γράφει : Αλεξάνδρα Τόμπρα
O μετασχηματισμός της χώρας σε ένα σύγχρονο έθνος θα έχει πολλές δυσκολίες ακόμη
Μετά από έναν πραγματικό ορυμαγδό ξένων αναλύσεων σχετικά με τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα, έρχεται ένα βιβλίο να βάλει ίσως τα πράγματα σε μία τάξη.
Ο Roderick Beaton, ο οποίος είναι από το 1988 μέχρι πέρυσι καθηγητής στην Έδρα Κοραή Νεοελληνικής και Βυζαντινής Ιστορίας, Γλώσσας και Φιλολογίας στο King’s College London (του Πανεπιστημίου Λονδίνου), παρουσίασε πρόσφατα το βιβλίο με τίτλο «Greece: Biography of a Modern Nation» (Ελλάδα: Η βιογραφία ενός σύγχρονου έθνους), στο οποίο θέτει αρχικά το ερώτημα για τον βαθμό που η κρίση του χρέους εξακολουθεί να μην έχει επιλυθεί πλήρως και σε ποιο βαθμό αντικατοπτρίζει τις ανισορροπίες και τα ελλείμματα σχεδιασμού στην ευρωπαϊκή νομισματική ένωση.
Στο τελευταίο κεφάλαιο ο Beaton παραθέτει τα λόγια ενός Έλληνα πολιτικού, ο οποίος το 2017 στοιχειοθέτησε τα εγχώρια αίτια της ελληνικής κρίσης στην «κακή διακυβέρνηση, την πελατεία, τους αδύναμους θεσμούς και την έλλειψη ανταγωνιστικότητας».
Από την πλευρά του, ο Beaton παρατηρεί: "Τα συστημικά προβλήματα της Ελλάδος... συνδυάζονται κατά τοξικό τρόπο με διαρθρωτικές αδυναμίες στο ευρωπαϊκό εγχείρημα, ιδιαίτερα τα συστήματα που σχεδιάζονται να εποπτεύουν το ενιαίο νόμισμα χωρίς ενιαία φορολογική αρχή".
Μέχρι να καταλήξει εκεί, ο Beaton προσπάθησε να συλλάβει τις πλήρεις διαστάσεις των πρόσφατων προβλημάτων της Ελλάδας, τοποθετώντας τα στο πλαίσιο των δύο αιώνων από τον πόλεμο για την ανεξαρτησία του 1821-32.
Ο Beaton ρίχνει φως στα επαναλαμβανόμενα πρότυπα πολιτικών συγκρούσεων, κοινωνικών αλλαγών και οικονομικών αναταραχών στα οποία οι περισσότεροι μη-Έλληνες διαμορφωτές πολιτικής και σχολιαστές, κατά τη διάρκεια της πρόσφατης κρίσης χρέους δεν έδωσαν προσοχή.
Ο ίδιος έδειξε ότι η κρίση ξέσπασε μετά από μια σειρά αλληλοσυνδεδεμένων ιστορικών σφαλμάτων σχετικά με τη φύση της ελληνικής ταυτότητας, τον ρόλο του κράτους και τη θέση του έθνους στον σύγχρονο κόσμο.
Και αυτές οι βαθιά ριζωμένες πτυχές της κρίσης δεν έχουν απομακρυνθεί.
Σε κάποια μορφή, είναι πιθανό να δημιουργήσουν νέες προκλήσεις στο μέλλον.
Το συμπέρασμα αυτό βασίζεται στις τρεις άξονες:
- Πρώτον, ερμηνεύει την ιστορία της Ελλάδας από τις αρχές του 18ου αιώνα ως μια «εξελισσόμενη διαδικασία συλλογικής ταυτότητας» στην οποία τα δυτικά, ευρωπαϊκά στοιχεία βγήκαν σταδιακά στην επιφάνεια έναντι ανατολικών και βυζαντινών προσανατολισμένων χαρακτηριστικών.
- Δεύτερον, οι αλλοδαποί -ιδιαίτερα οι Βρετανοί, οι Γάλλοι, οι Ρώσοι, οι Αμερικανοί και οι Γερμανοί - έχουν διαδραματίσει επανειλημμένως καθοριστικό ρόλο στον προσδιορισμό της μοίρας της Ελλάδας.
- Τέλος, η ιστορία της Ελλάδας είναι η ιστορία ενός δημιουργικού έθνους με ζωντανή κουλτούρα και ολοένα και ισχυρότερες δημοκρατικές παραδόσεις, που κυριαρχούσαν σε ένα κράτος που ήταν συχνά αδύναμο και αναποτελεσματικό.
Ο Beaton περιγράφει τον αγώνα ενάντια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία με οδυνηρές λεπτομέρειες, ενώ επισημαίνει ότι η καθοριστική ναυμαχία στο Ναβαρίνο, άλλαξε τα πάντα… και δεν συμμετείχε ούτε ένας Έλληνας.
Ακόμη και ο Εθνικός Διχασμός του πρώτου παγκοσμίου πολέμου, όταν οι Έλληνες είναι διχασμένοι αν πρέπει να συνταχθούν με τις δυνάμεις της Αντάντ, αλλά και οι ιδεολογικές ρήξεις του εμφυλίου πολέμου, υπενθυμίζουν ότι κάθε πολιτική απόφαση, κάθε επίσημη δράση και κάθε δημοκρατική επιλογή που έγινε από τη δεκαετία του 1820, επιβεβαίωσε τη δυτική ευθυγράμμιση της Ελλάδας.
Ακόμη και όταν ανέλαβε την διακυβέρνηση της χώρας ο ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος έδειχνε ότι θα προσέγγιζε τη Ρωσία, τελικά οι εξελίξεις διέψευσαν αυτούς που το υποστήριξαν.
Έτσι, ανεξάρτητα από τις σοβαρές δυσκολίες που έχει περάσει η Ελλάδα, δεν υπήρξε ποτέ κατάλυση της δημόσιας τάξης, θρίαμβος του πολιτικού εξτρεμισμού και καμία άνοδος των αποσχιστικών κινημάτων.
Η Δημοκρατία και οι διεθνείς συμμαχίες της Ελλάδας είναι επίσης άθικτες.
Αλλά ο μετασχηματισμός της χώρας σε ένα σύγχρονο έθνος θα έχει πολλές δυσκολίες ακόμη.
www.bankingnews.gr
Ο Roderick Beaton, ο οποίος είναι από το 1988 μέχρι πέρυσι καθηγητής στην Έδρα Κοραή Νεοελληνικής και Βυζαντινής Ιστορίας, Γλώσσας και Φιλολογίας στο King’s College London (του Πανεπιστημίου Λονδίνου), παρουσίασε πρόσφατα το βιβλίο με τίτλο «Greece: Biography of a Modern Nation» (Ελλάδα: Η βιογραφία ενός σύγχρονου έθνους), στο οποίο θέτει αρχικά το ερώτημα για τον βαθμό που η κρίση του χρέους εξακολουθεί να μην έχει επιλυθεί πλήρως και σε ποιο βαθμό αντικατοπτρίζει τις ανισορροπίες και τα ελλείμματα σχεδιασμού στην ευρωπαϊκή νομισματική ένωση.
Στο τελευταίο κεφάλαιο ο Beaton παραθέτει τα λόγια ενός Έλληνα πολιτικού, ο οποίος το 2017 στοιχειοθέτησε τα εγχώρια αίτια της ελληνικής κρίσης στην «κακή διακυβέρνηση, την πελατεία, τους αδύναμους θεσμούς και την έλλειψη ανταγωνιστικότητας».
Από την πλευρά του, ο Beaton παρατηρεί: "Τα συστημικά προβλήματα της Ελλάδος... συνδυάζονται κατά τοξικό τρόπο με διαρθρωτικές αδυναμίες στο ευρωπαϊκό εγχείρημα, ιδιαίτερα τα συστήματα που σχεδιάζονται να εποπτεύουν το ενιαίο νόμισμα χωρίς ενιαία φορολογική αρχή".
Μέχρι να καταλήξει εκεί, ο Beaton προσπάθησε να συλλάβει τις πλήρεις διαστάσεις των πρόσφατων προβλημάτων της Ελλάδας, τοποθετώντας τα στο πλαίσιο των δύο αιώνων από τον πόλεμο για την ανεξαρτησία του 1821-32.
Ο Beaton ρίχνει φως στα επαναλαμβανόμενα πρότυπα πολιτικών συγκρούσεων, κοινωνικών αλλαγών και οικονομικών αναταραχών στα οποία οι περισσότεροι μη-Έλληνες διαμορφωτές πολιτικής και σχολιαστές, κατά τη διάρκεια της πρόσφατης κρίσης χρέους δεν έδωσαν προσοχή.
Ο ίδιος έδειξε ότι η κρίση ξέσπασε μετά από μια σειρά αλληλοσυνδεδεμένων ιστορικών σφαλμάτων σχετικά με τη φύση της ελληνικής ταυτότητας, τον ρόλο του κράτους και τη θέση του έθνους στον σύγχρονο κόσμο.
Και αυτές οι βαθιά ριζωμένες πτυχές της κρίσης δεν έχουν απομακρυνθεί.
Σε κάποια μορφή, είναι πιθανό να δημιουργήσουν νέες προκλήσεις στο μέλλον.
Το συμπέρασμα αυτό βασίζεται στις τρεις άξονες:
- Πρώτον, ερμηνεύει την ιστορία της Ελλάδας από τις αρχές του 18ου αιώνα ως μια «εξελισσόμενη διαδικασία συλλογικής ταυτότητας» στην οποία τα δυτικά, ευρωπαϊκά στοιχεία βγήκαν σταδιακά στην επιφάνεια έναντι ανατολικών και βυζαντινών προσανατολισμένων χαρακτηριστικών.
- Δεύτερον, οι αλλοδαποί -ιδιαίτερα οι Βρετανοί, οι Γάλλοι, οι Ρώσοι, οι Αμερικανοί και οι Γερμανοί - έχουν διαδραματίσει επανειλημμένως καθοριστικό ρόλο στον προσδιορισμό της μοίρας της Ελλάδας.
- Τέλος, η ιστορία της Ελλάδας είναι η ιστορία ενός δημιουργικού έθνους με ζωντανή κουλτούρα και ολοένα και ισχυρότερες δημοκρατικές παραδόσεις, που κυριαρχούσαν σε ένα κράτος που ήταν συχνά αδύναμο και αναποτελεσματικό.
Ο Beaton περιγράφει τον αγώνα ενάντια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία με οδυνηρές λεπτομέρειες, ενώ επισημαίνει ότι η καθοριστική ναυμαχία στο Ναβαρίνο, άλλαξε τα πάντα… και δεν συμμετείχε ούτε ένας Έλληνας.
Ακόμη και ο Εθνικός Διχασμός του πρώτου παγκοσμίου πολέμου, όταν οι Έλληνες είναι διχασμένοι αν πρέπει να συνταχθούν με τις δυνάμεις της Αντάντ, αλλά και οι ιδεολογικές ρήξεις του εμφυλίου πολέμου, υπενθυμίζουν ότι κάθε πολιτική απόφαση, κάθε επίσημη δράση και κάθε δημοκρατική επιλογή που έγινε από τη δεκαετία του 1820, επιβεβαίωσε τη δυτική ευθυγράμμιση της Ελλάδας.
Ακόμη και όταν ανέλαβε την διακυβέρνηση της χώρας ο ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος έδειχνε ότι θα προσέγγιζε τη Ρωσία, τελικά οι εξελίξεις διέψευσαν αυτούς που το υποστήριξαν.
Έτσι, ανεξάρτητα από τις σοβαρές δυσκολίες που έχει περάσει η Ελλάδα, δεν υπήρξε ποτέ κατάλυση της δημόσιας τάξης, θρίαμβος του πολιτικού εξτρεμισμού και καμία άνοδος των αποσχιστικών κινημάτων.
Η Δημοκρατία και οι διεθνείς συμμαχίες της Ελλάδας είναι επίσης άθικτες.
Αλλά ο μετασχηματισμός της χώρας σε ένα σύγχρονο έθνος θα έχει πολλές δυσκολίες ακόμη.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών