Κάποιος πρέπει να πληρώσει για τα αρνητικά επιτόκια, είτε αυτός είναι οι τράπεζες, είτε οι οφειλέτες, είτε οι καταθέτες
Οι κεντρικές τράπεζες έχουν μειώσει τα επιτόκιά τους στο... τίποτα.
Έχουν τυπώσει χρήμα σε ευρεία κλίμακα.
Σε περίπτωση που αυτό δεν έχει λειτουργήσει αρκετά, και για να είμαστε ειλικρινείς αυτό συμβαίνει στις περισσότερες περιπτώσεις, έχουν τώρα ένα νέο εργαλείο.
Τα αρνητικά επιτόκια.
Αυτό τονίζει σε εκτενή ανάλυσή του το MarketWatch, επισημαίνοντας ότι στο ένα τρίτο της παγκόσμιας οικονομίας, τα χρήματα που βάζουν οι αποταμιευτές στην τράπεζα όχι μόνο δεν παράγουν κάποια απόδοση, αλλά στην πραγματικότητα μπορεί να χρεωθούν για το ότι κρατούν τα χρήματά τους εκεί.
Αυτό ήδη δημιουργεί ένα παράδοξο στην οικονομία, όπου τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται.
Οι κυβερνήσεις θέλουν να καθυστερήσουν την καταβολή φόρων όσο το δυνατόν περισσότερο, η εταιρεία ενυπόθηκων δανείων σας πληρώνει για να μείνετε στο σπίτι σας και τα μετρητά γίνεται τόσο περιζήτητα ώστε γίνεται συζήτηση ακόμη και για την κατάργησή τους.
Αλλά το πραγματικό πρόβλημα με τα αρνητικά επιτόκια μπορεί να είναι κάτι εντελώς διαφορετικό.
Σε ένα νέο έγγραφο από τη Fed του Σεντ Λούις τονίζεται ότι τα επιτόκια αυτά συνιστούν στην πραγματικότητα μια μορφή φόρου.
Ουσιαστικά πρόκειται για μία εισφορά επί του τραπεζικού συστήματος που πρέπει να καταβληθεί από κάποιον και πιθανώς αυτό ο κάποιος είναι ένας από εμάς.
Αυτό μπορεί να εξηγήσει γιατί οι κεντρικές τράπεζες και οι κυβερνήσεις είναι τόσο πρόθυμες να υιοθετήσουν τα αρνητικά επιτόκια.
Οι εξαιρετικά υπερχρεωμένες κυβερνήσεις πάντα αναζητούν νέους φόρους, ειδικά κάποιους που οι ψηφοφόροι τους κατά πάσα πιθανότητα δεν θα παρατηρήσουν.
Όμως αυτό εξηγεί επίσης και το γιατί στην πραγματικότητα δεν λειτουργούν:
Επειδή οι περισσότερες οικονομίες που αντιμετωπίζουν προβλήματα, ειδικά στην Ευρώπη, ήδη ασφυκτιούν κάτω από μια απίστευτα υψηλή φορολογική επιβάρυνση.
Τα αρνητικά επιτόκια είναι σαν ένα ταχέως μεταλλασσόμενο ιό που άρχισε να εξαπλώνεται σε όλο τον κόσμο.
Οι Ελβετικοί τα δοκίμασαν πρώτοι από όλους πίσω στη δεκαετία του 1970.
Τον Ιούνιο του 1972 η Ελβετία επέβαλε ποινή επιτοκίου 2% ανά τρίμηνο για τους αλλοδαπούς που «πάρκαραν» τα χρήματά τους σε ελβετικά φράγκα, εν μέσω της αναταραχής στις αρχές της δεκαετίας, αλλά το πείραμα διήρκεσε μόνο ένα-δύο χρόνια.
Στη σύγχρονη εποχή, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ξεκίνησε την τάση τον Ιούνιο του 2014, με τα αρνητικά επιτόκια σε επιλεγμένες καταθέσεις.
Από τότε έχουν εξαπλωθεί στη Σουηδία, τη Δανία, την Ελβετία (πάλι) και πιο πρόσφατα στην Ιαπωνία, ενώ η ΕΚΤ τα έχει μειώσει ακόμα βαθύτερα σε αρνητικό έδαφος.
Καλύπτοντας ήδη το 1/3 περίπου της παγκόσμιας οικονομίας, δεν υπάρχει κανένας λόγος για τον οποίο δεν θα επεκταθούν περαιτέρω.
Η Fed θα μπορούσε να αυξήσει τα επιτόκιά της φέτος, αλλά είναι η μόνη μεγάλη κεντρική τράπεζα που μπορεί να το κάνει, αλλά εάν ή μάλλον όταν υπάρξει μια άλλη σημαντική ύφεση, μπορεί να μην έχει άλλη επιλογή από το να επιβάλει και η ίδια αρνητικά επιτόκια.
Για τις κεντρικές τράπεζες αυτός είναι ένας τρόπος για την καταπολέμηση του αποπληθωρισμού, ακόμα κι αν υπάρχουν λίγα στοιχεία ότι η ήπια πτώση των τιμών κάνει μεγάλη ζημιά.
Μάλιστα, σε κάποιους από εμάς μπορεί να ειπωθεί ότι ακόμη και μας αρέσει όταν αγοράζουμε φθηνότερα πράγματα.
Αλλά μπορεί επίσης να υπάρχει μια κρυφή ατζέντα.
Στην πραγματικότητα, τα αρνητικά επιτόκια είναι μια μορφή «αόρατου» φόρου.
Σε έγγραφό της αυτό το μήνα, η Fed του Σεντ Λούις υποστηρίζει ότι τα αρνητικά επιτόκια είναι μια μορφή φόρου.
Γιατί; Επειδή στην ουσία επιβάλλουν μια εισφορά επί των αποθεματικών των τραπεζών, υπό την έννοια ότι αντί απλώς να «παρκάρουν» τα αποθεματικά τους στην κεντρική τράπεζα με μηδενικό κόστος ή με κάποιο μέτριο επιτόκιο, τώρα πρέπει να πληρώνουν για αυτό το προνόμιο.
Και ακριβώς όπως κάθε εισφορά που επιβλήθηκε στις επιχειρήσεις, πρέπει να περάσει στην αγορά με κάποιο τρόπο (υψηλότερες δαπάνες για τους πελάτες ή χαμηλότεροι μισθοί ή χαμηλότερα μερίσματα).
Όπου και να καταλήξει ο λογαριασμός, κάποιος πρέπει τελικά να πληρώσει.
«Στο τέλος της ημέρας, τα αρνητικά επιτόκια είναι φόροι με προβιά προβάτων», καταλήγει στο κείμενό της η Fed.
Και πράγματι.
Ο λογαριασμός μπορεί να έχει πολλές μορφές.
Εάν πληγούν τα κέρδη των τραπεζών, οι τιμές των μετοχών θα πέσουν και οι επενδυτές θα έχουν λιγότερα χρήματα.
Αν μετακυλίσουν το κόστος στους καταθέτες (και μερικές ελβετικές τράπεζες έχουν αρχίσει να χρεώνουν τους πελάτες τους για τη διακράτηση μετρητών) θα έχουν λιγότερα χρήματα να δαπανήσουν αλλού.
Εναλλακτικά, εάν περάσει ο λογαριασμός στους δανειολήπτες, με τη μορφή υψηλότερων χρεώσεων για τα δάνεια, αυτό θα συμπιέσει τις καταναλωτικές δαπάνες και θα πλήξει την οικονομία.
Η κεντρική τράπεζα, η οποία ανήκει στην κυβέρνηση, θα καταλήξει με περισσότερα χρήματα και όλοι οι άλλοι με λιγότερα.
Όσο πιο βαθιά σε αρνητικό έδαφος πάνε τα επιτόκια, τόσο μεγαλύτερες θα είναι οι επιπτώσεις.
Μπορούμε να δούμε ήδη κάποιες επιπτώσεις στην Ευρώπη.
Καθώς τα επιτόκια έχουν βρεθεί σε αρνητικό έδαφος, οι τιμές των τραπεζικών μετοχών έχουν βουλιάξει.
Γίγαντες όπως η Deutsche Bank, κάποτε το ισχυρότερο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα στην ήπειρο, έχουν δει τις μετοχές τους να υποχωρούν από τα 40 ευρώ το 2013 σε λιγότερο από 15 ευρώ τώρα.
Μάλιστα, οι μετοχές έχουν υποχωρήσει τόσο πολύ που η τράπεζα αναγκάστηκε να προβεί σε δηλώσεις ότι δεν πρόκειται να σκάσει.
Ο δείκτης Eurostoxx έχει χάσει το ένα τρίτο της αξίας του κατά το τελευταίο έτος. Όλοι υποφέρουν όταν επιβάλλεται ένας φόρος.
Το πρόβλημα είναι ότι ένας ακόμη φόρος είναι το τελευταίο πράγμα που χρειάζεται η οικονομία της ευρωζώνης.
Οι περισσότερες χώρες ήδη υποφέρουν από μια κατάσταση που έχει ξεφύγει από κάθε έλεγχο.
Τόσο στη Γαλλία όσο και στο Βέλγιο, για παράδειγμα, η κυβέρνηση έχει φορολογικά έσοδα που ξεπερνούν το ήμισυ του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος κάθε χρόνο.
Οι περικοπές φόρων και όχι οι αυξήσεις είναι πιο πιθανό να τονώσουν την ανάπτυξη.
Πράγματι, μπορεί κανείς να υποστηρίζει ότι η ποσοτική χαλάρωση, το πρώτο από τα έκτακτα μέτρα που χρησιμοποιήθηκαν για την καταπολέμηση της συντριβής του 2008, ήταν μια άλλη μορφή φόρου.
Έχει επιβαρύνει σημαντικά τους αποταμιευτές και έχει καταστήσει σχεδόν αδύνατο για τα συνταξιοδοτικά ταμεία να λειτουργήσουν, επιβάλλοντας ένα τεράστιο κρυμμένο κόστος, ενώ παράλληλα μειώνει δραματικά το κόστος εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους.
Αλλά τα αρνητικά επιτόκια προχωρούν ένα βήμα παραπέρα.
Τα επείγοντα μέτρα που λαμβάνονται από τις κεντρικές τράπεζες από το κραχ του 2008 και μετά μπορεί να ήταν μια προσπάθεια να σώσουν μια παγκόσμια οικονομία σε κίνδυνο κατάρρευσης.
Αλλά όλο και περισσότερο, επίσης μοιάζουν με ένα τρόπο αύξησης των φόρων, το οποίο μπορεί επίσης να εξηγήσει γιατί δεν έχουν λειτουργήσει πολύ καλά.
www.bankingnews.gr
Έχουν τυπώσει χρήμα σε ευρεία κλίμακα.
Σε περίπτωση που αυτό δεν έχει λειτουργήσει αρκετά, και για να είμαστε ειλικρινείς αυτό συμβαίνει στις περισσότερες περιπτώσεις, έχουν τώρα ένα νέο εργαλείο.
Τα αρνητικά επιτόκια.
Αυτό τονίζει σε εκτενή ανάλυσή του το MarketWatch, επισημαίνοντας ότι στο ένα τρίτο της παγκόσμιας οικονομίας, τα χρήματα που βάζουν οι αποταμιευτές στην τράπεζα όχι μόνο δεν παράγουν κάποια απόδοση, αλλά στην πραγματικότητα μπορεί να χρεωθούν για το ότι κρατούν τα χρήματά τους εκεί.
Αυτό ήδη δημιουργεί ένα παράδοξο στην οικονομία, όπου τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται.
Οι κυβερνήσεις θέλουν να καθυστερήσουν την καταβολή φόρων όσο το δυνατόν περισσότερο, η εταιρεία ενυπόθηκων δανείων σας πληρώνει για να μείνετε στο σπίτι σας και τα μετρητά γίνεται τόσο περιζήτητα ώστε γίνεται συζήτηση ακόμη και για την κατάργησή τους.
Αλλά το πραγματικό πρόβλημα με τα αρνητικά επιτόκια μπορεί να είναι κάτι εντελώς διαφορετικό.
Σε ένα νέο έγγραφο από τη Fed του Σεντ Λούις τονίζεται ότι τα επιτόκια αυτά συνιστούν στην πραγματικότητα μια μορφή φόρου.
Ουσιαστικά πρόκειται για μία εισφορά επί του τραπεζικού συστήματος που πρέπει να καταβληθεί από κάποιον και πιθανώς αυτό ο κάποιος είναι ένας από εμάς.
Αυτό μπορεί να εξηγήσει γιατί οι κεντρικές τράπεζες και οι κυβερνήσεις είναι τόσο πρόθυμες να υιοθετήσουν τα αρνητικά επιτόκια.
Οι εξαιρετικά υπερχρεωμένες κυβερνήσεις πάντα αναζητούν νέους φόρους, ειδικά κάποιους που οι ψηφοφόροι τους κατά πάσα πιθανότητα δεν θα παρατηρήσουν.
Όμως αυτό εξηγεί επίσης και το γιατί στην πραγματικότητα δεν λειτουργούν:
Επειδή οι περισσότερες οικονομίες που αντιμετωπίζουν προβλήματα, ειδικά στην Ευρώπη, ήδη ασφυκτιούν κάτω από μια απίστευτα υψηλή φορολογική επιβάρυνση.
Τα αρνητικά επιτόκια είναι σαν ένα ταχέως μεταλλασσόμενο ιό που άρχισε να εξαπλώνεται σε όλο τον κόσμο.
Οι Ελβετικοί τα δοκίμασαν πρώτοι από όλους πίσω στη δεκαετία του 1970.
Τον Ιούνιο του 1972 η Ελβετία επέβαλε ποινή επιτοκίου 2% ανά τρίμηνο για τους αλλοδαπούς που «πάρκαραν» τα χρήματά τους σε ελβετικά φράγκα, εν μέσω της αναταραχής στις αρχές της δεκαετίας, αλλά το πείραμα διήρκεσε μόνο ένα-δύο χρόνια.
Στη σύγχρονη εποχή, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ξεκίνησε την τάση τον Ιούνιο του 2014, με τα αρνητικά επιτόκια σε επιλεγμένες καταθέσεις.
Από τότε έχουν εξαπλωθεί στη Σουηδία, τη Δανία, την Ελβετία (πάλι) και πιο πρόσφατα στην Ιαπωνία, ενώ η ΕΚΤ τα έχει μειώσει ακόμα βαθύτερα σε αρνητικό έδαφος.
Καλύπτοντας ήδη το 1/3 περίπου της παγκόσμιας οικονομίας, δεν υπάρχει κανένας λόγος για τον οποίο δεν θα επεκταθούν περαιτέρω.
Η Fed θα μπορούσε να αυξήσει τα επιτόκιά της φέτος, αλλά είναι η μόνη μεγάλη κεντρική τράπεζα που μπορεί να το κάνει, αλλά εάν ή μάλλον όταν υπάρξει μια άλλη σημαντική ύφεση, μπορεί να μην έχει άλλη επιλογή από το να επιβάλει και η ίδια αρνητικά επιτόκια.
Για τις κεντρικές τράπεζες αυτός είναι ένας τρόπος για την καταπολέμηση του αποπληθωρισμού, ακόμα κι αν υπάρχουν λίγα στοιχεία ότι η ήπια πτώση των τιμών κάνει μεγάλη ζημιά.
Μάλιστα, σε κάποιους από εμάς μπορεί να ειπωθεί ότι ακόμη και μας αρέσει όταν αγοράζουμε φθηνότερα πράγματα.
Αλλά μπορεί επίσης να υπάρχει μια κρυφή ατζέντα.
Στην πραγματικότητα, τα αρνητικά επιτόκια είναι μια μορφή «αόρατου» φόρου.
Σε έγγραφό της αυτό το μήνα, η Fed του Σεντ Λούις υποστηρίζει ότι τα αρνητικά επιτόκια είναι μια μορφή φόρου.
Γιατί; Επειδή στην ουσία επιβάλλουν μια εισφορά επί των αποθεματικών των τραπεζών, υπό την έννοια ότι αντί απλώς να «παρκάρουν» τα αποθεματικά τους στην κεντρική τράπεζα με μηδενικό κόστος ή με κάποιο μέτριο επιτόκιο, τώρα πρέπει να πληρώνουν για αυτό το προνόμιο.
Και ακριβώς όπως κάθε εισφορά που επιβλήθηκε στις επιχειρήσεις, πρέπει να περάσει στην αγορά με κάποιο τρόπο (υψηλότερες δαπάνες για τους πελάτες ή χαμηλότεροι μισθοί ή χαμηλότερα μερίσματα).
Όπου και να καταλήξει ο λογαριασμός, κάποιος πρέπει τελικά να πληρώσει.
«Στο τέλος της ημέρας, τα αρνητικά επιτόκια είναι φόροι με προβιά προβάτων», καταλήγει στο κείμενό της η Fed.
Και πράγματι.
Ο λογαριασμός μπορεί να έχει πολλές μορφές.
Εάν πληγούν τα κέρδη των τραπεζών, οι τιμές των μετοχών θα πέσουν και οι επενδυτές θα έχουν λιγότερα χρήματα.
Αν μετακυλίσουν το κόστος στους καταθέτες (και μερικές ελβετικές τράπεζες έχουν αρχίσει να χρεώνουν τους πελάτες τους για τη διακράτηση μετρητών) θα έχουν λιγότερα χρήματα να δαπανήσουν αλλού.
Εναλλακτικά, εάν περάσει ο λογαριασμός στους δανειολήπτες, με τη μορφή υψηλότερων χρεώσεων για τα δάνεια, αυτό θα συμπιέσει τις καταναλωτικές δαπάνες και θα πλήξει την οικονομία.
Η κεντρική τράπεζα, η οποία ανήκει στην κυβέρνηση, θα καταλήξει με περισσότερα χρήματα και όλοι οι άλλοι με λιγότερα.
Όσο πιο βαθιά σε αρνητικό έδαφος πάνε τα επιτόκια, τόσο μεγαλύτερες θα είναι οι επιπτώσεις.
Μπορούμε να δούμε ήδη κάποιες επιπτώσεις στην Ευρώπη.
Καθώς τα επιτόκια έχουν βρεθεί σε αρνητικό έδαφος, οι τιμές των τραπεζικών μετοχών έχουν βουλιάξει.
Γίγαντες όπως η Deutsche Bank, κάποτε το ισχυρότερο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα στην ήπειρο, έχουν δει τις μετοχές τους να υποχωρούν από τα 40 ευρώ το 2013 σε λιγότερο από 15 ευρώ τώρα.
Μάλιστα, οι μετοχές έχουν υποχωρήσει τόσο πολύ που η τράπεζα αναγκάστηκε να προβεί σε δηλώσεις ότι δεν πρόκειται να σκάσει.
Ο δείκτης Eurostoxx έχει χάσει το ένα τρίτο της αξίας του κατά το τελευταίο έτος. Όλοι υποφέρουν όταν επιβάλλεται ένας φόρος.
Το πρόβλημα είναι ότι ένας ακόμη φόρος είναι το τελευταίο πράγμα που χρειάζεται η οικονομία της ευρωζώνης.
Οι περισσότερες χώρες ήδη υποφέρουν από μια κατάσταση που έχει ξεφύγει από κάθε έλεγχο.
Τόσο στη Γαλλία όσο και στο Βέλγιο, για παράδειγμα, η κυβέρνηση έχει φορολογικά έσοδα που ξεπερνούν το ήμισυ του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος κάθε χρόνο.
Οι περικοπές φόρων και όχι οι αυξήσεις είναι πιο πιθανό να τονώσουν την ανάπτυξη.
Πράγματι, μπορεί κανείς να υποστηρίζει ότι η ποσοτική χαλάρωση, το πρώτο από τα έκτακτα μέτρα που χρησιμοποιήθηκαν για την καταπολέμηση της συντριβής του 2008, ήταν μια άλλη μορφή φόρου.
Έχει επιβαρύνει σημαντικά τους αποταμιευτές και έχει καταστήσει σχεδόν αδύνατο για τα συνταξιοδοτικά ταμεία να λειτουργήσουν, επιβάλλοντας ένα τεράστιο κρυμμένο κόστος, ενώ παράλληλα μειώνει δραματικά το κόστος εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους.
Αλλά τα αρνητικά επιτόκια προχωρούν ένα βήμα παραπέρα.
Τα επείγοντα μέτρα που λαμβάνονται από τις κεντρικές τράπεζες από το κραχ του 2008 και μετά μπορεί να ήταν μια προσπάθεια να σώσουν μια παγκόσμια οικονομία σε κίνδυνο κατάρρευσης.
Αλλά όλο και περισσότερο, επίσης μοιάζουν με ένα τρόπο αύξησης των φόρων, το οποίο μπορεί επίσης να εξηγήσει γιατί δεν έχουν λειτουργήσει πολύ καλά.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών