Η «δωροεπιταγή» των 620 εκατ. ευρώ στον προϋπολογισμό - Ο κρυφός άσος για παροχές πριν τις κάλπες του 2027

Μια «δωροεπιταγή» αξίας 620 εκατ. ευρώ κρύβει το προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού που βρίσκεται ήδη στις Βρυξέλλες, με προοπτική το ποσό αυτό να εξαργυρωθεί σε νέες παροχές.
Το κονδύλι αυτό, που αντιστοιχεί στο 0,25% του ΑΕΠ, προκύπτει από τη ρήτρα διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες και θα αποτελέσει το «κρυφό χαρτί» της κυβέρνησης για την εκλογική χρονιά του 2027.
Η ρήτρα δίνει τη δυνατότητα στα κράτη-μέλη να αυξήσουν έως 1,5% του ΑΕΠ τις εξοπλιστικές δαπάνες χωρίς να επιβαρύνεται το έλλειμμα αν και θα υπολογίζονται στο δημόσιο χρέος. Έτσι, για την Ελλάδα, δημιουργείται ένας πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος που μπορεί, υπό προϋποθέσεις, να αξιοποιηθεί σε μελλοντικά μέτρα στήριξης. Σύμφωνα με πληροφορίες, το ποσό των 620 εκατ. ευρώ θα ενταχθεί στο αποθεματικό που «χτίζει» το οικονομικό επιτελείο, με στόχο να χρηματοδοτήσει το «πακέτο» εισοδηματικών ενισχύσεων και φοροελαφρύνσεων που αναμένεται να ανακοινώσει ο Πρωθυπουργός στη ΔΕΘ του 2026.

Για το 2026, πάντως, η χρήση του συγκεκριμένου ποσού δεν είναι εφικτή, καθώς η πρόσφατη φορολογική μεταρρύθμιση ύψους 1,76 δισ. ευρώ έχει ήδη καλύψει το όριο αύξησης των πρωτογενών δαπανών (5,8%), όπως προβλέπει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Επομένως, νέος δημοσιονομικός χώρος μπορεί να προκύψει μόνο εφόσον αυξηθούν τα έσοδα από την πάταξη της φοροδιαφυγής.

Ήδη, μια σειρά από ψηφιακά εργαλεία και μηχανισμοί ελέγχου έχουν ενεργοποιηθεί προς αυτή την κατεύθυνση. Μεταξύ αυτών είναι η ψηφιοποίηση των συναλλαγών, η διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με την ΑΑΔΕ, η χρήση POS σε ταξί και υπαίθριες αγορές, καθώς και οι έλεγχοι σε πραγματικό χρόνο μέσω των ηλεκτρονικών τιμολογίων. Επιπλέον, σε πλήρη λειτουργία βρίσκονται το ηλεκτρονικό πελατολόγιο και το ψηφιακό δελτίο αποστολής, ενώ από το νέο έτος η πληρωμή των ενοικίων θα πραγματοποιείται αποκλειστικά μέσω τραπεζών, ενισχύοντας τη διαφάνεια των συναλλαγών και περιορίζοντας τον «μαύρο» τζίρο στην αγορά.

Όσον αφορά στη ρήτρα διαφυγής, σύμφωνα με την Κομισιόν, αυτή θα ισχύσει από το 2025 έως το 2028, με δυνατότητα παράτασης για ένα ακόμη έτος, και θα συνοδεύεται από ετήσιο έλεγχο εφαρμογής.
Για την Ελλάδα, η πρόβλεψη κουμπώνει με το νέο 12ετές Μακροπρόθεσμο Πρόγραμμα Αμυντικού Εξοπλισμού (2025-2036), που προβλέπει αύξηση των δαπανών από 2,2% του ΑΕΠ το 2024, σε 2,3% του ΑΕΠ το 2025 και σε 2,5% του ΑΕΠ το 2026.
Επίσης για τη χώρα μας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι η επίπτωση από την αξιοποίηση της ρήτρας διαφυγής θα είναι 1,2% του ΑΕΠ στο έλλειμμα και 1,8% του ΑΕΠ στο χρέος έως το 2028.
Σύμφωνα δε με τις συστάσεις της Κομισιόν, η Ελλάδα θα πρέπει να προχωρήσει σε ετήσιες δημοσιονομικές παρεμβάσεις ύψους 0,2% του ΑΕΠ (500 εκατ. ευρώ) για τέσσερα έτη, ή εναλλακτικά, 0,1% για επτά έτη, εφόσον επιλεγεί μεγαλύτερος χρονικός ορίζοντας στο επόμενο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει πάντως προειδοποιήσει ότι η ρήτρα διαφυγής δεν αποτελεί «λευκή επιταγή». Επισημαίνει ότι πρόκειται για προσωρινή χαλάρωση, εμμένοντας στη διατήρηση της δημοσιονομικής βιωσιμότητας, ώστε να αποφευχθεί εκτροχιασμός ελλείμματος και χρέους από το 2029 και μετέπειτα.
Κρούει δε τον «κώδωνα του κινδύνου» στα κράτη-μέλη να είναι έτοιμα για αναγκαίες προσαρμογές αν απαιτηθούν, προκειμένου να μην κλονιστεί η μακροπρόθεσμη δημοσιονομική σταθερότητα μετά το τέλος της περιόδου ευελιξίας που έχει ορισθεί.

Μάριος Χριστοδούλου
www.bankingnews.gr