Η έκκληση του Mario Monti δεν είναι μια στείρα άρνηση της βιομηχανικής πολιτικής. Είναι μια προειδοποίηση με ευρωπαϊκή συνείδηση
Μια αυστηρή προειδοποίηση για τους κινδύνους που ελλοχεύουν πίσω από την προσπάθεια ενίσχυσης της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας απευθύνει ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας και πρώην επίτροπος Ανταγωνισμού της Ε.Ε., Mario Monti.
Μιλώντας στο Politico, o Monti ξεκαθαρίζει: μια υπερβολικά χαλαρή προσέγγιση στις κρατικές ενισχύσεις και στις συγχωνεύσεις μπορεί να οδηγήσει σε αποσταθεροποίηση της Ενιαίας Αγοράς και να αποδυναμώσει την ευρωπαϊκή βιομηχανία αντί να τη θωρακίσει.
«Ορισμένες από τις ιδέες που προωθούνται στο όνομα της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας φαίνονται καλές στην επιφάνεια, αλλά στην πράξη μπορεί να λειτουργήσουν ως μπούμερανγκ για την ίδια την ευρωπαϊκή οικονομία», τονίζει χαρακτηριστικά ο Monti.
Η Ε.Ε. σε αγώνα δρόμου
Μετά την έκθεση του Mario Draghi, η οποία έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για τη χαμηλή παραγωγικότητα της Ευρώπης έναντι ΗΠΑ και Κίνας, η Κομισιόν της Ursula von der Leyen έχει εγκαινιάσει φιλόδοξες πρωτοβουλίες, όπως η Πυξίδα Ανταγωνιστικότητας και η Πράσινη Βιομηχανική Συμφωνία, που αποσκοπούν στην τόνωση της ανάπτυξης και της αποανθρακοποίησης.
Ωστόσο, αυτή η στρατηγική συνοδεύεται από σοβαρά διλήμματα: πόσο μπορούν να «λυγίσουν» οι κανόνες ανταγωνισμού και πόσο μπορούν να ενισχυθούν οι κρατικές ενισχύσεις, χωρίς να διαλυθεί η ουσία της Ενιαίας Αγοράς;
«Ούτε η πολιτική ανταγωνισμού, ούτε η βιομηχανική πολιτική πρέπει να αντιμετωπίζονται σαν θρησκεία», λέει ο Monti.
«Αλλά αν χαλαρώσουμε υπερβολικά τους κανόνες, υπονομεύουμε τον ίδιο τον ρόλο των επιχειρήσεων – το θεμέλιο της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας».
Ο κίνδυνος προστατευτισμού
Κομβικό παράδειγμα η χαλάρωση των κανόνων κρατικών ενισχύσεων.
Ο Monti εξηγεί ότι μετά την υιοθέτηση του αμερικανικού Inflation Reduction Act από τον πρόεδρο Biden –με τεράστια κονδύλια για την τόνωση της αμερικανικής βιομηχανίας– η ευρωπαϊκή βιομηχανία πανικοβλήθηκε.
Η πίεση προς την Κομισιόν για μεγαλύτερη ευελιξία στις εθνικές επιδοτήσεις, κυρίως από Γαλλία και Γερμανία, οδήγησε σε επικίνδυνες στρεβλώσεις.
Το αποτέλεσμα; Η μερίδα του λέοντος των νέων επιδοτήσεων δόθηκε από τη Γερμανία σε γερμανικές εταιρείες.
Αυτό, κατά τον Monti, αποτελεί σαφή υπονόμευση του ανταγωνισμού και της Ενιαίας Αγοράς – με προφανή θύματα τις μικρότερες χώρες, όπως η Ιταλία.
«Αν υπήρχε συντονισμένη αντίδραση από άλλες χώρες, το αποτέλεσμα ίσως να ήταν διαφορετικό.
Είχα καλέσει την Giorgia Meloni να εναντιωθεί στη γαλλογερμανική απαίτηση στο όνομα της Ευρώπης, αλλά δεν εισακούστηκα», αποκαλύπτει ο Monti.
Προτείνει μάλιστα μια εναλλακτική: αντί να επιτρέψει περισσότερες επιδοτήσεις, η Κομισιόν θα μπορούσε να απαιτήσει από Ιρλανδία, Λουξεμβούργο και Ολλανδία να καταργήσουν τα φορολογικά τους προνόμια, στο πλαίσιο μιας «αμοιβαίας αφοπλιστικής συμφωνίας».
Ευρωπαϊκοί «πρωταθλητές» με... όρους
Η συζήτηση περί ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας φέρνει στο προσκήνιο και το ζήτημα της δημιουργίας «ευρωπαϊκών πρωταθλητών» – πολυεθνικών με παγκόσμια ισχύ. Ο Monti δεν είναι αντίθετος:
«Χρειαζόμαστε μεγάλες, στιβαρές ευρωπαϊκές εταιρείες. Αλλά πρέπει να είμαστε εξαιρετικά προσεκτικοί στον τρόπο που γεννιούνται», σημειώνει.
Κατά τη θητεία του, είχε εγκρίνει συγχωνεύσεις όπως αυτή της Air France-KLM, αλλά πάντα με αυστηρές προϋποθέσεις. Το να παραβλέπονται οι κανόνες για χάρη της ανταγωνιστικότητας είναι επικίνδυνο – όχι μόνο εντός Ε.Ε., αλλά και εκτός:
«Αν στις Βρυξέλλες εγκρίνεις μια συγχώνευση με αδύναμη επιχειρηματολογία, μην περιμένεις την ίδια επιείκεια από τις ρυθμιστικές αρχές στην Ουάσιγκτον, επειδή είναι "ευρωπαϊκή"», επισημαίνει.
Υπάρχουν λύσεις – αλλά χρειάζεται σύνεση
Ο Monti παραμένει ρεαλιστικά αισιόδοξος: «Η Ε.Ε. και η Κομισιόν έχουν πολλά εργαλεία στη διάθεσή τους για να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα – ακόμη και μέσα από την πολιτική ανταγωνισμού».
Ένα από αυτά είναι η καλύτερη παρακολούθηση των ξένων επιδοτήσεων, κυρίως από χώρες όπως η Κίνα.
Ήδη, η Ε.Ε. έχει υιοθετήσει τον Κανονισμό για τις Ξένες Ενισχύσεις, που στοχεύει στην αποκάλυψη επιχειρήσεων που χρηματοδοτούνται άδικα από τις κυβερνήσεις τους για να ανταγωνιστούν εντός Ε.Ε.
Η έκκληση του Mario Monti δεν είναι μια στείρα άρνηση της βιομηχανικής πολιτικής. Είναι μια προειδοποίηση με ευρωπαϊκή συνείδηση: αν η ανταγωνιστικότητα επιδιώκεται με όρους εθνικού προστατευτισμού, η Ενιαία Αγορά θα καταρρεύσει και η ίδια η Ευρώπη θα αποδυναμωθεί.
Το ζητούμενο δεν είναι απλώς «ευελιξία» στους κανόνες, αλλά ισορροπία και σεβασμός στις αρχές του ανταγωνισμού – γιατί μόνο έτσι μπορεί να αναδειχθεί η Ευρώπη ως παγκόσμια δύναμη.
www.bankingnews.gr
Μιλώντας στο Politico, o Monti ξεκαθαρίζει: μια υπερβολικά χαλαρή προσέγγιση στις κρατικές ενισχύσεις και στις συγχωνεύσεις μπορεί να οδηγήσει σε αποσταθεροποίηση της Ενιαίας Αγοράς και να αποδυναμώσει την ευρωπαϊκή βιομηχανία αντί να τη θωρακίσει.
«Ορισμένες από τις ιδέες που προωθούνται στο όνομα της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας φαίνονται καλές στην επιφάνεια, αλλά στην πράξη μπορεί να λειτουργήσουν ως μπούμερανγκ για την ίδια την ευρωπαϊκή οικονομία», τονίζει χαρακτηριστικά ο Monti.
Η Ε.Ε. σε αγώνα δρόμου
Μετά την έκθεση του Mario Draghi, η οποία έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για τη χαμηλή παραγωγικότητα της Ευρώπης έναντι ΗΠΑ και Κίνας, η Κομισιόν της Ursula von der Leyen έχει εγκαινιάσει φιλόδοξες πρωτοβουλίες, όπως η Πυξίδα Ανταγωνιστικότητας και η Πράσινη Βιομηχανική Συμφωνία, που αποσκοπούν στην τόνωση της ανάπτυξης και της αποανθρακοποίησης.
Ωστόσο, αυτή η στρατηγική συνοδεύεται από σοβαρά διλήμματα: πόσο μπορούν να «λυγίσουν» οι κανόνες ανταγωνισμού και πόσο μπορούν να ενισχυθούν οι κρατικές ενισχύσεις, χωρίς να διαλυθεί η ουσία της Ενιαίας Αγοράς;
«Ούτε η πολιτική ανταγωνισμού, ούτε η βιομηχανική πολιτική πρέπει να αντιμετωπίζονται σαν θρησκεία», λέει ο Monti.
«Αλλά αν χαλαρώσουμε υπερβολικά τους κανόνες, υπονομεύουμε τον ίδιο τον ρόλο των επιχειρήσεων – το θεμέλιο της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας».
Ο κίνδυνος προστατευτισμού
Κομβικό παράδειγμα η χαλάρωση των κανόνων κρατικών ενισχύσεων.
Ο Monti εξηγεί ότι μετά την υιοθέτηση του αμερικανικού Inflation Reduction Act από τον πρόεδρο Biden –με τεράστια κονδύλια για την τόνωση της αμερικανικής βιομηχανίας– η ευρωπαϊκή βιομηχανία πανικοβλήθηκε.
Η πίεση προς την Κομισιόν για μεγαλύτερη ευελιξία στις εθνικές επιδοτήσεις, κυρίως από Γαλλία και Γερμανία, οδήγησε σε επικίνδυνες στρεβλώσεις.
Το αποτέλεσμα; Η μερίδα του λέοντος των νέων επιδοτήσεων δόθηκε από τη Γερμανία σε γερμανικές εταιρείες.
Αυτό, κατά τον Monti, αποτελεί σαφή υπονόμευση του ανταγωνισμού και της Ενιαίας Αγοράς – με προφανή θύματα τις μικρότερες χώρες, όπως η Ιταλία.
«Αν υπήρχε συντονισμένη αντίδραση από άλλες χώρες, το αποτέλεσμα ίσως να ήταν διαφορετικό.
Είχα καλέσει την Giorgia Meloni να εναντιωθεί στη γαλλογερμανική απαίτηση στο όνομα της Ευρώπης, αλλά δεν εισακούστηκα», αποκαλύπτει ο Monti.
Προτείνει μάλιστα μια εναλλακτική: αντί να επιτρέψει περισσότερες επιδοτήσεις, η Κομισιόν θα μπορούσε να απαιτήσει από Ιρλανδία, Λουξεμβούργο και Ολλανδία να καταργήσουν τα φορολογικά τους προνόμια, στο πλαίσιο μιας «αμοιβαίας αφοπλιστικής συμφωνίας».
Ευρωπαϊκοί «πρωταθλητές» με... όρους
Η συζήτηση περί ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας φέρνει στο προσκήνιο και το ζήτημα της δημιουργίας «ευρωπαϊκών πρωταθλητών» – πολυεθνικών με παγκόσμια ισχύ. Ο Monti δεν είναι αντίθετος:
«Χρειαζόμαστε μεγάλες, στιβαρές ευρωπαϊκές εταιρείες. Αλλά πρέπει να είμαστε εξαιρετικά προσεκτικοί στον τρόπο που γεννιούνται», σημειώνει.
Κατά τη θητεία του, είχε εγκρίνει συγχωνεύσεις όπως αυτή της Air France-KLM, αλλά πάντα με αυστηρές προϋποθέσεις. Το να παραβλέπονται οι κανόνες για χάρη της ανταγωνιστικότητας είναι επικίνδυνο – όχι μόνο εντός Ε.Ε., αλλά και εκτός:
«Αν στις Βρυξέλλες εγκρίνεις μια συγχώνευση με αδύναμη επιχειρηματολογία, μην περιμένεις την ίδια επιείκεια από τις ρυθμιστικές αρχές στην Ουάσιγκτον, επειδή είναι "ευρωπαϊκή"», επισημαίνει.
Υπάρχουν λύσεις – αλλά χρειάζεται σύνεση
Ο Monti παραμένει ρεαλιστικά αισιόδοξος: «Η Ε.Ε. και η Κομισιόν έχουν πολλά εργαλεία στη διάθεσή τους για να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα – ακόμη και μέσα από την πολιτική ανταγωνισμού».
Ένα από αυτά είναι η καλύτερη παρακολούθηση των ξένων επιδοτήσεων, κυρίως από χώρες όπως η Κίνα.
Ήδη, η Ε.Ε. έχει υιοθετήσει τον Κανονισμό για τις Ξένες Ενισχύσεις, που στοχεύει στην αποκάλυψη επιχειρήσεων που χρηματοδοτούνται άδικα από τις κυβερνήσεις τους για να ανταγωνιστούν εντός Ε.Ε.
Η έκκληση του Mario Monti δεν είναι μια στείρα άρνηση της βιομηχανικής πολιτικής. Είναι μια προειδοποίηση με ευρωπαϊκή συνείδηση: αν η ανταγωνιστικότητα επιδιώκεται με όρους εθνικού προστατευτισμού, η Ενιαία Αγορά θα καταρρεύσει και η ίδια η Ευρώπη θα αποδυναμωθεί.
Το ζητούμενο δεν είναι απλώς «ευελιξία» στους κανόνες, αλλά ισορροπία και σεβασμός στις αρχές του ανταγωνισμού – γιατί μόνο έτσι μπορεί να αναδειχθεί η Ευρώπη ως παγκόσμια δύναμη.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών