«Η μόνη διέξοδος από το παρόν αδιέξοδο είναι η εγκατάλειψη της προσπάθειας επίτευξης συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός και απελευθέρωσης ομήρων με τη Χαμάς».
«Ο πόλεμος του Ισραήλ στη Γάζα έχει φτάσει σε στρατηγικό αδιέξοδο» αναφέρει σε άρθρο του στο περιοδικό «The National Interest» o Shai Feldman, κάτοχος της έδρας Raymond Frankel για την ισραηλινή πολιτική και κοινωνία στο Crown Center for Middle East Studies του Πανεπιστημίου Brandeis.
Όπως αναλύει στο άρθρο του:
Τους τελευταίους μήνες, το Ισραήλ είχε εντυπωσιακή επιτυχία στον περιορισμό του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν έως και για δύο χρόνια (με σημαντική αμερικανική βοήθεια) και στην εξουδετέρωση της απειλής της Hezbollah από τον Λίβανο.
Αντιθέτως, τα αποτελέσματα του 22μηνου πολέμου στη Γάζα είναι απογοητευτικά, ακόμα και βάσει των επίσημων στόχων της κυβέρνησης του Ισραήλ.
Δεν υπάρχουν ενδείξεις επικείμενης κατάρρευσης της Χαμάς· αντίθετα, παρόλο που υποτίθεται ότι οι IDF έχουν καταλάβει το 75% της Γάζας, πρόσφατη αξιολόγηση του INSS υποστηρίζει ότι το μισό του πληθυσμού της Γάζας βρίσκεται σε περιοχές που εξακολουθούν να ελέγχονται από τη Χαμάς.
Επιπλέον, η περιορισμένη επιτυχία που είχε μέχρι τώρα το Ισραήλ στη Γάζα συνδέθηκε με φρικτό θάνατο και καταστροφή, με τις απώλειες των Παλαιστινίων να φτάνουν περίπου τις 60.000 νεκρούς και τουλάχιστον τον ίδιο αριθμό τραυματιών.
Η έκταση της φυσικής καταστροφής είναι επίσης ανείπωτη, με ολόκληρες πόλεις όπως η Rafah και η Khan Junis να έχουν ισοπεδωθεί.
Μέχρι τα τέλη Ιουλίου, πολυάριθμα δυτικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν την επιδείνωση των ανθρωπιστικών συνθηκών στη Γάζα, περιλαμβανομένης εκτεταμένης πείνας.
Τέλος, σε ξεχωριστές εκθέσεις, δύο ισραηλινές ΜΚΟ για τα ανθρώπινα δικαιώματα και ο David Grossman, ένας από τους πιο ταλαντούχους συγγραφείς του Ισραήλ, περιέγραψαν πρόσφατα τη συμπεριφορά του Ισραήλ στη Γάζα ως γενοκτονία.
Διεθνής απομόνωση
Η επίδραση αυτών των εξελίξεων στη διεθνή κοινή γνώμη και η αντίδραση κυβερνήσεων σε αυτή τη μεταστροφή του κλίματος — ακόμη και σε χώρες με μακρόχρονη στήριξη προς το εβραϊκό κράτος — υπήρξε καταστροφική.
Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στην ΕΕ, κάποια μέλη της οποίας σκέφτονται να αναστείλουν τη συμμετοχή του Ισραήλ στο εμβληματικό πρόγραμμα «Horizon Europe», βασική πηγή χρηματοδότησης για επιστημονική έρευνα και τεχνολογική καινοτομία.
Επιπλέον, μέχρι την τρίτη εβδομάδα του Ιουλίου, ένας αυξανόμενος αριθμός ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, με επικεφαλής τη Γαλλία, απειλούν να αναγνωρίσουν μονομερώς και άνευ όρων την παλαιστινιακή κρατικότητα.
Αυτές οι εξελίξεις έχουν δύο πολύ σοβαρές αρνητικές συνέπειες για την αντιπαράθεση του Ισραήλ με τη Χαμάς:
Πρώτον, οι προσπάθειες του Ισραήλ να εξαναγκάσει τη Χαμάς να δεχτεί κατάπαυση του πυρός και συμφωνία για απελευθέρωση ομήρων με τους δικούς του όρους αποδείχθηκαν αναποτελεσματικές, καθώς η Γάζα φαίνεται πως έχει ήδη υποστεί τα χειρότερα.
Δεν προκαλεί έκπληξη, λοιπόν, ότι η Χαμάς δεν συγκινήθηκε όταν ο υπουργός Άμυνας του Ισραήλ, Israel Katz, υποσχέθηκε επανειλημμένα ότι οι «πύλες της κόλασης» θα άνοιγαν εάν η τρομοκρατική οργάνωση συνέχιζε να αρνείται οποιαδήποτε συμφωνία που να είναι αποδεκτή από το Ισραήλ.
Πέρα από το ότι δεν έδωσε τα εύσημα στον Πρόεδρο Trump, που πρώτος χρησιμοποίησε αυτή την έκφραση, ο Katz αγνόησε το πρόβλημα του να εκτοξεύεις απειλές σε ένα πεδίο όπου οι «πύλες της κόλασης» έχουν ήδη ανοιχτεί εδώ και 22 μήνες.
Επιπλέον, οι πρόσφατες πολύ αρνητικές διεθνείς αντιδράσεις στα καταναγκαστικά μέτρα του Ισραήλ φαίνεται να οδήγησαν τη Χαμάς στο συμπέρασμα ότι ο χρόνος είναι με το μέρος της.
Ως αποτέλεσμα, η Χαμάς φαίνεται να έχει σκληρύνει ακόμα περισσότερο τη στάση της, ειδικά στις διαπραγματεύσεις για κατάπαυση του πυρός και την απελευθέρωση των ομήρων.
Δεν προκαλεί έκπληξη ότι, σε μια πολεμοχαρή ομιλία που εκφώνησε στις 27 Ιουλίου, ο σημερινός ηγέτης της Χαμάς, Khalil al-Hayya, φάνηκε να προσκαλεί το Ισραήλ να βιώσει τις συνέπειες του να εισέλθει στις «πύλες της κόλασης».
Έτσι, η ομιλία του al-Hayya θα έπρεπε να έχει κάνει ξεκάθαρο στους Ισραηλινούς ότι στην καταναγκαστική διπλωματία είναι εξαιρετικά δύσκολο να καμφθεί ένας αντίπαλος που πιστεύει πως οι απαιτήσεις του θα ικανοποιηθούν αν απλώς «αντέξει λίγο ακόμη».
Στενεύουν τα περιθώρια
Τι επιλογές έχει λοιπόν το Ισραήλ για να ξεφύγει από αυτό το στρατηγικό αδιέξοδο;
Οι ηγέτες των δεξιών κομμάτων του Ισραήλ, όπως οι Bezalel Smotrich, Itamar Ben Gvir, και Orit Struck, πιέζουν για μια μαζική στρατιωτική επίθεση ώστε να ηττηθεί η Χαμάς, να κατακτηθεί η Γάζα και να ξαναχτιστούν οι ισραηλινοί οικισμοί που το Ισραήλ είχε κατεδαφίσει όταν αποσύρθηκε μονομερώς από τη Γάζα το καλοκαίρι του 2005.
Αν υπήρχε κάποια αμφιβολία για τις φιλοδοξίες αυτών των ηγετών, ήρθε ο Υπουργός Εβραϊκής Κληρονομιάς Amichai Eliahu να ομολογήσει ότι η κυβέρνηση του Ισραήλ «βιάζεται να εξαφανίσει τη Gaza».
Δύο πρώην ανώτεροι αξιωματικοί των IDF πρότειναν πρόσφατα μια πιο ήπια εκδοχή αυτής της επιλογής.
Η πρόταση είναι να ολοκληρωθεί η κατάκτηση της Γάζας και να επιβληθεί μια προσωρινή στρατιωτική κυβέρνηση του Ισραήλ στον πληθυσμό της, με την ελπίδα ότι αυτό θα οδηγήσει και στην απελευθέρωση των ομήρων.
Ένα βασικό πρόβλημα με αυτή την πρόταση είναι ότι δύσκολα διαφεύγει της υποψίας πως αποτελεί προκάλυμμα για το επιθυμητό αποτέλεσμα των Ben Gvir–Smotrich.
Σε κάθε περίπτωση, καμία τέτοια παραλλαγή δεν πρέπει να θεωρείται έστω και απομακρυσμένα εφικτή, δεδομένης της αυξανόμενης εξάρτησης του Ισραήλ από τις ΗΠΑ και δεδομένου ότι ο Πρόεδρος Trump έχει ήδη ξεκαθαρίσει πώς αισθάνεται για τον θάνατο, την καταστροφή και την πείνα που συνδέονται με τη συνέχιση των εχθροπραξιών.
Μέχρι σήμερα, όλες οι προσπάθειες — όσο καλοπροαίρετες κι αν ήταν — να μετριαστούν οι αναπόφευκτες συνέπειες του πολέμου προτείνοντας τέτοια οξύμωρα όπως «ανθρωπιστική πόλη εν καιρώ πολέμου», «εκούσια εκδίωξη» και προστατευμένη «συγκέντρωση πληθυσμού» που, έκπληξη, θύμιζαν σε πολλούς το Ολοκαύτωμα, δεν μπορούν να σταθούν.
Η μοναδική επιλογή
Υπό αυτές τις συνθήκες, η μόνη διέξοδος από το παρόν αδιέξοδο είναι η εγκατάλειψη της προσπάθειας επίτευξης συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός και απελευθέρωσης ομήρων με τη Χαμάς.
Δύο σχεδόν χρόνια αποτυχημένων προσπαθειών θα έπρεπε να μας έχουν πείσει για το μάταιο αυτής της προσπάθειας.
Αντ' αυτού, οι ΗΠΑ θα πρέπει να χορηγήσουν διαπραγματεύσεις μεταξύ του Ισραήλ και των Σαουδικής Αραβίας, Αιγύπτου, Ιορδανίας, και των βασικών υπογραφόντων των Συμφωνιών του «Αβραάμ», σχετικά με τους όρους και τις προϋποθέσεις για την αντικατάσταση της Χαμάς από τις δυνάμεις ασφαλείας και τους κυβερνητικούς θεσμούς μιας επανιδρυμένης και ενισχυμένης Παλαιστινιακής Αρχής.
Η προτεινόμενη συμφωνία θα πρέπει να προβλέπει μια μεταβατική περίοδο κατά την οποία τα συμμετέχοντα αραβικά κράτη θα εισέλθουν στη Γάζα, θα εξαναγκάσουν τη Χαμάς να απελευθερώσει άμεσα όλους τους ομήρους και θα την αντικαταστήσουν ως προσωρινή κυβερνητική αρχή.
Η διαπραγματευθείσα συμφωνία θα καλύπτει τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου, τα βήματα προς την παλαιστινιακή αυτοδιάθεση στη Δυτική Όχθη, τη Γάζα, και την Ανατολική Ιερουσαλήμ που θα πρέπει να αποδεχτεί το Ισραήλ, καθώς και μέτρα ασφαλείας που θα εφαρμοστούν για να διασφαλιστεί η ασφάλεια των Ισραηλινών κατά και μετά τη μετάβαση, όταν η παρουσία των αραβικών κρατών θα αντικατασταθεί σταδιακά από μια «νέα και βελτιωμένη» Παλαιστινιακή Αρχή.
Η αρχιτεκτονική ενός τέτοιου νέου περιφερειακού καθεστώτος ασφάλειας, που θα σταθεροποιήσει τη Γάζα ως διάδρομο προς την ειρήνη μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων, παρουσιάστηκε πριν από λίγους μήνες σε έγγραφο που περιγράφει τα βασικά του στοιχεία, τις λεπτομέρειες της μεταβατικής περιόδου, τα πιθανά εμπόδια στην εφαρμογή και τα μέσα για την υπέρβασή τους.
www.bankingnews.gr
Όπως αναλύει στο άρθρο του:
Τους τελευταίους μήνες, το Ισραήλ είχε εντυπωσιακή επιτυχία στον περιορισμό του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν έως και για δύο χρόνια (με σημαντική αμερικανική βοήθεια) και στην εξουδετέρωση της απειλής της Hezbollah από τον Λίβανο.
Αντιθέτως, τα αποτελέσματα του 22μηνου πολέμου στη Γάζα είναι απογοητευτικά, ακόμα και βάσει των επίσημων στόχων της κυβέρνησης του Ισραήλ.
Δεν υπάρχουν ενδείξεις επικείμενης κατάρρευσης της Χαμάς· αντίθετα, παρόλο που υποτίθεται ότι οι IDF έχουν καταλάβει το 75% της Γάζας, πρόσφατη αξιολόγηση του INSS υποστηρίζει ότι το μισό του πληθυσμού της Γάζας βρίσκεται σε περιοχές που εξακολουθούν να ελέγχονται από τη Χαμάς.
Επιπλέον, η περιορισμένη επιτυχία που είχε μέχρι τώρα το Ισραήλ στη Γάζα συνδέθηκε με φρικτό θάνατο και καταστροφή, με τις απώλειες των Παλαιστινίων να φτάνουν περίπου τις 60.000 νεκρούς και τουλάχιστον τον ίδιο αριθμό τραυματιών.
Η έκταση της φυσικής καταστροφής είναι επίσης ανείπωτη, με ολόκληρες πόλεις όπως η Rafah και η Khan Junis να έχουν ισοπεδωθεί.
Μέχρι τα τέλη Ιουλίου, πολυάριθμα δυτικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν την επιδείνωση των ανθρωπιστικών συνθηκών στη Γάζα, περιλαμβανομένης εκτεταμένης πείνας.
Τέλος, σε ξεχωριστές εκθέσεις, δύο ισραηλινές ΜΚΟ για τα ανθρώπινα δικαιώματα και ο David Grossman, ένας από τους πιο ταλαντούχους συγγραφείς του Ισραήλ, περιέγραψαν πρόσφατα τη συμπεριφορά του Ισραήλ στη Γάζα ως γενοκτονία.
Διεθνής απομόνωση
Η επίδραση αυτών των εξελίξεων στη διεθνή κοινή γνώμη και η αντίδραση κυβερνήσεων σε αυτή τη μεταστροφή του κλίματος — ακόμη και σε χώρες με μακρόχρονη στήριξη προς το εβραϊκό κράτος — υπήρξε καταστροφική.
Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στην ΕΕ, κάποια μέλη της οποίας σκέφτονται να αναστείλουν τη συμμετοχή του Ισραήλ στο εμβληματικό πρόγραμμα «Horizon Europe», βασική πηγή χρηματοδότησης για επιστημονική έρευνα και τεχνολογική καινοτομία.
Επιπλέον, μέχρι την τρίτη εβδομάδα του Ιουλίου, ένας αυξανόμενος αριθμός ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, με επικεφαλής τη Γαλλία, απειλούν να αναγνωρίσουν μονομερώς και άνευ όρων την παλαιστινιακή κρατικότητα.
Αυτές οι εξελίξεις έχουν δύο πολύ σοβαρές αρνητικές συνέπειες για την αντιπαράθεση του Ισραήλ με τη Χαμάς:
Πρώτον, οι προσπάθειες του Ισραήλ να εξαναγκάσει τη Χαμάς να δεχτεί κατάπαυση του πυρός και συμφωνία για απελευθέρωση ομήρων με τους δικούς του όρους αποδείχθηκαν αναποτελεσματικές, καθώς η Γάζα φαίνεται πως έχει ήδη υποστεί τα χειρότερα.
Δεν προκαλεί έκπληξη, λοιπόν, ότι η Χαμάς δεν συγκινήθηκε όταν ο υπουργός Άμυνας του Ισραήλ, Israel Katz, υποσχέθηκε επανειλημμένα ότι οι «πύλες της κόλασης» θα άνοιγαν εάν η τρομοκρατική οργάνωση συνέχιζε να αρνείται οποιαδήποτε συμφωνία που να είναι αποδεκτή από το Ισραήλ.
Πέρα από το ότι δεν έδωσε τα εύσημα στον Πρόεδρο Trump, που πρώτος χρησιμοποίησε αυτή την έκφραση, ο Katz αγνόησε το πρόβλημα του να εκτοξεύεις απειλές σε ένα πεδίο όπου οι «πύλες της κόλασης» έχουν ήδη ανοιχτεί εδώ και 22 μήνες.
Επιπλέον, οι πρόσφατες πολύ αρνητικές διεθνείς αντιδράσεις στα καταναγκαστικά μέτρα του Ισραήλ φαίνεται να οδήγησαν τη Χαμάς στο συμπέρασμα ότι ο χρόνος είναι με το μέρος της.
Ως αποτέλεσμα, η Χαμάς φαίνεται να έχει σκληρύνει ακόμα περισσότερο τη στάση της, ειδικά στις διαπραγματεύσεις για κατάπαυση του πυρός και την απελευθέρωση των ομήρων.
Δεν προκαλεί έκπληξη ότι, σε μια πολεμοχαρή ομιλία που εκφώνησε στις 27 Ιουλίου, ο σημερινός ηγέτης της Χαμάς, Khalil al-Hayya, φάνηκε να προσκαλεί το Ισραήλ να βιώσει τις συνέπειες του να εισέλθει στις «πύλες της κόλασης».
Έτσι, η ομιλία του al-Hayya θα έπρεπε να έχει κάνει ξεκάθαρο στους Ισραηλινούς ότι στην καταναγκαστική διπλωματία είναι εξαιρετικά δύσκολο να καμφθεί ένας αντίπαλος που πιστεύει πως οι απαιτήσεις του θα ικανοποιηθούν αν απλώς «αντέξει λίγο ακόμη».
Στενεύουν τα περιθώρια
Τι επιλογές έχει λοιπόν το Ισραήλ για να ξεφύγει από αυτό το στρατηγικό αδιέξοδο;
Οι ηγέτες των δεξιών κομμάτων του Ισραήλ, όπως οι Bezalel Smotrich, Itamar Ben Gvir, και Orit Struck, πιέζουν για μια μαζική στρατιωτική επίθεση ώστε να ηττηθεί η Χαμάς, να κατακτηθεί η Γάζα και να ξαναχτιστούν οι ισραηλινοί οικισμοί που το Ισραήλ είχε κατεδαφίσει όταν αποσύρθηκε μονομερώς από τη Γάζα το καλοκαίρι του 2005.
Αν υπήρχε κάποια αμφιβολία για τις φιλοδοξίες αυτών των ηγετών, ήρθε ο Υπουργός Εβραϊκής Κληρονομιάς Amichai Eliahu να ομολογήσει ότι η κυβέρνηση του Ισραήλ «βιάζεται να εξαφανίσει τη Gaza».
Δύο πρώην ανώτεροι αξιωματικοί των IDF πρότειναν πρόσφατα μια πιο ήπια εκδοχή αυτής της επιλογής.
Η πρόταση είναι να ολοκληρωθεί η κατάκτηση της Γάζας και να επιβληθεί μια προσωρινή στρατιωτική κυβέρνηση του Ισραήλ στον πληθυσμό της, με την ελπίδα ότι αυτό θα οδηγήσει και στην απελευθέρωση των ομήρων.
Ένα βασικό πρόβλημα με αυτή την πρόταση είναι ότι δύσκολα διαφεύγει της υποψίας πως αποτελεί προκάλυμμα για το επιθυμητό αποτέλεσμα των Ben Gvir–Smotrich.
Σε κάθε περίπτωση, καμία τέτοια παραλλαγή δεν πρέπει να θεωρείται έστω και απομακρυσμένα εφικτή, δεδομένης της αυξανόμενης εξάρτησης του Ισραήλ από τις ΗΠΑ και δεδομένου ότι ο Πρόεδρος Trump έχει ήδη ξεκαθαρίσει πώς αισθάνεται για τον θάνατο, την καταστροφή και την πείνα που συνδέονται με τη συνέχιση των εχθροπραξιών.
Μέχρι σήμερα, όλες οι προσπάθειες — όσο καλοπροαίρετες κι αν ήταν — να μετριαστούν οι αναπόφευκτες συνέπειες του πολέμου προτείνοντας τέτοια οξύμωρα όπως «ανθρωπιστική πόλη εν καιρώ πολέμου», «εκούσια εκδίωξη» και προστατευμένη «συγκέντρωση πληθυσμού» που, έκπληξη, θύμιζαν σε πολλούς το Ολοκαύτωμα, δεν μπορούν να σταθούν.
Η μοναδική επιλογή
Υπό αυτές τις συνθήκες, η μόνη διέξοδος από το παρόν αδιέξοδο είναι η εγκατάλειψη της προσπάθειας επίτευξης συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός και απελευθέρωσης ομήρων με τη Χαμάς.
Δύο σχεδόν χρόνια αποτυχημένων προσπαθειών θα έπρεπε να μας έχουν πείσει για το μάταιο αυτής της προσπάθειας.
Αντ' αυτού, οι ΗΠΑ θα πρέπει να χορηγήσουν διαπραγματεύσεις μεταξύ του Ισραήλ και των Σαουδικής Αραβίας, Αιγύπτου, Ιορδανίας, και των βασικών υπογραφόντων των Συμφωνιών του «Αβραάμ», σχετικά με τους όρους και τις προϋποθέσεις για την αντικατάσταση της Χαμάς από τις δυνάμεις ασφαλείας και τους κυβερνητικούς θεσμούς μιας επανιδρυμένης και ενισχυμένης Παλαιστινιακής Αρχής.
Η προτεινόμενη συμφωνία θα πρέπει να προβλέπει μια μεταβατική περίοδο κατά την οποία τα συμμετέχοντα αραβικά κράτη θα εισέλθουν στη Γάζα, θα εξαναγκάσουν τη Χαμάς να απελευθερώσει άμεσα όλους τους ομήρους και θα την αντικαταστήσουν ως προσωρινή κυβερνητική αρχή.
Η διαπραγματευθείσα συμφωνία θα καλύπτει τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου, τα βήματα προς την παλαιστινιακή αυτοδιάθεση στη Δυτική Όχθη, τη Γάζα, και την Ανατολική Ιερουσαλήμ που θα πρέπει να αποδεχτεί το Ισραήλ, καθώς και μέτρα ασφαλείας που θα εφαρμοστούν για να διασφαλιστεί η ασφάλεια των Ισραηλινών κατά και μετά τη μετάβαση, όταν η παρουσία των αραβικών κρατών θα αντικατασταθεί σταδιακά από μια «νέα και βελτιωμένη» Παλαιστινιακή Αρχή.
Η αρχιτεκτονική ενός τέτοιου νέου περιφερειακού καθεστώτος ασφάλειας, που θα σταθεροποιήσει τη Γάζα ως διάδρομο προς την ειρήνη μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων, παρουσιάστηκε πριν από λίγους μήνες σε έγγραφο που περιγράφει τα βασικά του στοιχεία, τις λεπτομέρειες της μεταβατικής περιόδου, τα πιθανά εμπόδια στην εφαρμογή και τα μέσα για την υπέρβασή τους.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών