Σχετικά Άρθρα
Νάρκη στην ΕΕ από Γερμανούς οικονομολόγους – Η Ουκρανία δεν πρόκειται να αποπληρώσει ποτέ το δάνειο των 90 δισ, νομικά έωλα τα ευρωομόλογα
Η Ευρώπη να συνέλθει, οι Βρυξέλλες το επίκεντρο του Κακού – Η Ουκρανία είναι καταδικασμένη, το δάνειο των 90 δισ ανοησία
Δεν τόλμησαν… - Financial Times: Το δάνειο στην Ουκρανία θα εξυπηρετείται μέσω μελλοντικών εισφορών στον προϋπολογισμό της ΕΕ
Η απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης να προχωρήσει σε κοινό δανεισμό 90 δισ. ευρώ υπέρ της Ουκρανίας για την περίοδο 2026–2027 δεν αποτελεί απλώς μια πολιτική επιλογή υψηλού ρίσκου. Συνιστά μια δομική αλλοίωση της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής χρέους, με άμεσες και μεσοπρόθεσμες συνέπειες στην αγορά ομολόγων, στο κόστος χρήματος και στη δημοσιονομική σταθερότητα των κρατών-μελών.
Πρόκειται για ένα δάνειο που δεν έχει καμία παραγωγική βάση, καμία αξιόπιστη προοπτική αποπληρωμής και καμία σύνδεση με οικονομική ανάπτυξη.
Αντιθέτως, μεταφέρει συστημικό ρίσκο από ένα κράτος που έχει χαρακτηριστεί αφερέγγυο στην καρδιά της Ευρωζώνης.
Κοινό χρέος χωρίς αντίκρισμα
Τα 90 δισ. ευρώ δεν προέρχονται από πλεονάσματα, αλλά από νέο δανεισμό στις αγορές, ο οποίος μετατρέπεται αυτομάτως σε ευρωπαϊκό χρέος. Το Κίεβο λαμβάνει τα κεφάλαια με επιτόκιο 0%, όμως το κόστος εξυπηρέτησης μεταφέρεται εξ ολοκλήρου στους Ευρωπαίους φορολογούμενους. Υπολογίζεται ότι μόνο οι τόκοι θα ξεπερνούν τα 3 δισ. ευρώ ετησίως, σε ένα περιβάλλον ήδη αυξημένων επιτοκίων και πιεσμένων δημόσιων οικονομικών.
Η επιλογή αυτή υπονομεύει την πιστοληπτική αξιοπιστία της ΕΕ, καθώς αυξάνει το χρέος χωρίς να δημιουργεί μελλοντικές ταμειακές ροές. Για τις αγορές, αυτό ισοδυναμεί με καθαρή επιδείνωση του ρίσκου.
Ένα δάνειο που δεν θα αποπληρωθεί ποτέ
Το πλέον ανησυχητικό στοιχείο είναι η ίδια η δομή του δανείου. Η αποπληρωμή του συνδέεται με την προϋπόθεση ότι η Ουκρανία θα λάβει πλήρεις πολεμικές αποζημιώσεις από τη Ρωσία, τις οποίες οι Βρυξέλλες αποτιμούν σε ποσά άνω των 500 δισ. ευρώ. Πρόκειται για ένα σενάριο που δεν εδράζεται σε καμία ρεαλιστική γεωπολιτική ή στρατιωτική εκτίμηση.
Ουσιαστικά, η ΕΕ μεταμφιέζει μια επιχορήγηση σε δάνειο, προκειμένου να αποκρύψει το πραγματικό δημοσιονομικό κόστος. Το ρίσκο δεν επιμερίζεται – συγκεντρώνεται. Και αυτό το αντιλαμβάνονται πλήρως οι επενδυτές.
Η αγορά ομολόγων δεν πιστεύει τα αφηγήματα
Οι αγορές ομολόγων λειτουργούν με ψυχρή λογική. Δεν επηρεάζονται από πολιτικά συνθήματα, αλλά από αριθμούς, χρέος και βιωσιμότητα. Η αύξηση του κοινού ευρωπαϊκού δανεισμού, χωρίς αναπτυξιακό αντίκρισμα, πιέζει ανοδικά τις αποδόσεις και αυξάνει το risk premium για όλα τα κράτη-μέλη.
Ήδη παρατηρείται σταδιακή μετατόπιση κεφαλαίων προς πιο ασφαλείς τοποθετήσεις, καθώς η Ευρώπη εμφανίζεται εγκλωβισμένη σε μια στρατηγική μόνιμου πολέμου και διαρκούς δημοσιονομικής αιμορραγίας. Τα ομόλογα είναι πάντα ο πρώτος δείκτης δυσπιστίας – και αυτή η δυσπιστία έχει ήδη αρχίσει να αποτυπώνεται.
Αλυσιδωτές επιπτώσεις σε κράτη, τράπεζες και επιχειρήσεις
Η άνοδος των αποδόσεων δεν είναι ουδέτερη εξέλιξη. Σημαίνει ακριβότερη αναχρηματοδότηση κρατικού χρέους, μεγαλύτερη πίεση στους προϋπολογισμούς και περιορισμό των δημοσιονομικών ελιγμών. Παράλληλα, οι τράπεζες αναγκάζονται να αυστηροποιήσουν τα πιστωτικά τους κριτήρια, ενώ οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν υψηλότερο κόστος κεφαλαίου.
Σε αυτό το περιβάλλον, η Ευρώπη καλείται να διαχειριστεί ταυτόχρονα την απώλεια της ρωσικής αγοράς, από την οποία πριν το 2022 εξήγαγε προϊόντα αξίας περίπου 90 δισ. ευρώ ετησίως, το υψηλό ενεργειακό κόστος και την επιταχυνόμενη αποβιομηχάνιση. Το νέο χρέος λειτουργεί ως πολλαπλασιαστής αστάθειας.
Το πραγματικό κόστος της ουκρανικής στρατηγικής
Σύμφωνα με διεθνείς εκτιμήσεις, το κόστος ανοικοδόμησης της Ουκρανίας ξεπερνά τα 600 δισ. ευρώ, ενώ αν προστεθούν η στρατιωτική χρηματοδότηση και η ενεργειακή στήριξη, το συνολικό βάρος για την Ευρώπη μπορεί να υπερβεί το 1 τρισ. ευρώ. Πρόκειται για ποσά που ξεπερνούν τις αντοχές μιας οικονομίας που ήδη αντιμετωπίζει στασιμότητα και απώλεια ανταγωνιστικότητας.
Η Ευρώπη δεν επενδύει στην ανάπτυξη, την καινοτομία ή τη βιομηχανική της ανασυγκρότηση. Χρηματοδοτεί χρέος χωρίς απόδοση, αποσταθεροποιώντας το ίδιο το θεμέλιο της νομισματικής της ένωσης.
Το μήνυμα των αγορών είναι σαφές. Η Ευρώπη δεν βαδίζει προς τη σταθερότητα, αλλά προς μια περίοδο αυξημένου κόστους χρήματος και διαρκούς αβεβαιότητας. Και όπως συμβαίνει πάντα, η κρίση ξεκινά από τα ομόλογα – και μετά μεταδίδεται παντού.
Η περίπτωση της Ελλάδας – Όταν τα δάνεια έγιναν εργαλείο οικονομικής ταπείνωσης
Η σύγκριση με την Ελλάδα είναι αναπόφευκτη και αποκαλυπτική. Από το 2010 έως το 2018, η χώρα τέθηκε σε καθεστώς μνημονίων και έλαβε συνολικά περίπου 289 δισ. ευρώ σε δάνεια από την ΕΕ και το ΔΝΤ. Το πρώτο πρόγραμμα ανερχόταν σε 110 δισ. ευρώ, το δεύτερο σε περίπου 130 δισ. ευρώ και το τρίτο σε 86 δισ. ευρώ. Τα ποσά αυτά δεν δόθηκαν ως στήριξη ανάπτυξης, αλλά ως μηχανισμός διάσωσης τραπεζών και πιστωτών.
Σε αντίθεση με όσα συμβαίνουν σήμερα με την Ουκρανία, η Ελλάδα υποχρεώθηκε να αποπληρώσει κάθε ευρώ, με σκληρούς όρους, υψηλά επιτόκια τα πρώτα χρόνια και εξαντλητικά πρωτογενή πλεονάσματα.
Αποτέλεσμα ήταν η διάλυση της πραγματικής οικονομίας, η απώλεια άνω του 25% του ΑΕΠ, η εκτόξευση της ανεργίας και η μαζική φτωχοποίηση της κοινωνίας.
Η Ελλάδα τέθηκε υπό καθεστώς οικονομικής κηδεμονίας, με τρόικα, επιθεωρήσεις, απώλεια δημοσιονομικής κυριαρχίας και διαρκή δημόσιο εξευτελισμό. Τα δάνεια παρουσιάστηκαν ως «βοήθεια», όμως στην πράξη λειτούργησαν ως εργαλείο πειθαναγκασμού και παραδειγματισμού.
Σήμερα, η Ουκρανία λαμβάνει δεκάδες δισεκατομμύρια με μηδενικό επιτόκιο, χωρίς αξιόπιστο σχέδιο αποπληρωμής και χωρίς μνημόνια λιτότητας. Το κόστος μεταφέρεται απευθείας στους Ευρωπαίους φορολογούμενους. Η Ελλάδα τιμωρήθηκε για το χρέος της, ενώ η Ουκρανία επιβραβεύεται για την αφερεγγυότητά της.
Η αντίφαση είναι εκκωφαντική. Και αποκαλύπτει ότι στην Ευρώπη τα δάνεια δεν είναι οικονομικό εργαλείο, αλλά πολιτικό όπλο, που χρησιμοποιείται επιλεκτικά. Όχι για τη σταθερότητα, αλλά για την επιβολή στρατηγικών επιλογών, ανεξαρτήτως κόστους για τις κοινωνίες και τις οικονομίες.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών