γράφει : ΜΑΡΙΝΑ ΦΟΥΝΤΑ
Εφικτή, υπό προϋποθέσεις, κρίνει τη δημιουργία πλεονασματικού ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της Ελλάδας έως το 2016 η Eurobank στην τελευταία έκθεσή της για τους προσδιοριστικούς παράγοντες του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της Ελλάδας καθώς και την προβλεπόμενή εξέλιξή του τα επόμενα έτη.
Σύμφωνα με τη Eurobank, το νέο πρόγραμμα δανεισμού αναμένεται να περατωθεί το 2014/2015 και συνεπώς είναι απολύτως απαραίτητη η δραστική μείωση του εξωτερικού ελλείμματος τα επόμενα έτη καθώς και η δημιουργία σταθερότερων μορφών χρηματοδότησής του (πχ απευθείας επενδύσεις) έτσι ώστε να σταθεροποιηθεί η δυναμική του εξωτερικού χρέους και να υποστηριχθεί η επιστροφή σε θετικούς και βιώσιμους ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης.
Οι προβλέψεις που παράγονται από τα εκτιμώμενα οικονομετρικά υποδείγματα της παρούσας μελέτης υποδηλώνουν ότι η εφαρμογή του προγράμματος διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων μπορεί να βελτιώσει σημαντικά το εξωτερικό έλλειμμα της χώρας τα επόμενα έτη και, υπό προϋποθέσεις, να οδηγήσει ακόμα και σε πλεονασματικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών έως το 2016.
Συγγραφείς της σχετικής (αγγλόφωνης) μελέτης με τίτλο «Τεχνική έρευνα για τους προσδιοριστικούς παράγοντες του
ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της Ελλάδας» είναι οι κκ. Πλάτων Μονοκρούσος, Ph.D., επικεφαλής της Διεύθυνσης
Τρέχουσας Οικονομικής Ανάλυσης της Τράπεζας και Δημήτρης Θωμάκος, Καθηγητής Τμήματος Οικονομικών Επιστημών &
Επιστημονικός Σύμβουλος Διεύθυνσης Διεθνών Επενδυτικών Συμβουλευτικών Υπηρεσιών EFG Eurobank Εργασίας.
Η παρούσα οικονομετρική μελέτη βασίζεται στην υπάρχουσα διεθνή βιβλιογραφία για την συμπεριφορά της εθνικής
αποταμίευσης και επενδύσεων με στόχο την εκτίμηση των προσδιοριστικών παραγόντων του ελλείμματος τρεχουσών
συναλλαγών της Ελλάδας τις τελευταίες δεκαετίες και ιδιαίτερα την περίοδο μετά την είσοδο της χώρας στην Ευρωζώνη.
Η μελέτη προσφέρει εμπειρική τεκμηρίωση σε κάποια από τα βασικά συμπεράσματα παλαιότερων σχετικών ερευνών.
Επιπροσθέτως, παρέχει προβλέψεις για τη δυνητική εξέλιξη του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της Ελλάδας σύμφωνα
με έναν αριθμό διαφορετικών σεναρίων σχετικά με την πορεία των κύριων μακροοικονομικών μεγεθών της χώρας και τον
βαθμό εφαρμογής του νέου προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής και διαθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Παλαιότερες θεωρητικές και εμπειρικές μελέτες υποδεικνύουν ότι η μεγάλη διεύρυνση των εξωτερικών ανισορροπιών μεταξύ των χωρών μελών της Ευρωζώνης την τελευταία δεκαετία ήταν έως κάποιο βαθμό δικαιολογημένη, καθώς αποτέλεσε φυσική απόρροια της διαδικασίας πραγματικής σύγκλισης και του υψηλότερου βαθμού ολοκλήρωσης και εναρμονισμού της κοινής ευρωπαϊκής αγοράς προϊόντων, υπηρεσιών και κεφαλαίων.
Οι παράγοντες αυτοί φαίνεται να συντέλεσαν στη δημιουργία μεγάλων εξωτερικών ελλειμμάτων στις οικονομίες των
χωρών του λεγόμενου ευρωπαϊκού Νότου (πχ. Ελλάδα, Πορτογαλία και Ισπανία). Τα ελλείμματα αυτά έχουν σε μεγάλο
βαθμό αντισταθμιστεί από υψηλά εξωτερικά πλεονάσματα στις ανεπτυγμένες οικονομίες των χωρών του ευρωπαϊκού
Bορρά (πχ. Γερμανία, Αυστρία και Ολλανδία).
Σε κάθε περίπτωση, σειρά πρόσφατων θεωρητικών και εμπειρικών μελετών υποδεικνύουν ότι εκτός από τους προαναφερθέντες παράγοντες η μεγάλη επιδείνωση του εξωτερικού ισοζυγίου κάποιων εκ των χωρών μελών της ευρωζώνης οφείλεται, μεταξύ άλλων, σε χρόνιες διαρθρωτικές αγκυλώσεις, υπέρμετρα επεκτατικές δημοσιονομικές πολιτικές καθώς και στην δημιουργία φαινομένων «φούσκας» σε σημαντικούς τομείς της εγχώριας οικονομικής δραστηριότητας (πχ. αγορά κατοικίας).
‘Ένα βασικό συμπεράσματα της παρούσας μελέτης είναι ότι η δημοσιονομική χαλάρωση και η απώλεια ανταγωνιστικότητας της Ελλάδας αποτέλεσαν δύο από τις σημαντικότερες αιτίες της μεγάλης διεύρυνσης του ελλείμματος
τρεχουσών συναλλαγών της χώρας τα οκτώ χρόνια που ακολούθησαν την υιοθέτηση του κοινού νομίσματος. Να σημειωθεί
ότι η προκληθείσα απώλεια ανταγωνιστικότητας μπορεί εν μέρη να αποδοθεί στον υψηλότερο πληθωρισμό και στην ταχύτερη
αύξηση του εργατικού κόστους ανά μονάδα παραγόμενου προϊόντος σε σχέση με τις οικονομίες των κύριων εμπορικών εταίρων.
Λαμβανομένων υπόψη των ανωτέρω παραγόντων κρίνεται απολύτως απαραίτητη η εφαρμογή μέτρων – δημοσιονομικού
και διαθρωτικού χαρακτήρα – με στόχο την σημαντική και διατηρήσιμη βελτίωση του εξωτερικού ισοζυγίου της Ελλάδας
τα επόμενα χρόνια. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι η εξασφάλιση της δημοσιονομικής σταθερότητας και η αποκατάσταση του
ελλείμματος ανταγωνιστικότητας αποτελούν δύο από τους βασικούς στρατηγικούς πυλώνες του παλιού αλλά και του νέου
προγράμματος δανεισμού της χώρας.
Όπως άλλωστε υποδεικνύει η σχέση δημοσιονομικών ελλειμμάτων και δημοσίου χρέους , το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών δεν μπορεί να παραμένει σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα για πολύ μεγάλες χρονικές περιόδους καθώς, από ένα σημείο και μετά, το ύψος του εξωτερικού χρέους φτάνει σε τέτοια επίπεδα που καθίσταται πλέον αδύνατη η χρηματοδότησή του.
Την περίοδο πριν την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση και το ξέσπασμα της κρίσης χρέους στην Ελλάδα και στην Ευρωζώνη, η χρηματοδότηση του εξωτερικού ελλείμματος της χώρας πραγματοποιούταν σε μεγάλο βαθμό μέσω των μεγάλων εισροών κεφαλαίου για επενδύσεις χαρτοφυλακίου και του δανεισμού του εγχώριου χρηματοπιστωτικού συστήματος από τις διεθνείς αγορές. Οι πηγές αυτές χρηματοδότησης έχουν υποκατασταθεί πλέον σε μεγάλο βαθμό από τον δανεισμό της χώρας μέσω των επίσημων πιστωτών της. Η εξέλιξη αυτή έχει προς το παρόν αποτρέψει μια βιαιότερη συρρίκνωση του εγχώριου ακαθάριστου εθνικού προϊόντος.
Παρόλα αυτά, το νέο πρόγραμμα δανεισμού αναμένεται να περατωθεί το 2014/2015 και συνεπώς είναι απολύτως απαραίτητη η δραστική μείωση του εξωτερικού ελλείμματος τα επόμενα έτη καθώς και η δημιουργία σταθερότερων μορφών χρηματοδότησής του (πχ απευθείας επενδύσεις) έτσι ώστε να σταθεροποιηθεί η δυναμική του εξωτερικού χρέους και να υποστηριχθεί η επιστροφή σε θετικούς και βιώσιμους ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης.
Στην παρούσα έκθεση χρησιμοποιούμε σειρά εκτιμώμενων οικονομετρικών υποδειγμάτων για την παραγωγή προβλέψεων σχετικά με την εξέλιξη του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της Ελλάδας την περίοδο 2012‐2016. Οι προβλέψεις αυτές συνάγονται κάτω από διαφορετικά σενάρια για την πορεία των κύριων μακροοικονομικών μεγεθών της χώρας τα επόμενα έτη καθώς και το βαθμό εφαρμογής του παρόντος προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Οι προβλέψεις που παράγονται από τα εκτιμώμενα οικονομετρικά υποδείγματα της παρούσας μελέτης υποδηλώνουν ότι η
εφαρμογή του προγράμματος διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων μπορεί να βελτιώσει σημαντικά το εξωτερικό έλλειμμα της
χώρας τα επόμενα έτη και, υπό προϋποθέσεις, να οδηγήσει ακόμα και σε πλεονασματικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών
έως το 2016.
www.bankingnews.gr
Οι προβλέψεις που παράγονται από τα εκτιμώμενα οικονομετρικά υποδείγματα της παρούσας μελέτης υποδηλώνουν ότι η εφαρμογή του προγράμματος διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων μπορεί να βελτιώσει σημαντικά το εξωτερικό έλλειμμα της χώρας τα επόμενα έτη και, υπό προϋποθέσεις, να οδηγήσει ακόμα και σε πλεονασματικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών έως το 2016.
Συγγραφείς της σχετικής (αγγλόφωνης) μελέτης με τίτλο «Τεχνική έρευνα για τους προσδιοριστικούς παράγοντες του
ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της Ελλάδας» είναι οι κκ. Πλάτων Μονοκρούσος, Ph.D., επικεφαλής της Διεύθυνσης
Τρέχουσας Οικονομικής Ανάλυσης της Τράπεζας και Δημήτρης Θωμάκος, Καθηγητής Τμήματος Οικονομικών Επιστημών &
Επιστημονικός Σύμβουλος Διεύθυνσης Διεθνών Επενδυτικών Συμβουλευτικών Υπηρεσιών EFG Eurobank Εργασίας.
Η παρούσα οικονομετρική μελέτη βασίζεται στην υπάρχουσα διεθνή βιβλιογραφία για την συμπεριφορά της εθνικής
αποταμίευσης και επενδύσεων με στόχο την εκτίμηση των προσδιοριστικών παραγόντων του ελλείμματος τρεχουσών
συναλλαγών της Ελλάδας τις τελευταίες δεκαετίες και ιδιαίτερα την περίοδο μετά την είσοδο της χώρας στην Ευρωζώνη.
Η μελέτη προσφέρει εμπειρική τεκμηρίωση σε κάποια από τα βασικά συμπεράσματα παλαιότερων σχετικών ερευνών.
Επιπροσθέτως, παρέχει προβλέψεις για τη δυνητική εξέλιξη του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της Ελλάδας σύμφωνα
με έναν αριθμό διαφορετικών σεναρίων σχετικά με την πορεία των κύριων μακροοικονομικών μεγεθών της χώρας και τον
βαθμό εφαρμογής του νέου προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής και διαθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Παλαιότερες θεωρητικές και εμπειρικές μελέτες υποδεικνύουν ότι η μεγάλη διεύρυνση των εξωτερικών ανισορροπιών μεταξύ των χωρών μελών της Ευρωζώνης την τελευταία δεκαετία ήταν έως κάποιο βαθμό δικαιολογημένη, καθώς αποτέλεσε φυσική απόρροια της διαδικασίας πραγματικής σύγκλισης και του υψηλότερου βαθμού ολοκλήρωσης και εναρμονισμού της κοινής ευρωπαϊκής αγοράς προϊόντων, υπηρεσιών και κεφαλαίων.
Οι παράγοντες αυτοί φαίνεται να συντέλεσαν στη δημιουργία μεγάλων εξωτερικών ελλειμμάτων στις οικονομίες των
χωρών του λεγόμενου ευρωπαϊκού Νότου (πχ. Ελλάδα, Πορτογαλία και Ισπανία). Τα ελλείμματα αυτά έχουν σε μεγάλο
βαθμό αντισταθμιστεί από υψηλά εξωτερικά πλεονάσματα στις ανεπτυγμένες οικονομίες των χωρών του ευρωπαϊκού
Bορρά (πχ. Γερμανία, Αυστρία και Ολλανδία).
Σε κάθε περίπτωση, σειρά πρόσφατων θεωρητικών και εμπειρικών μελετών υποδεικνύουν ότι εκτός από τους προαναφερθέντες παράγοντες η μεγάλη επιδείνωση του εξωτερικού ισοζυγίου κάποιων εκ των χωρών μελών της ευρωζώνης οφείλεται, μεταξύ άλλων, σε χρόνιες διαρθρωτικές αγκυλώσεις, υπέρμετρα επεκτατικές δημοσιονομικές πολιτικές καθώς και στην δημιουργία φαινομένων «φούσκας» σε σημαντικούς τομείς της εγχώριας οικονομικής δραστηριότητας (πχ. αγορά κατοικίας).
‘Ένα βασικό συμπεράσματα της παρούσας μελέτης είναι ότι η δημοσιονομική χαλάρωση και η απώλεια ανταγωνιστικότητας της Ελλάδας αποτέλεσαν δύο από τις σημαντικότερες αιτίες της μεγάλης διεύρυνσης του ελλείμματος
τρεχουσών συναλλαγών της χώρας τα οκτώ χρόνια που ακολούθησαν την υιοθέτηση του κοινού νομίσματος. Να σημειωθεί
ότι η προκληθείσα απώλεια ανταγωνιστικότητας μπορεί εν μέρη να αποδοθεί στον υψηλότερο πληθωρισμό και στην ταχύτερη
αύξηση του εργατικού κόστους ανά μονάδα παραγόμενου προϊόντος σε σχέση με τις οικονομίες των κύριων εμπορικών εταίρων.
Λαμβανομένων υπόψη των ανωτέρω παραγόντων κρίνεται απολύτως απαραίτητη η εφαρμογή μέτρων – δημοσιονομικού
και διαθρωτικού χαρακτήρα – με στόχο την σημαντική και διατηρήσιμη βελτίωση του εξωτερικού ισοζυγίου της Ελλάδας
τα επόμενα χρόνια. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι η εξασφάλιση της δημοσιονομικής σταθερότητας και η αποκατάσταση του
ελλείμματος ανταγωνιστικότητας αποτελούν δύο από τους βασικούς στρατηγικούς πυλώνες του παλιού αλλά και του νέου
προγράμματος δανεισμού της χώρας.
Όπως άλλωστε υποδεικνύει η σχέση δημοσιονομικών ελλειμμάτων και δημοσίου χρέους , το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών δεν μπορεί να παραμένει σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα για πολύ μεγάλες χρονικές περιόδους καθώς, από ένα σημείο και μετά, το ύψος του εξωτερικού χρέους φτάνει σε τέτοια επίπεδα που καθίσταται πλέον αδύνατη η χρηματοδότησή του.
Την περίοδο πριν την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση και το ξέσπασμα της κρίσης χρέους στην Ελλάδα και στην Ευρωζώνη, η χρηματοδότηση του εξωτερικού ελλείμματος της χώρας πραγματοποιούταν σε μεγάλο βαθμό μέσω των μεγάλων εισροών κεφαλαίου για επενδύσεις χαρτοφυλακίου και του δανεισμού του εγχώριου χρηματοπιστωτικού συστήματος από τις διεθνείς αγορές. Οι πηγές αυτές χρηματοδότησης έχουν υποκατασταθεί πλέον σε μεγάλο βαθμό από τον δανεισμό της χώρας μέσω των επίσημων πιστωτών της. Η εξέλιξη αυτή έχει προς το παρόν αποτρέψει μια βιαιότερη συρρίκνωση του εγχώριου ακαθάριστου εθνικού προϊόντος.
Παρόλα αυτά, το νέο πρόγραμμα δανεισμού αναμένεται να περατωθεί το 2014/2015 και συνεπώς είναι απολύτως απαραίτητη η δραστική μείωση του εξωτερικού ελλείμματος τα επόμενα έτη καθώς και η δημιουργία σταθερότερων μορφών χρηματοδότησής του (πχ απευθείας επενδύσεις) έτσι ώστε να σταθεροποιηθεί η δυναμική του εξωτερικού χρέους και να υποστηριχθεί η επιστροφή σε θετικούς και βιώσιμους ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης.
Στην παρούσα έκθεση χρησιμοποιούμε σειρά εκτιμώμενων οικονομετρικών υποδειγμάτων για την παραγωγή προβλέψεων σχετικά με την εξέλιξη του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της Ελλάδας την περίοδο 2012‐2016. Οι προβλέψεις αυτές συνάγονται κάτω από διαφορετικά σενάρια για την πορεία των κύριων μακροοικονομικών μεγεθών της χώρας τα επόμενα έτη καθώς και το βαθμό εφαρμογής του παρόντος προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Οι προβλέψεις που παράγονται από τα εκτιμώμενα οικονομετρικά υποδείγματα της παρούσας μελέτης υποδηλώνουν ότι η
εφαρμογή του προγράμματος διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων μπορεί να βελτιώσει σημαντικά το εξωτερικό έλλειμμα της
χώρας τα επόμενα έτη και, υπό προϋποθέσεις, να οδηγήσει ακόμα και σε πλεονασματικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών
έως το 2016.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών