Όπως είχε πει ο Hegel, «Το μόνο που μαθαίνουμε από την ιστορία είναι ότι δεν μαθαίνουμε τίποτα από την ιστορία»
Σε μια κρίσιμη καμπή της σύγχρονης ιστορίας της, η Κίνα βρίσκεται αντιμέτωπη με μια απειλή που θυμίζει τις σκοτεινές «χαμένες δεκαετίες» της Ιαπωνίας: μια τεράστια φούσκα ακινήτων που απειλεί να γκρεμίσει την οικονομική της σταθερότητα και να βυθίσει τη χώρα σε παρατεταμένη ύφεση.
Ο Yi Fuxian, κορυφαίος επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο του Wisconsin-Madison, αποκαλύπτει με ανάλυσή του στο Project Syndicate τις δομικές αδυναμίες που κρύβονται πίσω από αυτή την κρίση.
Η οικονομία της Κίνας σήμερα παρουσιάζει ανησυχητικές ομοιότητες με την Ιαπωνία της δεκαετίας του 1990, όταν η κατάρρευση της φούσκας στην αγορά κατοικίας οδήγησε σε παρατεταμένη στασιμότητα.
Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο Yi Fuxian, αυτή η «χαμένη δεκαετία» της Ιαπωνίας δεν ήταν αποτέλεσμα μη αναστρέψιμων τάσεων, αλλά πολιτικών λαθών που βασίζονταν σε λανθασμένη κατανόηση των προκλήσεων που αντιμετώπιζε η οικονομία.
Το ερώτημα που προκύπτει είναι αν οι Κινέζοι πολιτικοί θα επαναλάβουν τα ίδια λάθη.
Στην Ιαπωνία, η φούσκα στην αγορά κατοικιών προκλήθηκε από την απότομη αύξηση της αναλογίας των τιμών των κατοικιών σε σχέση με το ετήσιο εισόδημα.
Η χρηματοοικονομική απελευθέρωση και η κακώς συντονισμένη δημοσιονομική και νομισματική πολιτική ήταν βασικοί παράγοντες, αλλά σημαντική ήταν και η ζήτηση από νέους αγοραστές, που κατά μέσο όρο ήταν ηλικίας 39-43 ετών.
Η αύξηση του πλούτου από την κατοχή ακινήτων οδήγησε σε αυξημένη κατανάλωση, άνοδο των τιμών αγαθών, υπηρεσιών και μετοχών, δημιουργία θέσεων εργασίας και μείωση της ανεργίας.
Όμως, η μείωση των νέων αγοραστών κατοικίας, εξαιτίας δημογραφικών αλλαγών, έφερε την πτώση των τιμών ακινήτων, την κατάρρευση της χρηματιστηριακής αγοράς και την πτώση σε έναν αποπληθωριστικό φαύλο κύκλο.
Οι πολιτικές που εφαρμόστηκαν -νομισματική χαλάρωση, χαμηλά επιτόκια, αύξηση δημοσιονομικού ελλείμματος- ήταν λανθασμένες, καθώς αγνοούσαν το πραγματικό πρόβλημα, που ήταν η χρόνια δημογραφική ασθένεια, και όχι μια προσωρινή κρίση.
Το αποτέλεσμα ήταν περιορισμένο
Η Ιαπωνία προσπάθησε να ανατρέψει την πτώση των γεννήσεων με επιδοτήσεις και μέτρα που διευκόλυναν την επάνοδο των γυναικών στην εργασία, αλλά το αποτέλεσμα ήταν περιορισμένο.
Οι τιμές των κατοικιών συνέχισαν να ανεβαίνουν, οι γάμοι μειώθηκαν και ο δείκτης γονιμότητας κατρακύλησε το 2024 στο 1,15, πολύ κάτω από το αναγκαίο για διατήρηση του πληθυσμού.
Σήμερα, η Ιαπωνία βρίσκεται εγκλωβισμένη όχι πλέον σε αποπληθωριστικό, αλλά σε έναν μακροχρόνιο πληθωριστικό φαύλο κύκλο, που μειώνει την αγοραστική δύναμη και την ικανότητα για αναπαραγωγή, επιδεινώνοντας τη δημογραφική κρίση, δημιουργώντας το ενδεχόμενο «χαμένων αιώνων».
Αυτή η ιστορία αποτελεί προειδοποίηση και για την Κίνα, η οποία αντιμετωπίζει δικές της κρίσεις στην αγορά ακινήτων και τη δημογραφία.
Η γρήγορη αστικοποίηση, η έλλειψη γης λόγω πολιτικών, η εξάρτηση των τοπικών κυβερνήσεων από τα έσοδα από πωλήσεις γης, και οι μεγάλες προσδοκίες για ανάπτυξη οδήγησαν σε εκρηκτική άνοδο των τιμών ακινήτων.
Η ζήτηση από τους νέους αγοραστές - που είναι μοναχοπαίδια λόγω της πολιτικής του ενός παιδιού - ήταν ακόμα πιο έντονη και αγοράζουν σπίτια περίπου 11 χρόνια νωρίτερα σε σχέση με τους Ιάπωνες συνομηλίκους τους.
Όμως, ο πληθυσμός των Κινέζων αστών ηλικίας 28-32 ετών κορυφώθηκε το 2019, και η φούσκα ακινήτων άρχισε να σκάει.
Ο τομέας των ακινήτων, που έφτασε να συνεισφέρει το 25% του ΑΕΠ και το 38% των εσόδων της κυβέρνησης στο 2020-21, βρίσκεται σήμερα σε κρίση, με πτώση ζήτησης, μειωμένη κατασκευή και σοβαρή υπερβάλλουσα χωρητικότητα.
Η πτώση των τιμών έχει καταστρέψει την περιουσία των νοικοκυριών, υπονομεύοντας την κατανάλωση, την απασχόληση, τον δανεισμό και τις επενδύσεις.
Η πιο σοβαρή κρίση
Σύμφωνα με τον Yi Fuxian, η κρίση στην Κίνα είναι πιο σοβαρή από εκείνη της Ιαπωνίας.
Το μέγεθος της φούσκας είναι μεγαλύτερο, με τις επενδύσεις σε κατοικίες να είναι 1,5 φορά μεγαλύτερη ως ποσοστό του ΑΕΠ το 2020 σε σχέση με την Ιαπωνία το 1990.
Το ποσοστό των περιουσιακών στοιχείων που κατέχουν οι Κινέζοι σε ακίνητα φτάνει το 70%, σε σύγκριση με το 50% στην Ιαπωνία τότε.
Η αναλογία τιμών προς εισόδημα είναι πάνω από διπλάσια από εκείνη της Ιαπωνίας.
Επιπλέον, το ποσοστό γονιμότητας στην Κίνα είναι χαμηλότερο, και δεν υπάρχει προσδοκία δεύτερης αύξησης των νέων αγοραστών.
Ο ρυθμός γήρανσης του πληθυσμού στην Κίνα είναι πολύ πιο γρήγορος απ’ ό,τι στην Ιαπωνία, και η οικονομική ανάπτυξη αναμένεται πολύ πιο χαμηλή, με εκτιμώμενο μέσο όρο 0,6% τον χρόνο όπως συνέβη στην Ιαπωνία από το 1997 έως το 2025.
Τέλος, η Κίνα αντιμετωπίζει μεγαλύτερες πιέσεις αποπληθωρισμού και ανεργίας, καθώς η κατανάλωση των νοικοκυριών είναι μόνο το 38% του ΑΕΠ, έναντι 50% στην Ιαπωνία το 1990.
Παρ’ όλα αυτά, η κυβέρνηση της Κίνας επιμένει σε στόχους ανάπτυξης της τάξης του 5% και ακόμα και 8%, εφαρμόζοντας μέτρα με γρήγορα βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα, όπως η αύξηση της προσφοράς οικονομικά προσιτής στέγης και η ποσοτική χαλάρωση, αγνοώντας τα βαθύτερα δομικά προβλήματα.
Όπως είχε πει ο Hegel, «Το μόνο που μαθαίνουμε από την ιστορία είναι ότι δεν μαθαίνουμε τίποτα από την ιστορία».
Οι Κινέζοι πολιτικοί καλούνται να αποφύγουν τα λάθη της Ιαπωνίας και να αντιμετωπίσουν με ρεαλισμό τα διαρθρωτικά και δημογραφικά προβλήματα, πριν η οικονομία της χώρας βυθιστεί σε δεκαετίες παρατεταμένης κρίσης.
www.bankingnews.gr
Ο Yi Fuxian, κορυφαίος επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο του Wisconsin-Madison, αποκαλύπτει με ανάλυσή του στο Project Syndicate τις δομικές αδυναμίες που κρύβονται πίσω από αυτή την κρίση.
Η οικονομία της Κίνας σήμερα παρουσιάζει ανησυχητικές ομοιότητες με την Ιαπωνία της δεκαετίας του 1990, όταν η κατάρρευση της φούσκας στην αγορά κατοικίας οδήγησε σε παρατεταμένη στασιμότητα.
Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο Yi Fuxian, αυτή η «χαμένη δεκαετία» της Ιαπωνίας δεν ήταν αποτέλεσμα μη αναστρέψιμων τάσεων, αλλά πολιτικών λαθών που βασίζονταν σε λανθασμένη κατανόηση των προκλήσεων που αντιμετώπιζε η οικονομία.
Το ερώτημα που προκύπτει είναι αν οι Κινέζοι πολιτικοί θα επαναλάβουν τα ίδια λάθη.
Στην Ιαπωνία, η φούσκα στην αγορά κατοικιών προκλήθηκε από την απότομη αύξηση της αναλογίας των τιμών των κατοικιών σε σχέση με το ετήσιο εισόδημα.
Η χρηματοοικονομική απελευθέρωση και η κακώς συντονισμένη δημοσιονομική και νομισματική πολιτική ήταν βασικοί παράγοντες, αλλά σημαντική ήταν και η ζήτηση από νέους αγοραστές, που κατά μέσο όρο ήταν ηλικίας 39-43 ετών.
Η αύξηση του πλούτου από την κατοχή ακινήτων οδήγησε σε αυξημένη κατανάλωση, άνοδο των τιμών αγαθών, υπηρεσιών και μετοχών, δημιουργία θέσεων εργασίας και μείωση της ανεργίας.
Όμως, η μείωση των νέων αγοραστών κατοικίας, εξαιτίας δημογραφικών αλλαγών, έφερε την πτώση των τιμών ακινήτων, την κατάρρευση της χρηματιστηριακής αγοράς και την πτώση σε έναν αποπληθωριστικό φαύλο κύκλο.
Οι πολιτικές που εφαρμόστηκαν -νομισματική χαλάρωση, χαμηλά επιτόκια, αύξηση δημοσιονομικού ελλείμματος- ήταν λανθασμένες, καθώς αγνοούσαν το πραγματικό πρόβλημα, που ήταν η χρόνια δημογραφική ασθένεια, και όχι μια προσωρινή κρίση.
Το αποτέλεσμα ήταν περιορισμένο
Η Ιαπωνία προσπάθησε να ανατρέψει την πτώση των γεννήσεων με επιδοτήσεις και μέτρα που διευκόλυναν την επάνοδο των γυναικών στην εργασία, αλλά το αποτέλεσμα ήταν περιορισμένο.
Οι τιμές των κατοικιών συνέχισαν να ανεβαίνουν, οι γάμοι μειώθηκαν και ο δείκτης γονιμότητας κατρακύλησε το 2024 στο 1,15, πολύ κάτω από το αναγκαίο για διατήρηση του πληθυσμού.
Σήμερα, η Ιαπωνία βρίσκεται εγκλωβισμένη όχι πλέον σε αποπληθωριστικό, αλλά σε έναν μακροχρόνιο πληθωριστικό φαύλο κύκλο, που μειώνει την αγοραστική δύναμη και την ικανότητα για αναπαραγωγή, επιδεινώνοντας τη δημογραφική κρίση, δημιουργώντας το ενδεχόμενο «χαμένων αιώνων».
Αυτή η ιστορία αποτελεί προειδοποίηση και για την Κίνα, η οποία αντιμετωπίζει δικές της κρίσεις στην αγορά ακινήτων και τη δημογραφία.
Η γρήγορη αστικοποίηση, η έλλειψη γης λόγω πολιτικών, η εξάρτηση των τοπικών κυβερνήσεων από τα έσοδα από πωλήσεις γης, και οι μεγάλες προσδοκίες για ανάπτυξη οδήγησαν σε εκρηκτική άνοδο των τιμών ακινήτων.
Η ζήτηση από τους νέους αγοραστές - που είναι μοναχοπαίδια λόγω της πολιτικής του ενός παιδιού - ήταν ακόμα πιο έντονη και αγοράζουν σπίτια περίπου 11 χρόνια νωρίτερα σε σχέση με τους Ιάπωνες συνομηλίκους τους.
Όμως, ο πληθυσμός των Κινέζων αστών ηλικίας 28-32 ετών κορυφώθηκε το 2019, και η φούσκα ακινήτων άρχισε να σκάει.
Ο τομέας των ακινήτων, που έφτασε να συνεισφέρει το 25% του ΑΕΠ και το 38% των εσόδων της κυβέρνησης στο 2020-21, βρίσκεται σήμερα σε κρίση, με πτώση ζήτησης, μειωμένη κατασκευή και σοβαρή υπερβάλλουσα χωρητικότητα.
Η πτώση των τιμών έχει καταστρέψει την περιουσία των νοικοκυριών, υπονομεύοντας την κατανάλωση, την απασχόληση, τον δανεισμό και τις επενδύσεις.
Η πιο σοβαρή κρίση
Σύμφωνα με τον Yi Fuxian, η κρίση στην Κίνα είναι πιο σοβαρή από εκείνη της Ιαπωνίας.
Το μέγεθος της φούσκας είναι μεγαλύτερο, με τις επενδύσεις σε κατοικίες να είναι 1,5 φορά μεγαλύτερη ως ποσοστό του ΑΕΠ το 2020 σε σχέση με την Ιαπωνία το 1990.
Το ποσοστό των περιουσιακών στοιχείων που κατέχουν οι Κινέζοι σε ακίνητα φτάνει το 70%, σε σύγκριση με το 50% στην Ιαπωνία τότε.
Η αναλογία τιμών προς εισόδημα είναι πάνω από διπλάσια από εκείνη της Ιαπωνίας.
Επιπλέον, το ποσοστό γονιμότητας στην Κίνα είναι χαμηλότερο, και δεν υπάρχει προσδοκία δεύτερης αύξησης των νέων αγοραστών.
Ο ρυθμός γήρανσης του πληθυσμού στην Κίνα είναι πολύ πιο γρήγορος απ’ ό,τι στην Ιαπωνία, και η οικονομική ανάπτυξη αναμένεται πολύ πιο χαμηλή, με εκτιμώμενο μέσο όρο 0,6% τον χρόνο όπως συνέβη στην Ιαπωνία από το 1997 έως το 2025.
Τέλος, η Κίνα αντιμετωπίζει μεγαλύτερες πιέσεις αποπληθωρισμού και ανεργίας, καθώς η κατανάλωση των νοικοκυριών είναι μόνο το 38% του ΑΕΠ, έναντι 50% στην Ιαπωνία το 1990.
Παρ’ όλα αυτά, η κυβέρνηση της Κίνας επιμένει σε στόχους ανάπτυξης της τάξης του 5% και ακόμα και 8%, εφαρμόζοντας μέτρα με γρήγορα βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα, όπως η αύξηση της προσφοράς οικονομικά προσιτής στέγης και η ποσοτική χαλάρωση, αγνοώντας τα βαθύτερα δομικά προβλήματα.
Όπως είχε πει ο Hegel, «Το μόνο που μαθαίνουμε από την ιστορία είναι ότι δεν μαθαίνουμε τίποτα από την ιστορία».
Οι Κινέζοι πολιτικοί καλούνται να αποφύγουν τα λάθη της Ιαπωνίας και να αντιμετωπίσουν με ρεαλισμό τα διαρθρωτικά και δημογραφικά προβλήματα, πριν η οικονομία της χώρας βυθιστεί σε δεκαετίες παρατεταμένης κρίσης.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών