Τελευταία Νέα
Αναλύσεις – Εκθέσεις

Αντίστροφη μέτρηση για το τέλος του βασιλιά δολαρίου - Γιατί οι ημέρες της συντριβής του πλησιάζουν

Αντίστροφη μέτρηση για το τέλος του βασιλιά δολαρίου - Γιατί οι ημέρες της συντριβής του πλησιάζουν
Το δολάριο θα συντριβεί… λέει ο James Rickards
Βασικό μέλημα των αναλυτών είναι η εξέταση του περιβάλλοντος που καθορίζει τις οικονομικές συνθήκες.
Σύμφωνα με τον γνωστό οικονομολόγο James Rickards, αυτό δεν έχει να κάνει με τα βραχυπρόθεσμα δεδομένα, την πολιτική της εκάστοτε κεντρικής τράπεζας, τα συμβατικά οικονομικά μοντέλα ή άλλους παράγοντες στους οποίους επικεντρώνονται τα περισσότερα οικονομικά σχόλια.
Αντίθετα, σχετίζεται με το «τρίλημμα» που προσδιορίστηκε τη δεκαετία του 1960 από τον οικονομολόγο Robert Mundell.
Ο Mundell προσδιόρισε τρεις κρίσιμες μεταβλητές πολιτικής που αντιμετωπίζουν τα έθνη:

1 Το επιτόκιο πολιτικής της κεντρικής τράπεζας,
2 Τη συναλλαγματική ισοτιμία,
3 Το ισοζύγιο κεφαλαίου

Όπως είπε, τα κράτη θα μπορούσαν να ελέγξουν οποιεσδήποτε δύο από αυτές τις μεταβλητές, αλλά όχι και τις τρεις ταυτόχρονα.
«Εάν θέλετε να ελέγξετε τη συναλλαγματική ισοτιμία, μπορείτε - αλλά πρέπει να ελέγξετε το ισοζύγιο κεφαλαίων σας».
Διαφορετικά, εάν το επιτόκιο πολιτικής είναι υψηλό και το ισοζύγιο κεφαλαίων παραμένει… ανοιχτό, θα εισρεύσουν κεφάλαια, γεγονός που θα ωθήσει τη συναλλαγματική ισοτιμία σε υψηλότερά του επιθυμητού επίπεδα.
(Σημειώνεται πως ισοζύγιο κεφαλαίων είναι ο λογαριασμός που αντιπροσωπεύει την καθαρή ροή περιουσιακών στοιχείων που μεταβιβάζονται μονομερώς προς μία χώρα.
Το άθροισμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και του ισοζυγίου κεφαλαίων και χρηματοοικονομικών συναλλαγών πρέπει να είναι μηδέν σε κάθε περίοδο.
Αυτό ισχύει διότι κάθε διεθνής συναλλαγή αντιπροσωπεύει μια ανταλλαγή αγαθών, υπηρεσιών ή περιουσιακών στοιχείων μεταξύ των χωρών και πάντοτε τα δύο μέρη της ανταλλαγής αντισταθμίζοντα.
Ή εάν η συναλλαγματική ισοτιμία είναι προκαθορισμένη και το ισοζύγιο κεφαλαίων «ανοιχτό», το επιτόκιο πολιτικής θα πρέπει να κινείται σε συνάρτηση με το επιτόκιο άλλων κεντρικών τραπεζών για να αποφευχθεί τυχόν πίεση στη συναλλαγματική ισοτιμία.)

Περιπτώσεις

Στην πρώτη περίπτωση, πρέπει να ελεγχθεί το επιτόκιο και να διατηρηθεί ανοιχτό το ισοζύγιο κεφαλαίων, αλλά εν προκειμένω θα χαθεί ο έλεγχος της συναλλαγματικής ισοτιμίας.
Στη δεύτερη περίπτωση, πρέπει να ελεγχθεί η συναλλαγματική ισοτιμία με «ανοιχτό» ισοζύγιο κεφαλαίων, αλλά εν προκειμένω χάνεται ο έλεγχος των τιμών.
Ο μόνος τρόπος για να ελεγχθεί η συναλλαγματική ισοτιμία και το επιτόκιο πολιτικής είναι να «κλείσει» το ισοζύγιο κεφαλαίων.
Όπως εξήγησε ο Mundell, είναι δυνατόν να ελεγχθούν δύο από τους τρεις παράγοντες, αλλά όχι και οι τρεις.
Εάν προσπαθήσετε, θα αποτύχετε - οι αγορές θα βεβαιώνουν.
Μια χώρα που επιχειρεί να έχει και τα τρία, θα αποτύχει με έναν από τους πολλούς τρόπους, όπως μια κρίση αποθεματικών, μια συναλλαγματική κρίση ή μια ύφεση.

To «τρίλημμα»

Σκεφτείτε την περίπτωση μιας χώρας -πείτε τη Freedonia- που θέλει να μειώσει το επιτόκιο από 3% σε 2% για να τονώσει την ανάπτυξη.
Ταυτόχρονα, ο βασικός εμπορικός εταίρος της Freedonia, η Sylvania, έχει επιτόκιο 3%.
Η Freedonia διατηρεί επίσης ανοιχτό λογαριασμό κεφαλαίου, δηλαδή ισοζύγιο κεφαλαίων (για να ενθαρρύνει τις άμεσες ξένες επενδύσεις).
Τέλος, η Freedonia συνδέει τη συναλλαγματική της ισοτιμία με τη Sylvania με 10-1.
Πρόκειται για μια «φθηνή» συναλλαγματική ισοτιμία που έχει σχεδιαστεί για να τονώσει τις εξαγωγές από τη Freedonia στη Sylvania.
Σε αυτό το παράδειγμα, η Freedonia δοκιμάζει την αδύνατη τριάδα.
Θέλει ανοιχτό λογαριασμό κεφαλαίου, σταθερή συναλλαγματική ισοτιμία και ανεξάρτητη νομισματική πολιτική (έχει επιτόκιο 2% ενώ το επιτόκιο της Sylvania είναι 3%).
Τι συμβαίνει μετά; Οι κερδοσκόποι πιάνουν δουλειά…
Δανείζονται χρήματα στη Freedonia με 2% για να επενδύσουν στη Sylvania με 3%.
Αυτό αναγκάζει την κεντρική τράπεζα της Freedonia να πουλήσει τα συναλλαγματικά της αποθέματα και να τυπώσει νόμισμα για να καλύψει τη ζήτηση για δάνεια σε τοπικό νόμισμα και εξερχόμενες επενδύσεις.
Η εκτύπωση του τοπικού νομίσματος ασκεί πτωτική πίεση στη σταθερή συναλλαγματική ισοτιμία και προκαλεί πληθωρισμό στις τοπικές τιμές. Τελικά κάτι σπάει…
Η Freedonia ξεμένει από συνάλλαγμα, γεγονός που την αναγκάζει την να κλείσει τον λογαριασμό κεφαλαίου ή να σπάσει τον δεσμό (αυτό συνέβη στο Ηνωμένο Βασίλειο το 1992 όταν ο Goerge Soros «έσπασε» την Τράπεζα της Αγγλίας).
Ή η χώρα Freedonia θα τυπώσει τόσο πολλά χρήματα, που ο πληθωρισμός θα ξεφύγει από τον έλεγχο, γεγονός το οποίο θα την αναγκάσει να αυξήσει ξανά τα επιτόκια.
Η ακριβής απάντηση της πολιτικής μπορεί να ποικίλλει, αλλά το τελικό αποτέλεσμα είναι ότι η χώρα Freedonia δεν μπορεί να ανταποκριθεί στο τρίλημμα.
Θα πρέπει να αυξήσει τα επιτόκια, να κλείσει τον λογαριασμό κεφαλαίου, να σπάσει τον δεσμό ή και τα τρία, προκειμένου να αποφύγει να χάσει όλο το συνάλλαγμα.
Αυτό δείχνει πόσο ισχυρό είναι το τρίλημμα ως εργαλείο ανάλυσης.

Το τρίλημμα εξηγεί το ισχυρό δολάριο

Οι μεγάλες οικονομίες σήμερα έχουν ανοιχτούς λογαριασμούς κεφαλαίου (αν και η Κίνα επιβάλλει ορισμένους περιορισμούς), πράγμα που σημαίνει ότι μπορούν να ελέγξουν τα επιτόκια ή τις συναλλαγματικές ισοτιμίες, αλλά όχι και τα δύο.
Οι περισσότερες μεγάλες οικονομίες καθορίζουν βραχυπρόθεσμα επιτόκια, πράγμα που σημαίνει ότι χάνουν τον έλεγχο των συναλλαγματικών ισοτιμιών.
Αυτό σημαίνει ότι το επιτόκιο και η συναλλαγματική ισοτιμία πρέπει να θεωρηθούν ζεύγος.
Ένα υψηλότερο επιτόκιο, γενικά, οδηγεί σε ισχυρότερο νόμισμα.
Αυτό ακριβώς βιώνουν οι ΗΠΑ σήμερα, όπου τα απότομα υψηλότερα επιτόκια έχουν ισχυροποιήσει το αμερικανικό νόμισμα.
Η ικανότητα των κεντρικών τραπεζών να εφαρμόσουν οποιαδήποτε νομισματική πολιτική μπορεί να περιοριστεί περαιτέρω από τις συνθήκες που επικρατούν στην πραγματική οικονομία.
Οι κεντρικές τράπεζες στοχεύουν σε επιτόκια πολιτικής που αποσκοπούν στην επίτευξη μέγιστης πραγματικής ανάπτυξης, χαμηλής ανεργίας και σταθερότητας των τιμών.
Όπως σημειώθηκε παραπάνω, εάν η μέγιστη πιθανή πραγματική ανάπτυξη στις ΗΠΑ είναι περίπου 3%, η Fed θα στοχεύσει σε ένα ουδέτερο επιτόκιο (αποκαλούμενο r*) που θα παράγει ανάπτυξη 3%, η οποία θα είναι συνεπής με τη σταθερότητα των τιμών βελτιστοποιώντας ταυτόχρονα την απασχόληση.
Εάν η Fed «μαντέψει» ότι το ουδέτερο επιτόκιο είναι πολύ υψηλό, θα επιβραδύνει την οικονομία, θα βλάψει την ανάπτυξη των θέσεων εργασίας και θα προκαλέσει αποπληθωρισμό.
Εάν η Fed «μαντέψει» ένα χαμηλό ουδέτερο επιτόκιο, θα προκαλέσει άνοδο της οικονομίας, η αγορά εργασίας θα σφίξει και θα προκληθεί πληθωρισμός.
Εφόσον η Fed μαντέψει, είναι πιθανό να μαντέψει λάθος.
Αργά παρά αργότερα, η εσφαλμένη εικασία της Fed θα εμφανιστεί στα οικονομικά δεδομένα.
Ακόμα, το αποτέλεσμα της προσπάθειας να χτυπήσει το ουδέτερο επιτόκιο σημαίνει ότι οι κεντρικές τράπεζες θα περιπλανηθούν ψηλά ή χαμηλά ενώ προσπαθούν να συγκλίνουν στον αόρατο στόχο.
Το ίδιο κάνουν και άλλες κεντρικές τράπεζες.
Αυτή η στόχευση περί ουδέτερου επιτοκίου σε συνδυασμό με το «τρίλημμα» του Mundell μάς δείχνει ότι όλες οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες με καθεστώς αποθεματικού νομίσματος δεν είναι πραγματικά ελεύθεροι πράκτορες, αλλά είναι πολύ περιορισμένες από την ανάγκη να χτυπήσουν την ουδέτερη ισοτιμία, να αποφύγουν τον πληθωρισμό ή τον αποπληθωρισμό και να διατηρήσουν σταθερές τις συναλλαγματικές ισοτιμίες.
Αυτή είναι μια εξαιρετικά ατελής διαδικασία με πολλά λάθη, αλλά παρέχει ένα πλαίσιο για την πρόβλεψη της διεθνούς νομισματικής πολιτικής με τη χρήση μερικών βασικών παραγόντων.

Μια εξαίρεση…

Παρεμπιπτόντως, ιστορικά υπήρξε μια μεγάλη εξαίρεση στο τρίλημμα. Αυτές είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Οι ΗΠΑ καθορίζουν ανεξάρτητα τα επιτόκια και έχουν ανοιχτό το ισοζύγιο κεφαλαίων.
Οι ΗΠΑ δεν συνδέουν επίσημα το δολάριο με κανένα άλλο νόμισμα (άρα τεχνικά δεν σπάει το τρίλημμα).
Ωστόσο, συνεργάζονται με άλλες χώρες επιτρέποντάς τους να συνδέονται ανεπίσημα με το δολάριο.
Γιατί οι ΗΠΑ δεν υπέστησαν δυσμενείς συνέπειες; Επειδή δεν χρειάζονται συνάλλαγμα.
Το δολάριο εξακολουθεί να είναι το κορυφαίο αποθεματικό νόμισμα στον κόσμο (περίπου το 60% των παγκόσμιων αποθεμάτων και κοντά στο 90% των παγκόσμιων συναλλαγών συναλλάγματος), επομένως οι ΗΠΑ δεν μπορούν ποτέ να ξεμείνουν από συνάλλαγμα για να πληρώσουν πράγματα.
Μπορεί απλώς τυπώσουν περισσότερα δολάρια!
Τη δεκαετία του 1960, οι Γάλλοι αυτό το αποκαλούσαν «υπερβολικό προνόμιο» του δολαρίου.
Τώρα καταλαβαίνετε γιατί τόσο πολλοί εμπορικοί εταίροι όπως τα BRICS προσπαθούν να ξεφύγουν από ένα παγκόσμιο σύστημα που εκφράζεται σε δολάρια (μεταξύ άλλων λόγων, όπως η αποφυγή κυρώσεων που βασίζονται σε δολάρια).
Το παιχνίδι είναι στημένο εναντίον άλλων χωρών και υπέρ των Η.Π.Α.
Αυτός είναι ο λόγος που το παιχνίδι δεν θα διαρκέσει - και γιατί οι μέρες του βασιλιά δολαρίου είναι μετρημένες.

www.bankingnews.gr

Ρoή Ειδήσεων

Σχόλια αναγνωστών

Δείτε επίσης