Μακριά από τη Γη, ο πλανήτης Cha 1107-7626 αναπτύσσεται με ρυθμούς ρεκόρ, καταβροχθίζοντας αέριο και σκόνη σαν ένα νεαρό άστρο. Η παρατήρηση αυτή ανατρέπει την αντίληψη για τους πλανήτες που περιφέρονται ελεύθερα, υποδεικνύοντας ότι η γέννηση τέτοιων σωμάτων μπορεί να είναι τόσο δυναμική όσο και η διαδικασία δημιουργίας αστέρων.
Βαθιά στο διάστημα, αστρονόμοι έχουν καταγράψει την εξαιρετικά ασυνήθιστη συμπεριφορά ενός πλανήτη-παραβάτη που αναπτύσσεται με εκπληκτική ταχύτητα.
Εκατοντάδες έτη φωτός μακριά από τη Γη, το αντικείμενο καταβροχθίζει τεράστιες ποσότητες αερίου και σκόνης, μοιάζοντας περισσότερο με νεαρό άστρο παρά με πλανήτη.
Τα νέα δεδομένα αλλάζουν την κατανόησή μας για το πώς σχηματίζονται οι ελεύθερα κινούμενοι πλανήτες.
Απροσδόκητα γρήγορη ανάπτυξη
Σε απόσταση περίπου 620 ετών φωτός από τη Γη, οι αστρονόμοι παρατηρούν τον πλανήτη-προπλανήτη Cha 1107-7626. Αυτό το αντικείμενο δεν περιφέρεται γύρω από άστρο, αλλά επιδεικνύει μια εξαιρετικά έντονη διαδικασία ανάπτυξης.
Οι ερευνητές εκτιμούν ότι απορροφά περίπου 6,6 δισεκατομμύρια τόνους αερίου και σκόνης ανά δευτερόλεπτο.
Οι παρατηρήσεις έδειξαν ότι ο Cha 1107-7626 έχει ήδη μάζα 5-10 φορές μεγαλύτερη από αυτήν του Δία και περιβάλλεται από έναν πυκνό δίσκο αερίου και σκόνης που πέφτει σταδιακά προς το αντικείμενο υπό την επίδραση της βαρύτητας.
Παρόμοιες διαδικασίες συγκέντρωσης ύλης έχουν μελετηθεί σε εξωπλανήτες που περιφέρονται γύρω από διπλά αστέρια, αλλά για ελεύθερα σώματα το μέγεθος ήταν απροσδόκητο.
Η διαδικασία αυτή ονομάζεται «accretion» και συνήθως χαρακτηρίζει τα νεαρά αστέρια.
«Η προέλευση των πλανητών-παραβατών παραμένει άλυτο ερώτημα: αν σχηματίζονται ως αστέρια χαμηλής μάζας ή είναι γιγάντιοι πλανήτες που εκδιώχθηκαν από τα συστήματά τους», εξήγησε ο αστρονόμος Alex Scholz από το Πανεπιστήμιο του St Andrews.
Ρεκόρ συγκέντρωσης ύλης
Κατά τη διάρκεια αρκετών μηνών, μια ομάδα επιστημόνων χρησιμοποίησε το Very Large Telescope του Ευρωπαϊκού Νότιου Παρατηρητηρίου και το James Webb Space Telescope. Αυτές οι παρατηρήσεις κατέγραψαν μια απότομη αύξηση του ρυθμού ανάπτυξης του Cha 1107-7626.
Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο The Astrophysical Journal Letters, ο ρυθμός συγκέντρωσης ύλης αυξήθηκε περίπου οκταπλάσια σε σύγκριση με τις αρχικές εκτιμήσεις, αποτελώντας το πιο ισχυρό γεγονός συγκέντρωσης ύλης που έχει καταγραφεί ποτέ σε αντικείμενο πλανητικής μάζας.
«Οι άνθρωποι τείνουν να θεωρούν τους πλανήτες ήρεμους και σταθερούς, αλλά βλέπουμε ότι τα ελεύθερα σώματα πλανητικής μάζας μπορούν να είναι εξαιρετικά δυναμικά», δήλωσε ο αστρονόμος Victor Almendros-Abad, συν-συγγραφέας της μελέτης.
Μαγνητικό πεδίο και ομοιότητες με αστέρια
Τα δεδομένα του James Webb αποκάλυψαν ότι το μαγνητικό πεδίο παίζει σημαντικό ρόλο στον σχηματισμό του πλανήτη-παραβάτη, συνδέοντάς τον με τα νεαρά αστέρια, των οποίων η γέννηση συνοδεύεται επίσης από δίσκους υλικού και «εκρήξεις» ανάπτυξης.
Παρόμοιες ομοιότητες έχουν ήδη παρατηρηθεί σε ακραία ουράνια σώματα, όπου τα τηλεσκόπια κατέγραψαν πλανήτες που χάνουν ατμόσφαιρα λόγω εξωτερικών δυνάμεων, αναδεικνύοντας τη δυναμική των πρώιμων σταδίων εξέλιξης.
«Μας εντυπωσιάζει το πόσο τα πρώιμα στάδια των ελεύθερων σωμάτων πλανητικής μάζας μοιάζουν με αστέρια σαν τον Ήλιο», σχολίασε ο αστρονόμος Ray Jayawardhana από το Πανεπιστήμιο Johns Hopkins.
Τι αλλάζει στην κατανόηση;
Οι πλανήτες-παραβάτες θεωρούνταν προηγουμένως ως σχετικά «ήσυχα» σώματα που εκδιώχθηκαν από τα συστήματα πλανητών.
Οι νέες παρατηρήσεις δείχνουν ότι κάποιοι από αυτούς μπορεί να σχηματίζονται σαν αστέρια αλλά δεν συσσωρεύουν αρκετή μάζα για να ξεκινήσουν θερμοπυρηνικές αντιδράσεις.
Η ταραχώδης νεότητα αυτών των αντικειμένων μας αναγκάζει να επανεξετάσουμε τα όρια μεταξύ πλανητών και αστέρων και να βελτιώσουμε την ταξινόμηση των ουράνιων σωμάτων.
www.bankingnews.gr
Εκατοντάδες έτη φωτός μακριά από τη Γη, το αντικείμενο καταβροχθίζει τεράστιες ποσότητες αερίου και σκόνης, μοιάζοντας περισσότερο με νεαρό άστρο παρά με πλανήτη.
Τα νέα δεδομένα αλλάζουν την κατανόησή μας για το πώς σχηματίζονται οι ελεύθερα κινούμενοι πλανήτες.
Απροσδόκητα γρήγορη ανάπτυξη
Σε απόσταση περίπου 620 ετών φωτός από τη Γη, οι αστρονόμοι παρατηρούν τον πλανήτη-προπλανήτη Cha 1107-7626. Αυτό το αντικείμενο δεν περιφέρεται γύρω από άστρο, αλλά επιδεικνύει μια εξαιρετικά έντονη διαδικασία ανάπτυξης.
Οι ερευνητές εκτιμούν ότι απορροφά περίπου 6,6 δισεκατομμύρια τόνους αερίου και σκόνης ανά δευτερόλεπτο.
Οι παρατηρήσεις έδειξαν ότι ο Cha 1107-7626 έχει ήδη μάζα 5-10 φορές μεγαλύτερη από αυτήν του Δία και περιβάλλεται από έναν πυκνό δίσκο αερίου και σκόνης που πέφτει σταδιακά προς το αντικείμενο υπό την επίδραση της βαρύτητας.
Παρόμοιες διαδικασίες συγκέντρωσης ύλης έχουν μελετηθεί σε εξωπλανήτες που περιφέρονται γύρω από διπλά αστέρια, αλλά για ελεύθερα σώματα το μέγεθος ήταν απροσδόκητο.
Η διαδικασία αυτή ονομάζεται «accretion» και συνήθως χαρακτηρίζει τα νεαρά αστέρια.
«Η προέλευση των πλανητών-παραβατών παραμένει άλυτο ερώτημα: αν σχηματίζονται ως αστέρια χαμηλής μάζας ή είναι γιγάντιοι πλανήτες που εκδιώχθηκαν από τα συστήματά τους», εξήγησε ο αστρονόμος Alex Scholz από το Πανεπιστήμιο του St Andrews.
Ρεκόρ συγκέντρωσης ύλης
Κατά τη διάρκεια αρκετών μηνών, μια ομάδα επιστημόνων χρησιμοποίησε το Very Large Telescope του Ευρωπαϊκού Νότιου Παρατηρητηρίου και το James Webb Space Telescope. Αυτές οι παρατηρήσεις κατέγραψαν μια απότομη αύξηση του ρυθμού ανάπτυξης του Cha 1107-7626.
Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο The Astrophysical Journal Letters, ο ρυθμός συγκέντρωσης ύλης αυξήθηκε περίπου οκταπλάσια σε σύγκριση με τις αρχικές εκτιμήσεις, αποτελώντας το πιο ισχυρό γεγονός συγκέντρωσης ύλης που έχει καταγραφεί ποτέ σε αντικείμενο πλανητικής μάζας.
«Οι άνθρωποι τείνουν να θεωρούν τους πλανήτες ήρεμους και σταθερούς, αλλά βλέπουμε ότι τα ελεύθερα σώματα πλανητικής μάζας μπορούν να είναι εξαιρετικά δυναμικά», δήλωσε ο αστρονόμος Victor Almendros-Abad, συν-συγγραφέας της μελέτης.
Μαγνητικό πεδίο και ομοιότητες με αστέρια
Τα δεδομένα του James Webb αποκάλυψαν ότι το μαγνητικό πεδίο παίζει σημαντικό ρόλο στον σχηματισμό του πλανήτη-παραβάτη, συνδέοντάς τον με τα νεαρά αστέρια, των οποίων η γέννηση συνοδεύεται επίσης από δίσκους υλικού και «εκρήξεις» ανάπτυξης.
Παρόμοιες ομοιότητες έχουν ήδη παρατηρηθεί σε ακραία ουράνια σώματα, όπου τα τηλεσκόπια κατέγραψαν πλανήτες που χάνουν ατμόσφαιρα λόγω εξωτερικών δυνάμεων, αναδεικνύοντας τη δυναμική των πρώιμων σταδίων εξέλιξης.
«Μας εντυπωσιάζει το πόσο τα πρώιμα στάδια των ελεύθερων σωμάτων πλανητικής μάζας μοιάζουν με αστέρια σαν τον Ήλιο», σχολίασε ο αστρονόμος Ray Jayawardhana από το Πανεπιστήμιο Johns Hopkins.
Τι αλλάζει στην κατανόηση;
Οι πλανήτες-παραβάτες θεωρούνταν προηγουμένως ως σχετικά «ήσυχα» σώματα που εκδιώχθηκαν από τα συστήματα πλανητών.
Οι νέες παρατηρήσεις δείχνουν ότι κάποιοι από αυτούς μπορεί να σχηματίζονται σαν αστέρια αλλά δεν συσσωρεύουν αρκετή μάζα για να ξεκινήσουν θερμοπυρηνικές αντιδράσεις.
Η ταραχώδης νεότητα αυτών των αντικειμένων μας αναγκάζει να επανεξετάσουμε τα όρια μεταξύ πλανητών και αστέρων και να βελτιώσουμε την ταξινόμηση των ουράνιων σωμάτων.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών