Ο ανταγωνισμός ΗΠΑ–Κίνας εντείνεται σε Ινδική Θάλασσα και Ειρηνικό, ειδικά στον ναυτικό τομέα, αυξάνοντας τον κίνδυνο επικίνδυνων στρατιωτικών παρεξηγήσεων.
Οι δύο χώρες ενισχύουν ταχύτατα το ναυτικό τους δυναμικό, ενισχύοντας την αποτροπή, αλλά ταυτόχρονα οι μηχανισμοί διαχείρισης κρίσεων παραμένουν υποανάπτυκτοι, σημειώνει το Modern Diplomacy.
Η ιστορία θυμίζει τον ναυτικό αγώνα Αγγλίας–Γερμανίας πριν τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν οι αναδυόμενες δυνάμεις συγκρούονταν στη θάλασσα χωρίς σαφή κανάλια επικοινωνίας και μηχανισμούς αποκλιμάκωσης.
Το αποτέλεσμα ήταν ένα εύθραυστο περιβάλλον που μπορούσε να κλιμακωθεί από μικρά επεισόδια σε παγκόσμια σύρραξη.
Σήμερα, αν οι ΗΠΑ δεν επενδύσουν άμεσα σε θεσμοθετημένους μηχανισμούς διαχείρισης κρίσεων, μπορεί να βρεθούν σε μια στρατηγική παγίδα «έτοιμοι για μάχη αλλά απροετοίμαστοι για αποκλιμάκωση».
Ο κίνδυνος κλιμάκωσης: ΗΠΑ και Κίνα σήμερα
Παρομοίως με τη ναυτική επέκταση της Γερμανίας πριν το 1914, η Κίνα επιχειρεί να τροποποιήσει τη ναυτική ισορροπία στην περιοχή. Το 2023, ο PLA Navy παρέλαβε πολλούς τύπους καταδρομικών και φρεγατών, ενώ ξεκίνησαν δοκιμές για το αεροπλανοφόρο Fujian, το πιο τεχνολογικά προηγμένο πλοίο του στόλου. Με προηγμένες δυνατότητες A2/AD, όπως οι DF-21D και DF-26, η στρατιωτική αυτή ανάπτυξη επιδιώκει να περιπλέξει τις επιχειρήσεις του U.S. Navy στη Στενωπό της Ταϊβάν και στη Νότια Κινεζική Θάλασσα.
Η αντίδραση των ΗΠΑ μέσω της Pacific Deterrence Initiative (PDI) περιλαμβάνει επενδύσεις άνω των 27 δισ. δολαρίων σε forward basing, pre-positioning πυρομαχικών και ενίσχυση της ναυτικής ανθεκτικότητας. Η ανάπτυξη υποβρυχίων Columbia-class, Virginia-class και μη επανδρωμένων πλατφορμών υπογραμμίζει την προτεραιότητα στην επιχειρησιακή αποτροπή. Ωστόσο, όπως πριν τον Α’ Παγκόσμιο, η επένδυση σε εξοπλισμό ξεπερνά τη δημιουργία μηχανισμών διαχείρισης κρίσεων.
Η ιστορική παγίδα Αγγλίας–Γερμανίας
Ο ναυτικός ανταγωνισμος Αγγλίας–Γερμανίας (1890–1914) δείχνει πώς η εθνικιστική φιλοδοξία και η στρατηγική ανασφάλεια μπορούν να οδηγήσουν σε κλιμάκωση χωρίς όρια. Παρά τις προσπάθειες για ελέγχους εξοπλισμών και διπλωματικές πρωτοβουλίες όπως η 1912 Haldane Mission, η έλλειψη εμπιστοσύνης και η πολιτική πίεση απέτυχαν να αποτρέψουν τον ανταγωνισμό. Στο τέλος, η δολοφονία του αρχιδούκα Φερδινάνδου πυροδότησε έναν παγκόσμιο πόλεμο, όχι εξαιτίας της επιθετικότητας μόνο μιας πλευράς, αλλά λόγω της απουσίας ασφαλούς «διαφυγής». Παρόμοια ευπάθεια υπάρχει σήμερα στο Στενό της Ταϊβάν και στη Νότια Κινεζική Θάλασσα.
Το κενό στη διαχείριση κρίσεων
Αν και υπάρχουν στρατιωτικά hotlines μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, η αποτελεσματικότητά τους είναι περιορισμένη. Το 2023, κατά την υπόθεση του κινεζικού μπαλονιού, η Κίνα δεν ανταποκρίθηκε σε επείγουσα κλήση. Παράλληλα, περιστατικά επικίνδυνων αναχαιτίσεων, όπως το intercept ενός U.S. RC-135 από κινεζικό J-16, δείχνουν συστηματικό πρόβλημα.
Μια πρόταση είναι η δημιουργία Joint Crisis Management Cell στο INDOPACOM, με συμμετοχή liaison officers από ΗΠΑ, Ιαπωνία και Αυστραλία, ικανή να ενεργοποιεί πρωτόκολλα αποκλιμάκωσης ακόμη και όταν οι πολιτικές διαύλοι είναι μπλοκαρισμένοι. Παράλληλα, οι ΗΠΑ πρέπει να προχωρήσουν σε συμφωνία θαλάσσιας αποσυγκρούσης με την Κίνα, εμπνευσμένη από το INCSEA των ΗΠΑ–Σοβιετικής Ένωσης.
Στρατηγική αποτελεσματικότητα αντί για εντυπωσιακό εξοπλισμό
Η έμφαση πρέπει να δοθεί σε συστήματα που ενισχύουν την επιχειρησιακή αποδοτικότητα, όπως μη επανδρωμένα MQ-9B SeaGuardian, πυραύλους LRASM και ανθεκτικές δομές RC2. Η καινοτομία στη λογιστική υποστήριξη, με forward bases σε Guam, Philippines και Northern Australia, θα ενισχύσει την ναυτική ετοιμότητα και την κατανομή των πόρων.
Η διαλειτουργικότητα μεταξύ U.S. Navy, Marine Corps, Air Force, Army και συμμάχων είναι απαραίτητη για την προβολή ισχύος και τη διαχείριση κλιμακώσεων
Διαχείριση συμμαχιών και εμπλοκή
Όπως οι περίπλοκες συμμαχίες συνέβαλαν στην κλιμάκωση του 1914, έτσι και σήμερα οι ΗΠΑ διατηρούν συμμαχίες. ενώ ενισχύουν τη συνεργασία μέσω AUKUS και Quad. Η Ιαπωνία θα πρέπει να ηγηθεί στη δημιουργία Strategic Escalation Forum έως το 2026, με συμμετοχή ΗΠΑ, Αυστραλίας, Ινδίας και χωρών ASEAN, καθορίζοντας μηχανισμούς πολιτικής σήμανσης και διαχείρισης κρίσεων. Η Νότια Κορέα οφείλει να ξεκαθαρίσει τη μη συμμετοχή της σε στρατιωτικές ενέργειες σε περίπτωση κρίσης στην Ταϊβάν, ενώ μπορεί να προσφέρει υποστήριξη σε λογιστική, πληροφορίες και κυβερνο-ενέργειες.
Ο ναυτικός ανταγωνισμός ΗΠΑ–Κίνας δεν θα εξαφανιστεί στο εγγύς μέλλον. Ωστόσο, οι ΗΠΑ μπορούν να τον διαχειριστούν στρατηγικά, επενδύοντας όχι μόνο σε υποβρύχια και πυραύλους, αλλά και σε θεσμοθετημένα συστήματα ασφαλείας. Αν η διοίκηση της Ουάσιγκτον δεν δημιουργήσει μηχανισμό αποκλιμάκωσης, το Στενό της Ταϊβάν, όπως η Σαράγεβο το 1914, μπορεί να αποτελέσει τον σπινθήρα μιας ευρύτερης κρίσης. Το παράθυρο ευκαιρίας για πρόληψη υπάρχει ακόμη, αλλά στενεύει.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών