Σχετικά Άρθρα
Διπλωματικό επεισόδιο Γαλλίας – ΗΠΑ για τους Εβραίους… «Δεν θα μας κάνει μάθημα ο γαμπρός του Trump»
Ο Μητσοτάκης συνομιλεί με τον Νο1 εχθρό του Trump... τον Rupert Murdoch – Μια ακόμη αποτυχία στρατηγικής
Με σκληρή γλώσσα οι Financial Times κατακεραυνώνουν τη στάση των Ευρωπαίων ηγετών απέναντι στον πρόεδρο των ΗΠΑ, Donald Trump, μιλώντας για «ταπείνωση», «οικονομική παράδοση» και «δουλοπρέπεια».
«Η Ευρώπη πουλά την ψυχή της στον Trump» είναι ο τίτλος του δημοσιεύματος.
Η βρετανική εφημερίδα υποστηρίζει ότι οι Βρυξέλλες, αντί να επιλέξουν την αντίσταση, προτίμησαν να καλλιεργήσουν μια ψευδεπίγραφη «ρεαλιστική» σχέση με τον Αμερικανό πρόεδρο, στηριγμένη σε κολακείες και δεσμεύσεις που δεν πρόκειται να τηρηθούν. Την ίδια στιγμή, αναδεικνύει ως παράδειγμα τον πρόεδρο της Ουκρανίας Volodymyr Zelensky, ο οποίος δεν δίστασε να δείξει πυγμή απέναντι στον Trump μέσα στον Λευκό Οίκο.
H παράδοση της ΕΕ στον Trump
Μια «ταπείνωση», μια «οικονομική παράδοση» και μια ρητορική που «μοιάζει να έχει κλαπεί από τη βιομηχανία πορνογραφίας». Αυτές είναι μόνο μερικές από τις αντιδράσεις των Ευρωπαίων για τον τρόπο που οι ηγέτες τους υποτάχθηκαν στον Donald Trump — πρώτα αποδεχόμενοι την απαίτηση του Αμερικανού προέδρου οι χώρες του ΝΑΤΟ να δαπανούν το 5% του εθνικού εισοδήματος για την άμυνα, και στη συνέχεια επικυρώνοντας μια εμπορική «συμφωνία» που αφήνει την ΕΕ σε πολύ χειρότερη θέση από πριν.
Όταν ο Trump επέστρεψε στον Λευκό Οίκο, οι Ευρωπαίοι ηγέτες έδειχναν αβέβαιοι ως προς τον τρόπο διαχείρισής του. Σήμερα, η στρατηγική τους επιλογή είναι πλέον ξεκάθαρη. Πρόκειται για προσαρμογή και όχι αντιπαράθεση, συνοδευόμενη από κολακευτική ρητορική που υμνεί θορυβωδώς τις ικανότητες του Trump ως ειρηνοποιού και «μάστερ των συμφωνιών». Το ερώτημα είναι αν η απώλεια της αυτοεκτίμησης άξιζε τον κόπο. Όσοι βρίσκονται κοντά στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων επιμένουν ότι «κανείς δεν είναι αφελής εδώ». Αντίθετα, η επίκληση είναι στον ρεαλισμό.
Διακρίνονται τρεις βασικοί ισχυρισμοί. Πρώτον, αφού τα λόγια δεν κοστίζουν, γιατί να μην κολακεύσουν τον Trump; Δεύτερον, ό,τι έχει επιτευχθεί είναι καλύτερο από τις εναλλακτικές (το σαμποτάρισμα της ουκρανικής άμυνας και ο ανοιχτός εμπορικός πόλεμος). Με λίγη τύχη, οι ευρωπαϊκές εταιρείες μπορεί μάλιστα να ωφεληθούν από τους ακόμη υψηλότερους δασμούς που επιβλήθηκαν στο μη ευρωπαϊκό εμπόριο. Και τρίτον, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα παραδεχθούν χαμηλόφωνα ότι πολλές από τις δεσμεύσεις προς τον Trump είναι μόνο για το θεαθήναι. Υποσχέσεις για 5% δαπάνες στην άμυνα και τεράστιες επενδύσεις και αγορές στις ΗΠΑ δεν είναι ρεαλιστικές ούτε προορισμένες να τηρηθούν· αλλά ο αφελής Trump τις «κατάπιε», άρα «καλά τα καταφέραμε».
Ότι αυτή η στάση είναι ανέντιμη είναι αναμφισβήτητο. Μια έντιμη αντίδραση θα ήταν η αντίσταση. Το μεγαλύτερο πρόβλημα όμως είναι ότι δεν περνά ούτε το ίδιο το τεστ του ρεαλισμού που επικαλούνται οι υποστηρικτές της. Ο αληθινός ρεαλισμός θα ήταν η μείωση της εξάρτησης από μια εχθρική Αμερική. Αυτό που ονομάζουν ρεαλισμό είναι στην πραγματικότητα καιροσκοπισμός, που δεν είναι μόνο απωθητικός αλλά προκαλεί και πραγματική ζημιά, όχι λιγότερο στην ίδια την ευρωπαϊκή πολιτική.
Δουλοπρέπεια
Όπως καταλαβαίνει πολύ καλά ο Trump, τα λόγια δεν είναι στην πραγματικότητα φτηνά. Ο πολιτικός λόγος διαμορφώνει προσδοκίες και σχήματα ισχύος. Η δουλοπρεπής στάση του Mark Rutte και της Ursula von der Leyen απέναντι στον Trump έχει σημασία, επειδή σημαίνει ότι οι ξένοι ηγέτες του αναγνωρίζουν αυτό που έχει ήδη επιβάλει εντός των ΗΠΑ: την αποδοχή ότι για να επιτευχθεί οτιδήποτε, δεν πρέπει να λέγεται η αλήθεια. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν επίσης υιοθετήσει την αντίληψη του Trump ότι η πολιτική είναι ένα τηλεοπτικό σόου. Έτσι, τα ξεσπάσματα, ο εκφοβισμός και η ανάγκη του για τελετουργική υποταγή νομιμοποιούνται και κανονικοποιούνται στη διεθνή σκηνή
Επιπλέον, η Ευρώπη θυσίασε τη δυνατότητα να καταγγείλει την παραβίαση διεθνών συνθηκών από τον Trump — όπως την απαίτηση του ΠΟΕ για την αρχή της μη διάκρισης (most-favoured nation). Έχει επίσης αποδεχθεί την ιδέα ότι τα αποτελέσματα επιτυγχάνονται μέσω εξατομικευμένων παζαριών μεταξύ «μεγάλων ανδρών» (και περιστασιακά γυναικών), αντί για την επίπονη δουλειά της δημοκρατικής διαβούλευσης και οικοδόμησης συναίνεσης.
Αξίζει όμως να σημειωθεί τι κόστισαν αυτές οι επιλογές στην Ευρώπη. Έχει απογυμνωθεί από όλο το πολιτικό κεφάλαιο που θα μπορούσε να αξιοποιήσει για να ηγηθεί μιας συμμαχίας χωρών υπέρ του εμπορίου με βάση κανόνες και μιας συντονισμένης αντίστασης στον Trump. Όχι μόνο αυτό, αλλά πρόδωσε και τους Αμερικανούς φίλους της, που υπολόγιζαν στην Ευρώπη να σταθεί απέναντι στον Trump ενώ εκείνοι δυσκολεύονταν να το κάνουν.
Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι η Ευρώπη διακινδυνεύει την ίδια την πολιτική της ψυχή. Έχει βάλει τον εαυτό της σε μια κατάσταση όπου οι ηγέτες δεν μπορούν να πουν δημόσια τι πραγματικά επιδιώκουν. Αυτό είναι συνταγή για δυσπιστία και δηλητήριο για τη δημοκρατία — και ειδικά για τη φιλελεύθερη ευρωπαϊκή δημοκρατία. Πώς μπορούν οι ψηφοφόροι να εγκρίνουν πολιτικές των οποίων η αληθινή φύση δεν μπορεί να ειπωθεί δημόσια (όπως οι υποσχέσεις στον Trump που δεν είναι αληθινές); Αν η ΕΕ αποδέχεται υποκριτικά αυτό που ο οικονομολόγος Richard Baldwin αποκαλεί «δογμά της δυσαρέσκειας» της παγκοσμιοποίησης, πώς μπορεί να αποκρούσει τις αντιευρωπαϊκές δυνάμεις που ανθούν με αυτές τις απόψεις στο εσωτερικό;
Ο κίνδυνος είναι ότι, με το να καλοπιάνουν τον Trump και να του δείχνουν δουλοπρέπεια, οι Ευρωπαίοι ηγέτες βάζουν σε δεύτερη μοίρα την ανάγκη για διαφάνεια και λογοδοσία. Αντί για αυτό, υιοθετούν ένα τραμπικό μοντέλο πολιτικής που βασίζεται στο «εμπιστεύσου τον ηγέτη» και στην εμμονή με τις συμφωνίες, κάτι που εμπεριέχει αυταρχισμό. Επιτρέποντας στη βούληση του Trump να υπερισχύει της πραγματικότητας, η υποτιθέμενα «ρεαλιστική» υπεράσπιση των ευρωπαϊκών συμφερόντων δεν προστατεύει την Ευρώπη. Αντίθετα, επιταχύνει την «τραμπικοποίηση» της πολιτικής σε όλη την ήπειρο.
Το παράδειγμα Zelensky
Στο δημοσίευμα γίνεται αναφορά και στον καβγά του Ουκρανού προέδρου, Volodymyr Zelensky, με τον Trump κατά την πρώτη τους συνάντηση στον Λευκό Οίκο. «Μια άλλη πορεία ήταν δυνατή. Τον Φεβρουάριο, ο πρόεδρος της Ουκρανίας Volodymyr Zelensky κράτησε τη θέση του όταν ο Trump τον επέπληξε στο Οβάλ Γραφείο — και δεν είναι σε χειρότερη μοίρα εξαιτίας αυτού, αν κρίνουμε από την επιστροφή του την περασμένη εβδομάδα. Αν οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι ηγέτες χρειαζόταν να πάρουν μάθημα από τον Λευκό Οίκο, αυτό θα ήταν το σωστό να ακολουθήσουν» επισημαίνεται.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών