Για δεκαετίες, η Ρωσία υπήρξε ο μεγαλύτερος προμηθευτής φυσικού αερίου της Τουρκίας.
Ωστόσο, το μερίδιό της στην τουρκική αγορά έχει μειωθεί θεαματικά: από πάνω από 60% πριν από είκοσι χρόνια, σε 37% στις αρχές του 2025.
Η πτώση αυτή αντικατοπτρίζει τη στρατηγική της Άγκυρας να ενισχύσει την ενεργειακή της ασφάλεια και να μετατραπεί σε περιφερειακό κόμβο φυσικού αερίου, εξάγοντας LNG και εγχώρια παραγωγή προς την Ευρώπη, όπως μεταδίδει το Reuters.
Τα συμβόλαια αγωγών της Ρωσίας, που παρέχουν 22 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως μέσω των Blue Stream και TurkStream, πλησιάζουν στη λήξη τους, ενώ το ιρανικό συμβόλαιο των 10 bcm ολοκληρώνεται το 2026.
Η Τουρκία σχεδιάζει να τα αντικαταστήσει με μικρότερης διάρκειας και πιο ευέλικτες συμφωνίες, μειώνοντας την εξάρτηση από σταθερούς προμηθευτές και αυξάνοντας τις εισαγωγές LNG — κυρίως από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η κρατική TPAO επιταχύνει την εγχώρια παραγωγή, ενώ οι κρατικοί και ιδιωτικοί φορείς αυξάνουν ραγδαία τη δυναμικότητα των τερματικών LNG.
Η χώρα διαθέτει πλέον υποδομές που επιτρέπουν εισαγωγές έως 58 bcm ετησίως, ποσότητα αρκετή για να καλύψει τη συνολική εθνική ζήτηση.
Η Άγκυρα έχει ήδη υπογράψει συμφωνίες LNG αξίας 43 δισ. δολαρίων με αμερικανικούς προμηθευτές, συμπεριλαμβανομένης μιας 20ετούς συμφωνίας με τη Mercuria. Μέχρι το 2028, η εγχώρια παραγωγή και οι εισαγωγές LNG αναμένεται να ξεπεράσουν τα 26 bcm, μειώνοντας σχεδόν στο μισό την εξάρτηση από τους αγωγούς. Παρόλα αυτά, το ρωσικό αέριο εξακολουθεί να παραμένει ελκυστικό λόγω ανταγωνιστικών τιμών.
Μια νέα γεωπολιτική εξίσωση
Η ενεργειακή διαφοροποίηση της Τουρκίας σηματοδοτεί στρατηγική καμπή τόσο σε ενεργειακό όσο και σε γεωπολιτικό επίπεδο.
Επεκτείνοντας την παραγωγή και ενισχύοντας τις εισαγωγές LNG από τις ΗΠΑ, η Άγκυρα στοχεύει να καλύπτει πάνω από το ήμισυ των αναγκών της μέχρι το 2028.
Αυτή η μετάβαση απειλεί να αποδυναμώσει την επιρροή της Ρωσίας και του Ιράν, δύο παραδοσιακών προμηθευτών της, και να αναδιαμορφώσει τον τελευταίο μεγάλο ευρωπαϊκό αγοραστή του αερίου τους.
Η στροφή της Τουρκίας συνάδει με την αμερικανική πίεση προς συμμάχους για μείωση της ενεργειακής εξάρτησης από τη Μόσχα και την Τεχεράνη, ειδικά μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Οι παίκτες του παιχνιδιού
Οι βασικοί παράγοντες πίσω από αυτήν την ενεργειακή μετάβαση είναι το Υπουργείο Ενέργειας, η BOTAS (κρατικός εισαγωγέας φυσικού αερίου) και η TPAO, που αναλαμβάνει την έρευνα και παραγωγή.
Από την πλευρά των προμηθευτών, οι Gazprom (Ρωσία), NIGC (Ιράν), SOCAR (Αζερμπαϊτζάν) και οι εξαγωγείς LNG των ΗΠΑ είναι οι κύριοι «παίκτες».
Οι Ηνωμένες Πολιτείες στηρίζουν ενεργά τη στρατηγική της Άγκυρας, καθώς εξυπηρετεί τον στόχο της οικονομικής απομόνωσης της Ρωσίας και του Ιράν.
Ταυτόχρονα, ευρωπαϊκές χώρες όπως η Ουγγαρία και η Ρουμανία, που ήδη λαμβάνουν φυσικό αέριο μέσω Τουρκίας, επωφελούνται από την αυξημένη ενεργειακή ασφάλεια και ποικιλία προμηθειών.
Αλλάζει ο ενεργειακός χάρτης
Η στροφή της Τουρκίας αναμένεται να αναδιαμορφώσει τον ενεργειακό χάρτη της περιοχής.
Για την Άγκυρα, σημαίνει ενεργειακή ανεξαρτησία, ισχυρότερη διαπραγματευτική θέση και ενίσχυση του ρόλου της ως κόμβου που ενώνει την Ασία με την Ευρώπη.
Για τη Ρωσία και το Ιράν, όμως, συνεπάγεται απώλεια μεριδίου αγοράς και επιρροής, περιορίζοντας την οικονομική τους ανθεκτικότητα και επιταχύνοντας τις συνέπειες των δυτικών κυρώσεων.
Μια εύθραυστη ισορροπία
Η τουρκική ενεργειακή στρατηγική αντικατοπτρίζει πραγματισμό και γεωπολιτική ευελιξία. Παρότι η συνεργασία με τη Μόσχα συνεχίζεται σε έργα όπως ο πυρηνικός σταθμός Akkuyu, η στροφή προς το αμερικανικό LNG και την εγχώρια παραγωγή δείχνει μακροπρόθεσμη πρόθεση για αυτονομία και ανθεκτικότητα.
Μέχρι το 2028, η Τουρκία ενδέχεται να μην είναι απλώς καταναλωτής, αλλά περιφερειακή ενεργειακή δύναμη που θα τροφοδοτεί την Ευρώπη και θα διαμορφώνει το μετα-ρωσικό ενεργειακό τοπίο της ηπείρου. Ωστόσο, η διατήρηση ισορροπίας ανάμεσα στους δυτικούς εταίρους και τους παραδοσιακούς προμηθευτές της θα απαιτήσει λεπτούς διπλωματικούς χειρισμούς — ένα έργο που η Άγκυρα φαίνεται αποφασισμένη να ρισκάρει.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών