσει τον θεμελιώδη νόμο της προσφοράς και της ζήτησης.
Η επανάκαμψη του πληθωρισμού από τα μέσα Απριλίου 2021 και η διαφαινόμενη παγίωση των αυξήσεων σε μια σειρά προϊόντων και πρώτων υλών δείχνει ότι η επιστροφή στην κανονικότητα θα έχει κόστος, πόσο μάλλον εάν συνδυαστεί με την κλιματική αλλαγή και την υιοθέτηση του πράσινου μοντέλου που αταλάντευτα προωθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Πολλοί επίσης θέλοντας να διογκώσουν το γεγονός μιλούν για πρωτόγνωρες καταστάσεις ξεχνώντας ότι αυξήσεις τιμών για διαφόρους λόγους καταγράφονται κατά χρονικά διαστήματα.
Δραματοποίηση συγκυρίας
Τίτλοι όπως παγκόσμιο σοκ από την αύξηση των τιμών τείνουν να δραματοποιήσουν μια συγκυρία οδηγώντας καταναλωτές και επενδυτές σε λανθασμένες επιλογές οι οποίες θα έχουν κόστος σε βάθος χρόνου.
Ο εφησυχασμός της Άνοιξης του 2021 όπου καταγράφονταν η τάση μεταβολής των τιμών έδωσε την θέση του στην απόλυτη ανησυχία.
Εάν λάβουμε υπόψη τα δεδομένα της τελευταίας περίπου διετίας και κυρίως τα πρωτόγνωρα lockdown που χρησιμοποιήθηκαν ως μηχανισμός αντιμετώπισης του κορωνοϊού τότε δεν πρέπει να μας κάνει εντύπωση η αύξηση των τιμών.
Παράπλευρη απώλεια η εμφάνιση του πληθωρισμού
Η εμφάνιση του πληθωρισμού είναι η παράπλευρη απώλεια της πορείας προς την κανονικότητα.
Ήταν φυσιολογικό να εμφανιστεί από την στιγμή που οι οικονομίες σταδιακά θα έμπαιναν σε φυσιολογικούς ρυθμούς ξεφεύγοντας από τα lockdown.
Η ζήτηση αυξήθηκε απότομα και αυτόματα, τα εργοστάσια παραγωγής άλλα κλειστά και άλλα σε συνθήκες υποπαραγωγής, δεν μπορούσαν να καλύψουν την ζήτηση και το αποτέλεσμα η αύξηση των τιμών η οποία επιβεβαιώνει τον νόμο της προσφοράς με την ζήτηση.
Θα παγιωθεί η τάση;
Η αύξηση των τιμών ως συνέπεια της ανισορροπίας προσφοράς - ζήτησης όμως θέτει ερωτήματα, όπως εάν αυτή η τάση θα παγιωθεί, και εάν ναι για πόσο χρονικό διάστημα και κυρίως ποιές θα είναι οι συνέπειες στην πραγματική οικονομία, δηλαδή εάν καταναλωτές και επενδυτές πρέπει να φοβούνται την τρέχουσα πληθωριστική πραγματικότητα.
Γενικά οι αυξήσεις προκαλούν φόβο αφού αυξάνουν την αβεβαιότητα και δικαίως αφού μελέτες που βασίστηκαν σε προηγούμενες πληθωριστικές εξάρσεις έδειξαν ότι μια μονάδα αύξησης του πληθωρισμού μειώνει τη μέση αίσθηση ευημερίας της κοινωνίας όσο μια αύξηση της ανεργίας κατά 0,6%.
Στο ερώτημα εάν θα έχει διάρκεια, εδώ τα πράγματα περιπλέκονται διότι ενώ το βασικό υπόβαθρο που έχει σχέση με την κανονικότητα και την επιστροφή της προσφοράς σε επίπεδα που να καλύπτουν την ζήτηση, όπως και διαφόρων προβλημάτων στην εφοδιαστική αλυσίδα εξαιτίας της πανδημίας, δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να θεωρηθούν παράγοντες μόνιμης αύξησης των τιμών , όμως υπάρχουν και άλλοι που μπορεί να παγιώσουν μια δυσμενή πραγματικότητα.
Green deal
Η κλιματική αλλαγή με τους όρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η φθίνουσα αποτελεσματικότητα της παγκοσμιοποίησης αποτελούν σοβαρούς παράγοντες μονιμότερης πίεσης των τιμών.
Στα μέσα Ιουλίου 2021 η Ευρωπαϊκή Ένωση ενέκρινε μια σειρά προτάσεων με στόχο να προσαρμοστούν οι πολιτικές της για το κλίμα , την ενέργεια, τις μεταφορές και την φορολογία στο στόχο της μείωσης των καθαρών εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990.
Το Green deal της ΕΕ οδήγησε άμεσα στην αύξηση της ζήτησης για το φυσικό αέριο μιας και θεωρείτε το καύσιμο-γέφυρα για την πράσινη μετάβαση και κυρίως στην αύξηση των τιμών των δικαιωμάτων ρύπων CO2.
Στο πρώτο εξάμηνο του 2021 η μέση τιμή των δικαιωμάτων ήταν αυξημένη κατά περίπου 100% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2020.
Η ύπαρξη ισχυρών ενδείξεων μεγαλύτερης χρησιμοποίησης των μονάδων φυσικού αερίου για την παράγωγη ηλεκτρικού ρεύματος δεδομένου ότι θεωρείται η λιγότερο ρυπογόνος μέθοδος παραγωγής από τις υπόλοιπες συμβατικές σίγουρα δημιουργεί υπόβαθρο παγίωσης των ενεργειακών τιμών σε υψηλά επίπεδα.
Το πρόβλημα με την ενεργειακή μετάβαση είναι ότι πραγματοποιείται σε μια περίοδο όπου οι τεχνολογίες δεν είναι ώριμες για να την στηρίξουν με τελικό αποτέλεσμα την αύξηση του κόστους για παραγωγούς και καταναλωτές.
Ενίσχυση παραγωγής
Επιπλέον τα οφέλη της παγκοσμιοποίησης συνεχώς περιορίζονται σχετικά με το κόστος παραγωγής αφού οι κατώτερες και μεσαίες τάξεις ωριμάζουν εισοδηματικά επιζητώντας καλλίτερες συνθήκες και μεγαλύτερους μισθούς.
Σταδιακά η φθηνή παραγωγή θα πάρει τέλος ενώ όπως έδειξε η πανδημία η συνέχιση της παραγωγικής διαδικασίας περνά μέσα από ομαλές υγειονομικές συνθήκες.
Δεν είναι τυχαίο ότι αμερικανικοί κολοσσοί πιέζουν την κυβέρνηση τους για παροχή μεγαλύτερων ποσοτήτων δωρεάν εμβολίων με σκοπό την απρόσκοπτη λειτουργία των μονάδων τους στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Η εμπειρία πληθωριστικών καταστάσεων έχει δείξει ότι η άνοδος των τιμών δεν αντιμετωπίζεται με εισοδηματικές ενισχύσεις αλλά με την ενίσχυση της παραγωγής και κυρίως με την αντιμετώπιση των προβλημάτων με τρόπο που ΄το προβλέπειν ’ να καθίσταται θεμελιώδης τρόπος διακυβέρνησης .
Λέκκας Σαράντος
Οικονομολόγος
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών