γράφει : Αλεξάνδρα Τόμπρα
Σε εφαρμογή αναμένεται να τεθούν από αύριο οι νέοι αυστηρότεροι κανόνες λειτουργίας των οίκων αξιολόγησης εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς ύστερα από ενάμιση χρόνο επίπονων διαβουλεύσεων και διαπραγματεύσεων, οι προτάσεις της Κομισιόν μετατρέπονται σε νόμο.
Με το νέο νομοθετικό πλαίσιο σχετικά με τη λειτουργία των οίκων αξιολόγησης, η Ε.Ε., η οποία έχει έρθει τα τελευταία χρόνια που εξελίσσεται η ευρωπαϊκή κρίση χρέους σε ανοιχτή διαμάχη με τους οίκους αξιολόγησης, υποστηρίζει πως πλέον οι οίκοι θα πρέπει να είναι περισσότερο ξεκάθαροι σχετικά με τις αξιολογήσεις που δίνουν στις οικονομίες των κρατών καθώς και να είναι υπόλογοι για τις ανακοινώσεις τους.
«Θα υπάρξει ενίσχυση του ανταγωνισμού στον κλάδο, ο οποίος θα πάψει να κυριαρχείται από λίγους «παίκτες» ενώ θα μειώσει την εξάρτηση κυρίως του χρηματοπιστωτικού τομέα από τους οίκους» ανέφερε σε σχετική ανακοίνωση του ο Michel Barnier, επίτροπος χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών της Ε.Ε.
Τα τελευταία χρόνια, και ιδίως κατά την κορύφωση της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους, οι Ευρωπαίοι είχαν επιτεθεί με έντονο τρόπο κατά των οίκων αξιολόγησης, κατηγορώντας τους ακόμα και για «πολιτικά παιχνίδια», για «οικονομικά συμφέροντα που καθορίζουν την τύχη ολόκληρων λαών» αλλά και για την αδυναμία τους να προνοήσουν και να εκτιμήσουν το «ξέσπασμα» των οικονομικών κρίσεων.
Η επιθετικότητα των Ευρωπαίων θα πρέπει να αποδοθεί και στις διαδοχικές ήττες που υπέστησαν στη διαχείριση της κρίσης χρέους από τους οίκους αξιολόγησης, όταν τα συμπεράσματα και η χάραξη πολιτικής ύστερα από ολόκληρες διαβουλεύσεις και Συνόδους Κορυφής «ματαιώνονταν» κατόπιν μιας υποβάθμισης.
Πάντως τα «παραστρατήματα» των οίκων αξιολόγησης (κυρίως των Standard & Poor’s, Moody’s, Fitch) είναι αρκετά και σημαντικά και δεν αφορούν μόνο την Ευρωζώνη. Είναι χαρακτηριστικό πως το 2011, όταν ο Standard & Poor’s υποβάθμισε τις ΗΠΑ, αξιωματούχος του υπ.Οικονομικών των ΗΠΑ ανέφερε πως ο οίκος έκανε λάθος ύψους 2 τρις δολαρίων στην εκτίμηση του ενώ το Νοέμβριο του 2011 δικαστήριο της Αυστραλίας έκρινε ότι ο Standard & Poor’s παραπλάνησε επενδυτές κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης του 2007.
Το πιο σημαντικό «κτύπημα» όμως είχε έρθει στο τέλος του περασμένου έτους από τη BlackRock Inc, το μεγαλύτερο διαχειριστή κεφαλαίων στον κόσμο, ο οποίος είχε υποστηρίξει πως οι διεθνείς οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης διαστρεβλώνουν τις αγορές ενώ είχε ανακοινώσει πως θα προχωρήσει στη δημιουργία ενός δικού του εσωτερικού συστήματος για την αξιολόγηση των κινδύνων από τις επενδύσεις στα κρατικά ομόλογα.
Είναι χαρακτηριστικό πως σε έρευνα που διενήργησε το πρακτορείο Bloomberg, από τον Φεβρουάριο του 2012 έως τα τέλη του έτους, η αγορά κινήθηκε στο 53% των περιπτώσεων στην αντίθετη κατεύθυνση από τις αλλαγές που υπήρξαν στις διαβαθμίσεις ή στο outlook κρατών που αφορούσαν από τη Γαλλία μέχρι τη Νότια Κορέα, γεγονός που αποδεικνύει την αυξανόμενη δυσπιστία απέναντι στις «κρίσεις» των διεθνών οίκων αξιολόγησης.
Τι προβλέπουν οι νέοι ευρωπαϊκοί κανόνες
Βάσει των όσων έχουν ανακοινωθεί, οι νέοι κανόνες που αναμένεται να τεθούν από αύριο σε εφαρμογή, προβλέπουν:
1). Τη μείωση της εξάρτησης από τις αξιολογήσεις. Τα χρηματοπιστωτικά ινστιτούτα καλούνται πλέον να μην εξαρτώνται από «εξωτερικές» αξιολογήσεις αλλά θα πρέπει τα ίδια να διαθέτουν ειδικές μονάδες διαχείρισης κινδύνου (risk management). Οι ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές θα αποφεύγουν να χρησιμοποιούν ως «μέτρο» τις αξιολογήσεις των οίκων και όταν έχουν αυτή τη δυνατότητα θα μπορούν ακόμη και να τις «ακυρώνουν».
2). Βελτίωση του τρόπου αξιολόγησης του αξιόχρεου κρατών. Προκειμένου να αποφευχθεί η αναταραχή στις αγορές οι οίκοι οφείλουν να έχουν συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα –το οποίο θα δημοσιεύουν– αξιολόγησης του αξιόχρεου των ευρωπαϊκών κρατών. Θα επιτρέπεται να εκδίδουν τρεις αξιολογήσεις για κάθε κράτος-μέλος σε ετήσια βάση, ενώ θα τους δίνεται η δυνατότητα σε έκτακτες περιπτώσεις, αλλά κατόπιν συμφωνίας, να εκδίδουν κάποιες αξιολογήσεις.
3). Οι οίκοι θα αναλαμβάνουν τις ευθύνες των πράξεών τους. Σε περίπτωση που κάποιος οίκος αξιολόγησης με δημοσιεύσεις του παραβιάζει τους κανονισμούς και ταυτόχρονα έχει προκαλέσει σημαντικές ζημίες σε εταιρίες ή επενδυτές θα καλείται να «αναλάβει» τις ευθύνες του για το γεγονός.
4). Μείωση του φαινομένου της σύγκρουσης συμφερόντων. Οι οίκοι οφείλουν να δημοσιοποιούν την ταυτότητα οποιουδήποτε μετόχου κατέχει άνω του 5% των μετοχών τους, ούτως ώστε να μην επαναληφθούν φαινόμενα στα οποία ένας οίκος αξιολογεί σύνθετα επενδυτικά προϊόντα τα οποία έχει εκδώσει κάποιος όμιλος που έχει μετοχές και στον ίδιο τον οίκο.
5). Οι οίκοι υποχρεούνται να δημοσιεύουν τις αξιολογήσεις τους στην ευρωπαϊκή πλατφόρμα αξιολογήσεων, η οποία θα τεθεί σε λειτουργία τον Ιούνιο του 2015.
www.bankingnews.gr
«Θα υπάρξει ενίσχυση του ανταγωνισμού στον κλάδο, ο οποίος θα πάψει να κυριαρχείται από λίγους «παίκτες» ενώ θα μειώσει την εξάρτηση κυρίως του χρηματοπιστωτικού τομέα από τους οίκους» ανέφερε σε σχετική ανακοίνωση του ο Michel Barnier, επίτροπος χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών της Ε.Ε.
Τα τελευταία χρόνια, και ιδίως κατά την κορύφωση της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους, οι Ευρωπαίοι είχαν επιτεθεί με έντονο τρόπο κατά των οίκων αξιολόγησης, κατηγορώντας τους ακόμα και για «πολιτικά παιχνίδια», για «οικονομικά συμφέροντα που καθορίζουν την τύχη ολόκληρων λαών» αλλά και για την αδυναμία τους να προνοήσουν και να εκτιμήσουν το «ξέσπασμα» των οικονομικών κρίσεων.
Η επιθετικότητα των Ευρωπαίων θα πρέπει να αποδοθεί και στις διαδοχικές ήττες που υπέστησαν στη διαχείριση της κρίσης χρέους από τους οίκους αξιολόγησης, όταν τα συμπεράσματα και η χάραξη πολιτικής ύστερα από ολόκληρες διαβουλεύσεις και Συνόδους Κορυφής «ματαιώνονταν» κατόπιν μιας υποβάθμισης.
Πάντως τα «παραστρατήματα» των οίκων αξιολόγησης (κυρίως των Standard & Poor’s, Moody’s, Fitch) είναι αρκετά και σημαντικά και δεν αφορούν μόνο την Ευρωζώνη. Είναι χαρακτηριστικό πως το 2011, όταν ο Standard & Poor’s υποβάθμισε τις ΗΠΑ, αξιωματούχος του υπ.Οικονομικών των ΗΠΑ ανέφερε πως ο οίκος έκανε λάθος ύψους 2 τρις δολαρίων στην εκτίμηση του ενώ το Νοέμβριο του 2011 δικαστήριο της Αυστραλίας έκρινε ότι ο Standard & Poor’s παραπλάνησε επενδυτές κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης του 2007.
Το πιο σημαντικό «κτύπημα» όμως είχε έρθει στο τέλος του περασμένου έτους από τη BlackRock Inc, το μεγαλύτερο διαχειριστή κεφαλαίων στον κόσμο, ο οποίος είχε υποστηρίξει πως οι διεθνείς οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης διαστρεβλώνουν τις αγορές ενώ είχε ανακοινώσει πως θα προχωρήσει στη δημιουργία ενός δικού του εσωτερικού συστήματος για την αξιολόγηση των κινδύνων από τις επενδύσεις στα κρατικά ομόλογα.
Είναι χαρακτηριστικό πως σε έρευνα που διενήργησε το πρακτορείο Bloomberg, από τον Φεβρουάριο του 2012 έως τα τέλη του έτους, η αγορά κινήθηκε στο 53% των περιπτώσεων στην αντίθετη κατεύθυνση από τις αλλαγές που υπήρξαν στις διαβαθμίσεις ή στο outlook κρατών που αφορούσαν από τη Γαλλία μέχρι τη Νότια Κορέα, γεγονός που αποδεικνύει την αυξανόμενη δυσπιστία απέναντι στις «κρίσεις» των διεθνών οίκων αξιολόγησης.
Τι προβλέπουν οι νέοι ευρωπαϊκοί κανόνες
Βάσει των όσων έχουν ανακοινωθεί, οι νέοι κανόνες που αναμένεται να τεθούν από αύριο σε εφαρμογή, προβλέπουν:
1). Τη μείωση της εξάρτησης από τις αξιολογήσεις. Τα χρηματοπιστωτικά ινστιτούτα καλούνται πλέον να μην εξαρτώνται από «εξωτερικές» αξιολογήσεις αλλά θα πρέπει τα ίδια να διαθέτουν ειδικές μονάδες διαχείρισης κινδύνου (risk management). Οι ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές θα αποφεύγουν να χρησιμοποιούν ως «μέτρο» τις αξιολογήσεις των οίκων και όταν έχουν αυτή τη δυνατότητα θα μπορούν ακόμη και να τις «ακυρώνουν».
2). Βελτίωση του τρόπου αξιολόγησης του αξιόχρεου κρατών. Προκειμένου να αποφευχθεί η αναταραχή στις αγορές οι οίκοι οφείλουν να έχουν συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα –το οποίο θα δημοσιεύουν– αξιολόγησης του αξιόχρεου των ευρωπαϊκών κρατών. Θα επιτρέπεται να εκδίδουν τρεις αξιολογήσεις για κάθε κράτος-μέλος σε ετήσια βάση, ενώ θα τους δίνεται η δυνατότητα σε έκτακτες περιπτώσεις, αλλά κατόπιν συμφωνίας, να εκδίδουν κάποιες αξιολογήσεις.
3). Οι οίκοι θα αναλαμβάνουν τις ευθύνες των πράξεών τους. Σε περίπτωση που κάποιος οίκος αξιολόγησης με δημοσιεύσεις του παραβιάζει τους κανονισμούς και ταυτόχρονα έχει προκαλέσει σημαντικές ζημίες σε εταιρίες ή επενδυτές θα καλείται να «αναλάβει» τις ευθύνες του για το γεγονός.
4). Μείωση του φαινομένου της σύγκρουσης συμφερόντων. Οι οίκοι οφείλουν να δημοσιοποιούν την ταυτότητα οποιουδήποτε μετόχου κατέχει άνω του 5% των μετοχών τους, ούτως ώστε να μην επαναληφθούν φαινόμενα στα οποία ένας οίκος αξιολογεί σύνθετα επενδυτικά προϊόντα τα οποία έχει εκδώσει κάποιος όμιλος που έχει μετοχές και στον ίδιο τον οίκο.
5). Οι οίκοι υποχρεούνται να δημοσιεύουν τις αξιολογήσεις τους στην ευρωπαϊκή πλατφόρμα αξιολογήσεων, η οποία θα τεθεί σε λειτουργία τον Ιούνιο του 2015.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών