Άρθρο της Σοφίας Τσαρούχα, οικονομολόγου, απόφοιτης του London School of Economics
Ο κίνδυνος κι η αβεβαιότητα αποτελούν αναπόσπαστα κομμάτια της οικονομικής κι επιχειρηματικής δράσης, αλλά διακριτές έννοιες που συχνά συγχέονται.
Ο Frank Knight (Οικονομολόγος εκ των ιδρυτών της Σχολής του Σικάγου) προσδιόρισε τον κίνδυνο, ποσοτικοποιώντας τον, μετρώντας ουσιαστικά την πιθανότητα να συμβεί ένα γεγονός.
Συνεπάγεται, λοιπόν, πως στην περίπτωση του κινδύνου δεν γνωρίζουμε τι θα συμβεί, αλλά μπορούμε να υπολογίσουμε τις πιθανότητες να συμβούν διάφορα γεγονότα, καθώς και τα πιθανά τους αποτελέσματα. Αντιθέτως, η έννοια της αβεβαιότητας δεν δύναται να ποσοτικοποιηθεί, αφού δεν γνωρίζουμε όλα τα πιθανά αποτελέσματα, ούτε φυσικά τις πιθανότητες να συμβούν.
Υπό αυτό το πρίσμα, η ύφεση που συνοδεύει την πανδημία του κορωνοϊού περικλείει τεράστιο βαθμό αβεβαιότητας, καθιστώντας της οικονομικές προβλέψεις φύσει προβληματικές. Δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε το τελικό βάθος κι εύρος της ύφεσης, αλλά μπορούμε να προσδιορίσουμε τις παραμέτρους που θα το κρίνουν. Οι βασικοί προσδιοριστικοί παράγοντες της οικονομική συρρίκνωση είναι οι ακόλουθοι:
Η διάρκεια της πανδημίας:
Ο κύριος παράγοντας αβεβαιότητας είναι η χρονική διάρκεια της πανδημίας, καθώς θα καθορίσει αναπόφευκτα και την χρονική διάρκεια της συρρίκνωσης της οικονομικής δραστηριότητας. Ως λογικό επακόλουθο προκύπτει πως όσο μετριάζεται η πανδημική κρίση, τόσο θα επιταχύνεται η οικονομική ζωή.
Οι εξελίξεις στους βασικούς εμπορικούς μας εταίρους:
Οι βασικοί κλάδοι που στηρίζουν το ΑΕΠ της Ελλάδος είναι η βιομηχανία, ο τουρισμός και τα Logistics. Πρόκειται για τομείς που στηρίζονται μέσω των εξαγωγών αγαθών κι υπηρεσιών στην εξωτερική ζήτηση.
Όταν χώρες, όπως η Ιταλία και η Ισπανία που αποτελούν βασικούς εμπορικούς μας εταίρους πλήττονται από την υγειονομική και οικονομική κρίση, είναι σαφές πως οι κυρίαρχοι κλάδοι της ελληνικής οικονομίας δεν μπορούν να παραμένουν ανεπηρέαστοι, ακόμα κι αν η εγχώρια κατάσταση της πανδημίας είναι πλήρως ελεγχόμενη. Το πρόβλημα, αυτό, οξύνεται περαιτέρω, αν συνυπολογίσει κανείς, πως από τους εμπορικοί μας εταίρους εισάγουμε ενδιάμεσα αγαθά, τα οποία χρησιμοποιούν οι εγχώριες επιχειρήσεις
Οι πολιτικές που θα ασκηθούν σε εθνικό επίπεδο:
Η οικονομική κρίση που συνοδεύει την παύση της δραστηριότητας, λόγω της πανδημίας επηρεάζει τόσο την πλευρά της ζήτησης, όσο και την πλευρά της προσφοράς. Η κυβέρνηση θα πρέπει να ακολουθήσει ένα συνεκτικό πρόγραμμα πολιτικής που τονώνοντας τη ζήτηση και προσφέροντας την απαραίτητη υποστήριξη προς τις επιχειρήσεις, κυρίως μέσω της χορήγησης κεφαλαίου κίνησης, ώστε να επιτρέψει στις επιχειρήσεις να επαναλειτουργήσουν. Η αποτελεσματική ενίσχυση των παραγωγικών κλάδων της ελληνικής οικονομίας που πλήττονται ισχυρά από τον κορωνοϊό, θα κρίνει την έκβαση της επιδίωξης της κυβέρνησης να μετριάσει το βάθος της ύφεσης για το 2020.
Οι πολιτικές σε επίπεδο ΕΕ:
Ως μέλος της ΟΝΕ, η Ελλάδα, όπως και κάθε άλλο κράτος-μέλος της ΕΕ, διαμορφώνει το πλαίσιο που θα ασκήσει τις εθνικές της πολιτικές, από τις πολιτικές και τις πρωτοβουλίες που αποφασίζονται σε επίπεδο ΕΕ, τόσο ως προς το νομισματικό σκέλος, όπου το εργαλείο της νομισματικής πολιτικής επαφίεται αποκλειστικά στην ΕΚΤ, όσο και ως προς το σκέλος της δημοσιονομικής πολιτικής, όπου οι κανόνες της Ευρωζώνης επηρεάζουν σημαντικά τα περιθώρια άσκησης της δημοσιονομικής πολιτικής σε εθνικό επίπεδο.
Στο σκέλος της νομισματικής πολιτικής, οι πολιτικές που έχουν ανακοινωθεί και ακολουθεί η ΕΚΤ αποτελούν πολύ θετικές εξελίξεις για την Ελλάδα, καθώς αυξάνουν τα περιθώρια ευελιξίας του κράτους και του εγχώριου τραπεζικού συστήματος ως προς τη ρευστότητα, παρέχοντας ταυτόχρονα μια σημαντική ασπίδα προστασίας από τις συχνά απρόβλεπτες διαθέσεις των αγορών.
Όσο αφορά το σκέλος της δημοσιονομικής πολιτικής, οι αποφάσεις που έχουν παρθεί μέχρι στιγμής σε ευρωπαϊκό επίπεδο δεν φαίνεται να ενισχύουν τη φαρέτρα των όπλων της ελληνικής κυβέρνησης, στο βαθμό που ήταν αυτό επιθυμητό. Η ιδέα του ευρωομολόγου έχει εγκαταλειφθεί, περιορίζοντας τους δυνητικούς βαθμούς ελευθερίας άσκησης της εγχώριας δημοσιονομικής πολιτικής, ενώ το ευρωπαϊκό Ταμείο Ανασυγκρότησης που έχει ανακοινωθεί πως θα συσταθεί, προϋποθέτει μόχλευση κεφαλαίων, κάτι που δύσκολο μπορεί να υποστηριχθεί από το εγχώριο τραπεζικό σύστημα, που έχει εγκλωβιστεί τα τελευταία χρόνια στη δίνη των κόκκινων δανείων, αδυνατώντας να χρηματοδοτήσει επαρκώς την επιχειρηματική δραστηριότητα.
Ας μην ξεχνάμε, πως η κρίση σε ευρωπαϊκό επίπεδο μπορεί εκ πρώτης όψεως να χαρακτηρίζεται ως συμμετρική, υπό την έννοια πως πλήττει με τον ίδιο τρόπο όλες τις ευρωπαϊκές οικονομίες, θέτοντας ένα «sudden pause» στην οικονομική δραστηριότητα, αλλά είναι ασύμμετρη ως προς τα περιθώρια αντίδρασης των εθνικών οικονομιών αναφορικά με το δημοσιονομικό χώρο που διαθέτουν, την αποτελεσματικότητα του κράτους και την ευρωστία του τραπεζικού συστήματος.
Σοφία Τσαρούχα, οικονομολόγος, απόφοιτη του London School of Economics
www.bankingnews.gr
Ο Frank Knight (Οικονομολόγος εκ των ιδρυτών της Σχολής του Σικάγου) προσδιόρισε τον κίνδυνο, ποσοτικοποιώντας τον, μετρώντας ουσιαστικά την πιθανότητα να συμβεί ένα γεγονός.
Συνεπάγεται, λοιπόν, πως στην περίπτωση του κινδύνου δεν γνωρίζουμε τι θα συμβεί, αλλά μπορούμε να υπολογίσουμε τις πιθανότητες να συμβούν διάφορα γεγονότα, καθώς και τα πιθανά τους αποτελέσματα. Αντιθέτως, η έννοια της αβεβαιότητας δεν δύναται να ποσοτικοποιηθεί, αφού δεν γνωρίζουμε όλα τα πιθανά αποτελέσματα, ούτε φυσικά τις πιθανότητες να συμβούν.
Υπό αυτό το πρίσμα, η ύφεση που συνοδεύει την πανδημία του κορωνοϊού περικλείει τεράστιο βαθμό αβεβαιότητας, καθιστώντας της οικονομικές προβλέψεις φύσει προβληματικές. Δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε το τελικό βάθος κι εύρος της ύφεσης, αλλά μπορούμε να προσδιορίσουμε τις παραμέτρους που θα το κρίνουν. Οι βασικοί προσδιοριστικοί παράγοντες της οικονομική συρρίκνωση είναι οι ακόλουθοι:
Η διάρκεια της πανδημίας:
Ο κύριος παράγοντας αβεβαιότητας είναι η χρονική διάρκεια της πανδημίας, καθώς θα καθορίσει αναπόφευκτα και την χρονική διάρκεια της συρρίκνωσης της οικονομικής δραστηριότητας. Ως λογικό επακόλουθο προκύπτει πως όσο μετριάζεται η πανδημική κρίση, τόσο θα επιταχύνεται η οικονομική ζωή.
Οι εξελίξεις στους βασικούς εμπορικούς μας εταίρους:
Οι βασικοί κλάδοι που στηρίζουν το ΑΕΠ της Ελλάδος είναι η βιομηχανία, ο τουρισμός και τα Logistics. Πρόκειται για τομείς που στηρίζονται μέσω των εξαγωγών αγαθών κι υπηρεσιών στην εξωτερική ζήτηση.
Όταν χώρες, όπως η Ιταλία και η Ισπανία που αποτελούν βασικούς εμπορικούς μας εταίρους πλήττονται από την υγειονομική και οικονομική κρίση, είναι σαφές πως οι κυρίαρχοι κλάδοι της ελληνικής οικονομίας δεν μπορούν να παραμένουν ανεπηρέαστοι, ακόμα κι αν η εγχώρια κατάσταση της πανδημίας είναι πλήρως ελεγχόμενη. Το πρόβλημα, αυτό, οξύνεται περαιτέρω, αν συνυπολογίσει κανείς, πως από τους εμπορικοί μας εταίρους εισάγουμε ενδιάμεσα αγαθά, τα οποία χρησιμοποιούν οι εγχώριες επιχειρήσεις
Οι πολιτικές που θα ασκηθούν σε εθνικό επίπεδο:
Η οικονομική κρίση που συνοδεύει την παύση της δραστηριότητας, λόγω της πανδημίας επηρεάζει τόσο την πλευρά της ζήτησης, όσο και την πλευρά της προσφοράς. Η κυβέρνηση θα πρέπει να ακολουθήσει ένα συνεκτικό πρόγραμμα πολιτικής που τονώνοντας τη ζήτηση και προσφέροντας την απαραίτητη υποστήριξη προς τις επιχειρήσεις, κυρίως μέσω της χορήγησης κεφαλαίου κίνησης, ώστε να επιτρέψει στις επιχειρήσεις να επαναλειτουργήσουν. Η αποτελεσματική ενίσχυση των παραγωγικών κλάδων της ελληνικής οικονομίας που πλήττονται ισχυρά από τον κορωνοϊό, θα κρίνει την έκβαση της επιδίωξης της κυβέρνησης να μετριάσει το βάθος της ύφεσης για το 2020.
Οι πολιτικές σε επίπεδο ΕΕ:
Ως μέλος της ΟΝΕ, η Ελλάδα, όπως και κάθε άλλο κράτος-μέλος της ΕΕ, διαμορφώνει το πλαίσιο που θα ασκήσει τις εθνικές της πολιτικές, από τις πολιτικές και τις πρωτοβουλίες που αποφασίζονται σε επίπεδο ΕΕ, τόσο ως προς το νομισματικό σκέλος, όπου το εργαλείο της νομισματικής πολιτικής επαφίεται αποκλειστικά στην ΕΚΤ, όσο και ως προς το σκέλος της δημοσιονομικής πολιτικής, όπου οι κανόνες της Ευρωζώνης επηρεάζουν σημαντικά τα περιθώρια άσκησης της δημοσιονομικής πολιτικής σε εθνικό επίπεδο.
Στο σκέλος της νομισματικής πολιτικής, οι πολιτικές που έχουν ανακοινωθεί και ακολουθεί η ΕΚΤ αποτελούν πολύ θετικές εξελίξεις για την Ελλάδα, καθώς αυξάνουν τα περιθώρια ευελιξίας του κράτους και του εγχώριου τραπεζικού συστήματος ως προς τη ρευστότητα, παρέχοντας ταυτόχρονα μια σημαντική ασπίδα προστασίας από τις συχνά απρόβλεπτες διαθέσεις των αγορών.
Όσο αφορά το σκέλος της δημοσιονομικής πολιτικής, οι αποφάσεις που έχουν παρθεί μέχρι στιγμής σε ευρωπαϊκό επίπεδο δεν φαίνεται να ενισχύουν τη φαρέτρα των όπλων της ελληνικής κυβέρνησης, στο βαθμό που ήταν αυτό επιθυμητό. Η ιδέα του ευρωομολόγου έχει εγκαταλειφθεί, περιορίζοντας τους δυνητικούς βαθμούς ελευθερίας άσκησης της εγχώριας δημοσιονομικής πολιτικής, ενώ το ευρωπαϊκό Ταμείο Ανασυγκρότησης που έχει ανακοινωθεί πως θα συσταθεί, προϋποθέτει μόχλευση κεφαλαίων, κάτι που δύσκολο μπορεί να υποστηριχθεί από το εγχώριο τραπεζικό σύστημα, που έχει εγκλωβιστεί τα τελευταία χρόνια στη δίνη των κόκκινων δανείων, αδυνατώντας να χρηματοδοτήσει επαρκώς την επιχειρηματική δραστηριότητα.
Ας μην ξεχνάμε, πως η κρίση σε ευρωπαϊκό επίπεδο μπορεί εκ πρώτης όψεως να χαρακτηρίζεται ως συμμετρική, υπό την έννοια πως πλήττει με τον ίδιο τρόπο όλες τις ευρωπαϊκές οικονομίες, θέτοντας ένα «sudden pause» στην οικονομική δραστηριότητα, αλλά είναι ασύμμετρη ως προς τα περιθώρια αντίδρασης των εθνικών οικονομιών αναφορικά με το δημοσιονομικό χώρο που διαθέτουν, την αποτελεσματικότητα του κράτους και την ευρωστία του τραπεζικού συστήματος.
Σοφία Τσαρούχα, οικονομολόγος, απόφοιτη του London School of Economics
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών