Ποιοι είναι οι δύο κίνδυνοι που ελλοχεύουν από το μεγάλο μέγεθος των ευρωπαικών τραπεζών
Σημαντικούς κινδύνους από την τάχιστη ανάπτυξη του ευρωπαϊκού τραπεζικού κλάδου βλέπει το ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συστημικού Ρίσκου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, σύμφωνα με την τελευταία ανάλυση του, στην οποία και παρουσιάζει την εξέλιξη του κλάδου τα τελευταία χρόνια.
Η ανοδική τάση της πιστωτικής επέκτασης επιταχύνθηκε από τα τέλη της δεκαετίας του 1990, με τις χορηγήσεις να αυξάνονται σημαντικά σε όλες σχεδόν τις χώρες της Ευρωζώνης.
Τέσσερις χώρες της ΕΕ (Φινλανδία, Γερμανία, Γαλλία και Αυστρία) εμφάνισαν μόνο μικρές αυξήσεις της πίστωσης προς το ΑΕΠ.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα ότι σε εννέα χώρες, το ποσοστό χορηγήσεων προς ΑΕΠ υπερδιπλασιάστηκε.
Οι πέντε χώρες όπου οι τραπεζικές πιστώσεις αυξήθηκαν ουσιαστικά ήταν στην Κύπρο, στην Ιρλανδία, στην Ισπανία, στην Πορτογαλία και στην Ελλάδα.
Στην κορυφή αυτής της ραγδαίας αύξησης της εγχώριας ιδιωτικής πίστωσης, οι ευρωπαϊκές τράπεζες έχουν επεκταθεί και σε άλλους τομείς επιχειρηματικής δραστηριότητας, συμπεριλαμβανομένων των κινητών αξιών και παραγώγων, καθώς και στη χορήγηση δανείων σε επιχειρήσεις του εξωτερικού.
Οι ευρωπαϊκές τράπεζες έχουν επίσης επεκτείνει το ξένο δανεισμό τους, με αξιοσημείωτη επιτάχυνση στα τέλη της δεκαετίας του 1990, ενώ από το 2008, οι τάσεις αυτές έχουν αντιστραφεί σε κάποιο βαθμό - αλλά όχι αρκετά.
Ως αποτέλεσμα αυτών και άλλων φαινομένων, οι ισολογισμοί των τραπεζών της ΕΕ έχουν αυξηθεί ραγδαία από το 1990.
Συνολικά, το σύνολο του ενεργητικού του τραπεζικού τομέα της ΕΕ ανήλθε στο 274% του ΑΕΠ το 2013, ή 334% του ΑΕΠ, συμπεριλαμβανομένων και των ξένων τραπεζών που διατηρούν θυγατρικές που εδρεύουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Σε πολλές χώρες της ΕΕ, το ποσοστό αυτό ξεπερνά το 400%.
Αντίθετα, τα περιουσιακά στοιχεία των ιαπωνικών τραπεζών προσθέτουν έως και 192% του ΑΕΠ.
Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι τα περιουσιακά στοιχεία των τραπεζών των ΗΠΑ διαμορφώνονται έως και το 83% του ΑΕΠ.
Ανεξάρτητα από αυτές τις σημαντικές ιστορικές τάσεις, το τραπεζικό σύστημα της ΕΕ έχει μειωθεί κατά περίπου 10% τα τελευταία χρόνια.
Το 2013, το σύνολο των ενοποιημένων στοιχείων ενεργητικού των τραπεζών που δραστηριοποιούνται στην ΕΕ ανήλθε στα 42 τρισ. ευρώ (συμπεριλαμβανομένων και των ξένων τραπεζών) και 34 τρισ. ευρώ (εξαιρουμένων των ξένων τραπεζών), σε σχέση με τα 45 και 38 τρισ. ευρώ το 2008.
Μεγάλο μέρος της μείωσης αυτής είναι στις χώρες με τα μεγαλύτερα εγχώρια τραπεζικά συστήματα, όπως η Γερμανία, η Ολλανδία, το Βέλγιο και η Ιρλανδία.
Παρά το γεγονός αυτό της απομόχλευσης, ο ευρωπαϊκός τραπεζικός τομέας εξακολουθεί να είναι πολύ μεγάλος σε σχέση με τους διεθνείς κλάδους.
Σε κάποιο βαθμό, η εκπληκτική αύξηση των στοιχείων ενεργητικού των τραπεζών σε σχέση με το ΑΕΠ αντανακλά την αύξηση του πλούτου των νοικοκυριών ως ποσοστό του ΑΕΠ κατά τις τελευταίες δεκαετίες.
Ωστόσο, ο όγκος της οικονομικής δραστηριότητας αλλάζει ανάλογα με τον πλούτο των νοικοκυριών.
Αλλά σε ποιο βαθμό η αύξηση του μεγέθους του τραπεζικού συστήματος σε σχέση με το ΑΕΠ αντανακλούν απλώς την αύξηση του πλούτου των νοικοκυριών σε σχέση με το ΑΕΠ;
Στις ΗΠΑ, την Ιαπωνία και τη Γαλλία, ο λόγος του ενεργητικού των τραπεζών προς τον πλούτο των νοικοκυριών έχει πράγματι αλλάξει ελάχιστα κατά τη διάρκεια 1995-2011.
Αλλά σε άλλες χώρες της ΕΕ, το ποσοστό αυτό έχει αυξηθεί, στις περισσότερες περιπτώσεις σημαντικά.
Επιπλέον, το ύψος των τραπεζικών περιουσιακών στοιχείων για τον πλούτο των νοικοκυριών είναι γενικά πολύ υψηλότερος στην ΕΕ από ό, τι στις ΗΠΑ ή την Ιαπωνία.
Γιατί το μέγεθος του τραπεζικού συστήματος έχει αρνητικά αποτελέσματα, όταν αυξάνεται μετά από ένα συγκεκριμένο όριο;
Υπάρχουν δύο πιθανές αιτίες, σύμφωνα με την ανάλυση του Συμβουλίου Συστημικού Ρίσκου.
Πρώτον, η υπερβολική επέκταση των τραπεζών οδηγεί σε άνιση κατανομή των οικονομιών και του ανθρώπινου κεφαλαίου, η οποία βλάπτει την ανάπτυξη. Συγκεκριμένα, η ταχεία επέκταση των τραπεζικών είναι πιθανό να συνοδεύεται από (i) την αύξηση του κλάσματος των στεγαστικών δανείων σε σχέση με τα δάνεια προς επιχειρήσεις, επιβαρύνοντας το επενδυτικό μίγμα της οικονομίας και (ii) την αύξηση στο κλάσμα του δυναμικού που απασχολείται στον τομέα της χρηματοδότησης και όχι άλλους τομείς της οικονομίας.
Δεύτερον, τα μεγαλύτερα τραπεζικά συστήματα έχουν επίσης την τάση να βιώνουν πιο σοβαρές οικονομικές κρίσεις, οι οποίες με τη σειρά τους συνδέονται με τις βαθύτερες υφέσεις.
www.bankingnews.gr
Η ανοδική τάση της πιστωτικής επέκτασης επιταχύνθηκε από τα τέλη της δεκαετίας του 1990, με τις χορηγήσεις να αυξάνονται σημαντικά σε όλες σχεδόν τις χώρες της Ευρωζώνης.
Τέσσερις χώρες της ΕΕ (Φινλανδία, Γερμανία, Γαλλία και Αυστρία) εμφάνισαν μόνο μικρές αυξήσεις της πίστωσης προς το ΑΕΠ.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα ότι σε εννέα χώρες, το ποσοστό χορηγήσεων προς ΑΕΠ υπερδιπλασιάστηκε.
Οι πέντε χώρες όπου οι τραπεζικές πιστώσεις αυξήθηκαν ουσιαστικά ήταν στην Κύπρο, στην Ιρλανδία, στην Ισπανία, στην Πορτογαλία και στην Ελλάδα.
Στην κορυφή αυτής της ραγδαίας αύξησης της εγχώριας ιδιωτικής πίστωσης, οι ευρωπαϊκές τράπεζες έχουν επεκταθεί και σε άλλους τομείς επιχειρηματικής δραστηριότητας, συμπεριλαμβανομένων των κινητών αξιών και παραγώγων, καθώς και στη χορήγηση δανείων σε επιχειρήσεις του εξωτερικού.
Οι ευρωπαϊκές τράπεζες έχουν επίσης επεκτείνει το ξένο δανεισμό τους, με αξιοσημείωτη επιτάχυνση στα τέλη της δεκαετίας του 1990, ενώ από το 2008, οι τάσεις αυτές έχουν αντιστραφεί σε κάποιο βαθμό - αλλά όχι αρκετά.
Ως αποτέλεσμα αυτών και άλλων φαινομένων, οι ισολογισμοί των τραπεζών της ΕΕ έχουν αυξηθεί ραγδαία από το 1990.
Συνολικά, το σύνολο του ενεργητικού του τραπεζικού τομέα της ΕΕ ανήλθε στο 274% του ΑΕΠ το 2013, ή 334% του ΑΕΠ, συμπεριλαμβανομένων και των ξένων τραπεζών που διατηρούν θυγατρικές που εδρεύουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Σε πολλές χώρες της ΕΕ, το ποσοστό αυτό ξεπερνά το 400%.
Αντίθετα, τα περιουσιακά στοιχεία των ιαπωνικών τραπεζών προσθέτουν έως και 192% του ΑΕΠ.
Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι τα περιουσιακά στοιχεία των τραπεζών των ΗΠΑ διαμορφώνονται έως και το 83% του ΑΕΠ.
Ανεξάρτητα από αυτές τις σημαντικές ιστορικές τάσεις, το τραπεζικό σύστημα της ΕΕ έχει μειωθεί κατά περίπου 10% τα τελευταία χρόνια.
Το 2013, το σύνολο των ενοποιημένων στοιχείων ενεργητικού των τραπεζών που δραστηριοποιούνται στην ΕΕ ανήλθε στα 42 τρισ. ευρώ (συμπεριλαμβανομένων και των ξένων τραπεζών) και 34 τρισ. ευρώ (εξαιρουμένων των ξένων τραπεζών), σε σχέση με τα 45 και 38 τρισ. ευρώ το 2008.
Μεγάλο μέρος της μείωσης αυτής είναι στις χώρες με τα μεγαλύτερα εγχώρια τραπεζικά συστήματα, όπως η Γερμανία, η Ολλανδία, το Βέλγιο και η Ιρλανδία.
Παρά το γεγονός αυτό της απομόχλευσης, ο ευρωπαϊκός τραπεζικός τομέας εξακολουθεί να είναι πολύ μεγάλος σε σχέση με τους διεθνείς κλάδους.
Σε κάποιο βαθμό, η εκπληκτική αύξηση των στοιχείων ενεργητικού των τραπεζών σε σχέση με το ΑΕΠ αντανακλά την αύξηση του πλούτου των νοικοκυριών ως ποσοστό του ΑΕΠ κατά τις τελευταίες δεκαετίες.
Ωστόσο, ο όγκος της οικονομικής δραστηριότητας αλλάζει ανάλογα με τον πλούτο των νοικοκυριών.
Αλλά σε ποιο βαθμό η αύξηση του μεγέθους του τραπεζικού συστήματος σε σχέση με το ΑΕΠ αντανακλούν απλώς την αύξηση του πλούτου των νοικοκυριών σε σχέση με το ΑΕΠ;
Στις ΗΠΑ, την Ιαπωνία και τη Γαλλία, ο λόγος του ενεργητικού των τραπεζών προς τον πλούτο των νοικοκυριών έχει πράγματι αλλάξει ελάχιστα κατά τη διάρκεια 1995-2011.
Αλλά σε άλλες χώρες της ΕΕ, το ποσοστό αυτό έχει αυξηθεί, στις περισσότερες περιπτώσεις σημαντικά.
Επιπλέον, το ύψος των τραπεζικών περιουσιακών στοιχείων για τον πλούτο των νοικοκυριών είναι γενικά πολύ υψηλότερος στην ΕΕ από ό, τι στις ΗΠΑ ή την Ιαπωνία.
Γιατί το μέγεθος του τραπεζικού συστήματος έχει αρνητικά αποτελέσματα, όταν αυξάνεται μετά από ένα συγκεκριμένο όριο;
Υπάρχουν δύο πιθανές αιτίες, σύμφωνα με την ανάλυση του Συμβουλίου Συστημικού Ρίσκου.
Πρώτον, η υπερβολική επέκταση των τραπεζών οδηγεί σε άνιση κατανομή των οικονομιών και του ανθρώπινου κεφαλαίου, η οποία βλάπτει την ανάπτυξη. Συγκεκριμένα, η ταχεία επέκταση των τραπεζικών είναι πιθανό να συνοδεύεται από (i) την αύξηση του κλάσματος των στεγαστικών δανείων σε σχέση με τα δάνεια προς επιχειρήσεις, επιβαρύνοντας το επενδυτικό μίγμα της οικονομίας και (ii) την αύξηση στο κλάσμα του δυναμικού που απασχολείται στον τομέα της χρηματοδότησης και όχι άλλους τομείς της οικονομίας.
Δεύτερον, τα μεγαλύτερα τραπεζικά συστήματα έχουν επίσης την τάση να βιώνουν πιο σοβαρές οικονομικές κρίσεις, οι οποίες με τη σειρά τους συνδέονται με τις βαθύτερες υφέσεις.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών