Το σχέδιο της στρατιωτικής άσκησης Zapad 2025 περί πυρηνικών αντιποίνων έχει προκαλέσει πανικό στη Δύση
Οι ασκήσεις Zapad-2025 (Δύση-2025), που διεξάγονται 12 -16/9/2025 φέρνουν ξανά τη Ρωσία και τη Λευκορωσία στο επίκεντρο της διεθνούς προσοχής.
Αν και παρουσιάζονται ως «προγραμματισμένες στρατιωτικές ασκήσεις», το σενάριό τους ξεπερνά τη συμβατική εκπαίδευση: περιλαμβάνει εικονική χρήση τακτικών πυρηνικών όπλων (TNW), με τη Λευκορωσία να αναδεικνύεται για πρώτη φορά σε κεντρικό πεδίο πυρηνικού πειραματισμού.
Η ίδια η ανακοίνωση για «πυρηνικά αντίποινα» προκάλεσε αναστάτωση στη Δύση, παρότι Μόσχα και Μinsk ξεκαθάρισαν ότι πρόκειται για σενάρια σχεδιασμού και όχι για πραγματική χρήση.
Παρόλα αυτά, η ουσία είναι σαφής: η Ρωσία και οι σύμμαχοί της θέλουν να δείξουν πως η πυρηνική κλιμάκωση παραμένει στο τραπέζι.
Το σενάριο της Zapad-2025: Από την άμυνα στην κλιμάκωση
Σύμφωνα με το στρατιωτικό αφήγημα των ασκήσεων:
1. Εχθρική επίθεση: Η Ένωση Ρωσίας–Λευκορωσίας δέχεται μαζικά πλήγματα υψηλής ακρίβειας. Η κυριαρχία και η εδαφική ακεραιότητα τίθενται σε κίνδυνο.
2. Αρχική αντίδραση: Χρησιμοποιούνται συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας (Α/Α) και ηλεκτρονικού πολέμου (EW) για να ανακοπεί η πρώτη επίθεση.
3. Καταστολή εχθρικής αεράμυνας: Οι συμμαχικές δυνάμεις περνούν σε SEAD/DEAD επιχειρήσεις, εξουδετερώνοντας τα αμυντικά πλέγματα του «αντιπάλου».
4. Αντεπίθεση: Δρομολογείται ένα μπαράζ επιθέσεων με UAV, βαλλιστικούς και cruise πυραύλους, κατευθυνόμενες βόμβες, MLRS, σε συνδυασμό με ενεργές επιχειρήσεις ηλεκτρονικού πολέμου.
Το «παράθυρο» που δημιουργείται, ανοίγει τον δρόμο για την κορύφωση του σεναρίου: την ενεργοποίηση του υπερηχητικού συστήματος «Oreshnik».
Ο «Oreshnik»: Το νέο όπλο της αποτροπής και η ενεργοποίησή του
Ο Oreshnik αποτελεί τη μεγάλη καινοτομία των Zapad-2025.
Πρόκειται για ένα υπερηχητικό πυραυλικό σύστημα, σχεδιασμένο να διαπερνά τις αντιαεροπορικές ασπίδες του ΝΑΤΟ με ταχύτητες άνω των Mach 8–9 και ελιγμούς που καθιστούν δύσκολο τον εντοπισμό και την αναχαίτισή του.
Το πραγματικό «αίνιγμα» του Oreshnik είναι το είδος της πολεμικής του κεφαλής:
• Πυρηνική εκδοχή: Δίνει σαφές μήνυμα κλιμάκωσης και «αποφασιστικότητας».
• Συμβατική εκδοχή πολλαπλής κεφαλής (MIRV): Ένας «εξαιρετικά ισχυρός» μη-πυρηνικός φορέας, με 6 υποκεφαλές ικανές να καταστρέψουν κρίσιμες στρατιωτικές υποδομές.
Το δίλημμα του αντιπάλου είναι προφανές: δεν μπορεί να γνωρίζει τι φέρει ο Oreshnik μέχρι την πρόσκρουση. Αυτό από μόνο του συνιστά ψυχολογικό και στρατηγικό εργαλείο αποτροπής.
Γιατί τρομάζει το ΝΑΤΟ ο Oreshnik
Ο Oreshnik είναι ένας υπερηχητικός πύραυλο ςμεσαίου βεληνεκούς (IRBM), ταχύτητας ανώτερης των Mach 10.
Φέρεται να βασίζεται στο πρόγραμμα RS-26 Rubezh, σύμφωνα με αναλύσεις των ΗΠΑ
Είναι ικανός να μεταφέρει 3 έως 6 ανεξάρτητα στοχεύσιμες κεφαλές (MIRVs), η κάθε μία με υπο-πυρομαχικά, φτάνοντας έως 36 στόχους σε μία εκτόξευση .
Ο Oreshnik αναπτύσσει υψηλή ταχύτητα και ευκινησία: η δομή του μειώνει τα θερμικά ίχνη και καθιστά τον εντοπισμό δύσκολο
Κατά την κάθοδό του, κατά την τελική φάση, το Post-Boost Vehicle (PBV) επιτυγχάνει Mach 10–11, εκτελώντας ελιγμούς για να αποφύγει αντιαεροπορικά συστήματα. Ρώσοι αξιωματούχοι, τονίζουν ότι είναι πρακτικά αδύνατο να αναχαιτιστεί από τα υπάρχοντα συστήματα.
Ο Oreshnik χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά σε επιχειρησιακή επίθεση τον Νοέμβριο του 2024, κατά της πόλης Dnipro στην Ουκρανία, πλήττοντας εργοστάσιο πυραυλικής παραγωγής. Ο πύραυλος μπήκε σε μαζική παραγωγή το 2025.
Η ανάπτυξη της παραγωγής προσδίδει στον Oreshnik μια ισχυρή παρουσία στην τωρινή στρατιωτική ισορροπία.
Ο πολλαπλός διάσπαρτος τρόπος πλήγματος των MIRVs επιτρέπει στοχεύσεις κρίσιμων εγκαταστάσεων με ένα μόνο βλήμα.
Οι αναλυτές επισημαίνουν πως ακόμα και με συμβατική κεφαλή, η αποτελεσματικότητα του Oreshnik είναι συγκρίσιμη με πυρηνική επίθεση — λόγω του τεράστιου κινητικού και θερμικού φορτίου που παράγει (θερμοκρασίες έως 7.000 °C).
Ο χρόνος αντίδρασης για το ΝΑΤΟ μειώνεται δραματικά, με απαντητικά περιθώρια κυριολεκτικά λεπτών.
Σύμφωνα με το Associated Press, ο Oreshnik θα αναπτυχθεί στη Λευκορωσία «μέχρι το τέλος του έτους», ένδειξη της διεύρυνσης της ρωσικής αποτρεπτικής παρουσίας στη ζώνη του ΝΑΤO.
Αναφορές από φόρουμ υποστηρίζουν ότι η Λευκορωσία έχει ήδη διεκπεραιώσει κατασκευή οχημάτων εκτόξευσης, περιμένοντας τους πυραύλους από τη Ρωσία
Ο «πυρηνικός ρόλος» του Lukashenko
Η παρουσία των Iskander-M και των Su-24 στη Λευκορωσία εισάγει μια νέα παράμετρο. Για πρώτη φορά, ένα μη-ρωσικό έδαφος στο ευρωπαϊκό κέντρο φιλοξενεί πυρηνικά όπλα της Μόσχας.
Το πολιτικό ερώτημα είναι: ποιος αποφασίζει τη χρήση τους;
Ο γραμματέας του Συμβουλίου Ασφαλείας της Λευκορωσίας δήλωσε πως ο Lukashenko έχει το «δικό του βαλιτσάκι» και «κόκκινο κουμπί».
Τα ρωσικά στρατηγικά δόγματα, όμως, ξεκαθαρίζουν ότι μόνο η Μόσχα έχει την τελική εξουσία στη χρήση πυρηνικών όπλων, ακόμα και αυτών που βρίσκονται εκτός ρωσικής επικράτειας.
Στην πράξη, ο Lukashenko μπορεί να υποβάλει αίτημα χρήσης μέσω ειδικού συστήματος ασφαλών επικοινωνιών.
Η έγκριση εξαρτάται από τον πρόεδρο Putin τον υπουργό Άμυνας Andrei Belousov και τον αρχηγό Γενικού Επιτελείου Valery Gerasimov.
Η εικόνα που καλλιεργείται είναι σαφής: ο Lukashenko αποκτά ρόλο «πυρηνικού παίκτη», χωρίς όμως να ελέγχει πλήρως τα όπλα που φιλοξενεί.
Η εικονική κλιμάκωση και η αλλαγή δόγματος
Στα σενάρια των Zapad-2025, οι «πυρηνικές επιθέσεις» παραμένουν σε επίπεδο χαρτών και σχεδίων: Πλήγματα σε ακατοίκητες περιοχές, επιθέσεις σε αποθήκες και εφοδιαστικές βάσεις, προσομοιώσεις εχθρικών απωλειών χωρίς πραγματική χρήση.
Η διαφορά με το παρελθόν είναι ουσιώδης.
Στις δεκαετίες του Ψυχρού Πολέμου, όπως στο Totskoe (1954) στη Σοβιετική Ένωση ή στις αμερικανικές Desert Rock, οι στρατιώτες έπρεπε να επιτεθούν μέσα από το επίκεντρο μιας πραγματικής πυρηνικής έκρηξης.
Σήμερα, όλες οι πυρηνικές δυνάμεις έχουν αναθεωρήσει: τα σενάρια προβλέπουν παράκαμψη των ραδιενεργών ζωνών.
Ένα μήνυμα με πολλαπλούς αποδέκτες
Η Zapad-2025 δεν είναι απλώς μια άσκηση. Είναι:
1. Ένα τεστ ταχύτητας και συντονισμού για τις δυνάμεις Ρωσίας και Λευκορωσίας,
2. Μια δοκιμή του κατωφλίου χρήσης τακτικών πυρηνικών,
3. Μια πολιτική επίδειξη που αναβαθμίζει τον ρόλο του Lukashenko
4. Και πάνω απ’ όλα, μια στρατηγική υπενθύμιση προς το ΝΑΤΟ ότι η πυρηνική επιλογή δεν έχει αποσυρθεί.
Ο «Oreshnik» συμβολίζει ακριβώς αυτό: την ασάφεια της αποτροπής.
Κανείς δεν ξέρει εάν μεταφέρει μια καταστροφική πυρηνική κεφαλή ή μια υπερ-συμβατική δύναμη πυρός. Και αυτή η αβεβαιότητα, από μόνη της, μπορεί να αποτρέψει ή να προκαλέσει κλιμάκωση.
www.bankingnews.gr
Αν και παρουσιάζονται ως «προγραμματισμένες στρατιωτικές ασκήσεις», το σενάριό τους ξεπερνά τη συμβατική εκπαίδευση: περιλαμβάνει εικονική χρήση τακτικών πυρηνικών όπλων (TNW), με τη Λευκορωσία να αναδεικνύεται για πρώτη φορά σε κεντρικό πεδίο πυρηνικού πειραματισμού.
Η ίδια η ανακοίνωση για «πυρηνικά αντίποινα» προκάλεσε αναστάτωση στη Δύση, παρότι Μόσχα και Μinsk ξεκαθάρισαν ότι πρόκειται για σενάρια σχεδιασμού και όχι για πραγματική χρήση.
Παρόλα αυτά, η ουσία είναι σαφής: η Ρωσία και οι σύμμαχοί της θέλουν να δείξουν πως η πυρηνική κλιμάκωση παραμένει στο τραπέζι.
Το σενάριο της Zapad-2025: Από την άμυνα στην κλιμάκωση
Σύμφωνα με το στρατιωτικό αφήγημα των ασκήσεων:
1. Εχθρική επίθεση: Η Ένωση Ρωσίας–Λευκορωσίας δέχεται μαζικά πλήγματα υψηλής ακρίβειας. Η κυριαρχία και η εδαφική ακεραιότητα τίθενται σε κίνδυνο.
2. Αρχική αντίδραση: Χρησιμοποιούνται συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας (Α/Α) και ηλεκτρονικού πολέμου (EW) για να ανακοπεί η πρώτη επίθεση.
3. Καταστολή εχθρικής αεράμυνας: Οι συμμαχικές δυνάμεις περνούν σε SEAD/DEAD επιχειρήσεις, εξουδετερώνοντας τα αμυντικά πλέγματα του «αντιπάλου».
4. Αντεπίθεση: Δρομολογείται ένα μπαράζ επιθέσεων με UAV, βαλλιστικούς και cruise πυραύλους, κατευθυνόμενες βόμβες, MLRS, σε συνδυασμό με ενεργές επιχειρήσεις ηλεκτρονικού πολέμου.
Το «παράθυρο» που δημιουργείται, ανοίγει τον δρόμο για την κορύφωση του σεναρίου: την ενεργοποίηση του υπερηχητικού συστήματος «Oreshnik».
Ο «Oreshnik»: Το νέο όπλο της αποτροπής και η ενεργοποίησή του
Ο Oreshnik αποτελεί τη μεγάλη καινοτομία των Zapad-2025.
Πρόκειται για ένα υπερηχητικό πυραυλικό σύστημα, σχεδιασμένο να διαπερνά τις αντιαεροπορικές ασπίδες του ΝΑΤΟ με ταχύτητες άνω των Mach 8–9 και ελιγμούς που καθιστούν δύσκολο τον εντοπισμό και την αναχαίτισή του.
Το πραγματικό «αίνιγμα» του Oreshnik είναι το είδος της πολεμικής του κεφαλής:
• Πυρηνική εκδοχή: Δίνει σαφές μήνυμα κλιμάκωσης και «αποφασιστικότητας».
• Συμβατική εκδοχή πολλαπλής κεφαλής (MIRV): Ένας «εξαιρετικά ισχυρός» μη-πυρηνικός φορέας, με 6 υποκεφαλές ικανές να καταστρέψουν κρίσιμες στρατιωτικές υποδομές.
Το δίλημμα του αντιπάλου είναι προφανές: δεν μπορεί να γνωρίζει τι φέρει ο Oreshnik μέχρι την πρόσκρουση. Αυτό από μόνο του συνιστά ψυχολογικό και στρατηγικό εργαλείο αποτροπής.
Γιατί τρομάζει το ΝΑΤΟ ο Oreshnik
Ο Oreshnik είναι ένας υπερηχητικός πύραυλο ςμεσαίου βεληνεκούς (IRBM), ταχύτητας ανώτερης των Mach 10.
Φέρεται να βασίζεται στο πρόγραμμα RS-26 Rubezh, σύμφωνα με αναλύσεις των ΗΠΑ
Είναι ικανός να μεταφέρει 3 έως 6 ανεξάρτητα στοχεύσιμες κεφαλές (MIRVs), η κάθε μία με υπο-πυρομαχικά, φτάνοντας έως 36 στόχους σε μία εκτόξευση .
Ο Oreshnik αναπτύσσει υψηλή ταχύτητα και ευκινησία: η δομή του μειώνει τα θερμικά ίχνη και καθιστά τον εντοπισμό δύσκολο
Κατά την κάθοδό του, κατά την τελική φάση, το Post-Boost Vehicle (PBV) επιτυγχάνει Mach 10–11, εκτελώντας ελιγμούς για να αποφύγει αντιαεροπορικά συστήματα. Ρώσοι αξιωματούχοι, τονίζουν ότι είναι πρακτικά αδύνατο να αναχαιτιστεί από τα υπάρχοντα συστήματα.
Ο Oreshnik χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά σε επιχειρησιακή επίθεση τον Νοέμβριο του 2024, κατά της πόλης Dnipro στην Ουκρανία, πλήττοντας εργοστάσιο πυραυλικής παραγωγής. Ο πύραυλος μπήκε σε μαζική παραγωγή το 2025.
Η ανάπτυξη της παραγωγής προσδίδει στον Oreshnik μια ισχυρή παρουσία στην τωρινή στρατιωτική ισορροπία.
Ο πολλαπλός διάσπαρτος τρόπος πλήγματος των MIRVs επιτρέπει στοχεύσεις κρίσιμων εγκαταστάσεων με ένα μόνο βλήμα.
Οι αναλυτές επισημαίνουν πως ακόμα και με συμβατική κεφαλή, η αποτελεσματικότητα του Oreshnik είναι συγκρίσιμη με πυρηνική επίθεση — λόγω του τεράστιου κινητικού και θερμικού φορτίου που παράγει (θερμοκρασίες έως 7.000 °C).
Ο χρόνος αντίδρασης για το ΝΑΤΟ μειώνεται δραματικά, με απαντητικά περιθώρια κυριολεκτικά λεπτών.
Σύμφωνα με το Associated Press, ο Oreshnik θα αναπτυχθεί στη Λευκορωσία «μέχρι το τέλος του έτους», ένδειξη της διεύρυνσης της ρωσικής αποτρεπτικής παρουσίας στη ζώνη του ΝΑΤO.
Αναφορές από φόρουμ υποστηρίζουν ότι η Λευκορωσία έχει ήδη διεκπεραιώσει κατασκευή οχημάτων εκτόξευσης, περιμένοντας τους πυραύλους από τη Ρωσία
Ο «πυρηνικός ρόλος» του Lukashenko
Η παρουσία των Iskander-M και των Su-24 στη Λευκορωσία εισάγει μια νέα παράμετρο. Για πρώτη φορά, ένα μη-ρωσικό έδαφος στο ευρωπαϊκό κέντρο φιλοξενεί πυρηνικά όπλα της Μόσχας.
Το πολιτικό ερώτημα είναι: ποιος αποφασίζει τη χρήση τους;
Ο γραμματέας του Συμβουλίου Ασφαλείας της Λευκορωσίας δήλωσε πως ο Lukashenko έχει το «δικό του βαλιτσάκι» και «κόκκινο κουμπί».
Τα ρωσικά στρατηγικά δόγματα, όμως, ξεκαθαρίζουν ότι μόνο η Μόσχα έχει την τελική εξουσία στη χρήση πυρηνικών όπλων, ακόμα και αυτών που βρίσκονται εκτός ρωσικής επικράτειας.
Στην πράξη, ο Lukashenko μπορεί να υποβάλει αίτημα χρήσης μέσω ειδικού συστήματος ασφαλών επικοινωνιών.
Η έγκριση εξαρτάται από τον πρόεδρο Putin τον υπουργό Άμυνας Andrei Belousov και τον αρχηγό Γενικού Επιτελείου Valery Gerasimov.
Η εικόνα που καλλιεργείται είναι σαφής: ο Lukashenko αποκτά ρόλο «πυρηνικού παίκτη», χωρίς όμως να ελέγχει πλήρως τα όπλα που φιλοξενεί.
Η εικονική κλιμάκωση και η αλλαγή δόγματος
Στα σενάρια των Zapad-2025, οι «πυρηνικές επιθέσεις» παραμένουν σε επίπεδο χαρτών και σχεδίων: Πλήγματα σε ακατοίκητες περιοχές, επιθέσεις σε αποθήκες και εφοδιαστικές βάσεις, προσομοιώσεις εχθρικών απωλειών χωρίς πραγματική χρήση.
Η διαφορά με το παρελθόν είναι ουσιώδης.
Στις δεκαετίες του Ψυχρού Πολέμου, όπως στο Totskoe (1954) στη Σοβιετική Ένωση ή στις αμερικανικές Desert Rock, οι στρατιώτες έπρεπε να επιτεθούν μέσα από το επίκεντρο μιας πραγματικής πυρηνικής έκρηξης.
Σήμερα, όλες οι πυρηνικές δυνάμεις έχουν αναθεωρήσει: τα σενάρια προβλέπουν παράκαμψη των ραδιενεργών ζωνών.
Ένα μήνυμα με πολλαπλούς αποδέκτες
Η Zapad-2025 δεν είναι απλώς μια άσκηση. Είναι:
1. Ένα τεστ ταχύτητας και συντονισμού για τις δυνάμεις Ρωσίας και Λευκορωσίας,
2. Μια δοκιμή του κατωφλίου χρήσης τακτικών πυρηνικών,
3. Μια πολιτική επίδειξη που αναβαθμίζει τον ρόλο του Lukashenko
4. Και πάνω απ’ όλα, μια στρατηγική υπενθύμιση προς το ΝΑΤΟ ότι η πυρηνική επιλογή δεν έχει αποσυρθεί.
Ο «Oreshnik» συμβολίζει ακριβώς αυτό: την ασάφεια της αποτροπής.
Κανείς δεν ξέρει εάν μεταφέρει μια καταστροφική πυρηνική κεφαλή ή μια υπερ-συμβατική δύναμη πυρός. Και αυτή η αβεβαιότητα, από μόνη της, μπορεί να αποτρέψει ή να προκαλέσει κλιμάκωση.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών