Το Stanford υπογράφει μια ανακάλυψη που ανατρέπει όσα πιστεύαμε για την πορεία της νόσου Πάρκινσον – ποντίκια με γενετική προδιάθεση δείχνουν σημάδια αντιστροφής της εκφυλιστικής διαδικασίας
Σε μια ανατρεπτική έρευνα που μοιάζει να ξεκλειδώνει τη θεραπεία του φαινομενικά ανίατου, επιστήμονες της Ιατρικής Σχολής του Stanford πέτυχαν κάτι που μέχρι τώρα θεωρούνταν αδύνατο: σημάδια αντιστροφής της νόσου του Πάρκινσον.
Το «κλειδί» φαίνεται να είναι η καταστολή ενός υπερδραστήριου ενζύμου, του LRRK2, που ευθύνεται για την εκφυλιστική πορεία των νευρώνων σε ασθενείς με γενετική προδιάθεση για Πάρκινσον.
Η χορήγηση ενός ισχυρού αναστολέα του ενζύμου (συγκεκριμένα του MLi-2) σε ποντίκια με τη μετάλλαξη LRRK2 οδήγησε σε εντυπωσιακά αποτελέσματα: αποκατάσταση των «πρωτογενών κροσσών» στα εγκεφαλικά κύτταρα (σ.σ. πρόκειται για δομές-κλειδιά για τη μετάδοση σήματος), βελτίωση της ντοπαμινεργικής επικοινωνίας και διπλασιασμό της πυκνότητας των νευρικών απολήξεων.
Από τα σήματα κινδύνου… στην αναγέννηση
Η νόσος του Πάρκινσον συχνά ξεκινά αθόρυβα: με απώλεια όσφρησης, πεπτικές διαταραχές και προβλήματα ύπνου – σημάδια που μπορούν να προηγούνται του χαρακτηριστικού τρόμου ακόμα και 15 χρόνια.
Η ελπίδα είναι ότι, εντοπίζοντας έγκαιρα ασθενείς με τη μετάλλαξη LRRK2, η θεραπεία με αναστολείς θα μπορεί όχι μόνο να σταθεροποιήσει τα συμπτώματα, αλλά να αποκαταστήσει μέρος της νευρικής λειτουργίας.
Το ένζυμο LRRK2, όταν γίνεται υπερδραστήριο, διαταράσσει τη μορφολογία των ντοπαμινεργικών νευρώνων, προκαλώντας τη διάλυση των πρωτογενών κροσσών – κάτι σαν τις κεραίες των κυττάρων, που επιτρέπουν τη λήψη κρίσιμων χημικών σημάτων.
Ένα από αυτά τα σήματα, το περίφημο Sonic Hedgehog, παίζει ρόλο-κλειδί στη νευρωνική προστασία, καθώς κινητοποιεί το ραβδωτό σώμα (striatum) του εγκεφάλου να παράγει νευροπροστατευτικούς παράγοντες.
Το απίστευτο πείραμα
Οι επιστήμονες δεν ήταν βέβαιοι πως οι κατεστραμμένοι κροσσοί θα μπορούσαν να αποκατασταθούν, ιδίως σε ώριμους, μη διαιρούμενους νευρώνες.
Όμως πειράματα σε κυτταρικά ρολόγια (κιρκαδικούς ρυθμούς) τους έπεισαν ότι η αναγέννηση είναι πιθανή.
Και έτσι προχώρησαν.
Μετά από τρεις μήνες θεραπείας, τα αποτελέσματα τους άφησαν άφωνους: τα ποσοστά κυττάρων με αποκατεστημένους κροσσοὺς επανήλθαν στα επίπεδα υγιών ζώων, το μονοπάτι Sonic Hedgehog επανενεργοποιήθηκε και οι ντοπαμινεργικές απολήξεις διπλασιάστηκαν.
Με άλλα λόγια, οι νευρώνες επανέρχονται στη ζωή.
Όχι μόνο για γενετικές μορφές
Το σημαντικότερο;
Η θεραπεία δεν περιορίζεται μόνο σε όσους φέρουν τη γνωστή μετάλλαξη.
Οι ερευνητές τονίζουν ότι υπερδραστηριότητα του LRRK2 μπορεί να εμφανιστεί ακόμη και χωρίς γενετική βάση, γεγονός που ανοίγει δρόμους και για άλλες μορφές Πάρκινσον, αλλά και άλλα νευροεκφυλιστικά νοσήματα.
Από τα ποντίκια στους ανθρώπους – και μετά;
Οι αναστολείς του LRRK2 ήδη δοκιμάζονται σε κλινικές μελέτες, και τα πρώτα αποτελέσματα δημιουργούν κύμα αισιοδοξίας.
Όπως σχολιάζουν οι ερευνητές, η ανθρωπότητα ίσως να βρίσκεται ένα βήμα πριν από την πρώτη θεραπεία που δεν καθυστερεί απλώς το Πάρκινσον, αλλά το ανατρέπει.
Σε μια εποχή που οι νευροεκφυλιστικές ασθένειες εκτοξεύονται, αυτό το βήμα μοιάζει με άλμα προς το αδιανόητο.
Η επιστήμη –και η ελπίδα– μόλις άλλαξαν πίστα.
www.bankingnews.gr
Το «κλειδί» φαίνεται να είναι η καταστολή ενός υπερδραστήριου ενζύμου, του LRRK2, που ευθύνεται για την εκφυλιστική πορεία των νευρώνων σε ασθενείς με γενετική προδιάθεση για Πάρκινσον.
Η χορήγηση ενός ισχυρού αναστολέα του ενζύμου (συγκεκριμένα του MLi-2) σε ποντίκια με τη μετάλλαξη LRRK2 οδήγησε σε εντυπωσιακά αποτελέσματα: αποκατάσταση των «πρωτογενών κροσσών» στα εγκεφαλικά κύτταρα (σ.σ. πρόκειται για δομές-κλειδιά για τη μετάδοση σήματος), βελτίωση της ντοπαμινεργικής επικοινωνίας και διπλασιασμό της πυκνότητας των νευρικών απολήξεων.
Από τα σήματα κινδύνου… στην αναγέννηση
Η νόσος του Πάρκινσον συχνά ξεκινά αθόρυβα: με απώλεια όσφρησης, πεπτικές διαταραχές και προβλήματα ύπνου – σημάδια που μπορούν να προηγούνται του χαρακτηριστικού τρόμου ακόμα και 15 χρόνια.
Η ελπίδα είναι ότι, εντοπίζοντας έγκαιρα ασθενείς με τη μετάλλαξη LRRK2, η θεραπεία με αναστολείς θα μπορεί όχι μόνο να σταθεροποιήσει τα συμπτώματα, αλλά να αποκαταστήσει μέρος της νευρικής λειτουργίας.
Το ένζυμο LRRK2, όταν γίνεται υπερδραστήριο, διαταράσσει τη μορφολογία των ντοπαμινεργικών νευρώνων, προκαλώντας τη διάλυση των πρωτογενών κροσσών – κάτι σαν τις κεραίες των κυττάρων, που επιτρέπουν τη λήψη κρίσιμων χημικών σημάτων.
Ένα από αυτά τα σήματα, το περίφημο Sonic Hedgehog, παίζει ρόλο-κλειδί στη νευρωνική προστασία, καθώς κινητοποιεί το ραβδωτό σώμα (striatum) του εγκεφάλου να παράγει νευροπροστατευτικούς παράγοντες.
Το απίστευτο πείραμα
Οι επιστήμονες δεν ήταν βέβαιοι πως οι κατεστραμμένοι κροσσοί θα μπορούσαν να αποκατασταθούν, ιδίως σε ώριμους, μη διαιρούμενους νευρώνες.
Όμως πειράματα σε κυτταρικά ρολόγια (κιρκαδικούς ρυθμούς) τους έπεισαν ότι η αναγέννηση είναι πιθανή.
Και έτσι προχώρησαν.
Μετά από τρεις μήνες θεραπείας, τα αποτελέσματα τους άφησαν άφωνους: τα ποσοστά κυττάρων με αποκατεστημένους κροσσοὺς επανήλθαν στα επίπεδα υγιών ζώων, το μονοπάτι Sonic Hedgehog επανενεργοποιήθηκε και οι ντοπαμινεργικές απολήξεις διπλασιάστηκαν.
Με άλλα λόγια, οι νευρώνες επανέρχονται στη ζωή.
Όχι μόνο για γενετικές μορφές
Το σημαντικότερο;
Η θεραπεία δεν περιορίζεται μόνο σε όσους φέρουν τη γνωστή μετάλλαξη.
Οι ερευνητές τονίζουν ότι υπερδραστηριότητα του LRRK2 μπορεί να εμφανιστεί ακόμη και χωρίς γενετική βάση, γεγονός που ανοίγει δρόμους και για άλλες μορφές Πάρκινσον, αλλά και άλλα νευροεκφυλιστικά νοσήματα.
Από τα ποντίκια στους ανθρώπους – και μετά;
Οι αναστολείς του LRRK2 ήδη δοκιμάζονται σε κλινικές μελέτες, και τα πρώτα αποτελέσματα δημιουργούν κύμα αισιοδοξίας.
Όπως σχολιάζουν οι ερευνητές, η ανθρωπότητα ίσως να βρίσκεται ένα βήμα πριν από την πρώτη θεραπεία που δεν καθυστερεί απλώς το Πάρκινσον, αλλά το ανατρέπει.
Σε μια εποχή που οι νευροεκφυλιστικές ασθένειες εκτοξεύονται, αυτό το βήμα μοιάζει με άλμα προς το αδιανόητο.
Η επιστήμη –και η ελπίδα– μόλις άλλαξαν πίστα.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών