Τα κοινωνικά δίκτυα γέμισαν με αντιπαραθέσεις όχι για την καλλιτεχνική αξία της ταινίας, αλλά για το ίδιο το πρόσωπο του Καποδίστρια…
Η ταινία του Γιάννη Σμαραγδή για τον Ιωάννη Καποδίστρια δεν είναι απλά μια ιστορική αναπαράσταση.
Είναι καθρέφτης της σημερινής Ελλάδας – και πολλοί τον φοβούνται.
Τα κοινωνικά δίκτυα γέμισαν με αντιπαραθέσεις όχι για την καλλιτεχνική αξία του έργου, αλλά για το ίδιο το πρόσωπο του πρώτου Έλληνα κυβερνήτη.
Και εκεί φάνηκε κάτι ανησυχητικό: μια έντονη, σχεδόν υστερική, αντιρωσική διάθεση, που επηρεάζει ακόμα και τη θεώρηση της ιστορίας μας.
Ο Καποδίστριας, διπλωμάτης της Ρωσικής Αυτοκρατορίας πριν γίνει κυβερνήτης της Ελλάδας, παρουσιάζεται από τους επικριτές του ως «υπηρέτης της Ρωσίας».
Τα μυθεύματα για τη Φιλική Εταιρεία και περί απόρριψης κάθε επαναστατικής μυστικής οργάνωσης τον έκαναν στόχο για όσους βλέπουν παντού ρωσική επιρροή.
Η ιστορική πραγματικότητα, ότι δηλαδή προσπαθούσε να προστατεύσει τους Έλληνες από εκδικητικές τουρκικές επιθέσεις και από διπλωματικά αδιέξοδα της εποχής, παραγκωνίζεται.
Στη θέση της έρχεται η σύγχρονη εμμονή: «ο Καποδίστριας ίσον Ρωσία», ακόμα και δύο αιώνες μετά.
Όμως, ξεχνούν όσοι κρίνουν πως ο πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδος, όταν ήρθε στη χώρα μας, διεμήνυσε στους Ρώσους πως μόνον τα συμφέροντα των Ελλήνων τον απασχολούν πλέον και ότι γι’ αυτό τον λόγο δεν επρόκειτο να λάβει μισθό, τιμής ένεκεν, από το ρωσικό κράτος.
Ξεχνούν πως, όταν δολοφονήθηκε, αναζητήθηκε δεύτερο παλτό, καθαρό από αίματα, για να ταφεί, ωστόσο δεν υπήρχε.
Τέτοιες ήταν η αυταπάρνηση και η πενία του ανδρός, που δεν είχε ούτε δεύτερο πανωφόρι.
Έγραφε ότι οι «λαοί πολεμούν για ανεξαρτησία θεμελιωμένη σε νόμους και θεσμούς και όχι σε παθητική υποταγή».
Αυτό, βέβαια, ήταν ένα πρόταγμα αντίθετο προς τις επιδιώξεις της μοναρχευομένης Ευρώπης, που κινείτο υπό τη δαμόκλειο σπάθη της Ιεράς Συμμαχίας.
Το αυτό και τώρα: μια ψευδοελίτ, που κινείται στο φέουδο του Κολωνακίου, μεταξύ σαλονιών ολιγαρχών και σαπισμένων πανεπιστημιακών εδράνων, προσπαθεί να αποδομήσει οποιαδήποτε προσπάθεια έχει να κάνει με ανθρώπους και εγχειρήματα που θα μπορούσαν να συμβάλουν στην ανάταξη των Ελλήνων.
Το αποτέλεσμα; Η ταινία δεν συζητιέται πια για την τέχνη ή την ιστορία της. Γίνεται πεδίο μάχης για την Ελλάδα του 21ου αιώνα: ποιος ηγέτης μας αξίζει, ποια εξουσία είναι ανεκτή, και κυρίως, ποια Ρωσία φοβόμαστε και γιατί.
Οι αντιρωσικοί φόβοι μετατρέπουν τον πρώτο κυβερνήτη της χώρας σε πολιτικό «εχθρό» για ορισμένους, παραβλέποντας ότι η πραγματική του πίστη ήταν στον ελληνικό λαό και στην οικοδόμηση ενός κράτους.
Δεν αφήνει περιθώρια
Η ταινία του Σμαραγδή προκαλεί γιατί δεν αφήνει περιθώρια για ψευδαισθήσεις: δείχνει τις χαμένες ευκαιρίες, την ανεπάρκεια θεσμών και την αδυναμία της χώρας να σταθεί όρθια χωρίς σοβαρούς ηγέτες.
Αλλά η αντιρωσική υστερία επισκιάζει αυτή την αυτοκριτική, μετατρέποντας την ιστορική συζήτηση σε σύγκρουση για πολιτικά στερεότυπα.
Ο «Καποδίστριας» δεν είναι απλώς ταινία.
Είναι κάτοψη της ελληνικής πραγματικότητας: των χαμένων ευκαιριών, των διαχρονικών φοβιών και, δυστυχώς, της εμμονής με εξωτερικούς «εχθρούς» αντί να κοιτάμε την ουσία των θεσμών και της ηγεσίας.
Η υστερία για τη Ρωσία αποκαλύπτει κάτι βαθύτερο: η Ελλάδα εξακολουθεί να φοβάται την αλήθεια για την ιστορία της και τον καθρέφτη που της προσφέρει ο πρώτος της κυβερνήτης, ένας παρήγορος πατέρας.
Ποια είναι η αλήθεια; Αρχικά, η Ρωσία αντιμετώπισε με επιφυλακτικότητα την Ελληνική Επανάσταση, κυρίως λόγω των δεσμεύσεων της Ιεράς Συμμαχίας.
Η στάση αυτή όμως άλλαξε ριζικά μετά τον απαγχονισμό του Ελληνορθόδοξου Πατριάρχη το 1821 και τις εκτεταμένες σφαγές του ελληνικού πληθυσμού από τους Οθωμανούς.
Η καθοριστική ναυτική επικράτηση στη Ναυμαχία του Ναυαρίνου, σε συνδυασμό με τον Ρωσοτουρκικό Πόλεμο του 1828–1829, εξανάγκασε τελικά την Οθωμανική Αυτοκρατορία να αποδεχθεί τη δημιουργία ανεξάρτητου ελληνικού κράτους - τη στιγμή μάλιστα που οι δυτικοί σύμμαχοι πίεζαν ώστε αυτό να παραμείνει υποτελές.
Παράλληλα, οι σχετικές συνθήκες ενίσχυσαν σημαντικά τη ρωσική επιρροή στα Βαλκάνια και κατοχύρωσαν δικαιώματα ελεύθερης ναυσιπλοΐας για τα ρωσικά εμπορικά πλοία, εξέλιξη που προκάλεσε έντονη δυσαρέσκεια στη Βρετανία.
Διαχρονικός στόχος των δυτικών δυνάμεων υπήρξε άλλωστε η διατήρηση της εδαφικής ακεραιότητας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας εις βάρος των ελληνικών διεκδικήσεων, καθώς φοβούνταν ότι μια ενδεχόμενη ελληνορωσική σύμπραξη θα οδηγούσε σε ρωσικό έλεγχο των Στενών των Δαρδανελλίων.
Χαρακτηριστική είναι η δήλωση του Λόρδου Πάλμερστον, Υπουργού Εξωτερικών της Βρετανικής Αυτοκρατορίας γύρω στο 1850, ο οποίος διατύπωσε με απόλυτη σαφήνεια τη βρετανική στρατηγική αντίληψη: η Ελλάδα θα ανήκε είτε στη σφαίρα επιρροής της Αγγλίας είτε της Ρωσίας — και εφόσον δεν έπρεπε σε καμία περίπτωση να περάσει στη ρωσική επιρροή, θα έπρεπε αναγκαστικά να ενταχθεί στη βρετανική.
Κάτι ανάλογο συμβαίνει και τώρα, με τον Μητσοτάκη να υποτάσσεται στη βούληση του ευρωπαϊκού ιερατείου… και να πολεμά την ταινία «Καποδίστριας» του Σμαραγδή με λύσσα…
Χαριτολογώντας θα μπορούσαμε να πούμε πως αν ο Έλληνας σκηνοθέτης είχε εξαγγείλει πως θα γυρίσει ταινία για τον Κεμάλ, μάλλον περισσότερους υποστηριχτές και πόρους θα έβρισκε στους κυβερνητικούς κόλπους – εντέλει βρήκε διέξοδο στην ελληνική Διασπορά, όπως και κάποτε η Ελληνική Επανάσταση.
Όμως, ο κόσμος την αγάπησε την ταινία, με τις εκτιμήσεις να κάνουν λόγο πως εντέλει θα κόψει πάνω από 1 εκατομμύρια εισιτήρια.
Το αυτό ισχύει και για τη Ρωσία: Ο πολύς κόσμος ξέρει, δεν είναι υπέρ εθνικού συμφέροντος ο «αντιρωσισμός»…
Chevalier Noir
www.bankingnews.gr
Είναι καθρέφτης της σημερινής Ελλάδας – και πολλοί τον φοβούνται.
Τα κοινωνικά δίκτυα γέμισαν με αντιπαραθέσεις όχι για την καλλιτεχνική αξία του έργου, αλλά για το ίδιο το πρόσωπο του πρώτου Έλληνα κυβερνήτη.
Και εκεί φάνηκε κάτι ανησυχητικό: μια έντονη, σχεδόν υστερική, αντιρωσική διάθεση, που επηρεάζει ακόμα και τη θεώρηση της ιστορίας μας.
Ο Καποδίστριας, διπλωμάτης της Ρωσικής Αυτοκρατορίας πριν γίνει κυβερνήτης της Ελλάδας, παρουσιάζεται από τους επικριτές του ως «υπηρέτης της Ρωσίας».
Τα μυθεύματα για τη Φιλική Εταιρεία και περί απόρριψης κάθε επαναστατικής μυστικής οργάνωσης τον έκαναν στόχο για όσους βλέπουν παντού ρωσική επιρροή.
Η ιστορική πραγματικότητα, ότι δηλαδή προσπαθούσε να προστατεύσει τους Έλληνες από εκδικητικές τουρκικές επιθέσεις και από διπλωματικά αδιέξοδα της εποχής, παραγκωνίζεται.
Στη θέση της έρχεται η σύγχρονη εμμονή: «ο Καποδίστριας ίσον Ρωσία», ακόμα και δύο αιώνες μετά.
Όμως, ξεχνούν όσοι κρίνουν πως ο πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδος, όταν ήρθε στη χώρα μας, διεμήνυσε στους Ρώσους πως μόνον τα συμφέροντα των Ελλήνων τον απασχολούν πλέον και ότι γι’ αυτό τον λόγο δεν επρόκειτο να λάβει μισθό, τιμής ένεκεν, από το ρωσικό κράτος.
Ξεχνούν πως, όταν δολοφονήθηκε, αναζητήθηκε δεύτερο παλτό, καθαρό από αίματα, για να ταφεί, ωστόσο δεν υπήρχε.
Τέτοιες ήταν η αυταπάρνηση και η πενία του ανδρός, που δεν είχε ούτε δεύτερο πανωφόρι.
Έγραφε ότι οι «λαοί πολεμούν για ανεξαρτησία θεμελιωμένη σε νόμους και θεσμούς και όχι σε παθητική υποταγή».
Αυτό, βέβαια, ήταν ένα πρόταγμα αντίθετο προς τις επιδιώξεις της μοναρχευομένης Ευρώπης, που κινείτο υπό τη δαμόκλειο σπάθη της Ιεράς Συμμαχίας.
Το αυτό και τώρα: μια ψευδοελίτ, που κινείται στο φέουδο του Κολωνακίου, μεταξύ σαλονιών ολιγαρχών και σαπισμένων πανεπιστημιακών εδράνων, προσπαθεί να αποδομήσει οποιαδήποτε προσπάθεια έχει να κάνει με ανθρώπους και εγχειρήματα που θα μπορούσαν να συμβάλουν στην ανάταξη των Ελλήνων.
Το αποτέλεσμα; Η ταινία δεν συζητιέται πια για την τέχνη ή την ιστορία της. Γίνεται πεδίο μάχης για την Ελλάδα του 21ου αιώνα: ποιος ηγέτης μας αξίζει, ποια εξουσία είναι ανεκτή, και κυρίως, ποια Ρωσία φοβόμαστε και γιατί.
Οι αντιρωσικοί φόβοι μετατρέπουν τον πρώτο κυβερνήτη της χώρας σε πολιτικό «εχθρό» για ορισμένους, παραβλέποντας ότι η πραγματική του πίστη ήταν στον ελληνικό λαό και στην οικοδόμηση ενός κράτους.
Δεν αφήνει περιθώρια
Η ταινία του Σμαραγδή προκαλεί γιατί δεν αφήνει περιθώρια για ψευδαισθήσεις: δείχνει τις χαμένες ευκαιρίες, την ανεπάρκεια θεσμών και την αδυναμία της χώρας να σταθεί όρθια χωρίς σοβαρούς ηγέτες.
Αλλά η αντιρωσική υστερία επισκιάζει αυτή την αυτοκριτική, μετατρέποντας την ιστορική συζήτηση σε σύγκρουση για πολιτικά στερεότυπα.
Ο «Καποδίστριας» δεν είναι απλώς ταινία.
Είναι κάτοψη της ελληνικής πραγματικότητας: των χαμένων ευκαιριών, των διαχρονικών φοβιών και, δυστυχώς, της εμμονής με εξωτερικούς «εχθρούς» αντί να κοιτάμε την ουσία των θεσμών και της ηγεσίας.
Η υστερία για τη Ρωσία αποκαλύπτει κάτι βαθύτερο: η Ελλάδα εξακολουθεί να φοβάται την αλήθεια για την ιστορία της και τον καθρέφτη που της προσφέρει ο πρώτος της κυβερνήτης, ένας παρήγορος πατέρας.
Ποια είναι η αλήθεια; Αρχικά, η Ρωσία αντιμετώπισε με επιφυλακτικότητα την Ελληνική Επανάσταση, κυρίως λόγω των δεσμεύσεων της Ιεράς Συμμαχίας.
Η στάση αυτή όμως άλλαξε ριζικά μετά τον απαγχονισμό του Ελληνορθόδοξου Πατριάρχη το 1821 και τις εκτεταμένες σφαγές του ελληνικού πληθυσμού από τους Οθωμανούς.
Η καθοριστική ναυτική επικράτηση στη Ναυμαχία του Ναυαρίνου, σε συνδυασμό με τον Ρωσοτουρκικό Πόλεμο του 1828–1829, εξανάγκασε τελικά την Οθωμανική Αυτοκρατορία να αποδεχθεί τη δημιουργία ανεξάρτητου ελληνικού κράτους - τη στιγμή μάλιστα που οι δυτικοί σύμμαχοι πίεζαν ώστε αυτό να παραμείνει υποτελές.
Παράλληλα, οι σχετικές συνθήκες ενίσχυσαν σημαντικά τη ρωσική επιρροή στα Βαλκάνια και κατοχύρωσαν δικαιώματα ελεύθερης ναυσιπλοΐας για τα ρωσικά εμπορικά πλοία, εξέλιξη που προκάλεσε έντονη δυσαρέσκεια στη Βρετανία.
Διαχρονικός στόχος των δυτικών δυνάμεων υπήρξε άλλωστε η διατήρηση της εδαφικής ακεραιότητας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας εις βάρος των ελληνικών διεκδικήσεων, καθώς φοβούνταν ότι μια ενδεχόμενη ελληνορωσική σύμπραξη θα οδηγούσε σε ρωσικό έλεγχο των Στενών των Δαρδανελλίων.
Χαρακτηριστική είναι η δήλωση του Λόρδου Πάλμερστον, Υπουργού Εξωτερικών της Βρετανικής Αυτοκρατορίας γύρω στο 1850, ο οποίος διατύπωσε με απόλυτη σαφήνεια τη βρετανική στρατηγική αντίληψη: η Ελλάδα θα ανήκε είτε στη σφαίρα επιρροής της Αγγλίας είτε της Ρωσίας — και εφόσον δεν έπρεπε σε καμία περίπτωση να περάσει στη ρωσική επιρροή, θα έπρεπε αναγκαστικά να ενταχθεί στη βρετανική.
Κάτι ανάλογο συμβαίνει και τώρα, με τον Μητσοτάκη να υποτάσσεται στη βούληση του ευρωπαϊκού ιερατείου… και να πολεμά την ταινία «Καποδίστριας» του Σμαραγδή με λύσσα…
Χαριτολογώντας θα μπορούσαμε να πούμε πως αν ο Έλληνας σκηνοθέτης είχε εξαγγείλει πως θα γυρίσει ταινία για τον Κεμάλ, μάλλον περισσότερους υποστηριχτές και πόρους θα έβρισκε στους κυβερνητικούς κόλπους – εντέλει βρήκε διέξοδο στην ελληνική Διασπορά, όπως και κάποτε η Ελληνική Επανάσταση.
Όμως, ο κόσμος την αγάπησε την ταινία, με τις εκτιμήσεις να κάνουν λόγο πως εντέλει θα κόψει πάνω από 1 εκατομμύρια εισιτήρια.
Το αυτό ισχύει και για τη Ρωσία: Ο πολύς κόσμος ξέρει, δεν είναι υπέρ εθνικού συμφέροντος ο «αντιρωσισμός»…
Chevalier Noir
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών