Οι ζωντανοί νεκροί της ΕΕ χρησιμοποιούν τον Trump ως δικαιολογία για να συνεχίσει να απομυζά τους Ευρωπαίους πολίτες
Ο Donald Trump είναι ένα «δώρο για την ηγεσία της Δύσης. Κάθε αντιδημοκρατικό σχέδιο που βρίσκεται στη λίστα επιθυμιών της ΕΕ πλέον παρουσιάζεται ως αντίδοτο στον «Πορτοκαλί Άνθρωπο». (Κι αν δεν είναι ο Trump, είναι η Ρωσία.)
Οι αξιωματούχοι λένε πως οι ΗΠΑ δεν είναι πια αξιόπιστος αμυντικός εταίρος.
Πρέπει, λένε, να δώσουμε περισσότερη εξουσία στις Βρυξέλλες και να στείλουμε αμύθητα ποσά σε εταιρείες όπλων.
Μπορεί οι Βρετανοί να επέλεξαν το Brexit, αλλά το Λονδίνο και οι Βρυξέλλες «αντιστέκονται στον Trump» με μια διακήρυξη περί «ελεύθερου και ανοικτού εμπορίου», που περιλαμβάνει διαπραγματεύσεις για την άμυνα, την ασφάλεια, την αλιεία, την ενέργεια και έναν «κοινό ορισμό» των θεμάτων που θα καλυφθούν στις εντατικές διαπραγματεύσεις επαναπροσδιορισμού του Brexit φέτος.
Το παράδοξο είναι ότι αυτά τα σχέδια περιλαμβάνουν εξάρτηση από αμερικανικά όπλα και ενέργεια, καθώς και ευθυγράμμιση με τους γεωπολιτικούς και γεωοικονομικούς στόχους των ΗΠΑ.
Ας εστιάσουμε εδώ στο πώς η ΕΕ προχωρά ταχύτατα με σχέδια δραματικής αύξησης των αμυντικών δαπανών λόγω του «Συνδρόμου Εγκατάλειψης από τον Trump».
Η τζαζ ορχήστρα της ΕΕ
Πρόσφατο άρθρο της Rosa Balfour, διευθύντριας του Carnegie Europe, συνοψίζει τέλεια αυτά τα επιχειρήματα.
Σε κείμενό της με τίτλο «Η Ευρώπη προσπάθησε να θωρακιστεί από τον Trump – Τώρα καταρτίζει ένα σχέδιο Β» εξηγεί γιατί η ΕΕ δεν έχει άλλη επιλογή από το να ανακατευθύνει κοινωνικές δαπάνες προς τη βιομηχανία όπλων.
Η ρομαντική της αφήγηση ξεκινά στις 28 Φεβρουαρίου – τότε που, κατά την ίδια, «ο τηλεοπτικός εξευτελισμός του Ουκρανού Προέδρου Zelensky» έλαβε χώρα και «η Ευρώπη συνειδητοποίησε ότι δεν μπορεί πια να βασίζεται στις Ηνωμένες Πολιτείες».
Και να πώς περιγράφει τα παρασκήνια: Το σοκ ήταν βαθύ και εκτεταμένο.
Οι πολιτικοί ηγέτες της Ευρώπης, της ΕΕ και του ΝΑΤΟ επέδειξαν αυτοσυγκράτηση και συντονισμό, αλλά στα παρασκήνια η μουσική υπόκρουση ήταν μια φρενήρης τζαζ αυτοσχεδιαστική συνεδρία με δυνατούς ήχους και μια μακρά παύση - η σιγή της συνειδητοποίησης πως η ζώνη άνεσης της Ευρώπης τελείωσε.
Και τώρα, τι κάνουν αυτοί οι «συντονισμένοι ηγέτες»;
Ανακοινώνουν ότι η Ουκρανία είναι η πρώτη γραμμή άμυνας της Ευρώπης, οραματίζονται έναν «συνασπισμό των προθύμων» και διακηρύσσουν πως η Ουκρανία θα γίνει ένας «ατσάλινος σκαντζόχοιρος».
Ο «συνασπισμός των προθύμων» διαλύθηκε.
Ο «σκαντζόχοιρος» έγινε αντικείμενο χλευασμού. Και ενώ το Κρεμλίνο πιθανότατα δεν χάνει τον ύπνο του, οι Ευρωπαίοι θα έπρεπε.
Διότι, όπως γράφει η Balfour, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή «μπορεί να διαδραματίσει υποστηρικτικό ρόλο κινητοποιώντας οικονομικούς πόρους και χειριζόμενη το εσωτερικό πολιτικό παζάρι».
Αυτός είναι ένας κομψός τρόπος να πεις πως η Επιτροπή προωθεί την επιβολή ενός ταμείου εξοπλισμού μέσω έκτακτων εξουσιών, παρακάμπτοντας τα κράτη μέλη.
Μπορεί να αντιμετωπίζει αντιστάσεις στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αλλά η Ursula von der Leyen μπορεί να προχωρήσει ούτως ή άλλως, με ελάχιστη υποστήριξη από κυβερνήσεις. Περιμένει απλώς τη σωστή στιγμή.
Η εξοπλιστική κόλαση
Στις 19 Μαρτίου, η Επιτροπή παρουσίασε πρόταση ύψους 150 δισ. ευρώ —η πρώτη δόση από ένα σχέδιο που φτάνει τουλάχιστον τα 900 δισ. δολάρια— για το πρόγραμμα SAFE (Security Action for Europe).
Σχεδιάζει να το προχωρήσει με βάση το Άρθρο 122, που απαιτεί μόνο ειδική πλειοψηφία στο Συμβούλιο και όχι ομοφωνία, επιτρέποντας στην Ursula και την παρέα της να παρακάμψουν ενοχλητικά βέτο. Το άρθρο 122 προβλέπει:
1. Η Επιτροπή προτείνει μέτρο·
2. Το Συμβούλιο το υιοθετεί με ειδική πλειοψηφία.
Το Κοινοβούλιο περιορίζεται στο να καταθέτει προτάσεις και να ζητά συζητήσεις. Τόσο για την «δημοκρατική, κανόνων βασισμένη τάξη».
Στις 23 Απριλίου, η Επιτροπή Νομικών Υποθέσεων του Ευρωκοινοβουλίου απέρριψε ομόφωνα τη νομική βάση της Επιτροπής.
Αν και μη δεσμευτικό, αυτό δείχνει αντίθεση, όχι από αρχές, αλλά από διαμάχη για το πώς θα μοιραστεί η πίτα — οι λομπίστες της πολεμικής βιομηχανίας έχουν κατακλύσει τις Βρυξέλλες.
Οι διαφωνίες περιστρέφονται γύρω από την ενίσχυση της ρήτρας «αγόρασε ευρωπαϊκά».
Το σημερινό κατώτατο όριο ορίζει ότι το 65% των πολεμικών προμηθειών πρέπει να προέρχεται από την ΕΕ, την Ουκρανία ή χώρες του ΕΟΧ/ΕΖΕΣ (Νορβηγία, Τουρκία).
Γιατί πρέπει η Επιτροπή να παρακάμψει κράτη και Κοινοβούλιο για να δαπανήσει 900 δισ. σε στρατιωτικά; Το εξηγεί: Η ΕΕ και τα κράτη μέλη αντιμετωπίζουν αυξανόμενη ρωσική επιθετικότητα… Η απειλή θα επιμείνει, καθώς η Ρωσία πέρασε σε πολεμική οικονομία…
Και για το «Σύνδρομο Trump»: Οι ΗΠΑ, παραδοσιακός ισχυρός σύμμαχος, θεωρούν πως έχουν υπερδεσμευτεί στην Ευρώπη και πρέπει να επαναπροσδιορίσουν τον ρόλο τους.
Το πρόβλημα είναι πως οι ΗΠΑ είναι ήδη δεμένες με την Ουκρανία μέσω της λεγόμενης συμφωνίας ορυκτών.
Αλλά η ΕΕ έχει αποδείξει πως μπορεί να κατασκευάζει κρίσεις για να στηρίξει αφήγημα.
Και έτσι, η «επαναστρατιωτικοποίηση» πρέπει να γίνει με υπερεθνικό διάταγμα έκτακτης ανάγκης — με think tanks να επευφημούν, παρουσιάζοντάς το ως νίκη κατά των «αυταρχικών ορδών».
Η Balfour γράφει: Έχει χαραχθεί πορεία αλλαγής… με μετασχηματιστικό δυναμικό για την Ευρώπη και την παγκόσμια μετα-αμερικανική τάξη.
Η τζαζ μπάντα βρήκε ρυθμό, ακόμη κι αν η μελωδία είναι ασύμμετρη.
Αναρωτιέται κανείς αν ακούει μουσική ή τον ήχο χρυσού και αργύρου. Αν μεταφέρουμε τη μεταφορά της τζαζ, η ουσία της τζαζ ήταν η περιέργεια.
Κι αν την εφαρμόσουμε, προκύπτουν ερωτήσεις:
Γιατί πρέπει η ΕΕ να υπερεξοπλιστεί; Γιατί να μην υπάρξει ειρήνη με τη Ρωσία; Γιατί οι Ευρωπαίοι υπονόμευσαν τις διαπραγματεύσεις Κιέβου-Μόσχας;
Γιατί συνέβαλε η ΕΕ στο πραξικόπημα κατά της κυβέρνησης της Ουκρανίας;
Γιατί η ελίτ της ΕΕ θέλει τόσο πολύ πόλεμο με τη Ρωσία; Δεν είναι πιο ασφαλής και ευημερούσα η ΕΕ μέσω συνεργασίας και εμπορίου με τη Ρωσία;
Και γιατί πρέπει να δαπανήσει ακόμη περισσότερα, ενώ ήδη είναι η δεύτερη σε παγκόσμιες αμυντικές δαπάνες;
Αυτά δεν απαντώνται ποτέ. Απλώς θεωρείται «φυσικό» πως η Ρωσία είναι εχθρός, άρα η ΕΕ πρέπει να πάρει όπλα — επειδή «ο Trump είναι κακός».
Το χειρότερο είναι ότι αυτό το αφήγημα λειτουργεί. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις της ίδιας της ΕΕ, η κοινή γνώμη πείθεται. 16 χώρες ζητούν δημοσιονομική ευελιξία για αμυντικές δαπάνες — κάτι που δεν ζητούν ποτέ για την κοινωνική πρόνοια.
Ναι, οι πολίτες θα βλέπουν το βιοτικό τους επίπεδο να πέφτει, αλλά υποτίθεται πως η διεύρυνση της ΕΕ και η στρατιωτικοποίηση θα φέρουν «ανταγωνιστικότητα».
Παρά τα εμπόδια (και ένα σύντομο διάλειμμα λόγω «σοκ από δασμούς»), οι μετοχές των εταιρειών όπλων εκτοξεύονται.
Έρευνα του Διεθνούς Ινστιτούτου Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (SIPRI) δείχνει ότι η Ευρώπη αύξησε τις εισαγωγές όπλων κατά δυόμισι φορές τα τελευταία πέντε χρόνια σε σύγκριση με την προηγούμενη πενταετία, με τα δύο τρίτα αυτών να προέρχονται από τις ΗΠΑ.
Ακόμη και στο Carnegie Europe υπάρχουν αμφιβολίες για το σχέδιο της ΕΕ. Η Judy Dempsey, ανώτερη συνεργάτιδα χωρίς μόνιμη έδρα στο Carnegie Europe, σχολιάζει:
«Ρωτήστε την Πολωνία. Χτίζει ταχύτατα την αμυντική της υποδομή αγοράζοντας αμερικανικά εξοπλιστικά πακέτα.
Όταν η Βαρσοβία θέλησε να ψωνίσει από αλλού, όπως από τη Νότια Κορέα, δέχθηκε τεράστιες πιέσεις από την Ουάσιγκτον να μην το κάνει. Αυτό είναι ένα σημαντικό σημείο.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες θέλουν η Ευρώπη να αναλάβει μεγαλύτερη ευθύνη για την άμυνά της, αλλά όχι εις βάρος της αμερικανικής στρατιωτικής βιομηχανίας.
Οι ΗΠΑ είναι βασικός προμηθευτής στρατιωτικών εξαρτημάτων σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Το να σπάσει αυτός ο δεσμός απαιτεί χρόνο και πολιτική βούληση ώστε η Ευρώπη να οικοδομήσει μια κοινή στρατηγική άμυνας και προμηθειών.»
Πέρα από την έντονη πολιτική πίεση, υπάρχει και το γεγονός ότι οι χρόνοι υλοποίησης στον τομέα της άμυνας είναι μακροχρόνιοι.
Έτσι, μέρος της στρατηγικής της ΕΕ είναι να στείλει επιπλέον δισεκατομμύρια στην Ουκρανία, ώστε να ενισχύσει τη δική της αμυντική βιομηχανία.
Το σκεπτικό είναι ότι η Ουκρανία είναι πολύ φθηνότερος τόπος για την κατασκευή όπλων σε σύγκριση με τη Δυτική Ευρώπη και ήδη διαθέτει λειτουργική αμυντική βιομηχανία. Εντάξει, λοιπόν.
Αλλά υπάρχουν κάποιες αδυναμίες σε αυτή τη λογική;
Πρώτον, η Ουκρανία είναι πλέον ο μεγαλύτερος εισαγωγέας όπλων στον κόσμο, απορροφώντας το 8,8% των παγκόσμιων μεταφορών.
Δεύτερον, οι ρωσικοί πύραυλοι Kinzhal ίσως έχουν κάτι να πουν για την παραγωγή των ουκρανικών εργοστασίων.
Είναι δύσκολο να δει κανείς πώς όλα αυτά ενισχύουν την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα — πόσο μάλλον τη ζωή του μέσου Γιόζεφ, Χοσέ ή Τζιουζέπε. Ιδού πώς το παρουσιάζει η Balfour για να πεισθεί ο «λαουτζίκος»:
«Πολιτικά, για να διασφαλιστεί η δημόσια υποστήριξη στην επανεξοπλιστική πορεία της Ευρώπης και να αντισταθμιστούν τα αναπόφευκτα κόστη, οι αμυντικές προσπάθειες θα πρέπει να ενταχθούν σε μια ευρύτερη στρατηγική οικονομικής και τεχνολογικής καινοτομίας.
Πράγματι, αυτές οι προσπάθειες θα μπορούσαν να τονώσουν την στάσιμη ευρωπαϊκή οικονομία.
Σε επίπεδο ΕΕ, υπάρχουν ήδη οι συνταγές μέσα από τις πρόσφατες προτάσεις που αφορούν την ανταγωνιστικότητα, την παραγωγικότητα και την τεχνολογική καινοτομία.»
Πράγματι, οι πρώτες 100 ημέρες του Trump ωθούν την ΕΕ να δώσει ώθηση σε έργα που βρίσκονται εδώ και χρόνια σε εξέλιξη.
Η σύνδεση αυτών των στόχων με τη διεύρυνση της ΕΕ ώστε να περιλαμβάνει την Ουκρανία, τη Μολδαβία και τα Δυτικά Βαλκάνια προσδίδει νέα διάσταση στην αναβάθμιση της ενιαίας αγοράς.
Η επέκταση της ΕΕ και η εμβάθυνση των σχέσεων με άλλες ευρωπαϊκές χώρες — όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ελβετία και η Νορβηγία — θα μπορούσαν να αντισταθμίσουν τον κατακερματισμό που προκαλεί ο ανταγωνισμός των μεγάλων δυνάμεων και η πολιτική αστάθεια στο εσωτερικό της ηπείρου.
Είναι τρομακτικό το πόση αυτοπεποίθηση εκπέμπει αυτή η μηχανικά επαναλαμβανόμενη και απλοϊκή αφήγηση.
Πουθενά σε αυτή την αισιόδοξη παρουσίαση τύπου PowerPoint δεν αναφέρονται τα σημαντικά μειονεκτήματα — τα οποία, στο χειρότερο σενάριο, περιλαμβάνουν την πλήρη καταστροφή της Ευρώπης.
Ίσως η μόνη ελπίδα είναι πως τα σχέδια αυτών των ανόητων για τον επανεξοπλισμό της ΕΕ είναι απλώς μια τεράστια απάτη.
Αλλά θα μπορούσε να πει κανείς το ίδιο και για το στρατιωτικοβιομηχανικό σύμπλεγμα των ΗΠΑ — και δες τι έχει προκαλέσει αυτό: ατελείωτο θάνατο και καταστροφή και πολυάριθμους χαμένους πολέμους.
Ένα βασικό στοιχείο διαφοροποίησης μεταξύ των διατλαντικών σχεδίων στρατιωτικοποίησης, ωστόσο, είναι ότι οι ΗΠΑ προστατεύονται από δύο ωκεανούς. Η ΕΕ συνορεύει όχι μόνο με τη Ρωσία αλλά και με ένα καταρρέον νεοναζιστικό καθεστώς στην Ουκρανία, γεγονός που καθιστά την υιοθέτηση ενός στρατιωτικοβιομηχανικού μοντέλου πολύ πιο επικίνδυνη υπόθεση.
Οι απάτες συχνά αποκτούν δική τους δυναμική.
Πράγματι, θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς ότι η σημερινή πορεία της ΕΕ είναι αυτή ενός ζωντανού-νεκρού που κινείται τυφλά υπό την επήρεια της ρωσοφοβίας της — ανακατανέμοντας πλούτο προς τα πάνω στο όνομα αυτού του μίσους.
Το πρόβλημα είναι πως το προσδόκιμο ζωής για τα ζόμπι —και για όσους τα περιβάλλουν— δεν είναι μεγάλο.
www.bankingnews.gr
Οι αξιωματούχοι λένε πως οι ΗΠΑ δεν είναι πια αξιόπιστος αμυντικός εταίρος.
Πρέπει, λένε, να δώσουμε περισσότερη εξουσία στις Βρυξέλλες και να στείλουμε αμύθητα ποσά σε εταιρείες όπλων.
Μπορεί οι Βρετανοί να επέλεξαν το Brexit, αλλά το Λονδίνο και οι Βρυξέλλες «αντιστέκονται στον Trump» με μια διακήρυξη περί «ελεύθερου και ανοικτού εμπορίου», που περιλαμβάνει διαπραγματεύσεις για την άμυνα, την ασφάλεια, την αλιεία, την ενέργεια και έναν «κοινό ορισμό» των θεμάτων που θα καλυφθούν στις εντατικές διαπραγματεύσεις επαναπροσδιορισμού του Brexit φέτος.
Το παράδοξο είναι ότι αυτά τα σχέδια περιλαμβάνουν εξάρτηση από αμερικανικά όπλα και ενέργεια, καθώς και ευθυγράμμιση με τους γεωπολιτικούς και γεωοικονομικούς στόχους των ΗΠΑ.
Ας εστιάσουμε εδώ στο πώς η ΕΕ προχωρά ταχύτατα με σχέδια δραματικής αύξησης των αμυντικών δαπανών λόγω του «Συνδρόμου Εγκατάλειψης από τον Trump».
Η τζαζ ορχήστρα της ΕΕ
Πρόσφατο άρθρο της Rosa Balfour, διευθύντριας του Carnegie Europe, συνοψίζει τέλεια αυτά τα επιχειρήματα.
Σε κείμενό της με τίτλο «Η Ευρώπη προσπάθησε να θωρακιστεί από τον Trump – Τώρα καταρτίζει ένα σχέδιο Β» εξηγεί γιατί η ΕΕ δεν έχει άλλη επιλογή από το να ανακατευθύνει κοινωνικές δαπάνες προς τη βιομηχανία όπλων.
Η ρομαντική της αφήγηση ξεκινά στις 28 Φεβρουαρίου – τότε που, κατά την ίδια, «ο τηλεοπτικός εξευτελισμός του Ουκρανού Προέδρου Zelensky» έλαβε χώρα και «η Ευρώπη συνειδητοποίησε ότι δεν μπορεί πια να βασίζεται στις Ηνωμένες Πολιτείες».
Και να πώς περιγράφει τα παρασκήνια: Το σοκ ήταν βαθύ και εκτεταμένο.
Οι πολιτικοί ηγέτες της Ευρώπης, της ΕΕ και του ΝΑΤΟ επέδειξαν αυτοσυγκράτηση και συντονισμό, αλλά στα παρασκήνια η μουσική υπόκρουση ήταν μια φρενήρης τζαζ αυτοσχεδιαστική συνεδρία με δυνατούς ήχους και μια μακρά παύση - η σιγή της συνειδητοποίησης πως η ζώνη άνεσης της Ευρώπης τελείωσε.
Και τώρα, τι κάνουν αυτοί οι «συντονισμένοι ηγέτες»;
Ανακοινώνουν ότι η Ουκρανία είναι η πρώτη γραμμή άμυνας της Ευρώπης, οραματίζονται έναν «συνασπισμό των προθύμων» και διακηρύσσουν πως η Ουκρανία θα γίνει ένας «ατσάλινος σκαντζόχοιρος».
Ο «συνασπισμός των προθύμων» διαλύθηκε.
Ο «σκαντζόχοιρος» έγινε αντικείμενο χλευασμού. Και ενώ το Κρεμλίνο πιθανότατα δεν χάνει τον ύπνο του, οι Ευρωπαίοι θα έπρεπε.
Διότι, όπως γράφει η Balfour, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή «μπορεί να διαδραματίσει υποστηρικτικό ρόλο κινητοποιώντας οικονομικούς πόρους και χειριζόμενη το εσωτερικό πολιτικό παζάρι».
Αυτός είναι ένας κομψός τρόπος να πεις πως η Επιτροπή προωθεί την επιβολή ενός ταμείου εξοπλισμού μέσω έκτακτων εξουσιών, παρακάμπτοντας τα κράτη μέλη.
Μπορεί να αντιμετωπίζει αντιστάσεις στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αλλά η Ursula von der Leyen μπορεί να προχωρήσει ούτως ή άλλως, με ελάχιστη υποστήριξη από κυβερνήσεις. Περιμένει απλώς τη σωστή στιγμή.
Η εξοπλιστική κόλαση
Στις 19 Μαρτίου, η Επιτροπή παρουσίασε πρόταση ύψους 150 δισ. ευρώ —η πρώτη δόση από ένα σχέδιο που φτάνει τουλάχιστον τα 900 δισ. δολάρια— για το πρόγραμμα SAFE (Security Action for Europe).
Σχεδιάζει να το προχωρήσει με βάση το Άρθρο 122, που απαιτεί μόνο ειδική πλειοψηφία στο Συμβούλιο και όχι ομοφωνία, επιτρέποντας στην Ursula και την παρέα της να παρακάμψουν ενοχλητικά βέτο. Το άρθρο 122 προβλέπει:
1. Η Επιτροπή προτείνει μέτρο·
2. Το Συμβούλιο το υιοθετεί με ειδική πλειοψηφία.
Το Κοινοβούλιο περιορίζεται στο να καταθέτει προτάσεις και να ζητά συζητήσεις. Τόσο για την «δημοκρατική, κανόνων βασισμένη τάξη».
Στις 23 Απριλίου, η Επιτροπή Νομικών Υποθέσεων του Ευρωκοινοβουλίου απέρριψε ομόφωνα τη νομική βάση της Επιτροπής.
Αν και μη δεσμευτικό, αυτό δείχνει αντίθεση, όχι από αρχές, αλλά από διαμάχη για το πώς θα μοιραστεί η πίτα — οι λομπίστες της πολεμικής βιομηχανίας έχουν κατακλύσει τις Βρυξέλλες.
Οι διαφωνίες περιστρέφονται γύρω από την ενίσχυση της ρήτρας «αγόρασε ευρωπαϊκά».
Το σημερινό κατώτατο όριο ορίζει ότι το 65% των πολεμικών προμηθειών πρέπει να προέρχεται από την ΕΕ, την Ουκρανία ή χώρες του ΕΟΧ/ΕΖΕΣ (Νορβηγία, Τουρκία).
Γιατί πρέπει η Επιτροπή να παρακάμψει κράτη και Κοινοβούλιο για να δαπανήσει 900 δισ. σε στρατιωτικά; Το εξηγεί: Η ΕΕ και τα κράτη μέλη αντιμετωπίζουν αυξανόμενη ρωσική επιθετικότητα… Η απειλή θα επιμείνει, καθώς η Ρωσία πέρασε σε πολεμική οικονομία…
Και για το «Σύνδρομο Trump»: Οι ΗΠΑ, παραδοσιακός ισχυρός σύμμαχος, θεωρούν πως έχουν υπερδεσμευτεί στην Ευρώπη και πρέπει να επαναπροσδιορίσουν τον ρόλο τους.
Το πρόβλημα είναι πως οι ΗΠΑ είναι ήδη δεμένες με την Ουκρανία μέσω της λεγόμενης συμφωνίας ορυκτών.
Αλλά η ΕΕ έχει αποδείξει πως μπορεί να κατασκευάζει κρίσεις για να στηρίξει αφήγημα.
Και έτσι, η «επαναστρατιωτικοποίηση» πρέπει να γίνει με υπερεθνικό διάταγμα έκτακτης ανάγκης — με think tanks να επευφημούν, παρουσιάζοντάς το ως νίκη κατά των «αυταρχικών ορδών».
Η Balfour γράφει: Έχει χαραχθεί πορεία αλλαγής… με μετασχηματιστικό δυναμικό για την Ευρώπη και την παγκόσμια μετα-αμερικανική τάξη.
Η τζαζ μπάντα βρήκε ρυθμό, ακόμη κι αν η μελωδία είναι ασύμμετρη.
Αναρωτιέται κανείς αν ακούει μουσική ή τον ήχο χρυσού και αργύρου. Αν μεταφέρουμε τη μεταφορά της τζαζ, η ουσία της τζαζ ήταν η περιέργεια.
Κι αν την εφαρμόσουμε, προκύπτουν ερωτήσεις:
Γιατί πρέπει η ΕΕ να υπερεξοπλιστεί; Γιατί να μην υπάρξει ειρήνη με τη Ρωσία; Γιατί οι Ευρωπαίοι υπονόμευσαν τις διαπραγματεύσεις Κιέβου-Μόσχας;
Γιατί συνέβαλε η ΕΕ στο πραξικόπημα κατά της κυβέρνησης της Ουκρανίας;
Γιατί η ελίτ της ΕΕ θέλει τόσο πολύ πόλεμο με τη Ρωσία; Δεν είναι πιο ασφαλής και ευημερούσα η ΕΕ μέσω συνεργασίας και εμπορίου με τη Ρωσία;
Και γιατί πρέπει να δαπανήσει ακόμη περισσότερα, ενώ ήδη είναι η δεύτερη σε παγκόσμιες αμυντικές δαπάνες;
Αυτά δεν απαντώνται ποτέ. Απλώς θεωρείται «φυσικό» πως η Ρωσία είναι εχθρός, άρα η ΕΕ πρέπει να πάρει όπλα — επειδή «ο Trump είναι κακός».
Το χειρότερο είναι ότι αυτό το αφήγημα λειτουργεί. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις της ίδιας της ΕΕ, η κοινή γνώμη πείθεται. 16 χώρες ζητούν δημοσιονομική ευελιξία για αμυντικές δαπάνες — κάτι που δεν ζητούν ποτέ για την κοινωνική πρόνοια.
Ναι, οι πολίτες θα βλέπουν το βιοτικό τους επίπεδο να πέφτει, αλλά υποτίθεται πως η διεύρυνση της ΕΕ και η στρατιωτικοποίηση θα φέρουν «ανταγωνιστικότητα».
Παρά τα εμπόδια (και ένα σύντομο διάλειμμα λόγω «σοκ από δασμούς»), οι μετοχές των εταιρειών όπλων εκτοξεύονται.
Οι ΗΠΑ δεν θέλουν να χάσουν κομμάτι από την πίταProfit margins for Weapon and Ammunition at Rheinmetall went up from 23% to 28.5% from 2023 to 2024. Of every Euro in public money spent on weapons from Rheinmetall, the company makes 28.5% return on sales, quite spectacular even compared to other Rheinmetall business. pic.twitter.com/SvKmjNcB30
— Isabella M Weber (@IsabellaMWeber) April 28, 2025
Έρευνα του Διεθνούς Ινστιτούτου Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (SIPRI) δείχνει ότι η Ευρώπη αύξησε τις εισαγωγές όπλων κατά δυόμισι φορές τα τελευταία πέντε χρόνια σε σύγκριση με την προηγούμενη πενταετία, με τα δύο τρίτα αυτών να προέρχονται από τις ΗΠΑ.
Ακόμη και στο Carnegie Europe υπάρχουν αμφιβολίες για το σχέδιο της ΕΕ. Η Judy Dempsey, ανώτερη συνεργάτιδα χωρίς μόνιμη έδρα στο Carnegie Europe, σχολιάζει:
«Ρωτήστε την Πολωνία. Χτίζει ταχύτατα την αμυντική της υποδομή αγοράζοντας αμερικανικά εξοπλιστικά πακέτα.
Όταν η Βαρσοβία θέλησε να ψωνίσει από αλλού, όπως από τη Νότια Κορέα, δέχθηκε τεράστιες πιέσεις από την Ουάσιγκτον να μην το κάνει. Αυτό είναι ένα σημαντικό σημείο.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες θέλουν η Ευρώπη να αναλάβει μεγαλύτερη ευθύνη για την άμυνά της, αλλά όχι εις βάρος της αμερικανικής στρατιωτικής βιομηχανίας.
Οι ΗΠΑ είναι βασικός προμηθευτής στρατιωτικών εξαρτημάτων σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Το να σπάσει αυτός ο δεσμός απαιτεί χρόνο και πολιτική βούληση ώστε η Ευρώπη να οικοδομήσει μια κοινή στρατηγική άμυνας και προμηθειών.»
Πέρα από την έντονη πολιτική πίεση, υπάρχει και το γεγονός ότι οι χρόνοι υλοποίησης στον τομέα της άμυνας είναι μακροχρόνιοι.
Έτσι, μέρος της στρατηγικής της ΕΕ είναι να στείλει επιπλέον δισεκατομμύρια στην Ουκρανία, ώστε να ενισχύσει τη δική της αμυντική βιομηχανία.
Το σκεπτικό είναι ότι η Ουκρανία είναι πολύ φθηνότερος τόπος για την κατασκευή όπλων σε σύγκριση με τη Δυτική Ευρώπη και ήδη διαθέτει λειτουργική αμυντική βιομηχανία. Εντάξει, λοιπόν.
Αλλά υπάρχουν κάποιες αδυναμίες σε αυτή τη λογική;
Πρώτον, η Ουκρανία είναι πλέον ο μεγαλύτερος εισαγωγέας όπλων στον κόσμο, απορροφώντας το 8,8% των παγκόσμιων μεταφορών.
Δεύτερον, οι ρωσικοί πύραυλοι Kinzhal ίσως έχουν κάτι να πουν για την παραγωγή των ουκρανικών εργοστασίων.
Είναι δύσκολο να δει κανείς πώς όλα αυτά ενισχύουν την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα — πόσο μάλλον τη ζωή του μέσου Γιόζεφ, Χοσέ ή Τζιουζέπε. Ιδού πώς το παρουσιάζει η Balfour για να πεισθεί ο «λαουτζίκος»:
«Πολιτικά, για να διασφαλιστεί η δημόσια υποστήριξη στην επανεξοπλιστική πορεία της Ευρώπης και να αντισταθμιστούν τα αναπόφευκτα κόστη, οι αμυντικές προσπάθειες θα πρέπει να ενταχθούν σε μια ευρύτερη στρατηγική οικονομικής και τεχνολογικής καινοτομίας.
Πράγματι, αυτές οι προσπάθειες θα μπορούσαν να τονώσουν την στάσιμη ευρωπαϊκή οικονομία.
Σε επίπεδο ΕΕ, υπάρχουν ήδη οι συνταγές μέσα από τις πρόσφατες προτάσεις που αφορούν την ανταγωνιστικότητα, την παραγωγικότητα και την τεχνολογική καινοτομία.»
Πράγματι, οι πρώτες 100 ημέρες του Trump ωθούν την ΕΕ να δώσει ώθηση σε έργα που βρίσκονται εδώ και χρόνια σε εξέλιξη.
Η σύνδεση αυτών των στόχων με τη διεύρυνση της ΕΕ ώστε να περιλαμβάνει την Ουκρανία, τη Μολδαβία και τα Δυτικά Βαλκάνια προσδίδει νέα διάσταση στην αναβάθμιση της ενιαίας αγοράς.
Η επέκταση της ΕΕ και η εμβάθυνση των σχέσεων με άλλες ευρωπαϊκές χώρες — όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ελβετία και η Νορβηγία — θα μπορούσαν να αντισταθμίσουν τον κατακερματισμό που προκαλεί ο ανταγωνισμός των μεγάλων δυνάμεων και η πολιτική αστάθεια στο εσωτερικό της ηπείρου.
Είναι τρομακτικό το πόση αυτοπεποίθηση εκπέμπει αυτή η μηχανικά επαναλαμβανόμενη και απλοϊκή αφήγηση.
Πουθενά σε αυτή την αισιόδοξη παρουσίαση τύπου PowerPoint δεν αναφέρονται τα σημαντικά μειονεκτήματα — τα οποία, στο χειρότερο σενάριο, περιλαμβάνουν την πλήρη καταστροφή της Ευρώπης.
Ίσως η μόνη ελπίδα είναι πως τα σχέδια αυτών των ανόητων για τον επανεξοπλισμό της ΕΕ είναι απλώς μια τεράστια απάτη.
Αλλά θα μπορούσε να πει κανείς το ίδιο και για το στρατιωτικοβιομηχανικό σύμπλεγμα των ΗΠΑ — και δες τι έχει προκαλέσει αυτό: ατελείωτο θάνατο και καταστροφή και πολυάριθμους χαμένους πολέμους.
Ένα βασικό στοιχείο διαφοροποίησης μεταξύ των διατλαντικών σχεδίων στρατιωτικοποίησης, ωστόσο, είναι ότι οι ΗΠΑ προστατεύονται από δύο ωκεανούς. Η ΕΕ συνορεύει όχι μόνο με τη Ρωσία αλλά και με ένα καταρρέον νεοναζιστικό καθεστώς στην Ουκρανία, γεγονός που καθιστά την υιοθέτηση ενός στρατιωτικοβιομηχανικού μοντέλου πολύ πιο επικίνδυνη υπόθεση.
Οι απάτες συχνά αποκτούν δική τους δυναμική.
Πράγματι, θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς ότι η σημερινή πορεία της ΕΕ είναι αυτή ενός ζωντανού-νεκρού που κινείται τυφλά υπό την επήρεια της ρωσοφοβίας της — ανακατανέμοντας πλούτο προς τα πάνω στο όνομα αυτού του μίσους.
Το πρόβλημα είναι πως το προσδόκιμο ζωής για τα ζόμπι —και για όσους τα περιβάλλουν— δεν είναι μεγάλο.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών