Πέρα από τις γεωπολιτικές επιδιώξεις, υπάρχει και εσωτερικό πολιτικό υπόβαθρο
Με μια νυχτερινή δήλωση από τον Λευκό Οίκο και μία ανάρτηση στο Truth Social που ξεκινούσε με τη φράση «Το Fordow δεν υπάρχει πια», ο Αμερικανός πρόεδρος Donald Trump επιβεβαίωσε την πιο δραματική στρατιωτική ενέργεια των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή εδώ και χρόνια: βομβαρδισμούς σε τρεις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις — Fordow, Νατάνζ και Ισφαχάν — από βομβαρδιστικά stealth τύπου B-2, οπλισμένα με βόμβες bunker-buster
Το τοπίο που διαμορφώνεται είναι ιδιαίτερα εκρηκτικό.
Η Ουάσινγκτον μιλά για «πλήρη επιτυχία», η Τεχεράνη περιορίζεται σε δηλώσεις για «επιφανειακές ζημιές», προαναγγέλλοντας ωστόσο αντίποινα «σε χρόνο και τόπο της επιλογής της». Την ίδια ώρα, το Ισραήλ επικροτεί τα αμερικανικά πλήγματα και ενισχύει τα μέτρα ασφαλείας, ενώ η διεθνής κοινότητα — από τον ΟΗΕ έως την Ευρώπη — απευθύνει εκκλήσεις για αποκλιμάκωση.
Ο χρόνος πλέον μετρά αντίστροφα για το αν θα υπάρξει νέο αμερικανικό χτύπημα ή ιρανική απάντηση.
Οι δύο κρίσιμες υποθέσεις του Trump
Στο πλαίσιο αυτό, ανάλυση του Sky News επιχειρεί να φωτίσει τα σενάρια για την επόμενη ημέρα και να ερμηνεύσει τι πραγματικά επιδιώκει ο Donald Trump με την αιφνιδιαστική αυτή ενέργεια.
Ο Αμερικανός πρόεδρος, επισημαίνεται, βασίζεται στην ορθότητα δύο κρίσιμων υποθέσεων.
Πρώτον, ότι οι αεροπορικές επιδρομές κατάφεραν να καταστρέψουν τις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις.
Παρότι ο ίδιος υποστηρίζει ότι οι στόχοι «εξουδετερώθηκαν πλήρως», Αμερικανοί στρατιωτικοί αναλυτές εκφράζουν αμφιβολίες, επισημαίνοντας ότι η πλήρης εξάλειψη του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν παραμένει εξαιρετικά δύσκολη.
Η ρεαλιστικότερη εκδοχή είναι πως οι βομβαρδισμοί ίσως επιφέρουν μια προσωρινή καθυστέρηση του ιρανικού προγράμματος και όχι οριστική εξουδετέρωσή του.
Δεύτερον, ότι η Τεχεράνη δεν θα απαντήσει με αποφασιστικότητα.
Σύμφωνα με την ανάλυση, ο Trump ποντάρει στο ότι το Ιράν είτε δεν διαθέτει την ικανότητα είτε δεν θα τολμήσει να πλήξει αμερικανικές βάσεις ή να προκαλέσει σοβαρές αναταράξεις στη διεθνή ναυσιπλοΐα.
Ελπίζει επίσης ότι οι μετριοπαθείς φωνές εντός του ιρανικού καθεστώτος θα υπερισχύσουν και θα προκρίνουν τη διπλωματική οδό, αναγνωρίζοντας de facto μια ήττα.
Το προηγούμενο του Qasem Soleimani
Κατά την έκτακτη ομιλία του, ο Trump παρέπεμψε ευθέως στην εκτέλεση του Ιρανού στρατηγού Qasem Soleimani το 2020 — μια επιχείρηση που τότε είχε πυροδοτήσει φόβους για γενικευμένο πόλεμο.
Εν τέλει, όμως, η ιρανική απάντηση ήταν περιορισμένη.
Ο Λευκός Οίκος εκτιμά ότι και τώρα θα υπάρξει ανάλογη αυτοσυγκράτηση, χωρίς μαζική αντίδραση.
Δύο πιθανά σενάρια
Το Sky News σκιαγραφεί δύο βασικές εκδοχές για την εξέλιξη της κατάστασης.
Στο αισιόδοξο σενάριο, το Ιράν επιλέγει να μην απαντήσει άμεσα ή αποφασιστικά, οι πυρηνικές του φιλοδοξίες καθυστερούν σημαντικά και ο Trump εμφανίζεται στο εσωτερικό του ως ο πρόεδρος που «επανέφερε την τάξη» στη Μέση Ανατολή χωρίς να παρασυρθεί σε μακρόχρονη στρατιωτική εμπλοκή.
Αντίθετα, στο αρνητικό σενάριο, ακόμη και μία μεμονωμένη επίθεση εναντίον αμερικανικής βάσης με ανθρώπινες απώλειες μπορεί να οδηγήσει την κρίση σε ανεξέλεγκτη κλιμάκωση.
Η δυναμική της σύγκρουσης θα αλλάξει άρδην και ο κίνδυνος ευρείας πολεμικής ανάφλεξης θα καταστεί άμεσος.
Η εσωτερική πολιτική διάσταση
Πέρα από τις γεωπολιτικές επιδιώξεις, υπάρχει και εσωτερικό πολιτικό υπόβαθρο.
Ο Trump είχε εκλεγεί με κεντρικό σύνθημα την αποφυγή νέων πολέμων.
Σήμερα, εν μέσω προεκλογικής περιόδου, επιστρέφει στη Μέση Ανατολή και μάλιστα με υψηλού ρίσκου στρατιωτικές ενέργειες.
Προσβλέπει στο ότι οι ψηφοφόροι του θα επικροτήσουν αυτή τη «στρατηγική πυγμής». Χαρακτηριστικά, κατά την έκτακτη δήλωσή του εμφανίστηκε πλαισιωμένος από τον υπουργό Εξωτερικών, τον υπουργό Άμυνας και τον αντιπρόεδρο — επιχειρώντας να μοιραστεί το βάρος της απόφασης.
Το ερώτημα παραμένει: θα «καταπιεί» η Τεχεράνη την προσβολή ή θα απαντήσει με τρόπο που θα μπορούσε να αλλάξει τη ροή της ιστορίας στη Μέση Ανατολή;
www.bankingnews.gr
Το τοπίο που διαμορφώνεται είναι ιδιαίτερα εκρηκτικό.
Η Ουάσινγκτον μιλά για «πλήρη επιτυχία», η Τεχεράνη περιορίζεται σε δηλώσεις για «επιφανειακές ζημιές», προαναγγέλλοντας ωστόσο αντίποινα «σε χρόνο και τόπο της επιλογής της». Την ίδια ώρα, το Ισραήλ επικροτεί τα αμερικανικά πλήγματα και ενισχύει τα μέτρα ασφαλείας, ενώ η διεθνής κοινότητα — από τον ΟΗΕ έως την Ευρώπη — απευθύνει εκκλήσεις για αποκλιμάκωση.
Ο χρόνος πλέον μετρά αντίστροφα για το αν θα υπάρξει νέο αμερικανικό χτύπημα ή ιρανική απάντηση.
Οι δύο κρίσιμες υποθέσεις του Trump
Στο πλαίσιο αυτό, ανάλυση του Sky News επιχειρεί να φωτίσει τα σενάρια για την επόμενη ημέρα και να ερμηνεύσει τι πραγματικά επιδιώκει ο Donald Trump με την αιφνιδιαστική αυτή ενέργεια.
Ο Αμερικανός πρόεδρος, επισημαίνεται, βασίζεται στην ορθότητα δύο κρίσιμων υποθέσεων.
Πρώτον, ότι οι αεροπορικές επιδρομές κατάφεραν να καταστρέψουν τις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις.
Παρότι ο ίδιος υποστηρίζει ότι οι στόχοι «εξουδετερώθηκαν πλήρως», Αμερικανοί στρατιωτικοί αναλυτές εκφράζουν αμφιβολίες, επισημαίνοντας ότι η πλήρης εξάλειψη του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν παραμένει εξαιρετικά δύσκολη.
Η ρεαλιστικότερη εκδοχή είναι πως οι βομβαρδισμοί ίσως επιφέρουν μια προσωρινή καθυστέρηση του ιρανικού προγράμματος και όχι οριστική εξουδετέρωσή του.
Δεύτερον, ότι η Τεχεράνη δεν θα απαντήσει με αποφασιστικότητα.
Σύμφωνα με την ανάλυση, ο Trump ποντάρει στο ότι το Ιράν είτε δεν διαθέτει την ικανότητα είτε δεν θα τολμήσει να πλήξει αμερικανικές βάσεις ή να προκαλέσει σοβαρές αναταράξεις στη διεθνή ναυσιπλοΐα.
Ελπίζει επίσης ότι οι μετριοπαθείς φωνές εντός του ιρανικού καθεστώτος θα υπερισχύσουν και θα προκρίνουν τη διπλωματική οδό, αναγνωρίζοντας de facto μια ήττα.
Το προηγούμενο του Qasem Soleimani
Κατά την έκτακτη ομιλία του, ο Trump παρέπεμψε ευθέως στην εκτέλεση του Ιρανού στρατηγού Qasem Soleimani το 2020 — μια επιχείρηση που τότε είχε πυροδοτήσει φόβους για γενικευμένο πόλεμο.
Εν τέλει, όμως, η ιρανική απάντηση ήταν περιορισμένη.
Ο Λευκός Οίκος εκτιμά ότι και τώρα θα υπάρξει ανάλογη αυτοσυγκράτηση, χωρίς μαζική αντίδραση.
Δύο πιθανά σενάρια
Το Sky News σκιαγραφεί δύο βασικές εκδοχές για την εξέλιξη της κατάστασης.
Στο αισιόδοξο σενάριο, το Ιράν επιλέγει να μην απαντήσει άμεσα ή αποφασιστικά, οι πυρηνικές του φιλοδοξίες καθυστερούν σημαντικά και ο Trump εμφανίζεται στο εσωτερικό του ως ο πρόεδρος που «επανέφερε την τάξη» στη Μέση Ανατολή χωρίς να παρασυρθεί σε μακρόχρονη στρατιωτική εμπλοκή.
Αντίθετα, στο αρνητικό σενάριο, ακόμη και μία μεμονωμένη επίθεση εναντίον αμερικανικής βάσης με ανθρώπινες απώλειες μπορεί να οδηγήσει την κρίση σε ανεξέλεγκτη κλιμάκωση.
Η δυναμική της σύγκρουσης θα αλλάξει άρδην και ο κίνδυνος ευρείας πολεμικής ανάφλεξης θα καταστεί άμεσος.
Η εσωτερική πολιτική διάσταση
Πέρα από τις γεωπολιτικές επιδιώξεις, υπάρχει και εσωτερικό πολιτικό υπόβαθρο.
Ο Trump είχε εκλεγεί με κεντρικό σύνθημα την αποφυγή νέων πολέμων.
Σήμερα, εν μέσω προεκλογικής περιόδου, επιστρέφει στη Μέση Ανατολή και μάλιστα με υψηλού ρίσκου στρατιωτικές ενέργειες.
Προσβλέπει στο ότι οι ψηφοφόροι του θα επικροτήσουν αυτή τη «στρατηγική πυγμής». Χαρακτηριστικά, κατά την έκτακτη δήλωσή του εμφανίστηκε πλαισιωμένος από τον υπουργό Εξωτερικών, τον υπουργό Άμυνας και τον αντιπρόεδρο — επιχειρώντας να μοιραστεί το βάρος της απόφασης.
Το ερώτημα παραμένει: θα «καταπιεί» η Τεχεράνη την προσβολή ή θα απαντήσει με τρόπο που θα μπορούσε να αλλάξει τη ροή της ιστορίας στη Μέση Ανατολή;
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών