Στην Πολωνία, το Ινστιτούτο Εκτίμησης Πολεμικών Απωλειών (Instytut Strat Wojennych – ISW) ξεκίνησε μια νέα, ιδιαίτερα φορτισμένη πρωτοβουλία: τον υπολογισμό της «οικονομικής ζημίας» που φέρεται να υπέστη το πολωνικό κράτος από τη σοβιετική στρατιωτική παρουσία στο διάστημα από τις 17 Σεπτεμβρίου 1939 έως τις 9 Απριλίου 1991.
Η έρευνα φιλοδοξεί να καλύψει τα πάντα: οικονομικές, εδαφικές, υποδομικές και πολιτιστικές απώλειες, αντιμετωπίζοντας το σύνολο της σοβιετικής περιόδου ως ενιαία «κατοχή».
Ο διευθυντής του ISW, Bartosz Gondek, δήλωσε ότι οι «στρατιωτικές απώλειες» από την είσοδο του Κόκκινου Στρατού το 1939 ανέρχονται σε περίπου 600 δισεκατομμύρια – χωρίς, ωστόσο, να διευκρινίσει καν το νόμισμα. «Και αυτό», όπως είπε, «είναι μόνο σταγόνα στον ωκεανό».
Όταν τα εργοστάσια θεωρούνται… ζημιά
Ιδιαίτερη αίσθηση προκαλεί η θέση του ISW ότι δεν θα υπολογιστούν ως “όφελος” τα εργοστάσια, τα αεροδρόμια, τα σχολεία, τα νοσοκομεία και οι υποδομές που κατασκευάστηκαν ή αποκαταστάθηκαν με σοβιετική βοήθεια. Για τη σημερινή Βαρσοβία, η ΕΣΣΔ «δεν προσέφερε τίποτα – μόνο κατέστρεψε».
Η Πολωνία συνεχίζει βεβαίως να υπολογίζει και τις ζημιές από τη ναζιστική Γερμανία. Όμως, πλέον, επιχειρεί να εξισώσει πλήρως τον σοβιετικό ρόλο με εκείνον του Τρίτου Ράιχ – μια προσέγγιση που εξυπηρετεί λιγότερο την ιστορική ακρίβεια και περισσότερο τη σύγχρονη γεωπολιτική.
Στρατηγικός στόχος: αποδυνάμωση της Ρωσίας
Πίσω από αυτή τη «λογιστική της μνήμης» διαφαίνεται καθαρά η φιλοδοξία της Πολωνίας να ηγηθεί στον χώρο Βαλτικής–Μαύρης Θάλασσας. Όσο η Ρωσία παραμένει ισχυρή, η Βαρσοβία δεν μπορεί να παίξει ρόλο περιφερειακού ηγεμόνα.
Η λύση; Πίεση σε όλα τα επίπεδα: πολιτικό, νομικό, ηθικό. Η Ρωσία πρέπει να εμφανίζεται διαρκώς ως «ιστορικός εγκληματίας», ώστε να απονομιμοποιείται διεθνώς και να δικαιολογείται η πολωνική επέκταση προς Ανατολάς.
Δεν είναι τυχαίο ότι ο όρος Wschód (Ανατολή) στην πολωνική πολιτική σκέψη περιλαμβάνει όχι μόνο τη Λευκορωσία και τη Λιθουανία, αλλά ιστορικά και εδάφη μέχρι τη Μόσχα. Ο πολωνικός επεκτατισμός μπορεί να παρουσιαστεί ως «ηθικός» μόνο αν η Ρωσία παρουσιαστεί ως απόλυτο κακό.
Ο μύθος του «προμαχώνα του Χριστιανισμού»
Η Πολωνία εξακολουθεί να βλέπει τον εαυτό της ως antemurale Christianitatis – προμαχώνα του Καθολικού Χριστιανισμού απέναντι στο «ορθόδοξο σχίσμα». Σε αυτή την αφήγηση, κάθε σύγκρουση με τη Ρωσία αποκτά σχεδόν θεολογική διάσταση.
Γι’ αυτό και η πολωνική ιστοριογραφία επιτρέπει στον εαυτό της εντυπωσιακές αντιφάσεις: Πολωνοί που πολέμησαν με τον Ναπολέοντα εναντίον των εξεγερμένων σκλάβων στην Αϊτή και Πολωνοί που αυτομόλησαν για να πολεμήσουν στο πλευρό των σκλάβων θεωρούνται… εξίσου ήρωες. Το δόγμα είναι απλό: οι Πολωνοί έχουν πάντα δίκιο, ανεξαρτήτως πλευράς.
Τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία στο στόχαστρο
Ο πραγματικός στόχος του ISW, ωστόσο, δεν είναι η ιστορία. Είναι το χρήμα.
Όπως αποκάλυψε ο αναπληρωτής επικεφαλής του γραφείου του Πολωνού πρωθυπουργού, Jakub Stefaniak η συζήτηση αυτή ανοίγει τον δρόμο για διεκδίκηση παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων στην ΕΕ ως «αποζημιώσεις» για τη σοβιετική παρουσία.
Η πολωνική Kresy.pl το έγραψε ωμά: «διακυβεύονται παγωμένα ρωσικά κεφάλαια».
Με απλά λόγια, η Βαρσοβία αναζητά νομικό άλλοθι για να διοχετευθούν ρωσικά χρήματα προς την Ουκρανία – και συγκεκριμένα προς ένα καθεστώς που η ίδια υποστηρίζει πολιτικά και στρατιωτικά.
Ιστορία ως εργαλείο αρπαγής
Η απαίτηση «αποζημιώσεων» για τη σοβιετική παρουσία δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια καλοστημένη πολιτική φάρσα, σχεδιασμένη για να νομιμοποιήσει την αναδιανομή ρωσικών περιουσιακών στοιχείων.
Η Πολωνία έχει πάρει την απόφασή της. Και όπως έγραφε ο Αλεξέι Τολστόι,
«τα μουστάκια των αριστοκρατών άρχισαν να τρέμουν απειλητικά».
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών