Ο έλεγχος αφορά τόσο την πρόσφατη ανακεφαλαιοποίηση της τράπεζας όσο και θέματα σχετικά με την οργάνωση και τη λειτουργία της
Ξεκινά την προσεχή Τρίτη ο έλεγχος στην Τράπεζα Αττικής από το μεικτό κλιμάκιο του εποπτικού μηχανισμού της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας SSM και της Τράπεζας της Ελλάδος, επιβεβαιώνοντας πλήρως το ρεπορτάζ που δημοσίευσε την περασμένη Κυριακή «Το Βήμα».
Ο έλεγχος αφορά τόσο την πρόσφατη ανακεφαλαιοποίηση της τράπεζας όσο και θέματα σχετικά με την οργάνωση και τη λειτουργία της.
Απαρχαιωμένες δομές έγκρισης
Αυτό που ανησυχεί τις εποπτικές αρχές είναι ότι εκτός από το εξαιρετικά υψηλό ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων, η Αττικής έχει απαρχαιωμένες δομές έγκρισης και παρακολούθησης δανείων, δεν διαθέτει θεσμικά όργανα που προβλέπονται από τους κανόνες εταιρικής διακυβέρνησης τους οποίους επιβάλλουν οι ευρωπαϊκές Αρχές, ενώ δεν λειτουργούν σωστά επιτροπές που διασφαλίζουν τη βιωσιμότητα της τράπεζας και παρέχουν διαφάνεια στην άσκηση του μάνατζμεντ.
Δεν είναι η πρώτη φορά που η ΤτΕ «μπαίνει» στην Αττικής. Ελεγχο πραγματοποίησε και το 2014, όμως η ολοκλήρωσή του στο τέλος του έτους συνέπεσε με τις επερχόμενες τότε εκλογές και είχε ως αποτέλεσμα να μην πραγματοποιηθούν οι απαιτούμενες αλλαγές. Μάλιστα, σύμφωνα με τραπεζικές πηγές, επανειλημμένως η Διεύθυνση Εποπτείας της ΤτΕ είχε ζητήσει την παραίτηση και αντικατάσταση όλης της διοίκησης του προέδρου Γιάννη Γαμβρίλη, υποστηρίζοντας ότι «το διοικητικό συμβούλιο δεν κατανοεί τους κινδύνους που αναλαμβάνει η τράπεζα». Ομως ο «διαχρονικός πρόεδρος», όπως τον αποκαλούν στην αγορά καθώς, παρά τις αλλαγές κυβερνήσεων, βρίσκεται στο τιμόνι της τράπεζας από το 2010, καταφέρνει να παραμένει στη θέση του.
Πιεζόμενη από τις εποπτικές Αρχές, η διοίκηση της Αττικής ανέθεσε στις συμβουλευτικές εταιρείες Boston Consulting Group, Egon Zehnder και Planet την εκπόνηση σχεδίου για τη ριζική αναδιάρθρωση της τράπεζας. Ομως παρότι η μελέτη ήταν έτοιμη από τις αρχές του 2015, δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Οπως και τα σχέδια για την είσοδο στρατηγικού επενδυτή που έτρεχαν παράλληλα. Ηταν το φθινόπωρο του 2014, τότε που ο Χρήστος Σπίρτζης ως πρόεδρος του ΤΕΕ συμφωνούσε με τον Γιάννη Στουρνάρα, διοικητή της ΤτΕ, για την ανάγκη αρμονικής συνεργασίας με τον στρατηγικό επενδυτή, τη λειτουργία της τράπεζας με αμιγώς τραπεζικά κριτήρια και τη διοίκησή της από ανθρώπους της αγοράς. Ωστόσο τίποτε από όλα αυτά δεν έγινε. Αν και αρκετά επενδυτικά κεφάλαια είχαν εκδηλώσει ενδιαφέρον για την Αττικής, όλα έκαναν πίσω όταν το ΤΣΜΕΔΕ έκανε σαφή την πρόθεσή του να μη μειώσει το ποσοστό του κάτω από το 50% και να διατηρήσει τον απόλυτο έλεγχο της τράπεζας. Υπό αυτή την προϋπόθεση, κανένας επενδυτής δεν ήταν διατεθειμένος να βάλει χρήματα απλώς και μόνο για να έχει παθητικό ρόλο στη διοίκηση της Αττικής.
Το Ταμείο των Μηχανικών
Ηταν σαφής η διάθεση των ανθρώπων που διοικούσαν το Ταμείο των Μηχανικών να κρατήσουν στα χέρια τους τον έλεγχο της τράπεζας, η οποία, όπως λένε στην αγορά, αντιμετώπιζε τη χρηματοδότηση ορισμένων κατασκευαστικών, τεχνικών και εργολαβικών εταιρειών με ευνοϊκή διάθεση. Αλλωστε μεγάλο μέρος του προβληματικού χαρτοφυλακίου της αφορά τη χρηματοδότηση κατασκευαστικών έργων στον χώρο του real estate με υποθήκη τα ίδια τα ακίνητα, οι τιμές των οποίων έχουν κατακρημνιστεί στα χρόνια της κρίσης, οξύνοντας τα προβλήματα της τράπεζας.
Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα αναφέρεται η χρηματοδότηση των κατασκευαστικών δραστηριοτήτων πρώην προέδρου αθλητικής ομοσπονδίας, ο οποίος ρύθμισε της υποχρεώσεις του με την τράπεζα να αναλαμβάνει την αποπεράτωση του ενυπόθηκου κτιρίου (το οποίο στην ουσία της ανήκει) για να εγκαταστήσει εκεί υπηρεσίες της και στη συνέχεια να πληρώνει ενοίκιο στον κατασκευαστή, το οποίο πηγαίνει για την εξυπηρέτηση του δανείου. Επίσης, «θαλασσοδάνεια» αναφέρεται ότι έχουν δοθεί σε τεχνικές εταιρείες και σε φωτοβολταϊκά πάρκα.
Σύμφωνα με τραπεζικούς κύκλους, αυτό που έχει ανάγκη η Αττικής είναι «η υιοθέτηση σύγχρονων πρακτικών εταιρικής διακυβέρνησης και σύγχρονων τραπεζικών δομών στην έγκριση και παρακολούθηση δανείων, ιδιαίτερα των "κόκκινων"». Αυτό εκτιμούν ότι «θα βοηθήσει την τράπεζα να καθαρίσει το χαρτοφυλάκιό της από τα προβληματικά δάνεια και να προσελκύσει νέα κεφάλαια, αν χρειαστεί, για την εξυγίανσή της». Οπως επισημαίνουν, τα κεφάλαια αυτά πρέπει «να είναι επενδυτικά και όχι οι ασφαλιστικές εισφορές των μηχανικών». Η διοίκηση ωστόσο του Ταμείου των Μηχανικών δεν θέλει να χάσει τον έλεγχο της Αττικής, αναφέρουν οι ίδιες πηγές, και για τον λόγο αυτόν συνεχώς «ταΐζει» την τράπεζα με χρήματα.
Ο ρόλος Σπίρτζη και Δραγασάκη
Αυτό φάνηκε και από τη συμμετοχή του ΤΣΜΕΔΕ στην τελευταία ανακεφαλαιοποίηση με περίπου 400 εκατ. ευρώ με την έγκριση της κυβέρνησης, η οποία έχει εντάξει την Αττικής στον σχεδιασμό της για τη δημιουργία ενός παράλληλου τραπεζικού συστήματος, που να μην είναι υπό την εποπτεία της ΕΚΤ, όπως το είχε περιγράψει στη Βουλή ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γιάννης Δραγασάκης.
Αποτέλεσμα της κυβερνητικής επιλογής είναι το ποσοστό του ΤΣΜΕΔΕ να παραμένει αμετάβλητο σε επίπεδα πάνω από το 50%. Ενώ στις άλλες συστημικές τράπεζες μπήκαν καινούργιοι μέτοχοι σε βάρος της συμμετοχής των παλαιών, στην Αττικής, από τη στιγμή που το Ταμείο των Μηχανικών, όπως και στις προηγούμενες ανακεφαλαιοποιήσεις, ήθελε να διατηρήσει αμετάβλητο το ποσοστό του για να παραμείνει στα χέρια του ο απόλυτος έλεγχος της τράπεζας, δεν υπήρχε άλλος δρόμος από το να βάλει 400 εκατ. ευρώ.
www.bankingnews.gr
Ο έλεγχος αφορά τόσο την πρόσφατη ανακεφαλαιοποίηση της τράπεζας όσο και θέματα σχετικά με την οργάνωση και τη λειτουργία της.
Απαρχαιωμένες δομές έγκρισης
Αυτό που ανησυχεί τις εποπτικές αρχές είναι ότι εκτός από το εξαιρετικά υψηλό ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων, η Αττικής έχει απαρχαιωμένες δομές έγκρισης και παρακολούθησης δανείων, δεν διαθέτει θεσμικά όργανα που προβλέπονται από τους κανόνες εταιρικής διακυβέρνησης τους οποίους επιβάλλουν οι ευρωπαϊκές Αρχές, ενώ δεν λειτουργούν σωστά επιτροπές που διασφαλίζουν τη βιωσιμότητα της τράπεζας και παρέχουν διαφάνεια στην άσκηση του μάνατζμεντ.
Δεν είναι η πρώτη φορά που η ΤτΕ «μπαίνει» στην Αττικής. Ελεγχο πραγματοποίησε και το 2014, όμως η ολοκλήρωσή του στο τέλος του έτους συνέπεσε με τις επερχόμενες τότε εκλογές και είχε ως αποτέλεσμα να μην πραγματοποιηθούν οι απαιτούμενες αλλαγές. Μάλιστα, σύμφωνα με τραπεζικές πηγές, επανειλημμένως η Διεύθυνση Εποπτείας της ΤτΕ είχε ζητήσει την παραίτηση και αντικατάσταση όλης της διοίκησης του προέδρου Γιάννη Γαμβρίλη, υποστηρίζοντας ότι «το διοικητικό συμβούλιο δεν κατανοεί τους κινδύνους που αναλαμβάνει η τράπεζα». Ομως ο «διαχρονικός πρόεδρος», όπως τον αποκαλούν στην αγορά καθώς, παρά τις αλλαγές κυβερνήσεων, βρίσκεται στο τιμόνι της τράπεζας από το 2010, καταφέρνει να παραμένει στη θέση του.
Πιεζόμενη από τις εποπτικές Αρχές, η διοίκηση της Αττικής ανέθεσε στις συμβουλευτικές εταιρείες Boston Consulting Group, Egon Zehnder και Planet την εκπόνηση σχεδίου για τη ριζική αναδιάρθρωση της τράπεζας. Ομως παρότι η μελέτη ήταν έτοιμη από τις αρχές του 2015, δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Οπως και τα σχέδια για την είσοδο στρατηγικού επενδυτή που έτρεχαν παράλληλα. Ηταν το φθινόπωρο του 2014, τότε που ο Χρήστος Σπίρτζης ως πρόεδρος του ΤΕΕ συμφωνούσε με τον Γιάννη Στουρνάρα, διοικητή της ΤτΕ, για την ανάγκη αρμονικής συνεργασίας με τον στρατηγικό επενδυτή, τη λειτουργία της τράπεζας με αμιγώς τραπεζικά κριτήρια και τη διοίκησή της από ανθρώπους της αγοράς. Ωστόσο τίποτε από όλα αυτά δεν έγινε. Αν και αρκετά επενδυτικά κεφάλαια είχαν εκδηλώσει ενδιαφέρον για την Αττικής, όλα έκαναν πίσω όταν το ΤΣΜΕΔΕ έκανε σαφή την πρόθεσή του να μη μειώσει το ποσοστό του κάτω από το 50% και να διατηρήσει τον απόλυτο έλεγχο της τράπεζας. Υπό αυτή την προϋπόθεση, κανένας επενδυτής δεν ήταν διατεθειμένος να βάλει χρήματα απλώς και μόνο για να έχει παθητικό ρόλο στη διοίκηση της Αττικής.
Το Ταμείο των Μηχανικών
Ηταν σαφής η διάθεση των ανθρώπων που διοικούσαν το Ταμείο των Μηχανικών να κρατήσουν στα χέρια τους τον έλεγχο της τράπεζας, η οποία, όπως λένε στην αγορά, αντιμετώπιζε τη χρηματοδότηση ορισμένων κατασκευαστικών, τεχνικών και εργολαβικών εταιρειών με ευνοϊκή διάθεση. Αλλωστε μεγάλο μέρος του προβληματικού χαρτοφυλακίου της αφορά τη χρηματοδότηση κατασκευαστικών έργων στον χώρο του real estate με υποθήκη τα ίδια τα ακίνητα, οι τιμές των οποίων έχουν κατακρημνιστεί στα χρόνια της κρίσης, οξύνοντας τα προβλήματα της τράπεζας.
Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα αναφέρεται η χρηματοδότηση των κατασκευαστικών δραστηριοτήτων πρώην προέδρου αθλητικής ομοσπονδίας, ο οποίος ρύθμισε της υποχρεώσεις του με την τράπεζα να αναλαμβάνει την αποπεράτωση του ενυπόθηκου κτιρίου (το οποίο στην ουσία της ανήκει) για να εγκαταστήσει εκεί υπηρεσίες της και στη συνέχεια να πληρώνει ενοίκιο στον κατασκευαστή, το οποίο πηγαίνει για την εξυπηρέτηση του δανείου. Επίσης, «θαλασσοδάνεια» αναφέρεται ότι έχουν δοθεί σε τεχνικές εταιρείες και σε φωτοβολταϊκά πάρκα.
Σύμφωνα με τραπεζικούς κύκλους, αυτό που έχει ανάγκη η Αττικής είναι «η υιοθέτηση σύγχρονων πρακτικών εταιρικής διακυβέρνησης και σύγχρονων τραπεζικών δομών στην έγκριση και παρακολούθηση δανείων, ιδιαίτερα των "κόκκινων"». Αυτό εκτιμούν ότι «θα βοηθήσει την τράπεζα να καθαρίσει το χαρτοφυλάκιό της από τα προβληματικά δάνεια και να προσελκύσει νέα κεφάλαια, αν χρειαστεί, για την εξυγίανσή της». Οπως επισημαίνουν, τα κεφάλαια αυτά πρέπει «να είναι επενδυτικά και όχι οι ασφαλιστικές εισφορές των μηχανικών». Η διοίκηση ωστόσο του Ταμείου των Μηχανικών δεν θέλει να χάσει τον έλεγχο της Αττικής, αναφέρουν οι ίδιες πηγές, και για τον λόγο αυτόν συνεχώς «ταΐζει» την τράπεζα με χρήματα.
Ο ρόλος Σπίρτζη και Δραγασάκη
Αυτό φάνηκε και από τη συμμετοχή του ΤΣΜΕΔΕ στην τελευταία ανακεφαλαιοποίηση με περίπου 400 εκατ. ευρώ με την έγκριση της κυβέρνησης, η οποία έχει εντάξει την Αττικής στον σχεδιασμό της για τη δημιουργία ενός παράλληλου τραπεζικού συστήματος, που να μην είναι υπό την εποπτεία της ΕΚΤ, όπως το είχε περιγράψει στη Βουλή ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γιάννης Δραγασάκης.
Αποτέλεσμα της κυβερνητικής επιλογής είναι το ποσοστό του ΤΣΜΕΔΕ να παραμένει αμετάβλητο σε επίπεδα πάνω από το 50%. Ενώ στις άλλες συστημικές τράπεζες μπήκαν καινούργιοι μέτοχοι σε βάρος της συμμετοχής των παλαιών, στην Αττικής, από τη στιγμή που το Ταμείο των Μηχανικών, όπως και στις προηγούμενες ανακεφαλαιοποιήσεις, ήθελε να διατηρήσει αμετάβλητο το ποσοστό του για να παραμείνει στα χέρια του ο απόλυτος έλεγχος της τράπεζας, δεν υπήρχε άλλος δρόμος από το να βάλει 400 εκατ. ευρώ.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών