Σχετικά Άρθρα
Ο Trump επιχειρεί μάταια να «σπάσει» με τελεσίγραφα τον Putin - Προειδοποίηση Ρωσίας: Το παρακάνετε, επόμενο βήμα η ταπείνωση
Η σιωπή του Putin πιο ηχηρή από κάθε τελεσίγραφο – Σε στρατηγικό σοκ το ΝΑΤΟ, απόλυτη συντριβή της Δύσης στην Ουκρανία
Σε αντίθεση με ό,τι ο ίδιος παρουσιάζει σε κοινή θέα, ο Donald Trump σπρώχνει την Ευρώπη προς τη ρωσική ενέργεια. Παρά τα… τελεσίγραφα που μοιράζει στον Ρώσο πρόεδρο, Vladimir Putin, ο πρόεδρος των ΗΠΑ ανοίγει ξανά τη στρόφιγγα του ρωσικού αερίου προς την Ευρώπη.
Ο λομπίστας που συνέβαλε καθοριστικά στον… εναγκαλισμό της Ευρώπης με το αμερικανικό LNG βλέπει το… έργο του να καταστρέφεται και επισημαίνει ότι οι Αμερικανού προέδρου με τον Putin είναι ένας επερχόμενος «αστεροειδής» για τη βιομηχανία.
Πως η Ευρώπη αγάπησε το αμερικανικό LNG
«Οι συμμαχίες μερικές φορές ξεκινούν τυχαία. Και μερικές φορές τελειώνουν έτσι. Ειδικά όταν εμπλέκεται ο Donald Trump» αναφέρεται σε εκτενές δημοσίευμα του Politico με τίτλο «Η Ευρώπη έμαθε να αγαπά το αμερικανικό LNG. Έτσι το καταστρέφει ο Trump».
Το φθινόπωρο του 2013, ο Fred H. Hutchison βρισκόταν σε μια κοινωνική εκδήλωση στην πρεσβεία της Λιθουανίας, που βρίσκεται μέσα στον τελευταίο πύργο ενός μερικώς γκρεμισμένου αρχοντικού, λίγα χιλιόμετρα βόρεια του Λευκού Οίκου. Μετά από δεκαετίες ως λομπίστας στην Ουάσινγκτον, ο Hutchison είχε ξεχάσει περισσότερες τέτοιες εκδηλώσεις απ’ όσες οι περισσότεροι άνθρωποι θα δουν ποτέ. Αλλά αυτή τη συγκεκριμένη την θυμάται. Καθώς προχωρούσε η βραδιά, άκουσε έναν διπλωμάτη να διαμαρτύρεται για τον αυστηρό έλεγχο των ΗΠΑ στις τεράστια, πρόσφατα αξιοποιημένα, αποθέματα σχιστολιθικού αερίου. Άρχισαν να συζητούν.
Ο διπλωμάτης αποδείχθηκε να είναι ο αναπληρωτής επικεφαλής της λιθουανικής αποστολής, ο Simonas Šatūnas. Η Λιθουανία εξαρτιόταν πλήρως από τη Ρωσία για το αέριο, είπε. Ήθελε η κυβέρνηση Obama να «μοιραστεί την αγάπη», είπε στον Hutchison, και να εγκρίνει τις εξαγωγές αερίου προς την Ευρώπη.
«Σκέφτηκα, "Καλά, αυτό μοιάζει με μια πιθανή ευκαιρία για λόμπι"», θυμάται ο Hutchison όταν τον συνάντησε το Politico σε ένα ξενοδοχείο στο Λονδίνο τον Ιούνιο.
Ενθαρρυμένος από τον Šatūnas και τις διπλωματικές του διασυνδέσεις, ο Hutchison δημιούργησε μια ομάδα πίεσης από περίπου δώδεκα πρεσβείες της Ουάσινγκτον -όλες από την ανατολική και κεντρική Ευρώπη- που θα συνεργάζονταν με τη βιομηχανία αερίου των ΗΠΑ με ένα στόχο: να φέρουν περισσότερο υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) των ΗΠΑ στην Ευρώπη. Αυτές οι μετασοβιετικές χώρες δεν είχαν την πεποίθηση, που υπήρχε σε άλλα μέρη της Ευρώπης, ότι οι διαθέσεις του Vladimir Putin θα μπορούσαν να κατευναστούν με το πολυδισεκατομμυρίων ευρώ ενεργειακό εμπόριο με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Τότε δεν μπορούσαν να φανταστούν ότι σύντομα θα παρασυρόταν σε μια ιστορική ενεργειακή στροφή που θα αναμόρφωνε τη σχέση ΗΠΑ-Ευρώπης, θα έστρεφε τα αμερικανικά συμφέροντα προς την ανατολική Ευρώπη και θα επέτρεπε στην ήπειρο να αντικαταστήσει το ρωσικό αέριο με αμερικανικό μετά την εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία.
O Trump ανατρέπει τα δεδομένα
Τώρα ο Donald Trump απειλεί αυτή την ενεργειακή συμμαχία, που ισχυρίζεται ότι υποστηρίζει, αναγκάζοντας μάλιστα την ΕΕ αυτήν την εβδομάδα να δεσμευτεί σε μια συμφωνία χεριών για εισαγωγές ύψους 750 δισεκατομμυρίων δολαρίων αμερικανικής ενέργειας, παρά το γεγονός ότι είναι λογιστικά ανέφικτο.
Ο αυξανόμενος φόβος στην ανατολική Ευρώπη είναι ότι ο Trump -παρότι πρόσφατα σκλήρυνε τον τόνο του απέναντι στον Putin- θα υπονομεύσει αυτό το εμπόριο προσφέροντας στον Ρώσο πρόεδρο τεράστιες παραχωρήσεις και «τεράστιες οικονομικές συμφωνίες» για να σταματήσει τον πόλεμο, ενώ παράλληλα θα αναστήσει το διεθνές κύρος του αυταρχικού ηγέτη.
Είναι το σφυρί που θα μπορούσε να σπάσει το οικονομικό τείχος προστασίας της Δύσης γύρω από τη Ρωσία και να ρίξει μαζί και την αμερικανική ενέργεια, σύμφωνα με πρώην και νυν διπλωμάτες από εκείνη την περιοχή, καθώς και αμερικανούς ειδικούς και παράγοντες της βιομηχανίας. Ήδη, στελέχη του πετρελαίου και του αερίου προειδοποιούν τον Λευκό Οίκο γι’ αυτό το ενδεχόμενο, ενώ ταυτόχρονα σχεδιάζουν εναλλακτικά σενάρια σε περίπτωση που αγνοηθούν.
«Το μόνο που θα σαμποτάριζε την εντυπωσιακή ανάπτυξη της αμερικανικής βιομηχανίας LNG είναι η επανεκκίνηση των ροών από τη Ρωσία. Αυτό δεν αμφισβητείται», είπε ο Geoffrey Pyatt, ο οποίος ήταν πρέσβης στην Ουκρανία όταν η Ρωσία κατέλαβε την Κριμαία το 2014 και διηύθυνε το γραφείο Ενέργειας του State Department επί Προεδρίας Joe Biden.
Οι αγωγοί προς την Ευρώπη δεν έχουν ενεργοποιηθεί ξανά. Ακόμη. Αλλά οι αμερικανικές κυρώσεις στη Ρωσία μαλακώνουν και κάποιοι Ευρωπαίοι ψιθυρίζουν για αναβίωση των ρωσικών ενεργειακών εισαγωγών. Αμερικανοί επενδυτές έχουν συζητήσει ακόμα και συνεργασία με Ρώσους αξιωματούχους για να ξανανοίξουν οι ροές αερίου προς τη Γερμανία.
«Φυσικά, μας ανησυχεί η συζήτηση για επιστροφή στη ρωσική ενέργεια και η έλλειψη σαφήνειας για τη θέση των ΗΠΑ», επισημαίνει στο Politico αξιωματούχος ανατολικοευρωπαϊκής χώρας. «Αλλά ελπίζουμε ότι θα κερδίσουμε την αντιπαράθεση πως θα ήταν λάθος να επιστρέψουμε».
Πώς οι ΗΠΑ έδωσαν ενέργεια στην Ευρώπη
Στην εποχή της «Αμερικανικής Ενεργειακής Κυριαρχίας» του Trump και της αγωνιώδους προσπάθειας της Ε.Ε. να απεξαρτηθεί από το ρωσικό φυσικό αέριο, είναι σχεδόν αδιανόητο ότι κάποτε η επιθυμία για φορτία αμερικανικού αερίου θεωρούνταν δυσάρεστη και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού.
Οι Αμερικανοί βιομήχανοι ήθελαν να κρατήσουν τα κέρδη της επανάστασης του σχιστολιθικού αερίου για τον εαυτό τους. Στη Δυτική Ευρώπη, τουλάχιστον, το Wandel durch Handel (η υψηλή γερμανική διπλωματική παραδοχή ότι οι «δύστροποι» γείτονες όπως ο Putin θα «αλλάξουν μέσω του εμπορίου») συνέπιπτε βολικά με τα τεράστια οικονομικά οφέλη του φθηνού ρωσικού αερίου.
«Οι Γερμανοί, οι Γάλλοι, οι Ιταλοί, οι Αυστριακοί, όλοι στη Δυτική Ευρώπη ήταν ευχαριστημένοι με το status quo», είπε ο Hutchison. Όμως χώρες όπως η Λιθουανία, η Πολωνία και η Τσεχία «κατανοούσαν την ευαλωτότητά τους. Και, έχοντας υπάρξει πρώην σοβιετικοί δορυφόροι, γνώριζαν τον κίνδυνο που αντιμετώπιζαν».
Το ρωσικό αέριο θα κερδίζει πάντα στην τιμή, δεδομένων των επιπλέον εξόδων για το αμερικανικό LNG: Συμπίεση του αερίου σε υγρή μορφή, φόρτωση σε πλοία, μεταφορά μέσω Ατλαντικού και επαναεριοποίηση για χρήση στην ευρωπαϊκή ήπειρο.
Όμως χώρες όπως η Λιθουανία ήταν διατεθειμένες να πληρώσουν παραπάνω για ενέργεια από έναν σύμμαχο, λόγω της ιστορίας τους και επειδή «είχαν θέση στην πρώτη σειρά των ρωσικών ενεργειών» όταν η Μόσχα προσάρτησε παράνομα την Κριμαία το 2014, όπως είπε ο Pyatt. Ο τότε πρέσβης των ΗΠΑ στην Ουκρανία θυμήθηκε ότι ο Πολωνός ΥΠΕΞ Radoslaw Sikorski ήθελε απεγνωσμένα να ξεφύγει από την αρπάγη της Ρωσίας.
«Αυτό εξηγεί το 100%», είπε ο Pyatt. «Οι γειτονικές χώρες συνειδητοποίησαν ότι η Ουκρανία ήταν το προπύργιο που θα προστάτευε την Ανατολική Ευρώπη από μια ρεβανσιστική ρωσική ατζέντα που πήγαινε πολύ πέρα από την Ουκρανία».
Έτσι, για τον Hutchison ήταν εύκολο να πείσει αυτές τις χώρες να ενταχθούν στην αμερικανική ώθηση υπέρ του LNG. Στις αρχές του 2014, ίδρυσε τον οργανισμό LNG Allies ως δημόσιο πρόσωπο της ομάδας πίεσης που είχε δημιουργήσει μέσω πρεσβειών. Είπε ότι η αρχική χρηματοδότηση προήλθε από δύο εμπορικούς οργανισμούς: την πλέον ανενεργή America’s Natural Gas Alliance και το American Petroleum Institute (API). Εκπρόσωπος του API επιβεβαίωσε ότι είχε «παλαιότερα» χρηματοδοτήσει την ομάδα.
Ο Hutchison είπε ότι το LNG Allies δεν έλαβε ποτέ χρηματοδότηση από ξένες κυβερνήσεις, αν και η Κροατία, η Λιθουανία και η Τσεχία συμμετείχαν στο συμβουλευτικό του όργανο. Ωστόσο, μια δήλωση βάσει του Foreign Agents Registration Act το 2014 ανέφερε ότι η ομάδα είχε λάβει ξένη κυβερνητική στήριξη. Ο Hutchison απάντησε ότι η δήλωση ήταν «ανακριβής» και είχε γίνει σε προσμονή χρηματοδότησης που δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ.
Η πίεση από όλες τις πλευρές απέδωσε και το 2016, το πρώτο φορτίο LNG έφυγε από τον τερματικό σταθμό Sabine Pass της Cheniere Energy στη Λουιζιάνα. Έπειτα οι πύλες άνοιξαν: Από το μηδέν, οι ΗΠΑ έγιναν ο μεγαλύτερος εξαγωγέας φυσικού αερίου παγκοσμίως μέχρι το 2023.
Το LNG Allies προσαρμόστηκε και μεγάλωσε μαζί με τον κλάδο. Από μια χούφτα πρεσβειών στην Ουάσιγκτον που πίεζαν την αμερικανική κυβέρνηση, έγινε ένας παγκόσμιος βιομηχανικός σύνδεσμος που προωθούσε τις αμερικανικές ενεργειακές εξαγωγές σε όλο τον κόσμο.
Ο Hutchison διοργανώνει τακτικά ιδιωτικές συναντήσεις, όπου Αμερικανοί ενεργειακοί παράγοντες και Ευρωπαίοι αγοραστές κλείνουν νέες συμφωνίες — πάντοτε με πρόποση σε ουίσκι. Μετρά «αρκετούς μεγάλους παραγωγούς φυσικού αερίου» ανάμεσα στα μέλη του. Παρ’ όλα αυτά, όπως είπε, «σε όρους Ουάσιγκτον, είμαστε μικρά ψάρια».
Η αμερικανική διπλωματία στο μεταξύ έχει περάσει σε λειτουργία πλήρους επεκτατισμού LNG. Διαδοχικές κυβερνήσεις των ΗΠΑ άσκησαν πιέσεις στις χώρες της Ε.Ε. να αυξήσουν τη δυναμικότητα των λιμανιών τους ώστε να υποδέχονται περισσότερο αέριο.
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις το βίωσαν ως έναν συνδυασμό γοητευτικής εκστρατείας και πρότασης που δεν μπορούσαν να αρνηθούν.
«Δεν πληρώνουν τίποτα. Αυτό είναι το αστείο», είπε ο πρώην υπουργός Περιβάλλοντος της Βουλγαρίας, Julian Popov, περιγράφοντας ένα μοτίβο που, όπως είπε, είχε δει επανειλημμένα στη χώρα του και αλλού. «Πρώτα, ο πρέσβης έρχεται και κάνει μια πολύ αμερικανικού τύπου διπλωματική συζήτηση. Πρέπει να κάνετε αυτό. Και εκείνο. Και τέλος».
Έπειτα, όπως είπε, ανώτεροι κυβερνητικοί αξιωματούχοι επισκέπτονταν τη χώρα και, τελικά, ο υπουργός Ενέργειας προσκαλούνταν σε ξενάγηση στις αμερικανικές εγκαταστάσεις αερίου. «Δεν λέω ότι τον κλειδώνουν και τον δέρνουν. Αλλά του δείχνουν τεχνολογίες. Του λένε ότι αυτό πρέπει να γίνει», είπε. «Ασκούν πίεση σε πολλά διαφορετικά σημεία».
Παρά τη φιλικότερη προς το κλίμα ρητορική του Joe Biden και την τελική παύση στην κατασκευή νέων εγκαταστάσεων εξαγωγής LNG, η πίεση για περισσότερους τερματικούς σταθμούς δεν σταμάτησε ποτέ.
«Αυτό δεν έχει αλλάξει καθόλου», είπε ο Popov. «Η ιστορία τους είναι: “Αγοράστε το LNG μας”».
Όλο και περισσότεροι τερματικοί LNG σχεδιάζονται. Από το 2015, οι εισαγωγές LNG σε χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης έχουν αυξηθεί κατά 12 φορές, σύμφωνα με το think tank Ember. Τα επόμενα πέντε χρόνια, η δυναμικότητα των τερματικών στην περιοχή θα διπλασιαστεί, με κι άλλα να συζητούνται. Οι αναλυτές προειδοποιούν ότι η δυναμικότητα θα μπορούσε σύντομα να ξεπεράσει τη ζήτηση, η οποία μειώνεται.
Ο Hutchison, σε συνεργασία με το Atlantic Council και διάφορες ευρωπαϊκές ομάδες πίεσης, έπαιξε υποστηρικτικό ρόλο. Το 2018, το Center for Public Integrity ανέφερε ότι το LNG Allies εργαζόταν σε ένα πρόγραμμα με την U.S. Trade and Development Agency (USTDA) για την προώθηση της ανάπτυξης υποδομών φυσικού αερίου παγκοσμίως.
Ο Hutchison βλέπει την επιστροφή του Trump στον Λευκό Οίκο ως ευκαιρία να επιταχύνει τον ρυθμό. Πρακτικά μιας συνάντησης του Απριλίου της ομάδας «Embassy Working Group» του LNG Allies -που κοινοποιήθηκαν στο Politico από την κλιματική ΜΚΟ ARIA- ανέφεραν ότι η πρωτοβουλία της USTDA επρόκειτο να επανεκκινήσει «με αναμενόμενη σημαντική αμερικανική στήριξη».
Το… φλερτ του Trump
Όπως αναμενόταν, η καμπάνια γοητείας του Trump προς την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη ξανάρχισε τον Ιανουάριο.
Είναι ένα τμήμα της ηπείρου που ανέκαθεν του ήταν πιο δεκτικό. Οι ηγέτες εκεί δεν κουβαλούν τις ξεθωριασμένες φιλοδοξίες παγκόσμιας ισχύος των Γάλλων ή Γερμανών ομολόγων τους. Σε γενικές γραμμές διοικούν τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες της Ευρώπης, είναι συνήθως ανοιχτοί σε νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες και λιγότερο ανήσυχοι για περιβαλλοντικά ζητήματα. Ορισμένοι μάλιστα έχουν ανοιχτά τάσεις υπέρ του MAGA.
Ένα από τα βασικά μηνύματα της νέας αμερικανικής διοίκησης προς την Ανατολική Ευρώπη -παράλληλα με την προώθηση του LNG- ήταν η έκκληση να απορρίψουν τους κλιματικούς κανονισμούς των Βρυξελλών.
Ένα επίκεντρο της συζήτησης ήταν ένας κανονισμός της ΕΕ που ψηφίστηκε το 2024 και θα μπορούσε να επιφέρει πρόστιμα σε εισαγωγείς φυσικού αερίου που δεν μειώνουν τη ρύπανση μεθανίου. Οι ΗΠΑ πίεσαν για διάφορες εξαιρέσεις, δημόσια και ιδιωτικά — μεταξύ άλλων και στις εν εξελίξει εμπορικές συνομιλίες μεταξύ της ΕΕ και του Λευκού Οίκου.
Τον Απρίλιο, στο πρώτο του ταξίδι στο εξωτερικό, ο Υπουργός Ενέργειας Chris Wright προσγειώθηκε στη Βαρσοβία, όπου κατήγγειλε τα «άνωθεν διατάγματα» των Βρυξελλών για το κλίμα. Πρότεινε στα κράτη που θυμούνται ακόμα την κομμουνιστική διακυβέρνηση ότι η πράσινη πολιτική μπορεί να λειτουργεί ως Δούρειος Ίππος για την επαναφορά της «άνωθεν επιβολής ελέγχου».
Ο Trump, είπε, πρόσφερε μια εναλλακτική: «Σας καλωσορίζουμε θερμά να γίνετε μέλη της Ομάδας Ενεργειακής Ελευθερίας και ευημερίας για τους πολίτες».
Την ίδια στιγμή, ο Hutchison και οι LNG Allies πίεζαν αθόρυβα τις χώρες της ΕΕ να χαλαρώσουν τον κανονισμό για το μεθάνιο. Στις 3 Απριλίου, σε συνεδρίαση της Ομάδας Εργασίας Πρεσβειών -που είχε συσταθεί από Ευρωπαίους διπλωμάτες και τον Hutchison- συζητήθηκαν «συνεργατικές προσπάθειες» με ευρωπαϊκές πετρελαϊκές και αεριοβιομηχανικές ενώσεις για να «αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις» που αντιμετωπίζουν οι αμερικανικές εταιρείες ως προς τη συμμόρφωση με τον κανονισμό της ΕΕ για το μεθάνιο, σύμφωνα με πρακτικά που κοινοποιήθηκαν στο Politico από την ARIA.
Τα emails που έστειλαν λομπίστες του αερίου στην αντιπροσωπεία της ΕΕ στην Ουάσινγκτον έφεραν τη νέα ηλεκτρονική υπογραφή των LNG Allies, που παρέπεμπε στο αγαπημένο ενεργειακό σύνθημα του Trump και στην ψύξη που απαιτείται για τη μεταφορά αερίου: «Chill, Baby, Chill!»
«Δεν έχουμε ασκήσει κριτική στον στόχο της ΕΕ να ρυθμίσει το μεθάνιο», είπε ο Hutchison, προσθέτοντας όμως ότι ο κανονισμός ήταν κακοσχεδιασμένος. «Φαινόταν να έχει εκπονηθεί χωρίς πραγματική κατανόηση του πώς λειτουργεί το σύστημα φυσικού αερίου στις Ηνωμένες Πολιτείες».
Σε σημείωμα του Ιουνίου, επτά κυβερνήσεις -Βουλγαρίας, Τσεχίας, Ελλάδας, Ουγγαρίας, Ρουμανίας, Σλοβακίας και Σλοβενίας- ζήτησαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να μειώσει τις απαιτήσεις για τις εταιρείες όσον αφορά την αναφορά εκπομπών μεθανίου. «Δεν θα εκπλαγώ αν αυτό το έγγραφο έχει συνταχθεί από τη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων», είπε η Jutta Paulus, ευρωβουλευτής των Πρασίνων.
Ο Hutchison αρνήθηκε ότι βρισκόταν πίσω από αυτό. Όμως, όταν το Politico τον ρώτησε αν θεωρεί τις υπογραφές των χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης καρπό μιας δεκαετούς καλλιέργειας σχέσεων με την περιοχή, απάντησε: «Βεβαίως, έτσι το πιστεύω».
To τεστ πραγματικότητας του Trump
Αν ο Trump ήθελε ένα υποδειγματικό παράδειγμα για την απελευθέρωση της αμερικανικής ενεργειακής κυριαρχίας, η Ευρώπη είναι ό,τι πιο πειστικό θα μπορούσε να βρει.
Μετά το άνοιγμα της ανατολικής πτέρυγας της ΕΕ, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία ένωσε την ήπειρο σε μια αμερικανική ενεργειακή αγκαλιά. Μέσω του προγράμματος «έργων κοινού ενδιαφέροντος», η ΕΕ έχει επενδύσει δισεκατομμύρια για τη δημιουργία ενός δικτύου αγωγών φυσικού αερίου που συνδέει πολλά τερματικά LNG με την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη.
Στις 8 Μαΐου, η πρέσβης της ΕΕ στις ΗΠΑ, Jovita Neliupšienė, απένειμε στον Hutchison το Transatlantic Bridge Award — μια αναγνώριση από όλες τις χώρες της ΕΕ για «την αδιάκοπη προσπάθειά του να δημιουργήσει μια ισχυρότερη αγορά υγροποιημένου φυσικού αερίου ΕΕ–ΗΠΑ».
«Δεν βλέπω πλέον καμία ουσιαστική απόσταση ανάμεσα στην Ανατολική και τη Δυτική Ευρώπη», είπε ο Hutchison. Θυμήθηκε μάλιστα το κλίμα συναδελφικότητας κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψής του τον Μάρτιο σε εγκαταστάσεις στο Τέξας μαζί με τον νέο Επίτροπο Ενέργειας της ΕΕ, Dan Jørgensen, ο οποίος μέχρι πέρσι ήταν υπουργός Κλίματος της Δανίας.
Το περασμένο Σαββατοκύριακο, όταν ο Trump συναντήθηκε με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen για να οριστικοποιήσουν τη μεταξύ τους εμπορική συμφωνία, η «Νο.1» προτεραιότητα του Αμερικανού προέδρου ήταν να πείσει την Ευρώπη να «σταματήσει να αγοράζει ρωσική ενέργεια» και «να την αγοράζει από εμάς», δήλωσε ένας Αμερικανός αξιωματούχος υπό καθεστώς ανωνυμίας.
«Και συμφώνησαν», πρόσθεσε. «Πρόκειται για μια ολοκληρωτική αλλαγή… και είναι μια δέσμευση να αγοράζουν από την Αμερική».
Ο Trump μάλιστα ζήτησε αρχικά από τη von der Leyen να δεσμευθεί για αγορές αμερικανικής ενέργειας ύψους 1 τρισ. δολαρίων κατά τη διάρκεια της θητείας του, πριν τελικά καταλήξει στα 750 δισ. (250 δισ. ετησίως).
Όμως οι αριθμοί αυτοί δεν είναι δεσμευτικοί, είναι υπερβολικοί και μη ρεαλιστικοί. Για να επιτευχθεί αυτό το ποσό, οι ΗΠΑ θα έπρεπε να εκτρέψουν όλες τις εξαγωγές ενέργειας στην ΕΕ — και επιπλέον να βρουν κατά 50% περισσότερες προμήθειες. Την ίδια στιγμή, η ΕΕ θα έπρεπε να εγκαταλείψει σχεδόν όλους τους άλλους ξένους προμηθευτές της (συμπεριλαμβανομένων αυτών που παρέχουν φθηνότερη ενέργεια) και να υπερτριπλασιάσει τις αμερικανικές εισαγωγές της.
Και όλα αυτά προϋποθέτουν ότι η Ευρώπη διαθέτει τις απαραίτητες υποδομές για να υποδεχθεί τόσα αμερικανικά καύσιμα, κάτι που δεν ισχύει. Και ότι οι ιδιωτικές εταιρείες θα συμμορφώνονταν με το σχέδιο, κάτι που δεν μπορούν να εξαναγκαστούν να κάνουν.
Αντιθέτως, κύκλοι σε Ουάσινγκτον και Ευρώπη λένε ότι είναι ο ίδιος ο Trump που θέτει σε κίνδυνο το ατλαντικό ειδύλλιο — συμπεριλαμβανομένου του εμπορίου LNG, αξίας 20,3 δισ. δολαρίων το 2024 (σύμφωνα με την πλατφόρμα Kpler), που αντιστοιχούσε στο 53% των αμερικανικών εξαγωγών LNG.
Η συνολική αναξιοπιστία του Trump ως εταίρου -οι δασμοί του, η ροπή του στον εκφοβισμό, η ανοιχτή του περιφρόνηση προς την ΕΕ- κάνει τους Ευρωπαίους επιφυλακτικούς απέναντι στην ιδέα να αντικαταστήσουν την εξάρτηση από έναν ισχυρό άνδρα με την εξάρτηση από έναν άλλον.
Παρά την πίεση του Trump, οι περισσότεροι αγοραστές της ΕΕ αρνήθηκαν να υπογράψουν μακροπρόθεσμα συμβόλαια με αμερικανικές εταιρείες, σε ένα πλαίσιο μειούμενης ζήτησης φυσικού αερίου στην ήπειρο και αύξησης των προμηθειών από εναλλακτικούς εξαγωγείς όπως η Νορβηγία και το Κατάρ.
Τον Ιούλιο, η ιταλική ENI και η αμερικανική Venture Global με έδρα τη Βιρτζίνια έσπασαν αυτό το μοτίβο, υπογράφοντας 20ετές συμβόλαιο για προμήθεια LNG στην ΕΕ. Αναλυτές επέκριναν αμέσως τη συμφωνία, λέγοντας ότι αντανακλούσε τις πολιτικές προτεραιότητες της ιταλικής κυβέρνησης παρά τις ανάγκες της αγοράς. Αυτό συνέβη λίγο μετά την υπογραφή παρόμοιας σύμβασης της Venture με τη γερμανική Securing Energy for Europe.
Ο Hutchison είπε ότι οι LNG Allies δεν είχαν άμεση εμπλοκή στη συμφωνία με την ENI. Ωστόσο, ο Douglas Hengel, ανώτερος σύμβουλος των LNG Allies και πρώην υπαρχηγός στην αμερικανική πρεσβεία στη Ρώμη, γνωρίζει «τους ανθρώπους της ENI» και, όπως σχολίασε ο Hutchison, «δεν χάνει ποτέ την ευκαιρία να τους κάνει πρόταση».
Επιπλέον, άτομα που συζήτησαν με την αμερικανική κυβέρνηση για θέματα ενέργειας και ευρωπαϊκής πολιτικής δήλωσαν στο Politico ότι υπάρχει ένταση ανάμεσα σε δύο στρατόπεδα: τους αξιωματούχους του Λευκού Οίκου που θέλουν να δώσουν προτεραιότητα σε μια ειρηνευτική συμφωνία και τα στελέχη του National Energy Dominance Council -όπως ο υπουργός Ενέργειας Wright και ο υπουργός Εσωτερικών Doug Burgum- που προειδοποιούν ότι μια ειρήνη που θα επέτρεπε την επιστροφή του ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη θα ανέτρεπε τις πρόσφατες επιτυχίες του αμερικανικού LNG.
Για παράδειγμα, μια ειρήνη με μεσολάβηση Trump θα μπορούσε να περιλαμβάνει την άρση των αμερικανικών κυρώσεων στο ρωσικό LNG.
«Αυτό θα ήταν η κυβέρνηση Trump να σπρώχνει το ρωσικό αέριο στον λαιμό των Ευρωπαίων», είπε ένα πρόσωπο που γνωρίζει τις συζητήσεις. «Οι Ευρωπαίοι λένε ένα κατηγορηματικό "όχι". Είναι περήφανοι για όσα έχουν πετύχει τα τελευταία τρία χρόνια στο να απεξαρτηθούν από το ρωσικό αέριο».
Το μήνυμα από τις Βρυξέλλες είναι ότι μια επιστροφή στη ρωσική ενέργεια δεν αποτελεί επιλογή. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει μάλιστα προτείνει την πλήρη κατάργηση του ρωσικού αερίου έως το 2028 — αν και η Σλοβακία και η Ουγγαρία, που διατηρούν φιλορωσική στάση, καθυστερούν το σχέδιο.
Οι βαλτικές χώρες -Λετονία, Λιθουανία και Εσθονία- καθώς και η Πολωνία και τα σκανδιναβικά κράτη είναι οι πιο ένθερμοι υποστηρικτές της μακροπρόθεσμης εξόδου. Παρά τα αντιφατικά μηνύματα του Trump, οι χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης εργάζονται για να κρατήσουν διάπλατες τις πόρτες στην αμερικανική ενέργεια. Ο Ignacy Niemczycki, υφυπουργός και στενός σύμβουλος του Πολωνού πρωθυπουργού Donald Tusk, είπε ότι η προτεινόμενη απαγόρευση ρωσικού αερίου ήταν αποτέλεσμα «της δικής μας πίεσης».
«Πιέζουμε για να τερματιστεί η εξάρτηση από τη Ρωσία», είπε ο Niemczycki. «Αν μπορούμε να πάρουμε φθηνό LNG από τις ΗΠΑ, αυτό μας βοηθά επίσης».
Ωστόσο, υπάρχει η αίσθηση ότι η επιστροφή στις παλιές πρακτικές μπορεί να φανεί δελεαστική για τις παραπαίουσες βιομηχανικές δυνάμεις της ΕΕ. Στη Γερμανία, που προσπαθεί να αναζωογονήσει τη βιομηχανική της βάση, κάποιοι πολιτικοί έχουν δηλώσει ότι θα καλωσόριζαν το ρωσικό αέριο — αν και ο καγκελάριος Friedrich Merz το έχει αποκλείσει.
Δεν είναι όλοι στις ΗΠΑ πεπεισμένοι ότι η Ευρώπη μπορεί να παραμείνει ενωμένη όταν υπάρχει στο τραπέζι το φθηνό ρωσικό αέριο.
Αμερικανικές εταιρείες πετρελαίου και αερίου επεξεργάζονται σενάρια για το τι θα συμβεί στις αγορές -και στην ευρωπαϊκή- αν ο Trump ή η ΕΕ άρει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, είπε ένας ανώτατος στέλεχος του κλάδου. Ανέφερε ότι δεν θεωρεί επικείμενη την άρση των περιορισμών, αλλά εξετάζει την πιθανότητα.
Η Ουάσινγκτον ανησυχεί επίσης για την προσέγγιση του Trump με τον Putin και τον πιθανό αντίκτυπο στη ντόπια βιομηχανία. Ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής Lindsey Graham, σύμμαχος του Trump, έχει προτείνει νομοθεσία που θα επέβαλε δασμούς 500% σε οποιαδήποτε χώρα αγοράζει ρωσική ενέργεια. Ωστόσο, ακόμη και η πρότασή του δείχνει πόσο δύσκολο είναι να αποκλειστεί η Μόσχα: προβλέπει εξαιρέσεις για χώρες που παρέχουν αυτή τη στιγμή βοήθεια στην Ουκρανία, δηλαδή την ΕΕ.
Κάποιοι φοβούνται ότι η ροπή του Trump προς το θέαμα και την υπερβολή θα τον οδηγήσει σε μια ειρήνη με τη Ρωσία που θα αποδυναμώσει την Ουκρανία και θα υπονομεύσει τις αμερικανικές εξαγωγές.
Στελέχη της πετρελαϊκής και αεριοβιομηχανίας έχουν ήδη αρχίσει να προειδοποιούν τον Λευκό Οίκο ότι η ομαλοποίηση των σχέσεων με τη Ρωσία θα αντέβαινε στην ενεργειακή και οικονομική ατζέντα του Trump, η οποία βασίζεται στην αύξηση των εξαγωγών ορυκτών καυσίμων. Προειδοποίησαν ότι η Μόσχα σχεδόν σίγουρα θα περίμενε την άρση των αμερικανικών κυρώσεων στον ενεργειακό της κλάδο, επιτρέποντας στο φθηνότερο ρωσικό LNG να εκτοπίσει το αμερικανικό.
Για τον Hutchison, η προοπτική μιας επανεκκίνησης του εμπορίου ΕΕ–Ρωσίας υπό την έγκριση του Trump ισοδυναμεί με «πρόσκρουση αστεροειδούς… κάτι που μάλλον ξεπερνά τον έλεγχό μας».
Όπως είπε, «θα είναι πολύ δύσκολο στις Βρυξέλλες, στο Βερολίνο και σε πολλές άλλες πρωτεύουσες … να γυρίσουν πίσω», αν και αναγνώρισε ότι κάποιοι Ευρωπαίοι θα μπουν στον πειρασμό, καθώς «επειδή είναι μονοπώλιο, [η Ρωσία] μπορεί πάντα να υποτιμά την τιμή της ενέργειας από οπουδήποτε αλλού».
Τελικά, πιστεύει, όλα θα κριθούν από μια συζήτηση μεταξύ πολύ λίγων ανθρώπων γύρω από τον Trump για τις προτεραιότητές τους. «Αν το ζήτημα φτάσει στο ανώτατο επίπεδο, πιστεύω ότι τόσο ο Burgum όσο και ο Wright θα είναι ιδιαίτερα φωνητικοί για τις αρνητικές συνέπειες», είπε ο Hutchison, αναφερόμενος στους υπουργούς Εσωτερικών και Ενέργειας του Trump. Αυτό είναι ένα πιο σκοτεινό σκηνικό από την αισιοδοξία που κυριαρχούσε λίγο μετά την ορκωμοσία του Trump, όταν ο Hutchison συναντήθηκε με Ευρωπαίους διπλωμάτες στην πολωνική πρεσβεία στην Ουάσινγκτον.
Πίσω από την έδρα του Hutchison, σε μια γιγαντοοθόνη δέσποζε η αμερικανική σημαία. Στην οθόνη εμφανίζονταν τέσσερις λέξεις, γραμμένες με έντονα γράμματα: «UNLEASH AMERICAN ENERGY DOMINANCE».
Έξι μήνες αργότερα, οι συγκρουόμενες ατζέντες εξωτερικής πολιτικής και ενέργειας του Trump κινδυνεύουν να μετατρέψουν την εικόνα σε λευκό θόρυβο.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών