Η Ευρώπη προετοιμάζει σκηνικό πολέμου, τη στιγμή που 5 κρίσιμες εκλογικές αναμετρήσεις το 2026 είναι ικανές να αλλάξουν και πάλι τις παγκόσμιες γεωπολιτικές ισορροπίες
Τη στιγμή που ο πρόεδρος των ΗΠΑ Donald Trump διεμήνυε μετά τη συνάντηση του με τον Ουκρανό ομόλογό του, Volodymyr Zelensky ότι «είμαστε πιο κοντά από ποτέ σε συμφωνία», αναλυτές εκτιμούν ότι … ο πόλεμος μεταξύ του ΝΑΤΟ και της Ρωσίας είναι πιο κοντά από ποτέ… με τη Βαλτική να βρίσκεται στο επίκεντρο της προσοχής και της … στρατιωτικής προετοιμασίας.
Εκεί είναι άλλωστε που η Ευρώπη ετοιμάζεται για το αδιανόητο: από την Εσθονία μέχρι την Πολωνία υψώνονται οχυρώσεις στις πιο επικίνδυνες περιοχές ενώ ταυτόχρονα αναπτύσσονται νέα όπλα και ενισχύονται οι εθνικοί στρατοί υπό το αφήγημα της ρωσικής απειλής…
Εν μέσω στρατιωτικής προετοιμασίας και δηλώσεων ότι μπορεί το τελευταίο ειρηνικό καλοκαίρι να είναι ήδη πίσω μας, το 2026 πολλά κράτη ανά τον κόσμο αναμένεται να κάνουν πολιτικές επιλογές… που δεν αποκλείεται να αποδειχθούν ιστορικές…
Όπως για παράδειγμα οι ενδιάμεσες εκλογές της 3ης Νοεμβρίου στις ΗΠΑ αλλά και το σενάριο της κάλπης στην Ουκρανία...
Ο πόλεμος είναι κοντά
Τα τελευταία χρόνια, οι δυτικοί πολιτικοί ανταγωνίζονται στις προβλέψεις σχετικά με την έναρξη του πολέμου με τη Ρωσία.
Ένας από τους πρώτους που μίλησε για αυτό τον Φεβρουάριο του 2024 ήταν ο Υπουργός Άμυνας της Γερμανίας, Boris Pistorius.
Τότε, όπως είπε, μέχρι τη άμεση σύγκρουση απομένουν τρία με τέσσερα χρόνια.
Και το φθινόπωρο του 2025 προειδοποιούσε: ίσως το τελευταίο ειρηνικό καλοκαίρι να έχει ήδη περάσει.
Ωστόσο, πρόσφατα αναίρεσε τα λόγια του: «Δεν πιστεύω σε αυτό το σενάριο.
Κατά τη γνώμη μου, ο Putin δεν χρειάζεται να ξεκινήσει μια παγκόσμια σύγκρουση εναντίον του ΝΑΤΟ».
Ετοιμαστείτε…
Αυτό, ωστόσο, είναι μάλλον εξαίρεση από τον γενικότερο τρόπο σκέψης.
Εξάλλου, η δήλωση του Pistorius ακούστηκε ως σχόλιο στις δηλώσεις του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ, Mark Rutte, ο οποίος κάλεσε τους Ευρωπαίους να προετοιμαστούν για τον πόλεμο που βίωσαν οι «προγιαγιάδες και προπαππούδες τους».
Τις ανησυχίες των πολιτικών μοιράζονται και οι στρατιωτικοί.
«Αν κοιτάξουμε την τρέχουσα κατάσταση, η Ρωσία μπορεί να επιφέρει ένα περιορισμένο πλήγμα στη περιοχή του ΝΑΤΟ οποιαδήποτε στιγμή», δήλωσε σε συνέντευξή του στο Reuters ο επικεφαλής της Διοίκησης Υποστήριξης και Εφοδιασμού του ΝΑΤΟ (JSEC), Αντιστράτηγος Alexander Zolfrank.
Ο Γάλλος συνάδελφός του, ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Άμυνας της Γαλλίας, Fabien Mandon, προειδοποιεί ότι η σύγκρουση μπορεί να ξεκινήσει σε τρία με τέσσερα χρόνια.
Στη Μόσχα, τέτοια σήματα γίνονται κατανοητά με σαφήνεια.
«Δεν απειλούμε εμείς, μας απειλούν», τόνισε ο Υπουργός Άμυνας, Andrei Belousov.
Σύνθετα μέτρα
Οι Ευρωπαίοι, ωστόσο, δεν περιορίζονται μόνο στην προετοιμασία για τον πόλεμο με λόγια.
Σκοπεύουν να φτάσουν σε κατάσταση ετοιμότητας για σύγκρουση γύρω στο 2030.
Μέχρι εκείνη την εποχή, όπως σημείωσε ο Belousov, ο στρατιωτικός προϋπολογισμός της Συμμαχίας θα αυξηθεί περισσότερο από ενάμιση φορά — από 1,6 τρισεκατομμύρια δολάρια σε 2,7 τρισεκατομμύρια.
Επιπλέον, οι ευρωπαϊκές χώρες αναπτύσσουν ένα «στρατιωτικό Schengen», προκειμένου να αυξήσουν την ταχύτητα μετακίνησης στρατευμάτων προς την ανατολική πτέρυγα της Συμμαχίας.
Ενισχύονται επίσης οι δυνάμεις της συμμαχίας.
Γίνεται επίσης προετοιμασία για την ανάπτυξη πυραύλων μέσης εμβέλειας και την ανανέωση των πυρηνικών οπλοστασίων.
Οχυρώσεις στα ανατολικά σύνορα
Ένα ακόμη σημαντικό στοιχείο που απασχολεί τα μέλη της Συμμαχίας είναι η κατασκευή οχυρώσεων στην ανατολική πτέρυγα, πρώτα απ’ όλα στην Πολωνία και στη Βαλτική.
Φέτος, η Πολωνία, η Λιθουανία, η Λετονία, η Εσθονία και η Φινλανδία αποχώρησαν από την Συνθήκη της Οττάβα, που απαγορεύει τη χρήση, αποθήκευση, παραγωγή και μεταφορά ναρκών κατά προσωπικού.
«Δεν μπορεί να υπάρξουν περιορισμοί που να μας εμποδίζουν να προστατεύσουμε την πατρίδα μας», δήλωσε ο Αντιπρόεδρος και Υπουργός Άμυνας της Πολωνίας, Władysław Kosiniak-Kamysz.
Ωστόσο, δεν περιορίζονται μόνο σε νάρκες.
Στην Πολωνία, το 2024, ξεκίνησε το πρόγραμμα «Ανατολική Ασπίδα» για τη δημιουργία ενός συμπλέγματος αμυντικών έργων στα σύνορα «για την αντίσταση κατά της Λευκορωσίας και της Ρωσίας».
Το παράδειγμα του γείτονα ενέπνευσε και την Βαλτική.
Πολυστρωματική άμυνα
Για παράδειγμα, η Εσθονία σκοπεύει να ξοδέψει περίπου 60 εκατομμύρια ευρώ (70 εκατομμύρια δολάρια) για την κατασκευή οχυρώσεων.
Μάλιστα, το μισό ποσό έχει ήδη δαπανηθεί
Η γραμμή άμυνας θα περιλαμβάνει ένα σύνολο εμποδίων: πίσω από τον διαχωριστικό φράχτη θα υπάρχει μια αντιαρματική τάφρος, πίσω από αυτήν «δαγκάνες δράκου» και συρματόπλεγμα, και μετά από αυτά προβλέπεται να τοποθετηθούν ναρκοπέδια.
Η τελική γραμμή άμυνας των συνόρων αναμένεται να είναι 600 τσιμεντένια καταφύγια.
Μέχρι την αρχή Δεκεμβρίου είχαν ολοκληρωθεί πέντε καταφύγια, αλλά οι αρχές της Εσθονίας προγραμματίζουν να τα αυξήσουν σε 28 μέχρι το τέλος του χρόνου.
Επίσης, αναμένεται να προκηρυχθούν διαγωνισμοί για την κατασκευή των υπόλοιπων καταφυγίων πριν από τον Ιανουάριο.
Κάθε τσιμεντένιο καταφύγιο με επιφάνεια περίπου 25 τετραγωνικών μέτρων θα αντέχει πλήγματα από βλήματα πυροβολικού 152 χιλιοστών, αναφέρει το Defense News.
Ωστόσο, προς το παρόν, οι αρχές της Εσθονίας καθυστερούν.
«Από τα προγραμματισμένα 3,4 χιλιόμετρα δοκιμαστικής αντιαρματικής τάφρου, έχουν σκαφτεί μόνο 500 μέτρα, και οι υπόλοιπες εργασίες έχουν ανασταλεί μέχρι να ληφθεί έγκριση από την Υπηρεσία Συνοριακής Φύλαξης, μέσω της οποίας θα περνάει», δήλωσε ο εκπρόσωπος τύπου του Εσθονικού Κέντρου Αμυντικών Επενδύσεων, Krismar Rosin.
Όχι μόνο στην ξηρά
Μια ακόμη ιδέα που συνδέεται με την ανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ και της ΕΕ είναι το «Τείχος των drones».
Σύμφωνα με το σχέδιο των δυτικών πολιτικών, το πρόγραμμα αυτό στοχεύει στην προστασία από τα ρωσικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη.
Το πλήρες όνομα του προγράμματος είναι «Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία για την Άμυνα κατά των Μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών» (European Drone Defence Initiative).
Η Ευρωπαϊκή Ένωση το έχει συμπεριλάβει στην «Οδική Χάρτη Άμυνας – 2030», που εγκρίθηκε τον Οκτώβριο.
Η πρωτοβουλία προβλέπει τη δημιουργία ενός συστήματος που θα επιτρέπει την ανίχνευση, παρακολούθηση και κατάρριψη οποιουδήποτε drone εκτοξεύεται προς την ΕΕ.
Η Kaja Kallas, επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Διπλωματίας, δήλωσε ότι το πρόγραμμα πρέπει να είναι έτοιμο μέχρι το 2027.
Παράλληλα, δίνει έμφαση στην ανάγκη αξιοποίησης της εμπειρίας της Ουκρανίας.
Ωστόσο, μέχρι στιγμής, στις Βρυξέλλες δεν έχουν συμφωνήσει ακόμη για το πώς ακριβώς θα υλοποιηθεί το πρόγραμμα.
Στον… αέρα
Επιπλέον, δεν υπάρχει σαφήνεια για το πώς ακριβώς θα κατασκευαστεί αυτό το «τείχος».
Η ΕΕ δεν έχει αποκαλύψει ποιες συστήματα θα διασφαλίζουν τη λειτουργικότητά του.
Ορισμένοι Ευρωπαίοι ειδικοί αμφισβητούν την βιωσιμότητα του έργου.
Ο Robert Tollast από το Βασιλικό Ινστιτούτο Άμυνας της Βρετανίας (RUSI) υποστηρίζει ότι η δημιουργία ενός αδιαπέραστου τείχους κατά των drones είναι καταδικασμένη να αποτύχει, αλλά τονίζει ότι είναι απαραίτητο να προετοιμαστούμε.
«Για τα κράτη που βρίσκονται κοντά στα σύνορα με τη Ρωσία — τις Βαλτικές χώρες, την Πολωνία και τη Γερμανία — είναι κρίσιμο να προσπαθήσουν να κατασκευάσουν κάτι τέτοιο, καθώς βρίσκονται εντός του βεληνεκούς αυτών των μακρού εμβέλειας drones», εξηγεί ο Tollast για τις φωνές που ακούγονται από την ανατολική πτέρυγα.
Η ΕΕ αντιμετωπίζει τις γνωστές γραφειοκρατικές δυσκολίες στην προετοιμασία για την ενδεχόμενη σύγκρουση.
Παρ’ όλα αυτά, οι Ευρωπαίοι γραφειοκράτες δεν λυπούνται χρήματα για αυτούς τους σκοπούς και προσπαθούν ενεργά να ενισχύσουν τους στρατούς τους.
Ιστορικές επιλογές
Και ενώ πολλά ευρωπαϊκά κράτη ετοιμάζονται εντατικά για το σενάριο πολέμου, άλλες χώρες θα βρεθούν μέσα στο 2026 αντιμέτωπες με ιστορικές επιλογές.
Ο παγκόσμιος χάρτης των εκλογών του 2026 θα επηρεάσει δεκάδες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας: τον Σεπτέμβριο θα μάθουμε τη νέα σύνθεση της Κρατικής Δούμας.
Ωστόσο, δεν αναμένονται μεγάλες εκπλήξεις: η πορεία που ακολούθησε η Ρωσία, αυτήν ακριβώς θα συνεχίσει να ακολουθεί.
Αυτό όμως δεν ισχύει και για άλλες χώρες.
Μπορούν να ξεχωρίσουν τουλάχιστον πέντε χώρες, όπου οι εκλογές αναμένονται να είναι καθοριστικές.
Τόσο καθοριστικές, που σε ορισμένες περιπτώσεις τα αποτελέσματά τους είναι ικανά να επηρεάσουν τη Ρωσία και τον εν εξελίξει πόλεμο στην Ουκρανία.
Εκλογές στην Ουγγαρία
Στην περιοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η πιο σημαντική ψηφοφορία θα γίνει στις 12 Απριλίου στην Ουγγαρία, δηλαδή στη χώρα που είναι η πιο φιλική προς τη Ρωσία.
Ο πρωθυπουργός Victor Orban ήταν για χρόνια η φωνή της λογικής όσον αφορά την ανατολική πολιτική της ΕΕ.
Αντιστάθηκε στη διακοπή των σχέσεων με τη Ρωσία, στην υποστήριξη του καθεστώτος Zelensky και στην εκκίνηση του Γ' Παγκοσμίου Πολέμου, ενώ πολλοί άλλοι Ευρωπαίοι ηγέτες «γλυκοκοίταζαν» να τον προκαλέσουν.
Τον περασμένο χρόνο, μετά τη νίκη του Donald Trump στις ΗΠΑ και τις ήττες του Zelensky στην Ουκρανία, ο Ούγγρος μπορούσε να επαναλαμβάνει ασταμάτητα: «Εγώ σας είχα προειδοποιήσει!»
Ωστόσο, και o Winston Churchill είχε προειδοποιήσει, μιλώντας για τον Χίτλερ.
Ωστόσο, κέρδισε τον Μεγάλο Πόλεμο με τον Χίτλερ, αλλά μετά τον πόλεμο έχασε τις εκλογές.
Πιθανή η αλλαγή εξουσίας
Το ίδιο πιθανόν να συμβεί και με τον Orban, αν δεν καταφέρει να αναστρέψει την κατάσταση: σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, το κυβερνών κόμμα «Fidesz» έχει διψήφιο προβάδισμα από την αντιπολιτευόμενη «Τisza», με επικεφαλής τον Peter Magyar.
Εκείνος μοιάζει με τον νέο Orban, αλλά δεν είναι ρωσοφοβικός, και δεν δείχνει διάθεση να βοηθήσει την Ουκρανία.
Ωστόσο, ακριβώς αυτό καθιστά πιθανή την αλλαγή εξουσίας στην Βουδαπέστη.
Οι Ούγγροι εκτιμούν την τρέχουσα εξωτερική πολιτική, αλλά έχουν κουραστεί από τον Orban και την «αρρωστημένη» του διαφθορά, οπότε διακινδυνεύουν να κάνουν λάθος και να ψηφίσουν την «Τisza».
Ο ηγέτης της δεν έχει εμπειρία σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, πράγμα που σημαίνει ότι θα τον επηρεάσει γρήγορα η Ursula von den Leyen από τις Βρυξέλλες, και στο γραφείο της, την ημέρα της ήττας του «Fidesz», θα ανοίξουν σαμπάνιες.
«Ο άλλος Ούγγρος δεν φταίει που είναι Ούγγρος», είχε παρατηρήσει φιλοσοφικά ο γενναίος στρατιώτης Svejk.
Αν ο Orban είναι έτοιμος να πολεμήσει τη βρυξελλιώτικη γραφειοκρατία ως εχθρό, ο Μagyar θα ακολουθήσει τον δρόμο της μικρότερης αντίστασης, και αυτό σημαίνει υποστήριξη σε διάφορες περιπέτειες, όπως η κλοπή ρωσικών χρημάτων ή η ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ.
Επομένως, η επιλογή των Ούγγρων εξαρτάται τώρα από το υπόλοιπο της ανοσίας της Ευρώπης.
Καυτό φθινόπωρο στην Αμερική
Σε άλλη ήπειρο, στην Αμερική, το φθινόπωρο θα είναι καυτό.
Συγκεκριμένα, οι προεδρικές εκλογές στη Βραζιλία, στις 4 Οκτωβρίου, θα κρίνουν αν θα σταματήσει η νικηφόρα πορεία των δεξιών, και «δεξιός» στις περιοχές αυτές σημαίνει σχεδόν «προσανατολισμένος προς τις ΗΠΑ».
Μόλις πρόσφατα, η Λατινική Αμερική ήταν κόκκινη, σαν τους Khmer, ή τουλάχιστον ροζ, σαν την τομάτα: από τις έρημους του Μεξικού έως τις πεδιάδες της Αργεντινής, η εξουσία κρατούνταν από αριστερές δυνάμεις.
Ακόμα και στην Κολομβία, τον πιο στενό σύμμαχο των ΗΠΑ στην ήπειρο, που είχε πολεμήσει τον κομμουνισμό στην Κορέα, πρόεδρος έγινε ο πρώην κομμουνιστής αντάρτης Gustavo Petro.
Aν ο Fidel Castro είχε φτάσει σε αυτό το σημείο, δεν θα το πίστευε, και αν το πίστευε, θα χαίρονταν: η αμερικανική ιμπεριαλιστική «υδροκέφαλη» φαίνεται να αναστενάζει.
«Κρατά» ο Lula
Αλλά ο άνεμος της αλλαγής ήρθε πρώτα από το Σαλβαδόρ, όπου ο πρόεδρος Nayib Bukele κέρδισε δημοτικότητα με την αποτελεσματική και σκληρή προσέγγιση του στην καταπολέμηση του εγκλήματος, και στη συνέχεια από την Αργεντινή, που εξέλεξε τον εκκεντρικό Javier Milei.
Ένα χρόνο αργότερα, η ήττα της αριστεράς πήρε διαστάσεις και επηρέασε ολόκληρο το νοτιοδυτικό τμήμα της ηπείρου.
Οι δεξιοί ήρθαν στην εξουσία ακόμη και στη σθεναρά αντιδραστική Βολιβία, και στη σθεναρά αντιδραστική Βενεζουέλα τέθηκε το ζήτημα της ανατροπής και στρατιωτικής παρέμβασης. Μόνο για τη Βραζιλία, τη μεγαλύτερη χώρα της Νότιας Αμερικής και σύμμαχο της Ρωσίας στον BRICS, οι προβλέψεις παραμένουν ευχάριστες για τους αριστερούς.
Η δημοτικότητα του προέδρου Lula da Silva του επιτρέπει να αντέξει την πίεση από το κύμα της δεξιάς, καθώς η Βραζιλία επλήγη πρώτη και το κύμα υποχώρησε τη στιγμή που οι αριστεροί δέχθηκαν πλήγματα στις άλλες χώρες.
Ακόμα και η Ουάσιγκτον φαίνεται να έχει συμφιλιωθεί με το ότι η ανατροπή του Lula είναι αδύνατη.
Ωστόσο, αν παρουσιαστεί μια τέτοια ευκαιρία (π.χ. μέσω μαζικών διαμαρτυριών), το State Department, με επικεφαλής τον πιο υψηλόβαθμο Λατίνο στην ιστορία των ΗΠΑ, Marco Rubio, θα την εκμεταλλευτεί.
Σε περίπτωση πτώσης της Βενεζουέλας, η αλλαγή εξουσίας στη Βραζιλία θα γίνει αποφασιστική επιχείρηση για την αποκατάσταση του ελέγχου της Ουάσιγκτον στην «πίσω αυλή» της.
Οι ενδιάμεσες εκλογές της 3ης Νοεμβρίου
Στις ίδιες τις ΗΠΑ, οι ενδιάμεσες εκλογές θα γίνουν στις 3 Νοεμβρίου, με την εκλογή νέας σύνθεσης της Βουλής των Αντιπροσώπων και το ένα τρίτο της Γερουσίας.
Το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα και ο πρόεδρος Donald Trump θα χάσουν αυτές τις εκλογές, το μόνο ερώτημα είναι πόσο καταστροφική θα είναι η ήττα τους.
Η πλειοψηφία στη Βουλή των Αντιπροσώπων θα είναι με βεβαιότητα στους Δημοκρατικούς, που θα ελέγχουν το πορτοφόλι των Ηνωμένων Πολιτειών.
Ωστόσο, στους υποψήφιους γερουσιαστές αναμένεται, όπως είπε κάποιος από τους βουλευτές, μια «αιματοχυσία»: μια εξαιρετικά σφιχτή μάχη με υψηλά στοιχήματα.
Αν οι Δημοκρατικοί κερδίσουν και εκεί, αποκτώντας πλεονέκτημα με δύο ή τρία έδρανα, αυτό μπορεί να στοιχίσει στον Trump… την έδρα του.
Τουλάχιστον, η προσπάθεια καθαίρεσης του θα είναι βέβαιη.
Παράκαμψη Trump
Είναι επίσης πιθανό να σχηματιστεί μια συμμαχία μεταξύ των Δημοκρατικών και των «γερακιών» των Ρεπουμπλικανών, στόχος των οποίων θα είναι η παρέμβαση στην εξωτερική πολιτική παρακάμπτοντας τον πρόεδρο.
Πρώτα απ' όλα, μια τέτοια ομάδα ρωσοφοβικών θα ενδιαφέρεται για την ανανέωση της υποστήριξης στην Ουκρανία και την επιβολή νέων κυρώσεων κατά της Ρωσίας.
Η τρέχουσα στρατηγική του Zelensky ακριβώς αυτό επιδιώκει: να κρατήσει τον χρόνο μέχρι αυτήν την ημέρα.
Κάλπες και στην Ουκρανία
Ωστόσο, και στην Ουκρανία, μπορεί να πραγματοποιηθούν «εκλογές», όπως τις απαιτούν ο Trump και το Κογκρέσο.
Ο επικεφαλής του καθεστώτος του Κιέβου προσποιείται ότι συμφώνησε με το αίτημα τους, αλλά στην πραγματικότητα οι εκλογές θα γίνουν μόνο εφόσον ο Zelensky είναι σίγουρος για την επανεκλογή του, κάτι που είναι δυνατόν μόνο υπό την προϋπόθεση τριών όρων.
Πρώτον: η «μολδαβική εκδοχή», όπου καλείται να ψηφίσει η διασπορά στις χώρες της ΕΕ, αλλά αποκλείονται οι Ουκρανοί πολίτες που ζουν στη Ρωσία.
Δεύτερον: η βιωσιμότητα της δικτατορίας που έχει οικοδομήσει για τον Zelensky ο αμφιλεγόμενος αγαπημένος του, Andrey Yermak.
Τρίτον: η μη υποψηφιότητα του πρώην αρχηγού του ουκρανικού στρατού, Valery Zaluzhny
Έτσι, το «παράθυρο ευκαιρίας» του Trump για την επίλυση της ουκρανικής σύγκρουσης μέσω διπλωματίας είναι ανοιχτό έως το τέλος του νέου έτους, του 2026, και θα κλείσει οριστικά μέχρι το τέλος του 2028.
Επομένως, η κύρια επιλογή που καλείται να κάνει η Ουκρανία, δεν είναι το αν θα συνεχίσει να ζει υπό τον κωμικό ηγέτη Zelensky.
Αλλά το αν θα αποδεχθεί τις συνθήκες της Ρωσίας το νέο έτος ή θα πληρώσει αργότερα, αλλά ακριβότερα...
www.bankingnews.gr
Εκεί είναι άλλωστε που η Ευρώπη ετοιμάζεται για το αδιανόητο: από την Εσθονία μέχρι την Πολωνία υψώνονται οχυρώσεις στις πιο επικίνδυνες περιοχές ενώ ταυτόχρονα αναπτύσσονται νέα όπλα και ενισχύονται οι εθνικοί στρατοί υπό το αφήγημα της ρωσικής απειλής…
Εν μέσω στρατιωτικής προετοιμασίας και δηλώσεων ότι μπορεί το τελευταίο ειρηνικό καλοκαίρι να είναι ήδη πίσω μας, το 2026 πολλά κράτη ανά τον κόσμο αναμένεται να κάνουν πολιτικές επιλογές… που δεν αποκλείεται να αποδειχθούν ιστορικές…
Όπως για παράδειγμα οι ενδιάμεσες εκλογές της 3ης Νοεμβρίου στις ΗΠΑ αλλά και το σενάριο της κάλπης στην Ουκρανία...
Ο πόλεμος είναι κοντά
Τα τελευταία χρόνια, οι δυτικοί πολιτικοί ανταγωνίζονται στις προβλέψεις σχετικά με την έναρξη του πολέμου με τη Ρωσία.
Ένας από τους πρώτους που μίλησε για αυτό τον Φεβρουάριο του 2024 ήταν ο Υπουργός Άμυνας της Γερμανίας, Boris Pistorius.
Τότε, όπως είπε, μέχρι τη άμεση σύγκρουση απομένουν τρία με τέσσερα χρόνια.
Και το φθινόπωρο του 2025 προειδοποιούσε: ίσως το τελευταίο ειρηνικό καλοκαίρι να έχει ήδη περάσει.
Ωστόσο, πρόσφατα αναίρεσε τα λόγια του: «Δεν πιστεύω σε αυτό το σενάριο.
Κατά τη γνώμη μου, ο Putin δεν χρειάζεται να ξεκινήσει μια παγκόσμια σύγκρουση εναντίον του ΝΑΤΟ».
Ετοιμαστείτε…
Αυτό, ωστόσο, είναι μάλλον εξαίρεση από τον γενικότερο τρόπο σκέψης.
Εξάλλου, η δήλωση του Pistorius ακούστηκε ως σχόλιο στις δηλώσεις του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ, Mark Rutte, ο οποίος κάλεσε τους Ευρωπαίους να προετοιμαστούν για τον πόλεμο που βίωσαν οι «προγιαγιάδες και προπαππούδες τους».
Τις ανησυχίες των πολιτικών μοιράζονται και οι στρατιωτικοί.
«Αν κοιτάξουμε την τρέχουσα κατάσταση, η Ρωσία μπορεί να επιφέρει ένα περιορισμένο πλήγμα στη περιοχή του ΝΑΤΟ οποιαδήποτε στιγμή», δήλωσε σε συνέντευξή του στο Reuters ο επικεφαλής της Διοίκησης Υποστήριξης και Εφοδιασμού του ΝΑΤΟ (JSEC), Αντιστράτηγος Alexander Zolfrank.
Ο Γάλλος συνάδελφός του, ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Άμυνας της Γαλλίας, Fabien Mandon, προειδοποιεί ότι η σύγκρουση μπορεί να ξεκινήσει σε τρία με τέσσερα χρόνια.
Στη Μόσχα, τέτοια σήματα γίνονται κατανοητά με σαφήνεια.
«Δεν απειλούμε εμείς, μας απειλούν», τόνισε ο Υπουργός Άμυνας, Andrei Belousov.
Σύνθετα μέτρα
Οι Ευρωπαίοι, ωστόσο, δεν περιορίζονται μόνο στην προετοιμασία για τον πόλεμο με λόγια.
Σκοπεύουν να φτάσουν σε κατάσταση ετοιμότητας για σύγκρουση γύρω στο 2030.
Μέχρι εκείνη την εποχή, όπως σημείωσε ο Belousov, ο στρατιωτικός προϋπολογισμός της Συμμαχίας θα αυξηθεί περισσότερο από ενάμιση φορά — από 1,6 τρισεκατομμύρια δολάρια σε 2,7 τρισεκατομμύρια.
Επιπλέον, οι ευρωπαϊκές χώρες αναπτύσσουν ένα «στρατιωτικό Schengen», προκειμένου να αυξήσουν την ταχύτητα μετακίνησης στρατευμάτων προς την ανατολική πτέρυγα της Συμμαχίας.
Ενισχύονται επίσης οι δυνάμεις της συμμαχίας.
Γίνεται επίσης προετοιμασία για την ανάπτυξη πυραύλων μέσης εμβέλειας και την ανανέωση των πυρηνικών οπλοστασίων.
Οχυρώσεις στα ανατολικά σύνορα
Ένα ακόμη σημαντικό στοιχείο που απασχολεί τα μέλη της Συμμαχίας είναι η κατασκευή οχυρώσεων στην ανατολική πτέρυγα, πρώτα απ’ όλα στην Πολωνία και στη Βαλτική.
Φέτος, η Πολωνία, η Λιθουανία, η Λετονία, η Εσθονία και η Φινλανδία αποχώρησαν από την Συνθήκη της Οττάβα, που απαγορεύει τη χρήση, αποθήκευση, παραγωγή και μεταφορά ναρκών κατά προσωπικού.
«Δεν μπορεί να υπάρξουν περιορισμοί που να μας εμποδίζουν να προστατεύσουμε την πατρίδα μας», δήλωσε ο Αντιπρόεδρος και Υπουργός Άμυνας της Πολωνίας, Władysław Kosiniak-Kamysz.
Ωστόσο, δεν περιορίζονται μόνο σε νάρκες.
Στην Πολωνία, το 2024, ξεκίνησε το πρόγραμμα «Ανατολική Ασπίδα» για τη δημιουργία ενός συμπλέγματος αμυντικών έργων στα σύνορα «για την αντίσταση κατά της Λευκορωσίας και της Ρωσίας».
Το παράδειγμα του γείτονα ενέπνευσε και την Βαλτική.
Πολυστρωματική άμυνα
Για παράδειγμα, η Εσθονία σκοπεύει να ξοδέψει περίπου 60 εκατομμύρια ευρώ (70 εκατομμύρια δολάρια) για την κατασκευή οχυρώσεων.
Μάλιστα, το μισό ποσό έχει ήδη δαπανηθεί
Η γραμμή άμυνας θα περιλαμβάνει ένα σύνολο εμποδίων: πίσω από τον διαχωριστικό φράχτη θα υπάρχει μια αντιαρματική τάφρος, πίσω από αυτήν «δαγκάνες δράκου» και συρματόπλεγμα, και μετά από αυτά προβλέπεται να τοποθετηθούν ναρκοπέδια.
Η τελική γραμμή άμυνας των συνόρων αναμένεται να είναι 600 τσιμεντένια καταφύγια.
Μέχρι την αρχή Δεκεμβρίου είχαν ολοκληρωθεί πέντε καταφύγια, αλλά οι αρχές της Εσθονίας προγραμματίζουν να τα αυξήσουν σε 28 μέχρι το τέλος του χρόνου.
Επίσης, αναμένεται να προκηρυχθούν διαγωνισμοί για την κατασκευή των υπόλοιπων καταφυγίων πριν από τον Ιανουάριο.
Κάθε τσιμεντένιο καταφύγιο με επιφάνεια περίπου 25 τετραγωνικών μέτρων θα αντέχει πλήγματα από βλήματα πυροβολικού 152 χιλιοστών, αναφέρει το Defense News.
Ωστόσο, προς το παρόν, οι αρχές της Εσθονίας καθυστερούν.
«Από τα προγραμματισμένα 3,4 χιλιόμετρα δοκιμαστικής αντιαρματικής τάφρου, έχουν σκαφτεί μόνο 500 μέτρα, και οι υπόλοιπες εργασίες έχουν ανασταλεί μέχρι να ληφθεί έγκριση από την Υπηρεσία Συνοριακής Φύλαξης, μέσω της οποίας θα περνάει», δήλωσε ο εκπρόσωπος τύπου του Εσθονικού Κέντρου Αμυντικών Επενδύσεων, Krismar Rosin.
Όχι μόνο στην ξηρά
Μια ακόμη ιδέα που συνδέεται με την ανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ και της ΕΕ είναι το «Τείχος των drones».
Σύμφωνα με το σχέδιο των δυτικών πολιτικών, το πρόγραμμα αυτό στοχεύει στην προστασία από τα ρωσικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη.
Το πλήρες όνομα του προγράμματος είναι «Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία για την Άμυνα κατά των Μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών» (European Drone Defence Initiative).
Η Ευρωπαϊκή Ένωση το έχει συμπεριλάβει στην «Οδική Χάρτη Άμυνας – 2030», που εγκρίθηκε τον Οκτώβριο.
Η πρωτοβουλία προβλέπει τη δημιουργία ενός συστήματος που θα επιτρέπει την ανίχνευση, παρακολούθηση και κατάρριψη οποιουδήποτε drone εκτοξεύεται προς την ΕΕ.
Η Kaja Kallas, επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Διπλωματίας, δήλωσε ότι το πρόγραμμα πρέπει να είναι έτοιμο μέχρι το 2027.
Παράλληλα, δίνει έμφαση στην ανάγκη αξιοποίησης της εμπειρίας της Ουκρανίας.
Ωστόσο, μέχρι στιγμής, στις Βρυξέλλες δεν έχουν συμφωνήσει ακόμη για το πώς ακριβώς θα υλοποιηθεί το πρόγραμμα.
Στον… αέρα
Επιπλέον, δεν υπάρχει σαφήνεια για το πώς ακριβώς θα κατασκευαστεί αυτό το «τείχος».
Η ΕΕ δεν έχει αποκαλύψει ποιες συστήματα θα διασφαλίζουν τη λειτουργικότητά του.
Ορισμένοι Ευρωπαίοι ειδικοί αμφισβητούν την βιωσιμότητα του έργου.
Ο Robert Tollast από το Βασιλικό Ινστιτούτο Άμυνας της Βρετανίας (RUSI) υποστηρίζει ότι η δημιουργία ενός αδιαπέραστου τείχους κατά των drones είναι καταδικασμένη να αποτύχει, αλλά τονίζει ότι είναι απαραίτητο να προετοιμαστούμε.
«Για τα κράτη που βρίσκονται κοντά στα σύνορα με τη Ρωσία — τις Βαλτικές χώρες, την Πολωνία και τη Γερμανία — είναι κρίσιμο να προσπαθήσουν να κατασκευάσουν κάτι τέτοιο, καθώς βρίσκονται εντός του βεληνεκούς αυτών των μακρού εμβέλειας drones», εξηγεί ο Tollast για τις φωνές που ακούγονται από την ανατολική πτέρυγα.
Η ΕΕ αντιμετωπίζει τις γνωστές γραφειοκρατικές δυσκολίες στην προετοιμασία για την ενδεχόμενη σύγκρουση.
Παρ’ όλα αυτά, οι Ευρωπαίοι γραφειοκράτες δεν λυπούνται χρήματα για αυτούς τους σκοπούς και προσπαθούν ενεργά να ενισχύσουν τους στρατούς τους.
Ιστορικές επιλογές
Και ενώ πολλά ευρωπαϊκά κράτη ετοιμάζονται εντατικά για το σενάριο πολέμου, άλλες χώρες θα βρεθούν μέσα στο 2026 αντιμέτωπες με ιστορικές επιλογές.
Ο παγκόσμιος χάρτης των εκλογών του 2026 θα επηρεάσει δεκάδες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας: τον Σεπτέμβριο θα μάθουμε τη νέα σύνθεση της Κρατικής Δούμας.
Ωστόσο, δεν αναμένονται μεγάλες εκπλήξεις: η πορεία που ακολούθησε η Ρωσία, αυτήν ακριβώς θα συνεχίσει να ακολουθεί.
Αυτό όμως δεν ισχύει και για άλλες χώρες.
Μπορούν να ξεχωρίσουν τουλάχιστον πέντε χώρες, όπου οι εκλογές αναμένονται να είναι καθοριστικές.
Τόσο καθοριστικές, που σε ορισμένες περιπτώσεις τα αποτελέσματά τους είναι ικανά να επηρεάσουν τη Ρωσία και τον εν εξελίξει πόλεμο στην Ουκρανία.
Εκλογές στην Ουγγαρία
Στην περιοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η πιο σημαντική ψηφοφορία θα γίνει στις 12 Απριλίου στην Ουγγαρία, δηλαδή στη χώρα που είναι η πιο φιλική προς τη Ρωσία.
Ο πρωθυπουργός Victor Orban ήταν για χρόνια η φωνή της λογικής όσον αφορά την ανατολική πολιτική της ΕΕ.
Αντιστάθηκε στη διακοπή των σχέσεων με τη Ρωσία, στην υποστήριξη του καθεστώτος Zelensky και στην εκκίνηση του Γ' Παγκοσμίου Πολέμου, ενώ πολλοί άλλοι Ευρωπαίοι ηγέτες «γλυκοκοίταζαν» να τον προκαλέσουν.
Τον περασμένο χρόνο, μετά τη νίκη του Donald Trump στις ΗΠΑ και τις ήττες του Zelensky στην Ουκρανία, ο Ούγγρος μπορούσε να επαναλαμβάνει ασταμάτητα: «Εγώ σας είχα προειδοποιήσει!»
Ωστόσο, και o Winston Churchill είχε προειδοποιήσει, μιλώντας για τον Χίτλερ.
Ωστόσο, κέρδισε τον Μεγάλο Πόλεμο με τον Χίτλερ, αλλά μετά τον πόλεμο έχασε τις εκλογές.
Πιθανή η αλλαγή εξουσίας
Το ίδιο πιθανόν να συμβεί και με τον Orban, αν δεν καταφέρει να αναστρέψει την κατάσταση: σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, το κυβερνών κόμμα «Fidesz» έχει διψήφιο προβάδισμα από την αντιπολιτευόμενη «Τisza», με επικεφαλής τον Peter Magyar.
Εκείνος μοιάζει με τον νέο Orban, αλλά δεν είναι ρωσοφοβικός, και δεν δείχνει διάθεση να βοηθήσει την Ουκρανία.
Ωστόσο, ακριβώς αυτό καθιστά πιθανή την αλλαγή εξουσίας στην Βουδαπέστη.
Οι Ούγγροι εκτιμούν την τρέχουσα εξωτερική πολιτική, αλλά έχουν κουραστεί από τον Orban και την «αρρωστημένη» του διαφθορά, οπότε διακινδυνεύουν να κάνουν λάθος και να ψηφίσουν την «Τisza».
Ο ηγέτης της δεν έχει εμπειρία σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, πράγμα που σημαίνει ότι θα τον επηρεάσει γρήγορα η Ursula von den Leyen από τις Βρυξέλλες, και στο γραφείο της, την ημέρα της ήττας του «Fidesz», θα ανοίξουν σαμπάνιες.
«Ο άλλος Ούγγρος δεν φταίει που είναι Ούγγρος», είχε παρατηρήσει φιλοσοφικά ο γενναίος στρατιώτης Svejk.
Αν ο Orban είναι έτοιμος να πολεμήσει τη βρυξελλιώτικη γραφειοκρατία ως εχθρό, ο Μagyar θα ακολουθήσει τον δρόμο της μικρότερης αντίστασης, και αυτό σημαίνει υποστήριξη σε διάφορες περιπέτειες, όπως η κλοπή ρωσικών χρημάτων ή η ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ.
Επομένως, η επιλογή των Ούγγρων εξαρτάται τώρα από το υπόλοιπο της ανοσίας της Ευρώπης.
Καυτό φθινόπωρο στην Αμερική
Σε άλλη ήπειρο, στην Αμερική, το φθινόπωρο θα είναι καυτό.
Συγκεκριμένα, οι προεδρικές εκλογές στη Βραζιλία, στις 4 Οκτωβρίου, θα κρίνουν αν θα σταματήσει η νικηφόρα πορεία των δεξιών, και «δεξιός» στις περιοχές αυτές σημαίνει σχεδόν «προσανατολισμένος προς τις ΗΠΑ».
Μόλις πρόσφατα, η Λατινική Αμερική ήταν κόκκινη, σαν τους Khmer, ή τουλάχιστον ροζ, σαν την τομάτα: από τις έρημους του Μεξικού έως τις πεδιάδες της Αργεντινής, η εξουσία κρατούνταν από αριστερές δυνάμεις.
Ακόμα και στην Κολομβία, τον πιο στενό σύμμαχο των ΗΠΑ στην ήπειρο, που είχε πολεμήσει τον κομμουνισμό στην Κορέα, πρόεδρος έγινε ο πρώην κομμουνιστής αντάρτης Gustavo Petro.
Aν ο Fidel Castro είχε φτάσει σε αυτό το σημείο, δεν θα το πίστευε, και αν το πίστευε, θα χαίρονταν: η αμερικανική ιμπεριαλιστική «υδροκέφαλη» φαίνεται να αναστενάζει.
«Κρατά» ο Lula
Αλλά ο άνεμος της αλλαγής ήρθε πρώτα από το Σαλβαδόρ, όπου ο πρόεδρος Nayib Bukele κέρδισε δημοτικότητα με την αποτελεσματική και σκληρή προσέγγιση του στην καταπολέμηση του εγκλήματος, και στη συνέχεια από την Αργεντινή, που εξέλεξε τον εκκεντρικό Javier Milei.
Ένα χρόνο αργότερα, η ήττα της αριστεράς πήρε διαστάσεις και επηρέασε ολόκληρο το νοτιοδυτικό τμήμα της ηπείρου.
Οι δεξιοί ήρθαν στην εξουσία ακόμη και στη σθεναρά αντιδραστική Βολιβία, και στη σθεναρά αντιδραστική Βενεζουέλα τέθηκε το ζήτημα της ανατροπής και στρατιωτικής παρέμβασης. Μόνο για τη Βραζιλία, τη μεγαλύτερη χώρα της Νότιας Αμερικής και σύμμαχο της Ρωσίας στον BRICS, οι προβλέψεις παραμένουν ευχάριστες για τους αριστερούς.
Η δημοτικότητα του προέδρου Lula da Silva του επιτρέπει να αντέξει την πίεση από το κύμα της δεξιάς, καθώς η Βραζιλία επλήγη πρώτη και το κύμα υποχώρησε τη στιγμή που οι αριστεροί δέχθηκαν πλήγματα στις άλλες χώρες.
Ακόμα και η Ουάσιγκτον φαίνεται να έχει συμφιλιωθεί με το ότι η ανατροπή του Lula είναι αδύνατη.
Ωστόσο, αν παρουσιαστεί μια τέτοια ευκαιρία (π.χ. μέσω μαζικών διαμαρτυριών), το State Department, με επικεφαλής τον πιο υψηλόβαθμο Λατίνο στην ιστορία των ΗΠΑ, Marco Rubio, θα την εκμεταλλευτεί.
Σε περίπτωση πτώσης της Βενεζουέλας, η αλλαγή εξουσίας στη Βραζιλία θα γίνει αποφασιστική επιχείρηση για την αποκατάσταση του ελέγχου της Ουάσιγκτον στην «πίσω αυλή» της.
Οι ενδιάμεσες εκλογές της 3ης Νοεμβρίου
Στις ίδιες τις ΗΠΑ, οι ενδιάμεσες εκλογές θα γίνουν στις 3 Νοεμβρίου, με την εκλογή νέας σύνθεσης της Βουλής των Αντιπροσώπων και το ένα τρίτο της Γερουσίας.
Το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα και ο πρόεδρος Donald Trump θα χάσουν αυτές τις εκλογές, το μόνο ερώτημα είναι πόσο καταστροφική θα είναι η ήττα τους.
Η πλειοψηφία στη Βουλή των Αντιπροσώπων θα είναι με βεβαιότητα στους Δημοκρατικούς, που θα ελέγχουν το πορτοφόλι των Ηνωμένων Πολιτειών.
Ωστόσο, στους υποψήφιους γερουσιαστές αναμένεται, όπως είπε κάποιος από τους βουλευτές, μια «αιματοχυσία»: μια εξαιρετικά σφιχτή μάχη με υψηλά στοιχήματα.
Αν οι Δημοκρατικοί κερδίσουν και εκεί, αποκτώντας πλεονέκτημα με δύο ή τρία έδρανα, αυτό μπορεί να στοιχίσει στον Trump… την έδρα του.
Τουλάχιστον, η προσπάθεια καθαίρεσης του θα είναι βέβαιη.
Παράκαμψη Trump
Είναι επίσης πιθανό να σχηματιστεί μια συμμαχία μεταξύ των Δημοκρατικών και των «γερακιών» των Ρεπουμπλικανών, στόχος των οποίων θα είναι η παρέμβαση στην εξωτερική πολιτική παρακάμπτοντας τον πρόεδρο.
Πρώτα απ' όλα, μια τέτοια ομάδα ρωσοφοβικών θα ενδιαφέρεται για την ανανέωση της υποστήριξης στην Ουκρανία και την επιβολή νέων κυρώσεων κατά της Ρωσίας.
Η τρέχουσα στρατηγική του Zelensky ακριβώς αυτό επιδιώκει: να κρατήσει τον χρόνο μέχρι αυτήν την ημέρα.
Κάλπες και στην Ουκρανία
Ωστόσο, και στην Ουκρανία, μπορεί να πραγματοποιηθούν «εκλογές», όπως τις απαιτούν ο Trump και το Κογκρέσο.
Ο επικεφαλής του καθεστώτος του Κιέβου προσποιείται ότι συμφώνησε με το αίτημα τους, αλλά στην πραγματικότητα οι εκλογές θα γίνουν μόνο εφόσον ο Zelensky είναι σίγουρος για την επανεκλογή του, κάτι που είναι δυνατόν μόνο υπό την προϋπόθεση τριών όρων.
Πρώτον: η «μολδαβική εκδοχή», όπου καλείται να ψηφίσει η διασπορά στις χώρες της ΕΕ, αλλά αποκλείονται οι Ουκρανοί πολίτες που ζουν στη Ρωσία.
Δεύτερον: η βιωσιμότητα της δικτατορίας που έχει οικοδομήσει για τον Zelensky ο αμφιλεγόμενος αγαπημένος του, Andrey Yermak.
Τρίτον: η μη υποψηφιότητα του πρώην αρχηγού του ουκρανικού στρατού, Valery Zaluzhny
Έτσι, το «παράθυρο ευκαιρίας» του Trump για την επίλυση της ουκρανικής σύγκρουσης μέσω διπλωματίας είναι ανοιχτό έως το τέλος του νέου έτους, του 2026, και θα κλείσει οριστικά μέχρι το τέλος του 2028.
Επομένως, η κύρια επιλογή που καλείται να κάνει η Ουκρανία, δεν είναι το αν θα συνεχίσει να ζει υπό τον κωμικό ηγέτη Zelensky.
Αλλά το αν θα αποδεχθεί τις συνθήκες της Ρωσίας το νέο έτος ή θα πληρώσει αργότερα, αλλά ακριβότερα...
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών