Η Ιστορία επαναλαμβάνεται.
Ενώ οι αγορές επιμένουν να κοιτάζουν προς τη Federal Reserve (Fed) περιμένοντας «σήματα» για τα επιτόκια, πίσω από τις κουρτίνες του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος εξελίσσεται μια σιωπηλή, επικίνδυνη κλιμάκωση: η εκρηκτική διόγκωση της αγοράς παραγώγων.
Μια αγορά που, όπως και το 2008, έχει μετατραπεί σε πυριτιδαποθήκη κρυμμένη κάτω από τα θεμέλια του τραπεζικού οικοδομήματος.
Η πολύπλοκη απάτη της εποχής των «ειδικών»
Η «πολυπλοκότητα» είναι το νέο άλλοθι της ανευθυνότητας. Κανείς δεν μπορεί να κατανοήσει πλήρως το σύστημα των παραγώγων, και ακριβώς γι’ αυτό το σύστημα επιβιώνει – και απομυζά, σχολιάζει σε σημείωμά της η Gold Switzerland.
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, η ονομαστική αξία της παγκόσμιας αγοράς παραγώγων έχει εκτιναχθεί στα 600 τρισ. δολάρια, δηλαδή έξι φορές το παγκόσμιο ΑΕΠ. Αν μόνο το 5% αυτών των συμβολαίων πάει στραβά, το κόστος θα ξεπεράσει τα 30 τρισεκατομμύρια – ποσό που καμία κεντρική τράπεζα δεν θα μπορέσει να «τυπώσει» για να το καλύψει.
Οι ίδιες τράπεζες που το 2008 βύθισαν το σύστημα, είναι σήμερα εκτεθειμένες σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό: JP Morgan, Citi, Goldman Sachs, Bank of America.
Μόνο οι τέσσερις αυτές κρατούν στα βιβλία τους πάνω από το 90% του παγκόσμιου κινδύνου παραγώγων.
Η JP Morgan μόνη της έχει έκθεση 54 τρισ. δολαρίων με ίδια κεφάλαια μόλις 300 δισ.. Μια αναλογία 180 προς 1 – που σε κάθε άλλη εποχή θα θεωρούνταν οικονομική αυτοκτονία.
«Όπλο μαζικής καταστροφής»
Όπως είχε πει ο Warren Buffett, τα παράγωγα είναι «όπλα μαζικής οικονομικής καταστροφής».
Στην πράξη, πρόκειται για στοιχήματα – όχι για επενδύσεις. Στοιχήματα πάνω σε επιτόκια, νομίσματα, εταιρικά spreads, ακόμη και κρατικά ομόλογα.
Και το πιο επικίνδυνο;
Οι μεγάλες τράπεζες είναι στοιχηματισμένες στην ίδια κατεύθυνση. Όταν όλα πάνε καλά, τα κέρδη είναι τεράστια. Όταν όμως κάτι στραβώσει – από μια απότομη άνοδο επιτοκίων, μια κρίση στην Κίνα, μια κατάρρευση εμπορικών ακινήτων στις ΗΠΑ – τότε οι «αντιστάθμιση κινδύνου» μετατρέπεται σε αλυσιδωτή έκρηξη.
Το 2008 έφτασε να χρειαστούν 25 τρισεκατομμύρια δολάρια σε κρατικά και κεντρικά bailouts για να μη γυρίσουμε στη δεκαετία του ’30.
Σήμερα, το πρόβλημα είναι δεκαπλάσιο. Και οι «ρυθμιστές»… κοιμούνται ήσυχοι.
Η Fed και η ψευδαίσθηση της σταθερότητας
Η αμερικανική Ομοσπονδιακή Τράπεζα εξακολουθεί να εμφανίζεται ως «ρυθμιστής» και «σωτήρας» του συστήματος.
Όμως στην πραγματικότητα, λειτουργεί περισσότερο ως κεντρικό γραφείο διαχείρισης ζημιών για τις ίδιες τράπεζες που κατέχουν μετοχές της.
Από το 1913 έως σήμερα, ο θεσμός αυτός έχει απομακρυνθεί πλήρως από τη συνταγματική του εντολή. Το δολάριο, από «υπόσχεση αξίας», έχει μετατραπεί σε εργαλείο συστηματικής υποτίμησης. Από το 1971, έχει χάσει το 99% της αγοραστικής του δύναμης έναντι του χρυσού – μια σιωπηλή ληστεία που συνεχίζεται καθημερινά, νομιμοποιημένη από την «πολιτική σταθερότητα».
Η σιωπή της πολιτικής και το τίμημα της άγνοιας
Στην Ουάσιγκτον και στις Βρυξέλλες, κανείς δεν θέλει να θίξει το θέμα. Η συζήτηση για το ρίσκο των παραγώγων είναι απλώς «αντιπαραγωγική» – γιατί, όπως λένε οι ίδιοι οι τραπεζίτες, «οι παίκτες γνωρίζουν τι κάνουν».
Μόνο που το ίδιο λέγονταν και το 2007…
Ένα εργαλείο συγκάλυψης συστημικού ρίσκου, όπου οι λίγοι ιδιωτικοί ωφελούνται και οι πολλοί δημόσιοι πληρώνουν.
Και το τίμημα το πληρώνουν, όπως πάντα, οι πολίτες:
με πληθωρισμό, με απώλεια αγοραστικής δύναμης, με νέα μέτρα, με «αναγκαστικές σταθεροποιήσεις» και τελικά με ακόμη περισσότερη εξάρτηση από τις ίδιες ελίτ που δημιούργησαν το πρόβλημα.
Λύση ο χρυσός
Ο χρυσός, τα απτά περιουσιακά στοιχεία, η πραγματική ιδιοκτησία και η γνώση του κινδύνου είναι τα τελευταία καταφύγια ελευθερίας.
Όπως έγραφε και ο ίδιος ο Αμερικανικός Σύνταγμα το 1787, το νόμισμα ενός έθνους πρέπει να στηρίζεται σε πραγματικό μέταλλο, όχι σε πίστη.
Σήμερα, η πίστη αυτή έχει χαθεί. Και η ώρα της αλήθειας πλησιάζει, καταλήγει το σημείωμα...
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών