Αν και οι κίνδυνοι μετάδοσης της κρίσης στην υπόλοιπη Ευρώπη από ένα ενδεχόμενο Grexit είναι λιγότεροι, δεν είναι αμελητέοι, τονίζεται στην ανάλυση της ισπανικής τράπεζας
Οι εκλογές στην Ελλάδα συγκεντρώνουν για μια ακόμη φορά το ενδιαφέρον της ευρωπαϊκής πολιτικής, αν και τώρα με λιγότερο δραματισμό σε σχέση με το 2012, όταν η πιθανότητα νίκης του αριστερού συνασπισμού ΣΥΡΙΖΑ μπορούσε να διακυβεύσει την παραμονή της χώρας στη ζώνη του ευρώ και κατά συνέπεια την επιβίωση του ίδιου του νομίσματος, επισημαίνεται σε ανάλυση της ισπανικής τράπεζας BBVA.
Τότε το αποτέλεσμα ήταν η οριακή νίκη της Νέας Δημοκρατίας του νυν πρωθυπουργού, Αντώνη Σαμαρά, συνεχίζοντας την κυβέρνηση συνασπισμού με το ΠΑΣΟΚ.
Τώρα, ο ΣΥΡΙΖΑ και η Νέα Δημοκρατία έρχονται για μια ακόμη φορά αντιμέτωποι στις 25 Ιανουαρίου, αν και πλέον με ένα ελαφρό προβάδισμα του ΣΥΡΙΖΑ στις δημοσκοπήσεις της τάξης του 3%.
Η Ελλάδα ήταν η πρώτη χώρα που είσηλθε στην κρίση στην Ευρωζώνη το 2010, όταν αποκαλύφθηκε ότι η δημοσιονομική κατάσταση της χώρας ήταν πολύ χειρότερη της εκτιμώμενης.
Το δημόσιο έλλειμμα είχε φθάσει στο 15% το 2009 και το εξωτερικό έλλειμμα ανερχόταν σε πάνω από 10% του ΑΕΠ.
Από τότε, η χώρα έχει διασωθεί δύο φορές από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (τρόικα) με ένα συνολικό ποσό της τάξης των 235,5 δισ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένης της αναδιάρθρωσης του δημοσίου χρέους.
Παράλληλα, εφαρμόστηκε ένα πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, αποκαθιστώντας το δημοσιονομικό και το εξωτερικό ισοζύγιο, όμως άφησε μια σωρευτική μείωση του ΑΕΠ της τάξης του 25% και το ποσοστό της ανεργίας στο 25%.
Τα διαρθρωτικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας ήταν πολλά, όμως ξεχώριζαν ίσως η αυξημένη δημοσιονομική απάτη και ο υπερβολικά διογκωμένη και αναποτελεσματική δημόσια διοίκηση, πλέον της έλλειψης ανταγωνιστικότητας.
Μετά την αναδιάρθρωση και τα προγράμματα προσαρμογής το δημόσιο χρέος διαμορφώνεται στο αυξημένο ποσοστό του 175% του ΑΕΠ, όμως στα δημόσια οικονομικά καταγράφεται πρωτογενές πλεόνασμα, το εξωτερικό έλλειμμα έχει εξαφανιστεί και η οικονομία έχει αρχίσει να αναπτύσσεται.
Παρ' όλα αυτά, οι αμφιβολίες σχετικά με τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους εξακολουθούν να υφίστανται: η Ελλάδα σκόπευε το 2014 να επιστρέψει στις αγορές για να χρηματοδοτηθεί, όμως χωρίς μεγάλη επιτυχία, ενώ εκκρεμεί και η διαπραγμάτευση με την τρόικα προκειμένου να λάβει ένα πρόσθετο δάνειο.
Ο ΣΥΡΙΖΑ τα τελευταία χρόνια έχει προτείνει μέτρα που θα μπορούσαν να ανατρέψουν τις προσαρμογές που έγιναν στο πλαίσιο των προγραμμάτων διάσωσης της τρόικας, συμπεριλαμβανομένου ενός προγράμματος δημοσιονομικής επέκτασης, για την αποκατάσταση των συντάξεων και των μισθών του δημόσιου τομέα και την αύξηση του κατώτατου μισθού.
Επίσης, θέλει να αναδιαρθρώσει το δημόσιο χρέος, που πλέον σχεδόν εξ ολοκλήρου βρίσκεται στα χέρια των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων και δημόσιων οργανισμών, κάτι που απορρίπτουν σχεδόν όλες σχεδόν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις.
Τους τελευταίους μήνες, ωστόσο, φαίνεται ότι έχει μετριάσει τη ρητορική του και επιμένει στη διαπραγμάτευση με την τρόικα και την παραμονή της χώρας στο ευρώ.
Ο ΣΥΡΙΖΑ γνωρίζει ότι μια έξοδος της Ελλάδας θα είχε ως αποτέλεσμα μια απότομη υποτίμηση με πολλαπλές αρνητικές συνέπειες για την οικονομία (και λίγα οφέλη, δεδομένου ότι η εξαγωγική βάση στην Ελλάδα είναι μειωμένη).
Για την υπόλοιπη Ευρώπη (και τον κόσμο) οι κίνδυνοι μετάδοσης της ελληνικής κρίσης είναι μικρότεροι από ό,τι πριν από δύο χρόνια, αν και δεν είναι αμελητέοι.
Η γερμανική κυβέρνηση έχει υπαινιχθεί ότι αν η Ελλάδα προχωρήσει σε αλλαγές στην προσαρμογή που έχει γίνει γίνει μέχρι στιγμής, δεν θα λάβει καμία νέα ενίσχυση και κατά πάσα πιθανότητα δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να εγκαταλείψει το ευρώ (το περίφημο Grexit).
Εμμέσως, το μήνυμα (απευθύνεται και σε άλλα πολιτικά κόμματα στην Ευρώπη που κάνουν παρόμοιες προτάσεις) της μη συμμόρφωσης με τους κανόνες και της εξόδου από το ευρώ έχει υψηλό κόστος και, παρά το κόστος για τους ευρωπαίους φορολογούμενους να χάσουν ό,τι δάνεισαν στην Ελλάδα, ο κίνδυνος μετάδοσης σε άλλες χώρες της περιφέρειας ενός Grexit είναι πολύ μικρότερος.
Αυτό υπό την προϋπόθεση ότι οι αγορές έχουν μάθει να κάνουν διάκριση μεταξύ των χωρών και ότι η πρόοδος σε θεσμικά θέματα στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της έναρξης μιας τραπεζικής ένωσης, προστατεύει από μια ισχυρή μια ισχυρή οικονομική μετάδοση της κρίσης.
Ωστόσο, δεν είναι βέβαιο ότι η μετάδοση της κρίσης θα είναι τόσο μικρή, και η έξοδος της Ελλάδα θα έσπαγε το ταμπού της διάλυσης του ευρώ, η οποία μπορεί να οδηγήσει στο μέλλον σε κερδοσκοπικές επιθέσεις στις χώρες της ευρωζώνης, τα βασικά οικονομικά μεγέθη των οποίων είναι αδύναμα.
Μετά τις εκλογές, το πιο λογικό είναι ότι θα υπάρξει τελικά συμφωνία για το νέο πρόγραμμα βοήθειας.
Σε περίπτωση νίκης του ΣΥΡΙΖΑ, θα πρέπει πιθανότατα να κυβερνήσει σε συνασπισμό με πιο μετριοπαθή κόμματα, που όλα είναι υπέρ της παραμονής της χώρας στο ευρώ.
Πολλές ευρωπαϊκές χώρες φαίνεται να είναι πρόθυμες σε μια αναδιάρθρωση του χρέους μέσω της επέκτασης των προθεσμιών λήξης και μείωσης των επιτοκίων, όμως θα είναι πολύ δύσκολο να αποδεχθούν ένα πρόγραμμα δημοσιονομικής επέκτασης και αύξησης των μισθών.
Ίσως να υπάρξει μια συμφωνία όσον αφορά την καταπολέμηση της φορολογικής απάτης και ομάδων συμφερόντων, που ενδιαφέρει τους πάντες, ωστόσο, η συμφωνία αυτή δεν είναι ασφαλής και η πιθανότητα επανάληψης των εκλογών σε σύντομο χρονικό διάστημα δεν έχει έκλειψει, με αποτέλεσμα η αβεβαιότητα να είναι παρούσα για αρκετούς μήνες.
Ως εκ τούτου, η Ευρώπη έχει στραμμένη την προσοχή της στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή.
www.bankingnews.gr
Τότε το αποτέλεσμα ήταν η οριακή νίκη της Νέας Δημοκρατίας του νυν πρωθυπουργού, Αντώνη Σαμαρά, συνεχίζοντας την κυβέρνηση συνασπισμού με το ΠΑΣΟΚ.
Τώρα, ο ΣΥΡΙΖΑ και η Νέα Δημοκρατία έρχονται για μια ακόμη φορά αντιμέτωποι στις 25 Ιανουαρίου, αν και πλέον με ένα ελαφρό προβάδισμα του ΣΥΡΙΖΑ στις δημοσκοπήσεις της τάξης του 3%.
Η Ελλάδα ήταν η πρώτη χώρα που είσηλθε στην κρίση στην Ευρωζώνη το 2010, όταν αποκαλύφθηκε ότι η δημοσιονομική κατάσταση της χώρας ήταν πολύ χειρότερη της εκτιμώμενης.
Το δημόσιο έλλειμμα είχε φθάσει στο 15% το 2009 και το εξωτερικό έλλειμμα ανερχόταν σε πάνω από 10% του ΑΕΠ.
Από τότε, η χώρα έχει διασωθεί δύο φορές από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (τρόικα) με ένα συνολικό ποσό της τάξης των 235,5 δισ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένης της αναδιάρθρωσης του δημοσίου χρέους.
Παράλληλα, εφαρμόστηκε ένα πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, αποκαθιστώντας το δημοσιονομικό και το εξωτερικό ισοζύγιο, όμως άφησε μια σωρευτική μείωση του ΑΕΠ της τάξης του 25% και το ποσοστό της ανεργίας στο 25%.
Τα διαρθρωτικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας ήταν πολλά, όμως ξεχώριζαν ίσως η αυξημένη δημοσιονομική απάτη και ο υπερβολικά διογκωμένη και αναποτελεσματική δημόσια διοίκηση, πλέον της έλλειψης ανταγωνιστικότητας.
Μετά την αναδιάρθρωση και τα προγράμματα προσαρμογής το δημόσιο χρέος διαμορφώνεται στο αυξημένο ποσοστό του 175% του ΑΕΠ, όμως στα δημόσια οικονομικά καταγράφεται πρωτογενές πλεόνασμα, το εξωτερικό έλλειμμα έχει εξαφανιστεί και η οικονομία έχει αρχίσει να αναπτύσσεται.
Παρ' όλα αυτά, οι αμφιβολίες σχετικά με τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους εξακολουθούν να υφίστανται: η Ελλάδα σκόπευε το 2014 να επιστρέψει στις αγορές για να χρηματοδοτηθεί, όμως χωρίς μεγάλη επιτυχία, ενώ εκκρεμεί και η διαπραγμάτευση με την τρόικα προκειμένου να λάβει ένα πρόσθετο δάνειο.
Ο ΣΥΡΙΖΑ τα τελευταία χρόνια έχει προτείνει μέτρα που θα μπορούσαν να ανατρέψουν τις προσαρμογές που έγιναν στο πλαίσιο των προγραμμάτων διάσωσης της τρόικας, συμπεριλαμβανομένου ενός προγράμματος δημοσιονομικής επέκτασης, για την αποκατάσταση των συντάξεων και των μισθών του δημόσιου τομέα και την αύξηση του κατώτατου μισθού.
Επίσης, θέλει να αναδιαρθρώσει το δημόσιο χρέος, που πλέον σχεδόν εξ ολοκλήρου βρίσκεται στα χέρια των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων και δημόσιων οργανισμών, κάτι που απορρίπτουν σχεδόν όλες σχεδόν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις.
Τους τελευταίους μήνες, ωστόσο, φαίνεται ότι έχει μετριάσει τη ρητορική του και επιμένει στη διαπραγμάτευση με την τρόικα και την παραμονή της χώρας στο ευρώ.
Ο ΣΥΡΙΖΑ γνωρίζει ότι μια έξοδος της Ελλάδας θα είχε ως αποτέλεσμα μια απότομη υποτίμηση με πολλαπλές αρνητικές συνέπειες για την οικονομία (και λίγα οφέλη, δεδομένου ότι η εξαγωγική βάση στην Ελλάδα είναι μειωμένη).
Για την υπόλοιπη Ευρώπη (και τον κόσμο) οι κίνδυνοι μετάδοσης της ελληνικής κρίσης είναι μικρότεροι από ό,τι πριν από δύο χρόνια, αν και δεν είναι αμελητέοι.
Η γερμανική κυβέρνηση έχει υπαινιχθεί ότι αν η Ελλάδα προχωρήσει σε αλλαγές στην προσαρμογή που έχει γίνει γίνει μέχρι στιγμής, δεν θα λάβει καμία νέα ενίσχυση και κατά πάσα πιθανότητα δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να εγκαταλείψει το ευρώ (το περίφημο Grexit).
Εμμέσως, το μήνυμα (απευθύνεται και σε άλλα πολιτικά κόμματα στην Ευρώπη που κάνουν παρόμοιες προτάσεις) της μη συμμόρφωσης με τους κανόνες και της εξόδου από το ευρώ έχει υψηλό κόστος και, παρά το κόστος για τους ευρωπαίους φορολογούμενους να χάσουν ό,τι δάνεισαν στην Ελλάδα, ο κίνδυνος μετάδοσης σε άλλες χώρες της περιφέρειας ενός Grexit είναι πολύ μικρότερος.
Αυτό υπό την προϋπόθεση ότι οι αγορές έχουν μάθει να κάνουν διάκριση μεταξύ των χωρών και ότι η πρόοδος σε θεσμικά θέματα στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της έναρξης μιας τραπεζικής ένωσης, προστατεύει από μια ισχυρή μια ισχυρή οικονομική μετάδοση της κρίσης.
Ωστόσο, δεν είναι βέβαιο ότι η μετάδοση της κρίσης θα είναι τόσο μικρή, και η έξοδος της Ελλάδα θα έσπαγε το ταμπού της διάλυσης του ευρώ, η οποία μπορεί να οδηγήσει στο μέλλον σε κερδοσκοπικές επιθέσεις στις χώρες της ευρωζώνης, τα βασικά οικονομικά μεγέθη των οποίων είναι αδύναμα.
Μετά τις εκλογές, το πιο λογικό είναι ότι θα υπάρξει τελικά συμφωνία για το νέο πρόγραμμα βοήθειας.
Σε περίπτωση νίκης του ΣΥΡΙΖΑ, θα πρέπει πιθανότατα να κυβερνήσει σε συνασπισμό με πιο μετριοπαθή κόμματα, που όλα είναι υπέρ της παραμονής της χώρας στο ευρώ.
Πολλές ευρωπαϊκές χώρες φαίνεται να είναι πρόθυμες σε μια αναδιάρθρωση του χρέους μέσω της επέκτασης των προθεσμιών λήξης και μείωσης των επιτοκίων, όμως θα είναι πολύ δύσκολο να αποδεχθούν ένα πρόγραμμα δημοσιονομικής επέκτασης και αύξησης των μισθών.
Ίσως να υπάρξει μια συμφωνία όσον αφορά την καταπολέμηση της φορολογικής απάτης και ομάδων συμφερόντων, που ενδιαφέρει τους πάντες, ωστόσο, η συμφωνία αυτή δεν είναι ασφαλής και η πιθανότητα επανάληψης των εκλογών σε σύντομο χρονικό διάστημα δεν έχει έκλειψει, με αποτέλεσμα η αβεβαιότητα να είναι παρούσα για αρκετούς μήνες.
Ως εκ τούτου, η Ευρώπη έχει στραμμένη την προσοχή της στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών