γράφει : ΜΙΝΑ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ
Η λιτότητα απέτυχε σε ευρωζώνη και Βρετανία, υποστηρίζει ο αρθρογράφος των Fianncial Times, Martin Wolf την οποία χαρακτηρίζει ως μια μεγάλη γκάφα των Ευρωπαίων με μακροπρόθεσμες ζημιές. Ωστόσο αισιοδοξεί ότι ποτέ δεν είναι αργά για αλλαγή πορείας.
Η λιτότητα απέτυχε τόσο στη Βρετανία, όσο και στην ευρωζώνη, υποστήριξε σε ομιλία του στη σχετική συζήτηση που διοργάνωσε το New York Review of Books στην Οξφόρδη, ο αρθρογράφος των Financial Times, Martin Wolf.
Όπως τόνισε, πρόκειται για μια αποτυχία η οποία μπορούσε να προβλεφθεί και «κατάφερε» να μετατρέψει την ασθενική ανάκαμψη σε στασιμότητα.
Το κόστος που επέφερε είναι τεράστιο και αχρείαστο κόστος, όχι μόνο βραχυπρόθεσμα αλλά και μακροπρόθεσμα, αν καταγράψει κανείς το κόστος των χαμένων επενδύσεων, των επιχειρήσεων που δεν συστάθηκαν ποτέ, των δυνατοτήτων που ατρόφησαν και των ελπίδων που καταστράφηκαν.
Όπως αναφέρει με γλαφυρό τρόπο ο αρθρογράφος της βρετανικής εφημερίδας, αυτό που συμβαίνει στην Βρετανία και σε μεγάλο μέρος της ευρωζώνης είναι χειρότερο από έγκλημα: είναι μια μεγάλη γκάφα.
Η λιτότητα δεν μπορεί να σκοτώσει την οικονομία. Μπορεί όμως να προκαλέσει μεγάλο αχρείαστο πόνο και σπατάλη, καθώς πρόκειται για μια θεραπεία που επιδεινώνει την ασθένεια.
Η λιτότητα έκανε την εμφάνισή της στην Ευρώπη στο α΄ εξάμηνο του 2010, όταν ξέσπασε η ελληνική κρίση, προέκυψε η κυβέρνηση συνασπισμού της Βρετανίας και συνήλθαν οι εκπρόσωποι των G20 στο Τορόντο του Καναδά.
Ήταν ακριβώς αυτή η Σύνοδος, η οποία ανέτρεψε τις επεκτακτικές πολιτικές που είχαν εισάγει οι προηγούμενες σύνοδοι. Στην σύνοδο του Τορόντο κήρυξαν, πρόωρα, ότι «οι προηγμένες οικονομίες έχουν δεσμευθεί σε δημοσιονομικά μέτρα που θα μειώσουν στο μισό τουλάχιστον τα ελλείμματα ως το 2013.»
Ως αποτέλεσμα των ηρωικών παρεμβάσεων των νομισματικών και δημοσιονομικών αρχών, πολλές χώρες που είχαν πληγεί από την κρίση είχαν απολαύσει αξιοπρεπή ανάκαμψη μετά την «μεγάλη ύφεση» του 2008-09. Ομως στη συνέχεια η ανάκαμψη σταμάτησε.
Για παράδειγμα η Βρετανία. Σύμφωνα με τις αισιόδοξες προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, η οικονομία θα αναπτυχθεί 1,8% μεταξύ 2010 και 2013. Αλλά είχε επεκταθεί 1,8% μεταξύ 2009 και 2010 και μόνο. Η ενθαρρυντική ανάκαμψη εξοντώθηκε. Αντ’αυτού, η οικονομια έμεινε στάσιμη για σχεδόν τρία χρόνια. Ακόμη κι αν το ΔΝΤ έχει δίκιο κι εκδηλωθεί ήπια ανάκαμψη φέτος, θα πρέπει να φτάσει το 2015 για να ανακτήσει η βρετανική οικονομία το μέγεθος που είχε πριν την κρίση. Θα είναι το μεγαλύτερο διάστημα διολίσθησης σε καιρό ειρήνης από τον 19ο αιώνα. Ακόμη χειρότερη είναι η εικόνα στην ευρωζώνη. Η οικονομία αναπτύχθηκε με ρυθμό 2% μεταξύ 2009 και 2010. Πλέον προβλέπεται να αναπτυχθεί μόλις 0,4% μεταξύ 2010 και 2013. Κι αυτό γιατί η λιτότητα συνθλίβει τις οικονομίες, με τεράστιες συνεχείς υφέσεις. Σε Ελλάδα και Ισπανία, η ανεργία ξεπερνά το 25%.
Ο Martin Wolf υποστηρίζει την αξία της δημοσιονομικής πολιτικής, καθώς το πιστωτικό σύστημα έχει ζημιωθεί και οι τιμές των ενεργητικών υποχωρούν, με τα επιτόκια να μειώνονται με ταχείς ρυθμούς. Παράλληλα, διαφωνεί με την άποψη ότι η ευρωζώνη δεν είχε εναλλακτική πέραν της λιτότητας και παρουσιάζει μια σειρά από κινήσεις στις οποίες θα μπορούσαν να προχωρήσουν οι Ευρωπαίοι.
Για παράδειγμα, οι πιστώτριες χώρες θα μπορούσαν να αναγνωρίσουν ότι απολαμβάνουν πολύ χαμηλά επιτόκια στο δημόσιο χρέος τους, εν μέρει εξαιτίας των κρίσεων στις ευάλωτες χώρες και θα μπορούσαν να μοιραστούν μέρος των κερδών, με τις αδύναμες χώρες.
Παράλληλα, η απαραίτητη προσαρμογή θα μπορούσε να έχει επιβληθεί πολύ πιο συμμετρικά, Από την πλευρά της η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, θα μπορούσε να παρέμβει με αγορές ομολόγων το καλοκαίρι του 2012.
Επίσης, τα κεφάλαια που δόθηκαν για να μειωθούν οι επιπτώσεις από την κρίση θα μπορούσαν να είναι πολύ μεγαλύτερα και να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στις αναγκαίες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και λιγότερη στην δημοσιονομική συρρίκνωση.
Μπορεί βέβαια κάποιος να τα παραδέχεται όλα αυτά, όμως να θεωρεί ότι χωρίς βαθιές υφέσεις, η απαραίτητη πίεση για προσαρμογή στο εργασιακό κόστος, που είναι εγγενές στους μηχανισμούς που λειτουργούν με βάση τον «κανόνα του χρυσού», ίσως να μην υπήρχε.
Σύμφωνα με τον αρθρογράφο των Financial Times, η σωστή προσέγγιση, θα έπρεπει να περιλαμβάνει πολιτικές ενίσχυσης των τραπεζών, στρατηγικές αύξησης των κινήτρων για επενδύσεις στον ιδιωτικό τομέα, επεκτατική νομισματική πολιτική και τη δυνατότητα των κυβερνήσεων να δανείζονται και να δανείζουν.
www.bankingnews.gr
Όπως τόνισε, πρόκειται για μια αποτυχία η οποία μπορούσε να προβλεφθεί και «κατάφερε» να μετατρέψει την ασθενική ανάκαμψη σε στασιμότητα.
Το κόστος που επέφερε είναι τεράστιο και αχρείαστο κόστος, όχι μόνο βραχυπρόθεσμα αλλά και μακροπρόθεσμα, αν καταγράψει κανείς το κόστος των χαμένων επενδύσεων, των επιχειρήσεων που δεν συστάθηκαν ποτέ, των δυνατοτήτων που ατρόφησαν και των ελπίδων που καταστράφηκαν.
Όπως αναφέρει με γλαφυρό τρόπο ο αρθρογράφος της βρετανικής εφημερίδας, αυτό που συμβαίνει στην Βρετανία και σε μεγάλο μέρος της ευρωζώνης είναι χειρότερο από έγκλημα: είναι μια μεγάλη γκάφα.
Η λιτότητα δεν μπορεί να σκοτώσει την οικονομία. Μπορεί όμως να προκαλέσει μεγάλο αχρείαστο πόνο και σπατάλη, καθώς πρόκειται για μια θεραπεία που επιδεινώνει την ασθένεια.
Η λιτότητα έκανε την εμφάνισή της στην Ευρώπη στο α΄ εξάμηνο του 2010, όταν ξέσπασε η ελληνική κρίση, προέκυψε η κυβέρνηση συνασπισμού της Βρετανίας και συνήλθαν οι εκπρόσωποι των G20 στο Τορόντο του Καναδά.
Ήταν ακριβώς αυτή η Σύνοδος, η οποία ανέτρεψε τις επεκτακτικές πολιτικές που είχαν εισάγει οι προηγούμενες σύνοδοι. Στην σύνοδο του Τορόντο κήρυξαν, πρόωρα, ότι «οι προηγμένες οικονομίες έχουν δεσμευθεί σε δημοσιονομικά μέτρα που θα μειώσουν στο μισό τουλάχιστον τα ελλείμματα ως το 2013.»
Ως αποτέλεσμα των ηρωικών παρεμβάσεων των νομισματικών και δημοσιονομικών αρχών, πολλές χώρες που είχαν πληγεί από την κρίση είχαν απολαύσει αξιοπρεπή ανάκαμψη μετά την «μεγάλη ύφεση» του 2008-09. Ομως στη συνέχεια η ανάκαμψη σταμάτησε.
Για παράδειγμα η Βρετανία. Σύμφωνα με τις αισιόδοξες προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, η οικονομία θα αναπτυχθεί 1,8% μεταξύ 2010 και 2013. Αλλά είχε επεκταθεί 1,8% μεταξύ 2009 και 2010 και μόνο. Η ενθαρρυντική ανάκαμψη εξοντώθηκε. Αντ’αυτού, η οικονομια έμεινε στάσιμη για σχεδόν τρία χρόνια. Ακόμη κι αν το ΔΝΤ έχει δίκιο κι εκδηλωθεί ήπια ανάκαμψη φέτος, θα πρέπει να φτάσει το 2015 για να ανακτήσει η βρετανική οικονομία το μέγεθος που είχε πριν την κρίση. Θα είναι το μεγαλύτερο διάστημα διολίσθησης σε καιρό ειρήνης από τον 19ο αιώνα. Ακόμη χειρότερη είναι η εικόνα στην ευρωζώνη. Η οικονομία αναπτύχθηκε με ρυθμό 2% μεταξύ 2009 και 2010. Πλέον προβλέπεται να αναπτυχθεί μόλις 0,4% μεταξύ 2010 και 2013. Κι αυτό γιατί η λιτότητα συνθλίβει τις οικονομίες, με τεράστιες συνεχείς υφέσεις. Σε Ελλάδα και Ισπανία, η ανεργία ξεπερνά το 25%.
Ο Martin Wolf υποστηρίζει την αξία της δημοσιονομικής πολιτικής, καθώς το πιστωτικό σύστημα έχει ζημιωθεί και οι τιμές των ενεργητικών υποχωρούν, με τα επιτόκια να μειώνονται με ταχείς ρυθμούς. Παράλληλα, διαφωνεί με την άποψη ότι η ευρωζώνη δεν είχε εναλλακτική πέραν της λιτότητας και παρουσιάζει μια σειρά από κινήσεις στις οποίες θα μπορούσαν να προχωρήσουν οι Ευρωπαίοι.
Για παράδειγμα, οι πιστώτριες χώρες θα μπορούσαν να αναγνωρίσουν ότι απολαμβάνουν πολύ χαμηλά επιτόκια στο δημόσιο χρέος τους, εν μέρει εξαιτίας των κρίσεων στις ευάλωτες χώρες και θα μπορούσαν να μοιραστούν μέρος των κερδών, με τις αδύναμες χώρες.
Παράλληλα, η απαραίτητη προσαρμογή θα μπορούσε να έχει επιβληθεί πολύ πιο συμμετρικά, Από την πλευρά της η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, θα μπορούσε να παρέμβει με αγορές ομολόγων το καλοκαίρι του 2012.
Επίσης, τα κεφάλαια που δόθηκαν για να μειωθούν οι επιπτώσεις από την κρίση θα μπορούσαν να είναι πολύ μεγαλύτερα και να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στις αναγκαίες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και λιγότερη στην δημοσιονομική συρρίκνωση.
Μπορεί βέβαια κάποιος να τα παραδέχεται όλα αυτά, όμως να θεωρεί ότι χωρίς βαθιές υφέσεις, η απαραίτητη πίεση για προσαρμογή στο εργασιακό κόστος, που είναι εγγενές στους μηχανισμούς που λειτουργούν με βάση τον «κανόνα του χρυσού», ίσως να μην υπήρχε.
Σύμφωνα με τον αρθρογράφο των Financial Times, η σωστή προσέγγιση, θα έπρεπει να περιλαμβάνει πολιτικές ενίσχυσης των τραπεζών, στρατηγικές αύξησης των κινήτρων για επενδύσεις στον ιδιωτικό τομέα, επεκτατική νομισματική πολιτική και τη δυνατότητα των κυβερνήσεων να δανείζονται και να δανείζουν.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών