Η πολιτική του Trump για το δολάριο απειλεί το εμπορικό πλέονασμα τις Ευρώπης με τις ΗΠΑ και την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων
Οι χρηματαγορές θεωρούν ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) έχει βρει το σημείο ισορροπίας με επιτόκιο πολιτικής στο 2%, σύμφωνα με δύο πρόσφατες αναλύσεις του Bloomberg.
Μια υπερβολική άνοδος του ευρώ, εντούτοις, θα μπορούσε να ανατρέψει την ηρεμία πριν από την καταιγίδα, γεγονός που σημαίνει ότι η ΕΚΤ πιθανότατα θα πρέπει να έχει στο συρτάρι ένα σχέδιο Β’ για παν ενδεχόμενο.
Η απειλή μιας «έκτακτης μείωσης» επιτοκίου από την ΕΚΤ θα μπορούσε να επιβραδύνει τις περαιτέρω απώλειες του δολαρίου (στην ίσως πιο καθοριστική ισοτιμία του κόσμου) ακόμα και καθώς η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) συνεχίζει τη χαλάρωση, κόντρα στη σχεδόν καθολική πεποίθηση των επενδυτών ότι το δολάριο θα πέσει ακόμη περισσότερο από το πρόσφατο χαμηλό τετραετίας έναντι του ευρώ.
Ίσως τελικά να εξελιχθεί σε ένα παιχνίδι «γάτας και ποντικιού» τους επόμενους μήνες με κρίσιμες συνέπειες στη νομισματική πολιτική.
Μετά τη συνεδρίαση της ΕΚΤ αυτόν τον μήνα, οι αγορές επιτοκίων κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η κεντρική τράπεζα του ευρώ ολοκλήρωσε τον κύκλο χαλάρωσης και δεν θα επιχειρήσει περαιτέρω κινήσεις.
Το «σημείο ισορροπίας» γύρω στο 2%
Γιατί αυτό: Ο πληθωρισμός στη ζώνη του ευρώ είναι στο 2%, τα επιτόκια της ΕΚΤ στο 2% και οι μακροπρόθεσμες προσδοκίες πληθωρισμού πολύ κοντά στο 2%.
Με γενική συμφωνία ότι το «ουδέτερο» πραγματικό επιτόκιο της ευρωζώνης – δηλαδή το προσαρμοσμένο στον πληθωρισμό επιτόκιο που ούτε φρενάρει ούτε ενισχύει την οικονομία ή τον πληθωρισμό – παραμένει στο μηδέν, όλα φαίνονται ισορροπημένα, σύμφωνα με ανάλυση του Reuters.
Κι όμως, τα «περιστέρια» της ΕΚΤ εξακολουθούν να ανησυχούν για τον κίνδυνο περαιτέρω αποπληθωριστικών πιέσεων που θα μπορούσαν να διατηρήσουν τον πληθωρισμό κάτω από τον στόχο του 2%, καθώς και οι ίδιες οι προβλέψεις της ΕΚΤ για το 2026 και το 2027 βρίσκονται κάτω από αυτόν τον στόχο.
Πολλοί «αντίθετοι άνεμοι» βρίσκονται σε εξέλιξη:
• Πότε ακριβώς θα ενεργοποιηθεί η μεγάλη δημοσιονομική επέκταση της Γερμανίας;
• Πώς θα εξελιχθούν οι αποσταθεροποιητικές εμπορικές πολιτικές των ΗΠΑ;
• Τι θα γίνει με τις τιμές ενέργειας μέσα στην αβέβαιη γεωπολιτική κατάσταση στην ανατολική Ευρώπη;
• Μπορεί η Γαλλία να αποφύγει μια δημοσιονομική κρίση;
Αλλά ο πιο προφανής αποπληθωριστικός κίνδυνος είναι ότι το ευρώ θα εκτιναχθεί καθώς η Fed μειώνει τα επιτόκια, ίσως και δραματικά, αν η πολιτική πίεση στην αμερικανική κεντρική τράπεζα ενταθεί μετά την αποχώρηση του Jerome Powell τον Μάιο.
Ακόμη και η επικεφαλής της ΕΚΤ, Christine Lagarde, αναγνώρισε την περασμένη εβδομάδα ότι περαιτέρω άνοδος του ευρώ θα μπορούσε να μειώσεις ακόμη περισσότερο τις προβλέψεις της τράπεζας για τον πληθωρισμό.
Η νομισματική παγίδα Trump
Ο Trump με πετυχημένο τρόπο έστησε μια νομισματική παγίδα στην Ευρώπη: Το μαλακό δολάριο μειώνει εν τοις πράγμασι το εμπορικό έλλειμμα με την Γηραιά ¨Ήπειρο, ενισχύει της ανταγωνιστικότητα των αμερικανικών επιχειρήσεων (οι οποίες πλέον αντιμετωπίζονται πιο δίκαια δασμολογικά) αλλά και καθίστα το οικονομικό περιβάλλον φιλικότερο στις επενδύσεις.
Προς επίρρωση, τι λένε στα στοιχεία: Οι εξαγωγές της ΕΕ προς τις ΗΠΑ μειώθηκαν απότομα, καθώς οι νέοι δασμοί του Trump και η ενίσχυση του ευρώ έπληξαν το διμερές εμπόριο, μειώνοντας το πλεόνασμα της Ευρώπης και πιέζοντας βασικούς τομείς όπως τα αυτοκίνητα και τα φαρμακευτικά προϊόντα.
Οι ευρωπαϊκές εξαγωγές προς τις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν υποστεί πλήγμα τους τελευταίους μήνες, επηρεασμένες από τους υψηλότερους δασμούς της Ουάσινγκτον και το ισχυρότερο ευρώ, που καθιστά τα ευρωπαϊκά προϊόντα ακριβότερα για τους Αμερικανούς αγοραστές.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του UN Comtrade, τον Ιούλιο 2025 οι ΗΠΑ εισήγαγαν αγαθά από την Ευρωπαϊκή Ένωση αξίας 53,7 δισ. δολαρίων (46,6 δισ. ευρώ), καταγράφοντας πτώση 10% σε σχέση με τον Ιούλιο πέρυσι.
Στους τρεις τελευταίους μήνες για τους οποίους υπάρχουν στοιχεία, οι εξαγωγές της ΕΕ προς τις ΗΠΑ ανήλθαν συνολικά σε 168,1 δισ. δολάρια (147,1 δισ. ευρώ), μειωμένες σημαντικά από τα 213,2 δισ. δολάρια (197,3 δισ. ευρώ) του προηγούμενου τριμήνου.
Το προηγούμενο νούμερο, ωστόσο, είχε ενισχυθεί από έναν «αγώνα δρόμου» εισαγωγών τον Μάρτιο, καθώς οι αμερικανικές εταιρείες έσπευσαν να εισάγουν ξένα αγαθά πριν από την επιβολή νέων δασμών στις 2 Απριλίου.
Οι φαρμακευτικές και τα αυτοκίνητα
Οι μεγαλύτερες απώλειες σημειώθηκαν σε βασικούς τομείς των ευρωπαϊκών εξαγωγών, όπως τα φαρμακευτικά προϊόντα και τα αυτοκίνητα.
Τον Ιούλιο 2025, οι εισαγωγές φαρμακευτικών από την Ευρώπη στις ΗΠΑ έπεσαν στα 9,5 δισ. δολάρια (8,2 δισ. ευρώ), από 11,5 δισ. δολάρια (10,6 δισ. ευρώ) έναν χρόνο νωρίτερα.
Ακόμη πιο βαριά ήταν η πτώση στα οχήματα.
Οι εισαγωγές ευρωπαϊκών αυτοκινήτων από τις ΗΠΑ μειώθηκαν στα 4,68 δισ. δολάρια (4 δισ. ευρώ), έναντι 6,2 δισ. δολαρίων (5,7 δισ. ευρώ) τον Ιούλιο 2024.
Η τριμηνιαία τάση δείχνει ακόμη πιο καθαρά την πτωτική πορεία.
Οι εξαγωγές αυτοκινήτων ανήλθαν σε 13,6 δισ. δολάρια (11,9 δισ. ευρώ) το διάστημα αυτό, σε σύγκριση με 16,23 δισ. δολάρια (15 δισ. ευρώ) το προηγούμενο τρίμηνο και 19,3 δισ. δολάρια (17,9 δισ. ευρώ) ένα χρόνο πριν.
Η πτώση των εξαγωγών μείωσε επίσης το εμπορικό πλεόνασμα της Ευρώπης με τις ΗΠΑ.
Τον Ιούλιο, η Ένωση κατέγραψε πλεόνασμα 11,97 δισ. δολαρίων — σχεδόν το μισό από τα 23,6 δισ. δολάρια της ίδιας περιόδου πέρυσι.
Με βάση τα στοιχεία τριμήνου, το εμπορικό πλεόνασμα της ΕΕ με τις ΗΠΑ έπεσε στα 40,4 δισ. δολάρια (35,4 δισ. ευρώ), από 85,8 δισ. δολάρια (79,7 δισ. ευρώ) το προηγούμενο τρίμηνο και 61,9 δισ. δολάρια (57,2 δισ. ευρώ) το αντίστοιχο διάστημα του 2024.
Δύο βασικοί παράγοντες πλήττουν το διατλαντικό εμπόριο: οι δασμοί και το νόμισμα.
Στις 2 Απριλίου — γνωστή από την αμερικανική κυβέρνηση ως «Ημέρα Απελευθέρωσης» — ο Πρόεδρος Trump επέβαλε δασμό 20% σε όλες τις εισαγωγές από την ΕΕ, που αργότερα μειώθηκε σε 15% τον Ιούλιο. Αν και εξακολουθεί να είναι χαμηλότερος από εκείνους που αντιμετωπίζουν άλλοι εμπορικοί εταίροι των ΗΠΑ όπως η Ινδία και η Βραζιλία, παραμένει πενταπλάσιος από τον περσινό συντελεστή.
Για τα αυτοκίνητα, οι ΗΠΑ συμφώνησαν να επιβάλουν δασμό 15%, μειωμένο από το 27,5% που ίσχυε προηγουμένως. Όμως οι δασμοί δεν λειτουργούν μόνοι τους.
Το ευρώ έχει επίσης ενισχυθεί σημαντικά έναντι του δολαρίου φέτος, καθιστώντας τις ευρωπαϊκές εξαγωγές ακριβότερες για τους Αμερικανούς αγοραστές.
Το ενιαίο νόμισμα ανέβηκε από τα 1,02 δολάρια στην αρχή του έτους στα 1,18 δολάρια τον Σεπτέμβριο.
Σε σύγκριση με τον Ιούλιο 2024, το ευρώ έχει ενισχυθεί πάνω από 8% — μια άνοδος που σταδιακά διαβρώνει την ανταγωνιστικότητα των αγαθών απ΄πο την Ευρώπη.
«Ο βασικός δασμός 15% στη συμφωνία εμπορίου μεταξύ ΗΠΑ - ΕΕ είναι ελαφρώς υψηλότερος από την εκτίμησή μας την άνοιξη, αλλά θα πρέπει να μειώσει την αβεβαιότητα πολιτικής εμπορίου που κυριαρχούσε τους τελευταίους μήνες», δήλωσε ο Nicola Nobile, οικονομολόγος στην Oxford Economics.
«Ωστόσο, υπάρχουν πάρα πολλές άγνωστες παράμετροι γύρω από τις εμπορικές πολιτικές των ΗΠΑ για να εξαλειφθεί πλήρως η αβεβαιότητα».
Με πολιτικούς και συναλλαγματικούς «αντίθετους ανέμους» να πνέουν δυνατά, το δεύτερο εξάμηνο του 2025 αναμένεται να παραμείνει δύσκολο για τους Ευρωπαίους εξαγωγείς που στοχεύουν τη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου.
Το δίλημμα στην επιτοκιακή πολιτική
Στα τέλη της περασμένης εβδομάδας, ο απερχόμενος επικεφαλής της Τράπεζας της Πορτογαλίας, Mario Centeno – μακροχρόνιος υποστηρικτής χαλαρής πολιτικής στο συμβούλιο της ΕΚΤ – δήλωσε ότι πιστεύει πως η επόμενη κίνηση στα επιτόκια θα είναι προς τα κάτω, με την υπόθεση ότι ο πληθωρισμός θα υποχωρήσει εκ νέου κάτω από το 2%, κάτι που η ΕΚΤ δεν θα μπορούσε να ανεχθεί για πολύ.
Μπορεί μια άνοδος του ευρώ να επιταχύνει αυτήν την αλλαγή;
«Αν το ευρώ συνεχίσει να ενισχύεται, αυτό θα αυξήσει τους καθοδικούς κινδύνους για τον πληθωρισμό και το ΑΕΠ», είπε ο Centeno στο Bloomberg.
«Μια ταχεία ανατίμηση του ευρώ από τα τρέχοντα επίπεδα έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει δυσκολίες βραχυπρόθεσμα.
Σε αυτές τις συνθήκες η νομισματική πολιτική πρέπει να αντιδράσει.
Γι’ αυτό είναι σημαντικό να παραμείνουμε ευέλικτοι».
Βέβαια, η θητεία του Centeno στην ΕΚΤ έληξε και ο προτεινόμενος διάδοχός του, Alvaro Santos Pereira, δηλώνει ότι «σίγουρα» δεν είναι «περιστέρι».
Όπως όλα τα μέλη της ΕΚΤ, όμως, δηλώνει δεσμευμένος στον στόχο του 2%. Και αυτός ο στόχος είναι συμμετρικός.
Άλλα μέλη της ΕΚΤ έχουν πρόσφατα υποβαθμίσει τον κίνδυνο πληθωρισμού κάτω του στόχου και τον ρόλο της συναλλαγματικής ισοτιμίας του δολαρίου σε αυτό το πλαίσιο.
Ο αντιπρόεδρος της ECB, Luis de Guindos, την περασμένη Πέμπτη 25 Σεπτεμβρίου είπε ότι το συμβούλιο έδωσε μεγάλη προσοχή στην ονομαστική αποτελεσματική ισοτιμία του ευρώ, παρά μόνο στην τιμή του έναντι του δολαρίου.
Ωστόσο, οι φετινές εξελίξεις δεν δίνουν ιδιαίτερη παρηγοριά.
Ο δείκτης ισοτιμίας του ευρώ έναντι 41 εμπορικών εταίρων βρίσκεται σε ιστορικό υψηλό, αυξημένος κατά 7% από τον Φεβρουάριο και 27% την τελευταία δεκαετία.
Η πραγματική αποτελεσματική ισοτιμία είναι στο υψηλότερο σημείο εδώ και 11 χρόνια και αυξημένη κατά 18% την τελευταία δεκαετία.
Έτσι, παρόλο που η άνοδος 13% του ευρώ έναντι του δολαρίου φέτος κυριαρχεί στη συζήτηση των αγορών, το ευρώ έχει επίσης κερδίσει 10% έναντι του γιουάν της Κίνας και 6-7% έναντι του γιεν της Ιαπωνίας και της στερλίνας της Βρετανίας.
Αυτά είναι βέβαια κακά νέα για τους Ευρωπαίους εξαγωγείς
Ο παράγοντας της Κίνας
Η ΕΚΤ ίσως θελήσει να «αγκαλιάσει» ένα ισχυρότερο ευρώ για άλλους λόγους, αλλά ένα τέτοιο νόμισμα θα μπορούσε να πιέσει το εμπόριο και τον πληθωρισμό σε μια δύσκολη στιγμή, ιδιαίτερα αν η Κίνα προσπαθήσει να ανακατευθύνει τις εξαγωγές της προς την Ευρώπη λόγω της εμπορικής της αντιπαράθεσης με την Ουάσινγκτον.
Επιπλέον, η πτώση του δολαρίου νωρίτερα μέσα στη χρονιά συνέβη παρά τη διεύρυνση της διαφοράς επιτοκίων υπέρ των ΗΠΑ.
Τώρα η ισοτιμία κινείται περισσότερο σε ευθυγράμμιση με αυτά τα spreads, ακριβώς τη στιγμή που τα επιτόκια της Fed πέφτουν.
Ο Mark Dowding, επικεφαλής επενδύσεων σταθερού εισοδήματος στη RBC BlueBay Asset Management, εκτιμά ότι είναι πιθανό να αναθεωρήσει προς τα κάτω τις προβλέψεις για τον πληθωρισμό της ευρωζώνης για το επόμενο έτος και εμφανίζεται πιο θετικός απέναντι στα γερμανικά bunds, παρά την αυξημένη προσφορά χρέους, καθώς η δημοσιονομική τόνωση φαίνεται να προχωρά αργά.
«Ένα ισχυρότερο ευρώ μπορεί να λειτουργήσει ως αποπληθωριστικός παράγοντας, ειδικά καθώς οι δασμοί στη ζώνη του ευρώ έχουν μειωθεί, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ», έγραψε ο Dowding.
Η συναλλαγματική ισοτιμία φυσικά δεν είναι όλη η ιστορία, και η ΕΚΤ πάντα τονίζει ότι δεν στοχεύει το νόμισμα καθαυτό.
Ο νομισματικός πόλεμος θα διαμορφώσει το περιβάλλον τόσο για τη μείωση των επιτοκίων από την EKT αλλά και τις ευρύτερες οικονομικές συνθήκες.
www.bankingnews.gr
Μια υπερβολική άνοδος του ευρώ, εντούτοις, θα μπορούσε να ανατρέψει την ηρεμία πριν από την καταιγίδα, γεγονός που σημαίνει ότι η ΕΚΤ πιθανότατα θα πρέπει να έχει στο συρτάρι ένα σχέδιο Β’ για παν ενδεχόμενο.
Η απειλή μιας «έκτακτης μείωσης» επιτοκίου από την ΕΚΤ θα μπορούσε να επιβραδύνει τις περαιτέρω απώλειες του δολαρίου (στην ίσως πιο καθοριστική ισοτιμία του κόσμου) ακόμα και καθώς η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) συνεχίζει τη χαλάρωση, κόντρα στη σχεδόν καθολική πεποίθηση των επενδυτών ότι το δολάριο θα πέσει ακόμη περισσότερο από το πρόσφατο χαμηλό τετραετίας έναντι του ευρώ.
Ίσως τελικά να εξελιχθεί σε ένα παιχνίδι «γάτας και ποντικιού» τους επόμενους μήνες με κρίσιμες συνέπειες στη νομισματική πολιτική.
Μετά τη συνεδρίαση της ΕΚΤ αυτόν τον μήνα, οι αγορές επιτοκίων κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η κεντρική τράπεζα του ευρώ ολοκλήρωσε τον κύκλο χαλάρωσης και δεν θα επιχειρήσει περαιτέρω κινήσεις.
Το «σημείο ισορροπίας» γύρω στο 2%
Γιατί αυτό: Ο πληθωρισμός στη ζώνη του ευρώ είναι στο 2%, τα επιτόκια της ΕΚΤ στο 2% και οι μακροπρόθεσμες προσδοκίες πληθωρισμού πολύ κοντά στο 2%.
Με γενική συμφωνία ότι το «ουδέτερο» πραγματικό επιτόκιο της ευρωζώνης – δηλαδή το προσαρμοσμένο στον πληθωρισμό επιτόκιο που ούτε φρενάρει ούτε ενισχύει την οικονομία ή τον πληθωρισμό – παραμένει στο μηδέν, όλα φαίνονται ισορροπημένα, σύμφωνα με ανάλυση του Reuters.
Κι όμως, τα «περιστέρια» της ΕΚΤ εξακολουθούν να ανησυχούν για τον κίνδυνο περαιτέρω αποπληθωριστικών πιέσεων που θα μπορούσαν να διατηρήσουν τον πληθωρισμό κάτω από τον στόχο του 2%, καθώς και οι ίδιες οι προβλέψεις της ΕΚΤ για το 2026 και το 2027 βρίσκονται κάτω από αυτόν τον στόχο.
Πολλοί «αντίθετοι άνεμοι» βρίσκονται σε εξέλιξη:
• Πότε ακριβώς θα ενεργοποιηθεί η μεγάλη δημοσιονομική επέκταση της Γερμανίας;
• Πώς θα εξελιχθούν οι αποσταθεροποιητικές εμπορικές πολιτικές των ΗΠΑ;
• Τι θα γίνει με τις τιμές ενέργειας μέσα στην αβέβαιη γεωπολιτική κατάσταση στην ανατολική Ευρώπη;
• Μπορεί η Γαλλία να αποφύγει μια δημοσιονομική κρίση;
Αλλά ο πιο προφανής αποπληθωριστικός κίνδυνος είναι ότι το ευρώ θα εκτιναχθεί καθώς η Fed μειώνει τα επιτόκια, ίσως και δραματικά, αν η πολιτική πίεση στην αμερικανική κεντρική τράπεζα ενταθεί μετά την αποχώρηση του Jerome Powell τον Μάιο.
Ακόμη και η επικεφαλής της ΕΚΤ, Christine Lagarde, αναγνώρισε την περασμένη εβδομάδα ότι περαιτέρω άνοδος του ευρώ θα μπορούσε να μειώσεις ακόμη περισσότερο τις προβλέψεις της τράπεζας για τον πληθωρισμό.
Η νομισματική παγίδα Trump
Ο Trump με πετυχημένο τρόπο έστησε μια νομισματική παγίδα στην Ευρώπη: Το μαλακό δολάριο μειώνει εν τοις πράγμασι το εμπορικό έλλειμμα με την Γηραιά ¨Ήπειρο, ενισχύει της ανταγωνιστικότητα των αμερικανικών επιχειρήσεων (οι οποίες πλέον αντιμετωπίζονται πιο δίκαια δασμολογικά) αλλά και καθίστα το οικονομικό περιβάλλον φιλικότερο στις επενδύσεις.
Προς επίρρωση, τι λένε στα στοιχεία: Οι εξαγωγές της ΕΕ προς τις ΗΠΑ μειώθηκαν απότομα, καθώς οι νέοι δασμοί του Trump και η ενίσχυση του ευρώ έπληξαν το διμερές εμπόριο, μειώνοντας το πλεόνασμα της Ευρώπης και πιέζοντας βασικούς τομείς όπως τα αυτοκίνητα και τα φαρμακευτικά προϊόντα.
Οι ευρωπαϊκές εξαγωγές προς τις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν υποστεί πλήγμα τους τελευταίους μήνες, επηρεασμένες από τους υψηλότερους δασμούς της Ουάσινγκτον και το ισχυρότερο ευρώ, που καθιστά τα ευρωπαϊκά προϊόντα ακριβότερα για τους Αμερικανούς αγοραστές.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του UN Comtrade, τον Ιούλιο 2025 οι ΗΠΑ εισήγαγαν αγαθά από την Ευρωπαϊκή Ένωση αξίας 53,7 δισ. δολαρίων (46,6 δισ. ευρώ), καταγράφοντας πτώση 10% σε σχέση με τον Ιούλιο πέρυσι.
Στους τρεις τελευταίους μήνες για τους οποίους υπάρχουν στοιχεία, οι εξαγωγές της ΕΕ προς τις ΗΠΑ ανήλθαν συνολικά σε 168,1 δισ. δολάρια (147,1 δισ. ευρώ), μειωμένες σημαντικά από τα 213,2 δισ. δολάρια (197,3 δισ. ευρώ) του προηγούμενου τριμήνου.
Το προηγούμενο νούμερο, ωστόσο, είχε ενισχυθεί από έναν «αγώνα δρόμου» εισαγωγών τον Μάρτιο, καθώς οι αμερικανικές εταιρείες έσπευσαν να εισάγουν ξένα αγαθά πριν από την επιβολή νέων δασμών στις 2 Απριλίου.
Οι φαρμακευτικές και τα αυτοκίνητα
Οι μεγαλύτερες απώλειες σημειώθηκαν σε βασικούς τομείς των ευρωπαϊκών εξαγωγών, όπως τα φαρμακευτικά προϊόντα και τα αυτοκίνητα.
Τον Ιούλιο 2025, οι εισαγωγές φαρμακευτικών από την Ευρώπη στις ΗΠΑ έπεσαν στα 9,5 δισ. δολάρια (8,2 δισ. ευρώ), από 11,5 δισ. δολάρια (10,6 δισ. ευρώ) έναν χρόνο νωρίτερα.
Ακόμη πιο βαριά ήταν η πτώση στα οχήματα.
Οι εισαγωγές ευρωπαϊκών αυτοκινήτων από τις ΗΠΑ μειώθηκαν στα 4,68 δισ. δολάρια (4 δισ. ευρώ), έναντι 6,2 δισ. δολαρίων (5,7 δισ. ευρώ) τον Ιούλιο 2024.
Η τριμηνιαία τάση δείχνει ακόμη πιο καθαρά την πτωτική πορεία.
Οι εξαγωγές αυτοκινήτων ανήλθαν σε 13,6 δισ. δολάρια (11,9 δισ. ευρώ) το διάστημα αυτό, σε σύγκριση με 16,23 δισ. δολάρια (15 δισ. ευρώ) το προηγούμενο τρίμηνο και 19,3 δισ. δολάρια (17,9 δισ. ευρώ) ένα χρόνο πριν.
Η πτώση των εξαγωγών μείωσε επίσης το εμπορικό πλεόνασμα της Ευρώπης με τις ΗΠΑ.
Τον Ιούλιο, η Ένωση κατέγραψε πλεόνασμα 11,97 δισ. δολαρίων — σχεδόν το μισό από τα 23,6 δισ. δολάρια της ίδιας περιόδου πέρυσι.
Με βάση τα στοιχεία τριμήνου, το εμπορικό πλεόνασμα της ΕΕ με τις ΗΠΑ έπεσε στα 40,4 δισ. δολάρια (35,4 δισ. ευρώ), από 85,8 δισ. δολάρια (79,7 δισ. ευρώ) το προηγούμενο τρίμηνο και 61,9 δισ. δολάρια (57,2 δισ. ευρώ) το αντίστοιχο διάστημα του 2024.
Δύο βασικοί παράγοντες πλήττουν το διατλαντικό εμπόριο: οι δασμοί και το νόμισμα.
Στις 2 Απριλίου — γνωστή από την αμερικανική κυβέρνηση ως «Ημέρα Απελευθέρωσης» — ο Πρόεδρος Trump επέβαλε δασμό 20% σε όλες τις εισαγωγές από την ΕΕ, που αργότερα μειώθηκε σε 15% τον Ιούλιο. Αν και εξακολουθεί να είναι χαμηλότερος από εκείνους που αντιμετωπίζουν άλλοι εμπορικοί εταίροι των ΗΠΑ όπως η Ινδία και η Βραζιλία, παραμένει πενταπλάσιος από τον περσινό συντελεστή.
Για τα αυτοκίνητα, οι ΗΠΑ συμφώνησαν να επιβάλουν δασμό 15%, μειωμένο από το 27,5% που ίσχυε προηγουμένως. Όμως οι δασμοί δεν λειτουργούν μόνοι τους.
Το ευρώ έχει επίσης ενισχυθεί σημαντικά έναντι του δολαρίου φέτος, καθιστώντας τις ευρωπαϊκές εξαγωγές ακριβότερες για τους Αμερικανούς αγοραστές.
Το ενιαίο νόμισμα ανέβηκε από τα 1,02 δολάρια στην αρχή του έτους στα 1,18 δολάρια τον Σεπτέμβριο.
Σε σύγκριση με τον Ιούλιο 2024, το ευρώ έχει ενισχυθεί πάνω από 8% — μια άνοδος που σταδιακά διαβρώνει την ανταγωνιστικότητα των αγαθών απ΄πο την Ευρώπη.
«Ο βασικός δασμός 15% στη συμφωνία εμπορίου μεταξύ ΗΠΑ - ΕΕ είναι ελαφρώς υψηλότερος από την εκτίμησή μας την άνοιξη, αλλά θα πρέπει να μειώσει την αβεβαιότητα πολιτικής εμπορίου που κυριαρχούσε τους τελευταίους μήνες», δήλωσε ο Nicola Nobile, οικονομολόγος στην Oxford Economics.
«Ωστόσο, υπάρχουν πάρα πολλές άγνωστες παράμετροι γύρω από τις εμπορικές πολιτικές των ΗΠΑ για να εξαλειφθεί πλήρως η αβεβαιότητα».
Με πολιτικούς και συναλλαγματικούς «αντίθετους ανέμους» να πνέουν δυνατά, το δεύτερο εξάμηνο του 2025 αναμένεται να παραμείνει δύσκολο για τους Ευρωπαίους εξαγωγείς που στοχεύουν τη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου.
Το δίλημμα στην επιτοκιακή πολιτική
Στα τέλη της περασμένης εβδομάδας, ο απερχόμενος επικεφαλής της Τράπεζας της Πορτογαλίας, Mario Centeno – μακροχρόνιος υποστηρικτής χαλαρής πολιτικής στο συμβούλιο της ΕΚΤ – δήλωσε ότι πιστεύει πως η επόμενη κίνηση στα επιτόκια θα είναι προς τα κάτω, με την υπόθεση ότι ο πληθωρισμός θα υποχωρήσει εκ νέου κάτω από το 2%, κάτι που η ΕΚΤ δεν θα μπορούσε να ανεχθεί για πολύ.
Μπορεί μια άνοδος του ευρώ να επιταχύνει αυτήν την αλλαγή;
«Αν το ευρώ συνεχίσει να ενισχύεται, αυτό θα αυξήσει τους καθοδικούς κινδύνους για τον πληθωρισμό και το ΑΕΠ», είπε ο Centeno στο Bloomberg.
«Μια ταχεία ανατίμηση του ευρώ από τα τρέχοντα επίπεδα έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει δυσκολίες βραχυπρόθεσμα.
Σε αυτές τις συνθήκες η νομισματική πολιτική πρέπει να αντιδράσει.
Γι’ αυτό είναι σημαντικό να παραμείνουμε ευέλικτοι».
Βέβαια, η θητεία του Centeno στην ΕΚΤ έληξε και ο προτεινόμενος διάδοχός του, Alvaro Santos Pereira, δηλώνει ότι «σίγουρα» δεν είναι «περιστέρι».
Όπως όλα τα μέλη της ΕΚΤ, όμως, δηλώνει δεσμευμένος στον στόχο του 2%. Και αυτός ο στόχος είναι συμμετρικός.
Άλλα μέλη της ΕΚΤ έχουν πρόσφατα υποβαθμίσει τον κίνδυνο πληθωρισμού κάτω του στόχου και τον ρόλο της συναλλαγματικής ισοτιμίας του δολαρίου σε αυτό το πλαίσιο.
Ο αντιπρόεδρος της ECB, Luis de Guindos, την περασμένη Πέμπτη 25 Σεπτεμβρίου είπε ότι το συμβούλιο έδωσε μεγάλη προσοχή στην ονομαστική αποτελεσματική ισοτιμία του ευρώ, παρά μόνο στην τιμή του έναντι του δολαρίου.
Ωστόσο, οι φετινές εξελίξεις δεν δίνουν ιδιαίτερη παρηγοριά.
Ο δείκτης ισοτιμίας του ευρώ έναντι 41 εμπορικών εταίρων βρίσκεται σε ιστορικό υψηλό, αυξημένος κατά 7% από τον Φεβρουάριο και 27% την τελευταία δεκαετία.
Η πραγματική αποτελεσματική ισοτιμία είναι στο υψηλότερο σημείο εδώ και 11 χρόνια και αυξημένη κατά 18% την τελευταία δεκαετία.
Έτσι, παρόλο που η άνοδος 13% του ευρώ έναντι του δολαρίου φέτος κυριαρχεί στη συζήτηση των αγορών, το ευρώ έχει επίσης κερδίσει 10% έναντι του γιουάν της Κίνας και 6-7% έναντι του γιεν της Ιαπωνίας και της στερλίνας της Βρετανίας.
Αυτά είναι βέβαια κακά νέα για τους Ευρωπαίους εξαγωγείς
Ο παράγοντας της Κίνας
Η ΕΚΤ ίσως θελήσει να «αγκαλιάσει» ένα ισχυρότερο ευρώ για άλλους λόγους, αλλά ένα τέτοιο νόμισμα θα μπορούσε να πιέσει το εμπόριο και τον πληθωρισμό σε μια δύσκολη στιγμή, ιδιαίτερα αν η Κίνα προσπαθήσει να ανακατευθύνει τις εξαγωγές της προς την Ευρώπη λόγω της εμπορικής της αντιπαράθεσης με την Ουάσινγκτον.
Επιπλέον, η πτώση του δολαρίου νωρίτερα μέσα στη χρονιά συνέβη παρά τη διεύρυνση της διαφοράς επιτοκίων υπέρ των ΗΠΑ.
Τώρα η ισοτιμία κινείται περισσότερο σε ευθυγράμμιση με αυτά τα spreads, ακριβώς τη στιγμή που τα επιτόκια της Fed πέφτουν.
Ο Mark Dowding, επικεφαλής επενδύσεων σταθερού εισοδήματος στη RBC BlueBay Asset Management, εκτιμά ότι είναι πιθανό να αναθεωρήσει προς τα κάτω τις προβλέψεις για τον πληθωρισμό της ευρωζώνης για το επόμενο έτος και εμφανίζεται πιο θετικός απέναντι στα γερμανικά bunds, παρά την αυξημένη προσφορά χρέους, καθώς η δημοσιονομική τόνωση φαίνεται να προχωρά αργά.
«Ένα ισχυρότερο ευρώ μπορεί να λειτουργήσει ως αποπληθωριστικός παράγοντας, ειδικά καθώς οι δασμοί στη ζώνη του ευρώ έχουν μειωθεί, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ», έγραψε ο Dowding.
Η συναλλαγματική ισοτιμία φυσικά δεν είναι όλη η ιστορία, και η ΕΚΤ πάντα τονίζει ότι δεν στοχεύει το νόμισμα καθαυτό.
Ο νομισματικός πόλεμος θα διαμορφώσει το περιβάλλον τόσο για τη μείωση των επιτοκίων από την EKT αλλά και τις ευρύτερες οικονομικές συνθήκες.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών