Ο Erdogan είχε παρουσιάσει στον τουρκικό λαό ένα μεγαλεπήβολο όραμα για την ηγεσία της Τουρκίας στη Μέση Ανατολή, αλλά αυτό το όραμα άρχιζε να σκιάζεται από αμφιβολίες
Όταν ο Τούρκος πρόεδρος, Recep Tayyip Erdogan επισκέφθηκε τον Λευκό Οίκο στα τέλη Σεπτεμβρίου 2025, χρειαζόταν οπωσδήποτε να βγει από αυτή την επίσκεψη με έναν σημαντικό θρίαμβο.
Ο Erdogan είχε παρουσιάσει στον τουρκικό λαό ένα μεγαλεπήβολο όραμα για την ηγεσία της Τουρκίας στη Μέση Ανατολή, αλλά αυτό το όραμα άρχιζε να σκιάζεται από αμφιβολίες.
Οι εσωτερικές αντιπαραθέσεις και τα οικονομικά προβλήματα απαιτούσαν συνεχώς την προσοχή του Erdogan και κινδύνευαν να αμαυρώσουν την κληρονομιά του μετά από 23 χρόνια στην εξουσία.
Η επιτυχία των τουρκικών υποστηριζόμενων αντιπολιτευτικών δυνάμεων στην ανατροπή του καθεστώτος του Bashar al Assad στη Συρία τον Δεκέμβριο της προηγούμενης χρονιάς φαινόταν να προσφέρει μία χρυσή ευκαιρία για την επέκταση της τουρκικής επιρροής, αλλά γρήγορα έγινε σαφές ότι το επικό έργο της ανασυγκρότησης της Συρίας ήταν πέρα από τις δυνατότητες της Τουρκίας να το επιτύχει μόνη της.
Φαινόταν ότι η εμπλοκή με τον Αμερικανό πρόεδρο Donald Trump θα μπορούσε να προσφέρει την ώθηση που χρειαζόταν ο Erdogan.
Παρά τις πρόσφατες διαφωνίες μεταξύ Άγκυρας και Ουάσινγκτον, περιλαμβανομένων των αγορών τουρκικών πυραυλικών συστημάτων από τη Ρωσία και των επανειλημμένων στρατιωτικών επιθέσεων στη Συρία, ο Trump έβλεπε στον Erdogan έναν εταίρο που θα μπορούσε να βοηθήσει στην αποκατάσταση της σταθερότητας στη Μέση Ανατολή.
Η Τουρκία είχε επιρροή πάνω στη Hamas, κάτι που θα μπορούσε να αποδειχθεί χρήσιμο στις διαπραγματεύσεις για την κατάπαυση του πυρός με το Ισραήλ, και η Τουρκία μπορούσε να υποστηρίξει τις προσπάθειες για ειρηνευτική αποστολή και ανασυγκρότηση στη Γάζα και την Ουκρανία.
Ο Trump σε αντίθεση με τους προκατόχους του, έδειχνε να θαυμάζει το είδος της πυγμής που πρεσβεύει ο Erdogan και την ικανότητά του για γεωπολιτικό ισοζύγιο, αποκαλώντας τον επανειλημμένα «φίλο» και «πολύ ισχυρό ηγέτη».
Από την πλευρά τους, οι Tούρκοι αξιωματούχοι ελπίζανε ότι μια ανανεωμένη συνεργασία με τον «συναλλακτικό» Trump θα μπορούσε να βοηθήσει την Τουρκία να ανεβάσει το προφίλ της στη Μέση Ανατολή.
Ο Erdogan και η στρατηγική του για την Τουρκία - Επιθυμία για ηγεσία στην Ανατολική Μεσόγειο
Η γεωπολιτική στρατηγική του Erdogan βασίζεται σε μια απλή αλλά φιλόδοξη ιδέα: η Τουρκία δεν είναι απλώς μια περιφερειακή δύναμη, αλλά προορίζεται να ηγηθεί της ευρύτερης Μέσης Ανατολής.
Λίγες ημέρες μετά την πτώση του Assad ο Erdogan δήλωσε ότι «η Τουρκία είναι μεγαλύτερη από την Τουρκία» και ότι «ως έθνος, δεν μπορούμε να περιορίσουμε το όραμά μας στα 782.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα (σ.σ. έκταση τουρκικού κράτους».
Τόνισε ότι η Τουρκία «δεν μπορεί να ξεφύγει από τη μοίρα της» και επανέλαβε τη σημασία της τουρκικής ηγεσίας στη Μέση Ανατολή και πέρα από αυτήν. Ανεξαρτήτως της αλήθειας ή του μύθου πίσω από αυτές τις δηλώσεις, το γεγονός παραμένει ότι ο Erdogan έχει προσπαθήσει να επαναφέρει την Τουρκία ως τη δύναμη εκείνη που μπορεί να επαναφέρει την «χρυσή εποχή» της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και να προσφέρει ένα μοντέλο ηγεσίας στην περιοχή.
Η επιρροή της Τουρκίας στην περιοχή, υπό την ηγεσία του Ερντογάν, έχει όντως επεκταθεί, με τη χώρα να προβάλλει στρατιωτική δύναμη σε περιοχές όπως ο Καύκασος, η Λιβύη, η Συρία και η Ανατολική Μεσόγειος.
Μέσα στην τελευταία δεκαετία, η Τουρκία υπέγραψε συμφωνίες συνεργασίας με πολλές χώρες, όπως η Αλβανία, η Αλγερία, το Αζερμπαϊτζάν, η Λιβύη, το Πακιστάν, το Κατάρ και η Σομαλία.
Η Τουρκία έχει επίσης αναλάβει ενεργό ρόλο στην ανάπτυξη στρατιωτικής και πολιτικής επιρροής σε στρατηγικές περιοχές, συμπεριλαμβανομένων των ενεργειακών συμφωνιών και της ενίσχυσης των σχέσεων με αφρικανικές χώρες, επισημαίνει σε ανάλυσή του το Foreign Affairs.
Ωστόσο, παρά τις στρατιωτικές της επεκτάσεις και τα γεωπολιτικά της επιτεύγματα, η Τουρκία αναγνωρίζει επίσης τα εσωτερικά της προβλήματα, που περιλαμβάνουν μια υποβαθμισμένη οικονομία, καθώς και την αποδυνάμωση του κράτους λόγω της υπερσυγκέντρωσης εξουσίας γύρω από τον πρόεδρο.
Η Τουρκία και η Συρία - Η πολιτική της Ανατολής στην πράξη
Η Συρία έχει γίνει το εργαστήριο για τις στρατηγικές φιλοδοξίες της Τουρκίας στην περιοχή.
Η Τουρκία ελέγχει μεγάλες περιοχές του βόρειου τμήματος της Συρίας και έχει κατασκευάσει σχολεία, νοσοκομεία και δικαστήρια στις περιοχές που ήταν υπό τον έλεγχο των τουρκικών αντιπολιτευτικών δυνάμεων.
Η Τουρκία έχει παράσχει και υποστήριξη σε ομάδες όπως η Hayat Tahrir al-Sham (HTS), η οποία έχει ανατρέψει τον Assad και έχει αναλάβει τον έλεγχο μεγάλου μέρους της χώρας.
Παρά τις προσπάθειες για την ανασυγκρότηση της Συρίας και την προώθηση ειρηνευτικών διαδικασιών με την Κουρδική Εργατική Επαναστατική Παράταξη (PKK), οι διαπραγματεύσεις με την Κουρδική πλευρά φαίνεται να είναι δύσκολες και το μέλλον αβέβαιο.
Ωστόσο, η Τουρκία επιθυμεί να αναβιώσει έναν τουρκικό-κουρδικό-αραβικό συνασπισμό, όπως στην εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, για να διασφαλίσει τη σταθερότητα στην περιοχή και να εξασφαλίσει την κυριαρχία της στον Νότο.
Αυτή η στρατηγική σημαίνει ότι η Τουρκία προσπαθεί να γίνει ο εγγυητής της σταθερότητας από τον Καύκασο μέχρι το Ιράκ, προβάλλοντας την ικανότητά της να συντονίζει στρατηγικές συμφωνίες μεταξύ των θρησκευτικών και εθνοτικών κοινοτήτων.
Το Ισραήλ ο μεγάλος αντίπαλος της Τουρκίας - Απειλεί το σχέδιο Erdogan
Παρ' όλη τη φιλοδοξία του Erdogan, η μεγαλύτερη πρόκληση για την τουρκική στρατηγική παραμένει η αντιπαλότητα με το Ισραήλ.
Στη Συρία, οι στρατηγικές συμφωνίες της Τουρκίας και του Ισραήλ για την μετά- Assad εποχή βρίσκονται σε αντίθεση.
Ενώ η Τουρκία επιθυμεί έναν ισχυρό και κεντρικό συριακό καθεστώς, το Ισραήλ προτιμά τη διατήρηση ενός κατακερματισμένου και αδύναμου καθεστώτος στη Συρία, που δεν θα αποτελέσει απειλή για τα βόρεια σύνορά του.
Η σύγκρουση αυτή συνεχίζει να εξελίσσεται με ραγδαίους ρυθμούς και να καταδεικνύει τα όρια του τουρκικού στρατηγικού οράματος.
Παρά τις φιλοδοξίες του Erdogan να ηγηθεί της περιοχής, οι διπλωματικές του κινήσεις συναντούν τις αντίθετες επιδιώξεις ισχυρών κρατών, με το Ισραήλ και τις Αραβικές χώρες να προχωρούν σε στρατηγικές συμμαχίες που θέτουν περιορισμούς στις τουρκικές κινήσεις.
Εσωτερικά προβλήματα
Η Τουρκία παραμένει μια σημαντική δύναμη στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, αλλά οι εξωτερικές και εσωτερικές προκλήσεις περιορίζουν τις δυνατότητές της.
Οι φιλοδοξίες του Erdogan για τουρκική ηγεσία στην περιοχή απαιτούν μια ισχυρή και σταθερή οικονομία, καθώς και μια λειτουργική κρατική δομή.
Σήμερα, η Τουρκία αντιμετωπίζει μεγάλες προκλήσεις, με την οικονομία να υστερεί, τις εσωτερικές πολιτικές πιέσεις να εντείνονται και τις στρατηγικές της επιδιώξεις να συγκρούονται με άλλες περιφερειακές δυνάμεις όπως το Ισραήλ.
Ενώ ο Εrdogan συνεχίζει να προβάλλει μια ισχυρή εικόνα τουρκικής ηγεσίας, το όραμά του κινδυνεύει να μην πραγματοποιηθεί χωρίς τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις στο εσωτερικό και τη διεθνή υποστήριξη για την επίτευξη των στόχων της χώρας.
www.bankingnews.gr
Ο Erdogan είχε παρουσιάσει στον τουρκικό λαό ένα μεγαλεπήβολο όραμα για την ηγεσία της Τουρκίας στη Μέση Ανατολή, αλλά αυτό το όραμα άρχιζε να σκιάζεται από αμφιβολίες.
Οι εσωτερικές αντιπαραθέσεις και τα οικονομικά προβλήματα απαιτούσαν συνεχώς την προσοχή του Erdogan και κινδύνευαν να αμαυρώσουν την κληρονομιά του μετά από 23 χρόνια στην εξουσία.
Η επιτυχία των τουρκικών υποστηριζόμενων αντιπολιτευτικών δυνάμεων στην ανατροπή του καθεστώτος του Bashar al Assad στη Συρία τον Δεκέμβριο της προηγούμενης χρονιάς φαινόταν να προσφέρει μία χρυσή ευκαιρία για την επέκταση της τουρκικής επιρροής, αλλά γρήγορα έγινε σαφές ότι το επικό έργο της ανασυγκρότησης της Συρίας ήταν πέρα από τις δυνατότητες της Τουρκίας να το επιτύχει μόνη της.
Φαινόταν ότι η εμπλοκή με τον Αμερικανό πρόεδρο Donald Trump θα μπορούσε να προσφέρει την ώθηση που χρειαζόταν ο Erdogan.
Παρά τις πρόσφατες διαφωνίες μεταξύ Άγκυρας και Ουάσινγκτον, περιλαμβανομένων των αγορών τουρκικών πυραυλικών συστημάτων από τη Ρωσία και των επανειλημμένων στρατιωτικών επιθέσεων στη Συρία, ο Trump έβλεπε στον Erdogan έναν εταίρο που θα μπορούσε να βοηθήσει στην αποκατάσταση της σταθερότητας στη Μέση Ανατολή.
Η Τουρκία είχε επιρροή πάνω στη Hamas, κάτι που θα μπορούσε να αποδειχθεί χρήσιμο στις διαπραγματεύσεις για την κατάπαυση του πυρός με το Ισραήλ, και η Τουρκία μπορούσε να υποστηρίξει τις προσπάθειες για ειρηνευτική αποστολή και ανασυγκρότηση στη Γάζα και την Ουκρανία.
Ο Trump σε αντίθεση με τους προκατόχους του, έδειχνε να θαυμάζει το είδος της πυγμής που πρεσβεύει ο Erdogan και την ικανότητά του για γεωπολιτικό ισοζύγιο, αποκαλώντας τον επανειλημμένα «φίλο» και «πολύ ισχυρό ηγέτη».
Από την πλευρά τους, οι Tούρκοι αξιωματούχοι ελπίζανε ότι μια ανανεωμένη συνεργασία με τον «συναλλακτικό» Trump θα μπορούσε να βοηθήσει την Τουρκία να ανεβάσει το προφίλ της στη Μέση Ανατολή.
Ο Erdogan και η στρατηγική του για την Τουρκία - Επιθυμία για ηγεσία στην Ανατολική Μεσόγειο
Η γεωπολιτική στρατηγική του Erdogan βασίζεται σε μια απλή αλλά φιλόδοξη ιδέα: η Τουρκία δεν είναι απλώς μια περιφερειακή δύναμη, αλλά προορίζεται να ηγηθεί της ευρύτερης Μέσης Ανατολής.
Λίγες ημέρες μετά την πτώση του Assad ο Erdogan δήλωσε ότι «η Τουρκία είναι μεγαλύτερη από την Τουρκία» και ότι «ως έθνος, δεν μπορούμε να περιορίσουμε το όραμά μας στα 782.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα (σ.σ. έκταση τουρκικού κράτους».
Τόνισε ότι η Τουρκία «δεν μπορεί να ξεφύγει από τη μοίρα της» και επανέλαβε τη σημασία της τουρκικής ηγεσίας στη Μέση Ανατολή και πέρα από αυτήν. Ανεξαρτήτως της αλήθειας ή του μύθου πίσω από αυτές τις δηλώσεις, το γεγονός παραμένει ότι ο Erdogan έχει προσπαθήσει να επαναφέρει την Τουρκία ως τη δύναμη εκείνη που μπορεί να επαναφέρει την «χρυσή εποχή» της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και να προσφέρει ένα μοντέλο ηγεσίας στην περιοχή.
Η επιρροή της Τουρκίας στην περιοχή, υπό την ηγεσία του Ερντογάν, έχει όντως επεκταθεί, με τη χώρα να προβάλλει στρατιωτική δύναμη σε περιοχές όπως ο Καύκασος, η Λιβύη, η Συρία και η Ανατολική Μεσόγειος.
Μέσα στην τελευταία δεκαετία, η Τουρκία υπέγραψε συμφωνίες συνεργασίας με πολλές χώρες, όπως η Αλβανία, η Αλγερία, το Αζερμπαϊτζάν, η Λιβύη, το Πακιστάν, το Κατάρ και η Σομαλία.
Η Τουρκία έχει επίσης αναλάβει ενεργό ρόλο στην ανάπτυξη στρατιωτικής και πολιτικής επιρροής σε στρατηγικές περιοχές, συμπεριλαμβανομένων των ενεργειακών συμφωνιών και της ενίσχυσης των σχέσεων με αφρικανικές χώρες, επισημαίνει σε ανάλυσή του το Foreign Affairs.
Ωστόσο, παρά τις στρατιωτικές της επεκτάσεις και τα γεωπολιτικά της επιτεύγματα, η Τουρκία αναγνωρίζει επίσης τα εσωτερικά της προβλήματα, που περιλαμβάνουν μια υποβαθμισμένη οικονομία, καθώς και την αποδυνάμωση του κράτους λόγω της υπερσυγκέντρωσης εξουσίας γύρω από τον πρόεδρο.
Η Τουρκία και η Συρία - Η πολιτική της Ανατολής στην πράξη
Η Συρία έχει γίνει το εργαστήριο για τις στρατηγικές φιλοδοξίες της Τουρκίας στην περιοχή.
Η Τουρκία ελέγχει μεγάλες περιοχές του βόρειου τμήματος της Συρίας και έχει κατασκευάσει σχολεία, νοσοκομεία και δικαστήρια στις περιοχές που ήταν υπό τον έλεγχο των τουρκικών αντιπολιτευτικών δυνάμεων.
Η Τουρκία έχει παράσχει και υποστήριξη σε ομάδες όπως η Hayat Tahrir al-Sham (HTS), η οποία έχει ανατρέψει τον Assad και έχει αναλάβει τον έλεγχο μεγάλου μέρους της χώρας.
Παρά τις προσπάθειες για την ανασυγκρότηση της Συρίας και την προώθηση ειρηνευτικών διαδικασιών με την Κουρδική Εργατική Επαναστατική Παράταξη (PKK), οι διαπραγματεύσεις με την Κουρδική πλευρά φαίνεται να είναι δύσκολες και το μέλλον αβέβαιο.
Ωστόσο, η Τουρκία επιθυμεί να αναβιώσει έναν τουρκικό-κουρδικό-αραβικό συνασπισμό, όπως στην εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, για να διασφαλίσει τη σταθερότητα στην περιοχή και να εξασφαλίσει την κυριαρχία της στον Νότο.
Αυτή η στρατηγική σημαίνει ότι η Τουρκία προσπαθεί να γίνει ο εγγυητής της σταθερότητας από τον Καύκασο μέχρι το Ιράκ, προβάλλοντας την ικανότητά της να συντονίζει στρατηγικές συμφωνίες μεταξύ των θρησκευτικών και εθνοτικών κοινοτήτων.
Το Ισραήλ ο μεγάλος αντίπαλος της Τουρκίας - Απειλεί το σχέδιο Erdogan
Παρ' όλη τη φιλοδοξία του Erdogan, η μεγαλύτερη πρόκληση για την τουρκική στρατηγική παραμένει η αντιπαλότητα με το Ισραήλ.
Στη Συρία, οι στρατηγικές συμφωνίες της Τουρκίας και του Ισραήλ για την μετά- Assad εποχή βρίσκονται σε αντίθεση.
Ενώ η Τουρκία επιθυμεί έναν ισχυρό και κεντρικό συριακό καθεστώς, το Ισραήλ προτιμά τη διατήρηση ενός κατακερματισμένου και αδύναμου καθεστώτος στη Συρία, που δεν θα αποτελέσει απειλή για τα βόρεια σύνορά του.
Η σύγκρουση αυτή συνεχίζει να εξελίσσεται με ραγδαίους ρυθμούς και να καταδεικνύει τα όρια του τουρκικού στρατηγικού οράματος.
Παρά τις φιλοδοξίες του Erdogan να ηγηθεί της περιοχής, οι διπλωματικές του κινήσεις συναντούν τις αντίθετες επιδιώξεις ισχυρών κρατών, με το Ισραήλ και τις Αραβικές χώρες να προχωρούν σε στρατηγικές συμμαχίες που θέτουν περιορισμούς στις τουρκικές κινήσεις.
Εσωτερικά προβλήματα
Η Τουρκία παραμένει μια σημαντική δύναμη στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, αλλά οι εξωτερικές και εσωτερικές προκλήσεις περιορίζουν τις δυνατότητές της.
Οι φιλοδοξίες του Erdogan για τουρκική ηγεσία στην περιοχή απαιτούν μια ισχυρή και σταθερή οικονομία, καθώς και μια λειτουργική κρατική δομή.
Σήμερα, η Τουρκία αντιμετωπίζει μεγάλες προκλήσεις, με την οικονομία να υστερεί, τις εσωτερικές πολιτικές πιέσεις να εντείνονται και τις στρατηγικές της επιδιώξεις να συγκρούονται με άλλες περιφερειακές δυνάμεις όπως το Ισραήλ.
Ενώ ο Εrdogan συνεχίζει να προβάλλει μια ισχυρή εικόνα τουρκικής ηγεσίας, το όραμά του κινδυνεύει να μην πραγματοποιηθεί χωρίς τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις στο εσωτερικό και τη διεθνή υποστήριξη για την επίτευξη των στόχων της χώρας.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών