Οι αυξανόμενες τιμές τροφίμων μπορεί να είναι πονοκέφαλος όχι μόνο για τα νοικοκυριά της ευρωζώνης αλλά και για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). Παρότι ο πληθωρισμός έχει ομαλοποιηθεί και βρίσκεται κοντά στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2% της ΕΚΤ, ο πληθωρισμός στα τρόφιμα «από το 2022 είναι σαφώς εξαιρετικός και επίμονος», ανέφερε η τράπεζα σε πρόσφατη ανάρτησή της.
Σύμφωνα με την έκθεση, οι καταναλωτές πληρώνουν περίπου ένα τρίτο παραπάνω από ό,τι πριν από την πανδημία COVID-19 για να βάλουν φαγητό στο τραπέζι. Η τράπεζα πρόσθεσε ότι οι τιμές των τροφίμων έχουν αυξηθεί πάνω από 40% από το 2015, επηρεάζοντας τις αποφάσεις της σχετικά με τα επιτόκια.
Ο πληθωρισμός έχει υποχωρήσει σημαντικά στην ευρωζώνη, υποχωρώντας από το ανώτατο 10,6% τον Οκτώβριο του 2022 στο 2% πρόσφατα. Ωστόσο, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τους καταναλωτές, ένας στους τρεις καταναλωτές ανησυχεί για το αν θα μπορέσει να αγοράσει τα τρόφιμα που προτιμά.
Η ΕΚΤ σημειώνει ότι οι τιμές των τροφίμων έχουν ακόμη μεγαλύτερη σημασία για τα νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος, όπου τα τρόφιμα αποτελούν μεγαλύτερο μέρος των εξόδων τους. Και οι αυξήσεις στις τιμές των τροφίμων δεν πρόκειται να επιβραδυνθούν σύντομα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ΕΚΤ.
Σύμφωνα με την Eurostat, οι τιμές του κρέατος (μοσχάρι, πουλερικά, χοιρινό) έχουν αυξηθεί κατά 38-44% από το 2015. Και η ΕΚΤ επισημαίνει ότι αυτά τα τρόφιμα κοστίζουν πάνω από 30% περισσότερο σε σχέση με τα τέλη του 2019. Τα τελευταία έξι χρόνια, γάλα, βούτυρο, καφές, ελαιόλαδο, κακάο και σοκολάτα έχουν ακριβύνει ιδιαίτερα.
Οι ευρωπαϊκές αυξήσεις τιμών στα τρόφιμα εξηγούνται εν μέρει από την άνοδο στις τιμές ενέργειας μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2022. Η αύξηση των εισοδημάτων έχει επίσης ενισχύσει τη ζήτηση, οδηγώντας σε άνοδο των τιμών τροφίμων. Παράλληλα, τα ακραία καιρικά φαινόμενα έχουν όλο και πιο ανησυχητική επίδραση στις καλλιέργειες. Η ξηρασία στην Ισπανία έχει επηρεάσει σοβαρά τις τιμές του ελαιολάδου, ενώ ο καφές και το κακάο έχουν ακριβύνει πολύ λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών σε βασικές εξαγωγικές χώρες όπως η Γκάνα και η Ακτή Ελεφαντοστού. Αυτά τα γεγονότα που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή «γίνονται πιο συχνά και μπορούν να διαταράξουν σοβαρά τις εφοδιαστικές αλυσίδες τροφίμων», σύμφωνα με την ανάρτηση της ΕΚΤ.
Αίτια και συνέπειες για τη νομισματική πολιτική
Η αγορά τροφίμων είναι αδιαπραγμάτευτη, και γι’ αυτό οι τιμές τους έχουν μεγαλύτερη σημασία για τις αντιλήψεις και τις προσδοκίες πληθωρισμού, οι οποίες είναι κρίσιμες για την ΕΚΤ ώστε να διασφαλίσει τη σταθερότητα των τιμών.
Ο στόχος πληθωρισμού της ΕΚΤ, που είναι 2% στην ευρωζώνη, αναφέρεται στον Δείκτη ΕνΔΤΚ (HICP). Ο δείκτης αυτός μετρά την ποσοστιαία μεταβολή τιμών σε ένα τυπικό «καλάθι» κατανάλωσης: ενέργεια, υπηρεσίες, καταναλωτικά αγαθά και τρόφιμα.
Ο πληθωρισμός στα τρόφιμα στην ευρωζώνη είναι σήμερα ο υψηλότερος μεταξύ των τεσσάρων κατηγοριών, στο 3,2%. Και οι αυξήσεις στις τιμές τροφίμων έχουν βάρος περίπου 20% στον Δείκτη ΕνΔΤΚ, περισσότερο από το διπλάσιο του βάρους που έχει για παράδειγμα η ενέργεια.
Όταν αυξάνονται οι τιμές τροφίμων –συμπεριλαμβανομένων σοκολάτας, καφέ και ελαιολάδου– έχουν μεγαλύτερη επίδραση στον πληθωρισμό και στη σχετική νομισματική πολιτική, σε σύγκριση με τις αυξήσεις στις τιμές ενέργειας.
Η ΕΚΤ δίνει τρεις λόγους γιατί οι τιμές τροφίμων έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον αυτή τη στιγμή:
- Έχει ανοίξει ένα χάσμα μεταξύ τιμών τροφίμων και γενικού πληθωρισμού, πολύ μεγαλύτερο και πιο επίμονο σε σχέση με το παρελθόν.
- Οι τιμές τροφίμων διαμορφώνουν σε μεγάλο βαθμό τις προσδοκίες για τον πληθωρισμό, τις οποίες η ΕΚΤ παρακολουθεί στενά όταν αποφασίζει για την πορεία της νομισματικής πολιτικής.
- Οι αυξήσεις στις τιμές τροφίμων πλήττουν περισσότερο τα φτωχότερα νοικοκυριά από τα υπόλοιπα.
Τελικά, αν η ΕΚΤ κρίνει ότι ο στόχος πληθωρισμού του 2% βρίσκεται σε κίνδυνο και αυξήσει τα βασικά επιτόκια, το αποτέλεσμα θα είναι υψηλότερο κόστος δανεισμού, που θα μεταφερθεί μέσω του τραπεζικού συστήματος, αποθαρρύνοντας τις επενδύσεις και επιβαρύνοντας την ευρύτερη οικονομία της ευρωζώνης.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών