γράφει : ΜΑΡΙΝΑ ΦΟΥΝΤΑ
Η Άκρα Δεξιά στην Ελλάδα δεν ταυτίζεται απαραίτητα με τα πολιτικά μορφώματα που την εκπροσωπούν στο επίσημο πολιτικό σκηνικό. Ακροδεξιές πολιτικές υιοθετούνται τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα από πολιτικές δυνάμεις ευρύτερες, που υπερβαίνουν τα στενά όρια των ακροδεξιών κομμάτων.
Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγει μια πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη του Ιδρύματος Friedrich Ebert, με τίτλο "Η νεολαία δείχνει το δρόμο - προς τα πού, όμως; - Νεολαία και Άκρα Δεξιά στην Ελλάδα".
Την έρευνα εκπόνησαν οι κ. κ. Αθ. Μαρβάκης, Μ. Αναστασιάδου, Ι. Πετρίτση, Τ. Αναγνωστοπούλου, ενώ δόθηκε στη δημοσιότητα τον Ιούλιο του 2013.
Όπως τονίζεται μεταξύ άλλων στην εν λόγω έρευνα, η ακροδεξιά κατεύθυνση ενός μέρους της νεολαίας δεν αποτελεί νέο φαινόμενο. H νέα Άκρα Δεξιά δεν αιφνιδίασε, αλλά σε ένα βάθος χρόνου εξαπλώθηκε και εμπεδώθηκε ως συγκεκριμένη λογική αντιμετώπισης κοινωνικών ζητημάτων, στηριζόμενη στην απαξίωση των δημοκρατικών αξιών και του πολιτικού συστήματος.
Όπως επισημαίνουν οι ερευνητές, όσο οι δημοκρατικές δυνάμεις και οι θεσμοί επιτρέπουν την ανενόχλητη εκτέλεση και την ατιμωρησία ακροδεξιών λογικών και πράξεων, υποσκάπτουν την ίδια την ισχύ της δημοκρατίας. Οι δημοκρατικές δυνάμεις οφείλουν να υπερασπιστούν τη δημοκρατία, διαφορετικά όχι μόνο υποθάλπουν το νεοναζισμό, αλλά και ευνοούν την περαιτέρω απονομιμοποίηση της ήδη απαξιωμένης δημοκρατίας στη χώρα.
Η πολιτική ριζοσπαστικοποίηση της νεολαίας κατά τα τελευταία χρόνια δεν αποτελεί φαινόμενο που προκαλεί έκπληξη. Η νεολαία στην Ελλάδα έρχεται σήμερα αντιμέτωπη με την ολομέτωπη πια νεοφιλελεύθερη επίθεση που καταστρέφει τις ούτως ή άλλως συρρικνούμενες κατά τις τελευταίες δεκαετίες προοπτικές των νέων. Απέναντι σε μία τέτοια επιδείνωση της κοινωνικής της κατάστασης, η νεολαία κλίνει τα τελευταία χρόνια όλο και πιο δυναμικά σε ριζοσπαστικές πολιτικές θέσεις που είτε αμφισβητούν τις υπάρχουσες άνισες κοινωνικές σχέσεις είτε επιδιώκουν την καθολική και αποτελεσματικότερη εφαρμογή τους στην κοινωνία. Καθώς η πρόσφατη εκλογική επιτυχία και η είσοδος του φιλοναζιστικού κόμματος της Χ.Α. στο ελληνικό κοινοβούλιο με 18 βουλευτές τον Ιούνιο του 2012 πυροδότησε τη συζήτηση γύρω από τα αίτια της ανόδου της άκρας δεξιάς στην Ελλάδα και τους τρόπους αντιμετώπισής της, αναδύεται ένα σημαντικό ερώτημα σχετικά με το μέγεθος, τις αιτίες και την αντιμετώπιση της απήχησης της άκρας δεξιάς στη νεολαία - χωρίς να υπονοείται ότι η άνοδος της άκρας δεξιάς συνδέεται αποκλειστικά με τη νεολαία, ούτε ότι η νεολαία ριζοσπαστικοποιείται μόνο προς τα δεξιά.
Όμως, η ακροδεξιά κατεύθυνση ενός μέρους της νεολαίας δεν αποτελεί νέο φαινόμενο, όπως δεν αποτελεί νέο φαινόμενο και η ευρύτερη απήχηση που έχουν ακροδεξιοί λόγοι και πρακτικές στη νεολαία κατάτα τελευταία χρόνια. Η νέα άκρα δεξιά δεν αιφνιδίασε, αλλά σε ένα βάθος χρόνου εξαπλώθηκε και εμπεδώθηκε ως συγκεκριμένη λογική αντιμετώπισης κοινωνικώνζητημάτων. Στηρίχθηκε δε ακριβώς στην έμπρακτη απαξίωση δημοκρατικών αξιών, αλλά και στην ολιγωρία εναντίον της άκρας δεξιάς και υπέρ της προάσπισης της δημοκρατίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης ευρύτερα.
Ποια είναι, όμως, τα συμπεράσματα;
Πρώτον, είναι σημαντικό να μην ταυτίζουμε την άκρα δεξιά με τα πολιτικά μορφώματα που την εκπροσωπούν στο επίσημο πολιτικό σκηνικό. Ακροδεξιές πολιτικές υιοθετούνται και επιχειρούνται από ευρύτερες πολιτικές δυνάμεις τα τελευταία χρόνια στη χώρα. Η ανάλυση των κοινωνικών διαδικασιών που οδήγησαν σε μία σχετικά ευρεία απήχηση ακροδεξιών «λύσεων» στην ελληνική κοινωνία αναδεικνύει την αναποτελεσματικότητα του περιορισμού σε εφήμερες δράσεις ενάντια στην άκρα δεξιά και τα πολιτικά μορφώματα που την εκπροσωπούν.
Δεύτερον, είναι σημαντικό να λάβουμε υπόψη μας όχι μόνο την απήχηση της άκρας δεξιάς στη νεολαία, αλλά και τις συνέπειες αυτής στους πιθανούς στόχους ή τις πραγματικές ομάδες θυμάτων της καθώς και τις αντιστάσεις που αναπτύσσονται εντός τηςνεολαίας ενάντια στην άκρα δεξιά. Οι δυναμικές που δημιουργούνται μεταξύ των τριών αυτών ομάδων μπορούν να κατευθύνουν και τις παρεμβάσεις μας εναντίοντης άκρας δεξιάς.
Τρίτον, το γεγονός ότι επισημαίνεται ο κίνδυνος μονομερούς εστίασης σε «πυροσβεστικές» τακτικές αντιμετώπισης της άκρας δεξιάς δε σημαίνει ότι δεν είναι επιτακτική η ανάγκη να δίνονται σαφείς και αποφασιστικές θεσμικές απαντήσεις σε ρατσιστικές επιθέσεις, βιαιοπραγίες, διακηρύξεις μίσους, απειλές και άλλες παράνομες πράξεις που προσβάλλουν τη δημοκρατία και την ισότητα. Όσο οι δημοκρατικές δυνάμεις και οι δημοκρατικοί θεσμοί επιτρέπουν την ανενόχλητη εκτέλεση και την ατιμωρησία παρόμοιων πράξεων, υποσκάπτουν την ίδια την ισχύ της δημοκρατίας αλλά και την πίστη σε αυτή. Σήμερα, που η παραπάνω συζήτηση δεν είναι θεωρητική, αλλά οινεοναζιστικές προκλήσεις και τα ρατσιστικά εγκλήματαπληθαίνουν καθημερινά, οι δημοκρατικές δυνάμειςοφείλουν χωρίς δεύτερη σκέψη να υπερασπιστούν τηδημοκρατία. Πρέπει επίσης να απαιτήσουν τη δίωξη και τιμωρία όσων δε σέβονται τις αρχές και τους θεσμούς της.
Το Ίδρυμα Friedrich Ebert
Το Ίδρυμα Friedrich Ebert, το παλαιότερο πολιτικό ίδρυμα της Γερμανίας, είναι αφοσιωμένο στις θεμελιώδεις αξίες της σοσιαλδημοκρατίας και δραστηριοποιείται υπέρ μιας πολιτικής για την ελευθερία, την αλληλεγγύη και την κοινωνική δικαιοσύνη. Μέσα από ένα δίκτυο παραρτημάτων που επεκτείνεται σε όλο τον κόσμο και μέσω της συνεργασίας με εταίρους από τις χώρες όπου δραστηριοποιείται, το Ίδρυμα προωθεί τον διάλογο γύρω από κεντρικά θέματα όπως η δημοκρατία και η βιώσιμη ανάπτυξη, η ειρήνη και η ασφάλεια, η κοινωνικά συμβατή παγκοσμιοποίηση καθώς και η διεύρυνση και εμβάθυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με μεγάλες κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές προκλήσεις, ενώ οι παραδοσιακά καλές και στενές ελληνογερμανικές σχέσεις αντιμετωπίζουν σοβαρές εντάσεις το τελευταίο διάστημα. Στο πλαίσιο αυτό, τον Μάιο του 2012 το Ίδρυμα Friedrich Ebert εγκαινίασε εκ νέου ένα παράρτημα στην Ελλάδα με σκοπό να εργαστεί για
- την προώθηση των ελληνογερμανικών σχέσεων
- την εμβάθυνση της ευρωπαϊκής διασύνδεσης της Ελλάδας
- τον διάλογο μεταξύ των προοδευτικών δυνάμεων των δυο χωρών.
www.bankingnews.gr
Την έρευνα εκπόνησαν οι κ. κ. Αθ. Μαρβάκης, Μ. Αναστασιάδου, Ι. Πετρίτση, Τ. Αναγνωστοπούλου, ενώ δόθηκε στη δημοσιότητα τον Ιούλιο του 2013.
Όπως τονίζεται μεταξύ άλλων στην εν λόγω έρευνα, η ακροδεξιά κατεύθυνση ενός μέρους της νεολαίας δεν αποτελεί νέο φαινόμενο. H νέα Άκρα Δεξιά δεν αιφνιδίασε, αλλά σε ένα βάθος χρόνου εξαπλώθηκε και εμπεδώθηκε ως συγκεκριμένη λογική αντιμετώπισης κοινωνικών ζητημάτων, στηριζόμενη στην απαξίωση των δημοκρατικών αξιών και του πολιτικού συστήματος.
Όπως επισημαίνουν οι ερευνητές, όσο οι δημοκρατικές δυνάμεις και οι θεσμοί επιτρέπουν την ανενόχλητη εκτέλεση και την ατιμωρησία ακροδεξιών λογικών και πράξεων, υποσκάπτουν την ίδια την ισχύ της δημοκρατίας. Οι δημοκρατικές δυνάμεις οφείλουν να υπερασπιστούν τη δημοκρατία, διαφορετικά όχι μόνο υποθάλπουν το νεοναζισμό, αλλά και ευνοούν την περαιτέρω απονομιμοποίηση της ήδη απαξιωμένης δημοκρατίας στη χώρα.
Η πολιτική ριζοσπαστικοποίηση της νεολαίας κατά τα τελευταία χρόνια δεν αποτελεί φαινόμενο που προκαλεί έκπληξη. Η νεολαία στην Ελλάδα έρχεται σήμερα αντιμέτωπη με την ολομέτωπη πια νεοφιλελεύθερη επίθεση που καταστρέφει τις ούτως ή άλλως συρρικνούμενες κατά τις τελευταίες δεκαετίες προοπτικές των νέων. Απέναντι σε μία τέτοια επιδείνωση της κοινωνικής της κατάστασης, η νεολαία κλίνει τα τελευταία χρόνια όλο και πιο δυναμικά σε ριζοσπαστικές πολιτικές θέσεις που είτε αμφισβητούν τις υπάρχουσες άνισες κοινωνικές σχέσεις είτε επιδιώκουν την καθολική και αποτελεσματικότερη εφαρμογή τους στην κοινωνία. Καθώς η πρόσφατη εκλογική επιτυχία και η είσοδος του φιλοναζιστικού κόμματος της Χ.Α. στο ελληνικό κοινοβούλιο με 18 βουλευτές τον Ιούνιο του 2012 πυροδότησε τη συζήτηση γύρω από τα αίτια της ανόδου της άκρας δεξιάς στην Ελλάδα και τους τρόπους αντιμετώπισής της, αναδύεται ένα σημαντικό ερώτημα σχετικά με το μέγεθος, τις αιτίες και την αντιμετώπιση της απήχησης της άκρας δεξιάς στη νεολαία - χωρίς να υπονοείται ότι η άνοδος της άκρας δεξιάς συνδέεται αποκλειστικά με τη νεολαία, ούτε ότι η νεολαία ριζοσπαστικοποιείται μόνο προς τα δεξιά.
Όμως, η ακροδεξιά κατεύθυνση ενός μέρους της νεολαίας δεν αποτελεί νέο φαινόμενο, όπως δεν αποτελεί νέο φαινόμενο και η ευρύτερη απήχηση που έχουν ακροδεξιοί λόγοι και πρακτικές στη νεολαία κατάτα τελευταία χρόνια. Η νέα άκρα δεξιά δεν αιφνιδίασε, αλλά σε ένα βάθος χρόνου εξαπλώθηκε και εμπεδώθηκε ως συγκεκριμένη λογική αντιμετώπισης κοινωνικώνζητημάτων. Στηρίχθηκε δε ακριβώς στην έμπρακτη απαξίωση δημοκρατικών αξιών, αλλά και στην ολιγωρία εναντίον της άκρας δεξιάς και υπέρ της προάσπισης της δημοκρατίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης ευρύτερα.
Ποια είναι, όμως, τα συμπεράσματα;
Πρώτον, είναι σημαντικό να μην ταυτίζουμε την άκρα δεξιά με τα πολιτικά μορφώματα που την εκπροσωπούν στο επίσημο πολιτικό σκηνικό. Ακροδεξιές πολιτικές υιοθετούνται και επιχειρούνται από ευρύτερες πολιτικές δυνάμεις τα τελευταία χρόνια στη χώρα. Η ανάλυση των κοινωνικών διαδικασιών που οδήγησαν σε μία σχετικά ευρεία απήχηση ακροδεξιών «λύσεων» στην ελληνική κοινωνία αναδεικνύει την αναποτελεσματικότητα του περιορισμού σε εφήμερες δράσεις ενάντια στην άκρα δεξιά και τα πολιτικά μορφώματα που την εκπροσωπούν.
Δεύτερον, είναι σημαντικό να λάβουμε υπόψη μας όχι μόνο την απήχηση της άκρας δεξιάς στη νεολαία, αλλά και τις συνέπειες αυτής στους πιθανούς στόχους ή τις πραγματικές ομάδες θυμάτων της καθώς και τις αντιστάσεις που αναπτύσσονται εντός τηςνεολαίας ενάντια στην άκρα δεξιά. Οι δυναμικές που δημιουργούνται μεταξύ των τριών αυτών ομάδων μπορούν να κατευθύνουν και τις παρεμβάσεις μας εναντίοντης άκρας δεξιάς.
Τρίτον, το γεγονός ότι επισημαίνεται ο κίνδυνος μονομερούς εστίασης σε «πυροσβεστικές» τακτικές αντιμετώπισης της άκρας δεξιάς δε σημαίνει ότι δεν είναι επιτακτική η ανάγκη να δίνονται σαφείς και αποφασιστικές θεσμικές απαντήσεις σε ρατσιστικές επιθέσεις, βιαιοπραγίες, διακηρύξεις μίσους, απειλές και άλλες παράνομες πράξεις που προσβάλλουν τη δημοκρατία και την ισότητα. Όσο οι δημοκρατικές δυνάμεις και οι δημοκρατικοί θεσμοί επιτρέπουν την ανενόχλητη εκτέλεση και την ατιμωρησία παρόμοιων πράξεων, υποσκάπτουν την ίδια την ισχύ της δημοκρατίας αλλά και την πίστη σε αυτή. Σήμερα, που η παραπάνω συζήτηση δεν είναι θεωρητική, αλλά οινεοναζιστικές προκλήσεις και τα ρατσιστικά εγκλήματαπληθαίνουν καθημερινά, οι δημοκρατικές δυνάμειςοφείλουν χωρίς δεύτερη σκέψη να υπερασπιστούν τηδημοκρατία. Πρέπει επίσης να απαιτήσουν τη δίωξη και τιμωρία όσων δε σέβονται τις αρχές και τους θεσμούς της.
Το Ίδρυμα Friedrich Ebert
Το Ίδρυμα Friedrich Ebert, το παλαιότερο πολιτικό ίδρυμα της Γερμανίας, είναι αφοσιωμένο στις θεμελιώδεις αξίες της σοσιαλδημοκρατίας και δραστηριοποιείται υπέρ μιας πολιτικής για την ελευθερία, την αλληλεγγύη και την κοινωνική δικαιοσύνη. Μέσα από ένα δίκτυο παραρτημάτων που επεκτείνεται σε όλο τον κόσμο και μέσω της συνεργασίας με εταίρους από τις χώρες όπου δραστηριοποιείται, το Ίδρυμα προωθεί τον διάλογο γύρω από κεντρικά θέματα όπως η δημοκρατία και η βιώσιμη ανάπτυξη, η ειρήνη και η ασφάλεια, η κοινωνικά συμβατή παγκοσμιοποίηση καθώς και η διεύρυνση και εμβάθυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με μεγάλες κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές προκλήσεις, ενώ οι παραδοσιακά καλές και στενές ελληνογερμανικές σχέσεις αντιμετωπίζουν σοβαρές εντάσεις το τελευταίο διάστημα. Στο πλαίσιο αυτό, τον Μάιο του 2012 το Ίδρυμα Friedrich Ebert εγκαινίασε εκ νέου ένα παράρτημα στην Ελλάδα με σκοπό να εργαστεί για
- την προώθηση των ελληνογερμανικών σχέσεων
- την εμβάθυνση της ευρωπαϊκής διασύνδεσης της Ελλάδας
- τον διάλογο μεταξύ των προοδευτικών δυνάμεων των δυο χωρών.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών