Άρθρο του Δημήτρη Α. Ζακοντίνου οικονομολόγου- π. ανώτερου Τραπεζικού στελέχους - Αντιπρόεδρος του ΕΛΙΣΜΕ, Ελληνικό Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών
Η προσέγγιση του προβλήματος το οποίο ταλανίζει τη χώρα μας εδώ και 4 χρόνια, που δεν είναι άλλο απο την κρίση χρέους, θα είναι λίαν περιληπτική, ωστόσο θα επιχειρήσουμε να καταδείξουμε τα κύρια προβλήματα που την προκάλεσαν καθώς και πιθανούς τρόπους εξόδου από αυτήν.
Κατ' αρχάς θα πρέπει να γνωρίζουμε οτι η οικονομία είναι μια κοινωνική επιστήμη και για να γίνουν σωστές προβλέψεις πρέπει να λαμβάνονται υπόψη πολλές παράμετροι που την επηρεάζουν όπως.
Το ΑΕΠ, το βιοτικό επίπεδο των κατοίκων της χώρας, η πολιτική κατάσταση, η ανεργία, ο προσανατολισμός της παιδείας, το διεθνές εμπόριο και σχέσεις , οι εξωτερικές απειλές κ.α. Σε αντίθετη περίπτωση γίνεται φιλέκδικη και διαψεύδει τις προσδοκίες των ειδικών.
Το κύριο ερώτημα που προκύπτει είναι πως φθάσαμε σ'αυτήν την κατάσταση και αναζητώντας τις αιτίες θα αντιληφθούμε ότι.
>Τα τελευταία 15 χρόνια δόθηκε έμφαση στήν ανάπτυξη του τομέα παροχής υπηρεσιών, εγκαταλείποντας σε μεγάλο βαθμό την παραγωγική διαδικασία.( πρωτογενή και δευτερογενή παραγωγικό τομέα) με αποτέλεσμα να μειωθεί η δυνατότητα της χώρας να παράξει πλούτο.
> Η χώρα μας λειτουργούσε μέσα στα πλαίσια ενός ισχυρού νομίσματος, πράγμα που είχε δυσμενείς επιπτώσεις επί των ελληνικών προιόντων και αναφερόμεθα σαφώς, στην μη ανταγωνιστικότητα αυτών, λόγω της υψηλής τιμής των, εναντι προιόντων άλλων χωρών, των οποίων η χαλαρή νομισματική πολιτική τα καθιστούσε περισσότερο ελκυστικά και δυστυχώς αυτό δεν έγινε αντιληπτό από τις Ελληνικές κυβερνήσεις.
> Υπήρξε αλόγιστος δανεισμός του δημοσίου που χρησιμοποιήθηκε αφ' ενός για την κατασκευή έργων πολυτελείας, π.χ. ( ΟΛΥΜΠΙΑΚΑ κ.α.)
αφ' ετέρου για την ενίσχυση κοινωνικών προγραμμάτων, που κάλυπταν την αυξανόμενη ανεργία λόγω του κλεισίματος των παραγωγικών μονάδων αλλά και της εγκατάλειψης των αγροτικών δραστηριοτήτων.
Θεωρώντας ότι οι κύριοι λόγοι που προκλήθηκε αυτή η κρίση χρέους είναι οι παραπάνω και ενώ θα περίμενε κανείς, να ληφθούν ανάλογα μέτρα γιά την αντιστροφή της κατάστασης η απο τετραετίας εφαρμοζόμενη πολιτική που χαρακτηρίζεται απο την επιβολή σκληρών μέτρων λιτότητας αλλά και νέων φόρων, οχι μόνο δεν έχει αποδώσει αλλά έχει δημιουργήσει σημαντικές παρενέργειες καθόσον.
> Δεν συνοδεύεται από αναπτυξιακά μέτρα πού θα προκαλούσαν την αύξηση της παραγωγής καθώς και την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών προϊόντων.
> Η πολιτική της λιτότητας πού εφαρμόζεται εδώ και 4 χρόνια, θα έπρεπε να ήταν βραχυχρόνια γιατί είναι δυσάρεστη για όλες τις κοινωνικές τάξεις, και πολιτικά επιζήμια, τα δε αποτελέσματα αυτής θα έπρεπε να είχαν εμφανιστεί άμεσα και να συνδυάζονταν με την αύξηση της παραγωγής και την ανταγωνιστικότητα των προϊόντων, πράγμα που δεν έχει επιτευχθεί.
> Η αύξηση των φόρων καθώς και η επιβολή νέων, μείωσαν τα εισοδήματα των πολιτών με αρνητικές επιπτώσεις στο σύνολο της οικονομίας, η δε συνέχιση αυτής της πολιτικής είναι θέμα χρόνου να περιορίσει την κυκλοφορία του χρήματος σε τέτοιο βαθμό, που αυτή, να μην μπορεί να λειτουργήσει πλέον , η δε εκποίηση περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου κάτω απο δυσμενείς συνθήκες μάλλον ενισχύει αυτήν την κατάσταση.
> Η έρπουσες και συνεχείς φήμες ότι επίκειται "κούρεμα" των καταθέσεων ή πτώχευση της χώρας, η βίαια έξοδος απο το ευρώ απομάκρυναν απο την ελληνική οικονομία ποσά , πολλών δεκάδων δις ΕΥΡΩ , προκαλώντας οικονομική ασφυξία στις τράπεζες.
Με βάση τα δεδομένα διαπιστώνεται οτι η μέχρι σήμερα ακολουθητέα πολιτική εστιάζει την προσοχή της μόνο στη χρηματοδότηση των ελλειμμάτων και δεν έχει ουδόλως προσεγγίσει το πρόβλημα στη βάση της ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΓΕΘΥΝΣΗΣ-ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ .
Αν εφαρμοσθεί μελετημένα και σωστά μια πολιτική που θα προωθεί σοβαρές παραγωγικές επενδύσεις, (ΔΗΜΟΣΙΕΣ και ΙΔΙΩΤΙΚΕΣ) η αύξηση των οικονομικών μεγεθών που θα προκύψουν από την παραγωγή προϊόντων θα συνοδεύεται και από αύξηση των εισοδημάτων, κατ επέκταση, θα ανατείλουν προοπτικές για την ευημερία της κοινωνίας, την εξυγίανση των δημοσιονομικών , αλλά και δυνατότητα ομαλής εκπλήρωσης των υποχρεώσεων της πολιτείας.
Προκύπτει όμως ένα ερώτημα.
Πως θα χρηματοδοτηθεί μία τέτοια προσπάθεια?
Προτείνεται η αναστολή της πληρωμής των χρεολυσίων, (πάγωμα) για χρονικό διάστημα ,(οχι πέραν της 8ετίας) που θα επιτρέπει να εξευρεθούν τα απαραίτητα κεφάλαια χωρίς η χώρα να προστρέξει σε νέο δανεισμό.
Βεβαίως στο χρονικό αυτό διάστημα θα καταβάλλονται οι τόκοι ώστε αφ' ενός να μην αυξάνεται το χρέος αφ' ετέρου να μην ζημιώνονται οι πιστωτές.
Η αποπληρωμή του χρέους να αρχίσει απο την λήξη της χρονικής περιόδου που θα συμφωνηθεί και θα παραταθεί ο χρόνος αποπληρωμής του σε τέτοιο βάθος ώστε η τοκοχρεολυτική δόση να είναι ίση προς ποσοστό του ΑΕΠ , που θα επιτρέπει την άνετη καταβολή της.
Όμως για να υπάρξει, αλλά και για να επιτύχει η προοπτική ΜΕΓΕΝΘΥΣΗΣ-ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ προϋποτίθενται τα εξής.
> Η ΟΠΟΙΑ Ελληνική κυβέρνηση, να έχει κατανοήσει πλήρως την γενεσιουργό αιτία και τους λόγους που η οικονομία περιήλθε σαυτήν την κατάσταση.
> Να έχει αξιολογήσει ότι οι αιωρούμενες φήμες, εδώ και διετία τουλάχιστον, που αφορούν από τη μια πλευρά την αναδιάρθρωση του χρέους (κούρεμα) και από την άλλη πτώχευση της χώρας, ουδεμιάς εφαρμογής μπορεί να τύχουν για διαφορετικούς λόγους η κάθε μία.
> Να έχει τη δυνατότητα να τεκμηριώσει στους δανειστές την αναγκαιότητα μιας τέτοιας λύσης και να διαπραγματευθεί το ύψος του επιτοκίου, εξυπακούεται δε οτι θα αναλάβει την υποχρέωση.
α. Να προχωρήσει σε διαρθρωτικές αλλαγές με γνώμονα να επιτυγχάνεται, αφενός ο στόχος προσέλκυσης παραγωγικών κυρίως επενδύσεων ( πχ καθιέρωση πετυχημένου φορολογικού συστήματος που μπορεί να αντληθεί απο την διεθνή εμπειρία) αφ ετέρου, να γίνει ειλικρινής προσπάθεια ώστε να ισοσκελίζεται ο προϋπολογισμός χωρίς ωστόσο να τίθενται θέματα παράβλεψης της άμυνας και ασφάλειας της χώρας που αποτελούν και βασική προϋπόθεση ελκυσμού των επενδύσεων. ( Ελληνικών αλλά και ξένων)
β. Τα ποσά που θα εξοικονομηθούν από την αναστολή πληρωμής των χρεολυσίων θα χρησιμοποιηθούν, αποκλειστικά και μόνο, για παραγωγικούς σκοπούς.
Δηλ. Να τοποθετηθούν σε παραγωγικές επενδύσεις που θα έχουν στόχο, τη μείωση του ελλείμματος στο ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών, την αύξηση των εισοδημάτων μέσω του παραγόμενου πλούτου.
Τέλος θα πρέπει να επισημάνουμε ότι η εξέταση της πρότασης, για νέα αναδιάρθρωση του χρέους (ΜΕΙΩΣΗ- ΚΟΥΡΕΜΑ) τεκμαίρεται οτι θα έχει αρνητικό αποτέλεσμα ενώ παράλληλα θα προκαλέσει μείζονες αντιδράσεις απο το σύνολο των κρατών μελών του μηχανισμού στήριξης, καθιστώντας αδύνατη την όποια προοπτική συμφωνίας μαζί τους στην βάση επανακαθορισμού των υποχρεώσεων .
Δημήτρης Α. Ζακοντίνος
Οικονομολόγος- π. ανώτερο Τραπεζικό στέλεχος-Αντιπρόεδρος ΕΛΙΣΜΕ
Ελληνικό Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών
www.bankingnews.gr
Κατ' αρχάς θα πρέπει να γνωρίζουμε οτι η οικονομία είναι μια κοινωνική επιστήμη και για να γίνουν σωστές προβλέψεις πρέπει να λαμβάνονται υπόψη πολλές παράμετροι που την επηρεάζουν όπως.
Το ΑΕΠ, το βιοτικό επίπεδο των κατοίκων της χώρας, η πολιτική κατάσταση, η ανεργία, ο προσανατολισμός της παιδείας, το διεθνές εμπόριο και σχέσεις , οι εξωτερικές απειλές κ.α. Σε αντίθετη περίπτωση γίνεται φιλέκδικη και διαψεύδει τις προσδοκίες των ειδικών.
Το κύριο ερώτημα που προκύπτει είναι πως φθάσαμε σ'αυτήν την κατάσταση και αναζητώντας τις αιτίες θα αντιληφθούμε ότι.
>Τα τελευταία 15 χρόνια δόθηκε έμφαση στήν ανάπτυξη του τομέα παροχής υπηρεσιών, εγκαταλείποντας σε μεγάλο βαθμό την παραγωγική διαδικασία.( πρωτογενή και δευτερογενή παραγωγικό τομέα) με αποτέλεσμα να μειωθεί η δυνατότητα της χώρας να παράξει πλούτο.
> Η χώρα μας λειτουργούσε μέσα στα πλαίσια ενός ισχυρού νομίσματος, πράγμα που είχε δυσμενείς επιπτώσεις επί των ελληνικών προιόντων και αναφερόμεθα σαφώς, στην μη ανταγωνιστικότητα αυτών, λόγω της υψηλής τιμής των, εναντι προιόντων άλλων χωρών, των οποίων η χαλαρή νομισματική πολιτική τα καθιστούσε περισσότερο ελκυστικά και δυστυχώς αυτό δεν έγινε αντιληπτό από τις Ελληνικές κυβερνήσεις.
> Υπήρξε αλόγιστος δανεισμός του δημοσίου που χρησιμοποιήθηκε αφ' ενός για την κατασκευή έργων πολυτελείας, π.χ. ( ΟΛΥΜΠΙΑΚΑ κ.α.)
αφ' ετέρου για την ενίσχυση κοινωνικών προγραμμάτων, που κάλυπταν την αυξανόμενη ανεργία λόγω του κλεισίματος των παραγωγικών μονάδων αλλά και της εγκατάλειψης των αγροτικών δραστηριοτήτων.
Θεωρώντας ότι οι κύριοι λόγοι που προκλήθηκε αυτή η κρίση χρέους είναι οι παραπάνω και ενώ θα περίμενε κανείς, να ληφθούν ανάλογα μέτρα γιά την αντιστροφή της κατάστασης η απο τετραετίας εφαρμοζόμενη πολιτική που χαρακτηρίζεται απο την επιβολή σκληρών μέτρων λιτότητας αλλά και νέων φόρων, οχι μόνο δεν έχει αποδώσει αλλά έχει δημιουργήσει σημαντικές παρενέργειες καθόσον.
> Δεν συνοδεύεται από αναπτυξιακά μέτρα πού θα προκαλούσαν την αύξηση της παραγωγής καθώς και την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών προϊόντων.
> Η πολιτική της λιτότητας πού εφαρμόζεται εδώ και 4 χρόνια, θα έπρεπε να ήταν βραχυχρόνια γιατί είναι δυσάρεστη για όλες τις κοινωνικές τάξεις, και πολιτικά επιζήμια, τα δε αποτελέσματα αυτής θα έπρεπε να είχαν εμφανιστεί άμεσα και να συνδυάζονταν με την αύξηση της παραγωγής και την ανταγωνιστικότητα των προϊόντων, πράγμα που δεν έχει επιτευχθεί.
> Η αύξηση των φόρων καθώς και η επιβολή νέων, μείωσαν τα εισοδήματα των πολιτών με αρνητικές επιπτώσεις στο σύνολο της οικονομίας, η δε συνέχιση αυτής της πολιτικής είναι θέμα χρόνου να περιορίσει την κυκλοφορία του χρήματος σε τέτοιο βαθμό, που αυτή, να μην μπορεί να λειτουργήσει πλέον , η δε εκποίηση περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου κάτω απο δυσμενείς συνθήκες μάλλον ενισχύει αυτήν την κατάσταση.
> Η έρπουσες και συνεχείς φήμες ότι επίκειται "κούρεμα" των καταθέσεων ή πτώχευση της χώρας, η βίαια έξοδος απο το ευρώ απομάκρυναν απο την ελληνική οικονομία ποσά , πολλών δεκάδων δις ΕΥΡΩ , προκαλώντας οικονομική ασφυξία στις τράπεζες.
Με βάση τα δεδομένα διαπιστώνεται οτι η μέχρι σήμερα ακολουθητέα πολιτική εστιάζει την προσοχή της μόνο στη χρηματοδότηση των ελλειμμάτων και δεν έχει ουδόλως προσεγγίσει το πρόβλημα στη βάση της ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΓΕΘΥΝΣΗΣ-ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ .
Αν εφαρμοσθεί μελετημένα και σωστά μια πολιτική που θα προωθεί σοβαρές παραγωγικές επενδύσεις, (ΔΗΜΟΣΙΕΣ και ΙΔΙΩΤΙΚΕΣ) η αύξηση των οικονομικών μεγεθών που θα προκύψουν από την παραγωγή προϊόντων θα συνοδεύεται και από αύξηση των εισοδημάτων, κατ επέκταση, θα ανατείλουν προοπτικές για την ευημερία της κοινωνίας, την εξυγίανση των δημοσιονομικών , αλλά και δυνατότητα ομαλής εκπλήρωσης των υποχρεώσεων της πολιτείας.
Προκύπτει όμως ένα ερώτημα.
Πως θα χρηματοδοτηθεί μία τέτοια προσπάθεια?
Προτείνεται η αναστολή της πληρωμής των χρεολυσίων, (πάγωμα) για χρονικό διάστημα ,(οχι πέραν της 8ετίας) που θα επιτρέπει να εξευρεθούν τα απαραίτητα κεφάλαια χωρίς η χώρα να προστρέξει σε νέο δανεισμό.
Βεβαίως στο χρονικό αυτό διάστημα θα καταβάλλονται οι τόκοι ώστε αφ' ενός να μην αυξάνεται το χρέος αφ' ετέρου να μην ζημιώνονται οι πιστωτές.
Η αποπληρωμή του χρέους να αρχίσει απο την λήξη της χρονικής περιόδου που θα συμφωνηθεί και θα παραταθεί ο χρόνος αποπληρωμής του σε τέτοιο βάθος ώστε η τοκοχρεολυτική δόση να είναι ίση προς ποσοστό του ΑΕΠ , που θα επιτρέπει την άνετη καταβολή της.
Όμως για να υπάρξει, αλλά και για να επιτύχει η προοπτική ΜΕΓΕΝΘΥΣΗΣ-ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ προϋποτίθενται τα εξής.
> Η ΟΠΟΙΑ Ελληνική κυβέρνηση, να έχει κατανοήσει πλήρως την γενεσιουργό αιτία και τους λόγους που η οικονομία περιήλθε σαυτήν την κατάσταση.
> Να έχει αξιολογήσει ότι οι αιωρούμενες φήμες, εδώ και διετία τουλάχιστον, που αφορούν από τη μια πλευρά την αναδιάρθρωση του χρέους (κούρεμα) και από την άλλη πτώχευση της χώρας, ουδεμιάς εφαρμογής μπορεί να τύχουν για διαφορετικούς λόγους η κάθε μία.
> Να έχει τη δυνατότητα να τεκμηριώσει στους δανειστές την αναγκαιότητα μιας τέτοιας λύσης και να διαπραγματευθεί το ύψος του επιτοκίου, εξυπακούεται δε οτι θα αναλάβει την υποχρέωση.
α. Να προχωρήσει σε διαρθρωτικές αλλαγές με γνώμονα να επιτυγχάνεται, αφενός ο στόχος προσέλκυσης παραγωγικών κυρίως επενδύσεων ( πχ καθιέρωση πετυχημένου φορολογικού συστήματος που μπορεί να αντληθεί απο την διεθνή εμπειρία) αφ ετέρου, να γίνει ειλικρινής προσπάθεια ώστε να ισοσκελίζεται ο προϋπολογισμός χωρίς ωστόσο να τίθενται θέματα παράβλεψης της άμυνας και ασφάλειας της χώρας που αποτελούν και βασική προϋπόθεση ελκυσμού των επενδύσεων. ( Ελληνικών αλλά και ξένων)
β. Τα ποσά που θα εξοικονομηθούν από την αναστολή πληρωμής των χρεολυσίων θα χρησιμοποιηθούν, αποκλειστικά και μόνο, για παραγωγικούς σκοπούς.
Δηλ. Να τοποθετηθούν σε παραγωγικές επενδύσεις που θα έχουν στόχο, τη μείωση του ελλείμματος στο ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών, την αύξηση των εισοδημάτων μέσω του παραγόμενου πλούτου.
Τέλος θα πρέπει να επισημάνουμε ότι η εξέταση της πρότασης, για νέα αναδιάρθρωση του χρέους (ΜΕΙΩΣΗ- ΚΟΥΡΕΜΑ) τεκμαίρεται οτι θα έχει αρνητικό αποτέλεσμα ενώ παράλληλα θα προκαλέσει μείζονες αντιδράσεις απο το σύνολο των κρατών μελών του μηχανισμού στήριξης, καθιστώντας αδύνατη την όποια προοπτική συμφωνίας μαζί τους στην βάση επανακαθορισμού των υποχρεώσεων .
Δημήτρης Α. Ζακοντίνος
Οικονομολόγος- π. ανώτερο Τραπεζικό στέλεχος-Αντιπρόεδρος ΕΛΙΣΜΕ
Ελληνικό Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών