Πώς οι εξελίξεις σε Μέση Ανατολή, Ευρώπη και Ασία διαμορφώνουν το μέλλον των αγορών και τις παγκόσμιες ισορροπίες.
Στα καθημερινά briefing για τις αγορές πολλές φορές το μόνο που μετράει είναι τα οικονομικά στοιχεία.
Υπάρχουν, όμως, και μέρες που μεγαλύτερη σημασία έχει η ευρύτερη εικόνα.
Η αντίθεση μεταξύ των αδύναμων στοιχείων για τις εργοστασιακές παραγγελίες στις ΗΠΑ (-3,7%) και της αιφνιδιαστικής αύξησης στις διαθέσιμες θέσεις εργασίας (JOLTS) στις 7,4 εκατομμύρια, αξίζει μια ματιά, όπως και το ασθενέστερο από το αναμενόμενο ΑΕΠ της Αυστραλίας για το πρώτο τρίμηνο (0,2% σε τριμηνιαία βάση έναντι προσδοκίας 0,4%, οπότε «μειώσεις επιτοκίων!»)…
Αλλά τίποτα από αυτά δεν έχει τόση σημασία σε σύγκριση με όσα είδαμε σε επίπεδο παγκόσμιας στρατηγικής.
Το Ιράν δήλωσε ότι θα αποδεχθεί μια συμφωνία για τα πυρηνικά με τις ΗΠΑ, βάσει της οποίας ένα περιφερειακό κονσόρτσιουμ (Ιράν, Κατάρ, Σαουδική Αραβία, ΗΑΕ, και ίσως η Τουρκία) θα πραγματοποιεί εμπλουτισμό ουρανίου για ειρηνικούς σκοπούς υπό την εποπτεία του ΔΟΑΕ, εφόσον αυτό γίνεται εντός του ιρανικού εδάφους – διαφορετικά, θα την απορρίψει, ανοίγοντας τον δρόμο για ενδεχόμενο χτύπημα από τις ΗΠΑ ή το Ισραήλ.
Πρόκειται για γεωπολιτική σκέψη «εκτός πλαισίου» και μια νέα Pax Americana στη Μέση Ανατολή με χαμηλές τιμές ενέργειας (σε δολάρια), υψηλή οικονομική ανάπτυξη και χαμηλή στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ, ή για ένα «κουτί της Πανδώρας»;
Μόνο ο χρόνος θα δείξει – αλλά αυτό θα μπορούσε να αποδειχθεί σημείο γεωπολιτικής καμπής μεγίστης σημασίας.
Την ίδια ώρα, η κυβέρνηση του Ισραήλ φαίνεται να βρίσκεται κοντά στην κατάρρευση εξαιτίας της διαμάχης για τη στρατολόγηση των υπερορθόδοξων πολιτών της –πιθανώς να υπάρξουν σχετικές εξελίξεις την Τετάρτη– ενώ χιλιάδες πρώην τζιχαντιστές εντάσσονται στον νέο στρατό της Συρίας, αποδεκτό πλέον από τη Δύση: τι θα μπορούσε να πάει στραβά εκεί, αν δούμε την ιστορία;
Η Ουκρανία έπληξε ξανά τη Ρωσία, τοποθετώντας ναρκών στον υποθαλάσσιο πυθμένα κάτω από τη γέφυρα του Κερτς που οδηγεί στην Κριμαία.
Συνεπώς, δεν υπάρχει έδαφος για κατάπαυση πυρός ή ειρήνη, και ενώ η Ρωσία καταγράφει αργές προελάσεις στο ουκρανικό έδαφος, η Ουκρανία της επιφέρει πιο βαριά πλήγματα – κάτι που θα συμβαίνει συχνότερα όσο λαμβάνει πιο προηγμένα όπλα.
Αυτό το σκηνικό έχει σημασία για την Ευρώπη, η οποία πλέον σηκώνει τα μανίκια στο στρατιωτικό πεδίο.
Παράλληλα, η Ουκρανία δήλωσε ότι η συγκομιδή σιτηρών της μπορεί να μειωθεί κατά 10% φέτος – φανταστείτε να μειωθεί ακόμα περισσότερο αν συνεχιστεί ο πόλεμος, όπως έχει προσπαθήσει η Ρωσία και στο παρελθόν.
Στην Ευρώπη, η ολλανδική κυβέρνηση κατέρρευσε λόγω του μεταναστευτικού ζητήματος, λίγο πριν από τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ που πρόκειται να φιλοξενήσει η χώρα: αναμένεται νέες εκλογές σε λίγους μήνες, και μέχρι τότε θα υπάρχει υπηρεσιακή κυβέρνηση.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, τα μέσα ενημέρωσης επισημαίνουν ότι το ΝΑΤΟ πρόκειται, σε αυτή τη σύνοδο, να αναγκάσει το Λονδίνο να δαπανά το 3,5% του ΑΕΠ του για την άμυνα (και άλλο 1,5% για σχετικές υποδομές), αμέσως μετά από την Αναθεώρηση της Στρατηγικής Άμυνας που δήλωνε το αντίθετο, αφήνοντας το Λονδίνο εκτεθειμένο και χωρίς σχέδιο για το πώς θα το χρηματοδοτήσει.
Στην πραγματικότητα, το ΝΑΤΟ επιδιώκει πλέον πενταπλασιασμό των επίγειων συστημάτων αντιαεροπορικής άμυνας. Και φυσικά, αυτό δεν αφορά μόνο το Ηνωμένο Βασίλειο.
Τεράστια ποσά πρέπει να κατευθυνθούν προς τις ένοπλες δυνάμεις παγκοσμίως.
Στην Ασία, ο συνήθως υψηλών αμυντικών δαπανών σύμμαχος των ΗΠΑ Νότια Κορέα εξέλεξε τον αριστερό Lee Jae-myung στην προεδρία, μετά την καθαίρεση του προκατόχου του Yoon Suk Yeol λόγω της κήρυξης στρατιωτικού νόμου.
Οι γεωπολιτικές συνέπειες αυτής της εξέλιξης παραμένουν ασαφείς, αν και ο Lee θεωρείται σίγουρα περισσότερο φιλο-κινεζικός από τον Yoon.
Η Ιαπωνία δήλωσε ότι ενδέχεται να συμμετάσχει στο πανάκριβο αμερικανικό αντιπυραυλικό πρόγραμμα Golden Dome, κάτι που υπογραμμίζει προς τα πού γέρνει γεωπολιτικά και πόσο περιορισμένες είναι οι επιλογές της στο εμπόριο – ακόμη περισσότερο μετά από δημοσίευμα που τόνιζε τη ραγδαία μείωση του μεριδίου αγοράς των Ιαπώνων κατασκευαστών αυτοκινήτων στην Ταϊλάνδη, μια χώρα όπου είχαν κυριαρχία επί δεκαετίες λόγω των αποκλειστικών για την Ιαπωνία αλυσίδων εφοδιασμού, οι οποίες διαλύθηκαν από την είσοδο φθηνότερων κινεζικών ηλεκτρικών οχημάτων που δεν τις χρειάζονται.
Αυτό δείχνει πώς οι τεχνολογικές μεταβάσεις μπορούν να ανατρέψουν καθιερωμένα εμπορικά πρότυπα και οικονομικές ισορροπίες, ειδικά για όσους μένουν πίσω στις εξελίξεις.
Ωστόσο, δεν υπάρχει ακόμη εμπορική συμφωνία ΗΠΑ–Ιαπωνίας.
Δασμοί
Ο Πρόεδρος Trump υπέγραψε δασμούς 50% σε χάλυβα και αλουμίνιο αλλά εξαίρεσε το Ηνωμένο Βασίλειο λόγω της διμερούς εμπορικής συμφωνίας με τις ΗΠΑ• και ετοιμάζεται να παρακάμψει ορισμένες νομικές απαιτήσεις για να αυξήσει την εγχώρια παραγωγή κρίσιμων μετάλλων και σπάνιων γαιών, έναν τομέα όπου η Κίνα έχει μονοπώλιο και τον χρησιμοποιεί για να στραγγαλίσει τις βιομηχανικές αλυσίδες εφοδιασμού. Αυτό δεν εμφανίζεται ακόμη στα δεδομένα του Bloomberg, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως δεν είναι κρίσιμο ζήτημα.
Ο υπουργός Οικονομικών Bessent δήλωσε ότι το Πεκίνο πρέπει να αποφασίσει αν είναι αξιόπιστος εμπορικός εταίρος, επαναλαμβάνοντας ότι πρέπει να στραφεί προς μια οικονομία με επίκεντρο την κατανάλωση – και, προφανώς, να επιτρέψει στους άλλους να αποκτήσουν τις σπάνιες γαίες που χρειάζονται για τη βιομηχανία τους.
Σε ό,τι αφορά την κατανάλωση, ο Elon Musk χαρακτήρισε το νομοσχέδιο Big Beautiful Bill του Trump «αηδιαστική αισχρότητα», ενώ o Bessent τόνισε σε συνέντευξή της πως, παρότι επιδιώκει τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος, ο στόχος είναι να επιτευχθεί μέσω υψηλότερης ανάπτυξης και όχι με απότομη δημοσιονομική προσαρμογή.
Εν τω μεταξύ, το FBI συνέλαβε μια Κινέζα υπήκοο για φερόμενη λαθραία μεταφορά ενός επικίνδυνου βιολογικού παθογόνου, του fusarium graminearum, ενός «παράγοντα αγρο-τρομοκρατίας», στις ΗΠΑ, όπου εργαζόταν στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, γεγονός που εντείνει τις εντάσεις σχετικά με τις κινεζικές φοιτητικές βίζες και το σημερινό αμερικανικό πανεπιστημιακό μοντέλο έρευνας που “δεν ασχολείται με τη γεωπολιτική”.
Αυτή είναι μια αναδυόμενη παγκόσμια διάσπαση με σοβαρές συνέπειες.
Παρότι υπάρχουν αναφορές ότι Αμερικανοί ακαδημαϊκοί εξετάζουν το ενδεχόμενο να μεταναστεύσουν –ποια άλλη χώρα έχει τα αμερικανικά κεφάλαια, εργαστήρια και ελευθερίες;– η απώλεια των Κινέζων φοιτητών από τις ΗΠΑ αποτελεί περισσότερο γεωπολιτικό πλήγμα για το Πεκίνο (και το Ivy League) παρά οικονομικό πλήγμα για τα πανεπιστήμια, τα οποία απορρίπτουν το 99% εξίσου προσοντούχων υποψηφίων από άλλες χώρες.
«Έρχεται ο Πόλεμος της Αναθεώρησης»
Ως υπόβαθρο για όλα αυτά, ένα άρθρο γνώμης στην Wall Street Journal υποστήριζε ότι «Έρχεται ο Πόλεμος της Αναθεώρησης», βάσει του οποίου η Ταϊβάν ίσως γίνει η επόμενη Ουκρανία… προειδοποιώντας: «Όλες οι δημοκρατικές κοινωνίες τελικά θα πρέπει να αντιμετωπίσουν αυτή την ανεπιθύμητη παγκόσμια μετάβαση από την εποχή μετά τον πόλεμο σε μια προπολεμική περίοδο στην παγκόσμια ιστορία.»
Αλλά οι πιθανές μειώσεις επιτοκίων είναι πιο σημαντικές, σωστά; Ναι, ίσως… αν βοηθήσουν να χρηματοδοτηθούν οι αυξημένες στρατιωτικές δαπάνες που υπονοούνται από τα παραπάνω.
Ωστόσο, πώς διαμορφώνουμε τις πολιτικο-οικονομίες μας ώστε να διασφαλίσουμε ότι θα γίνει αυτό και όχι —για ένα τυχαίο παράδειγμα που προφανώς δεν θα ήταν ποτέ μέρος του σχεδίου οποιασδήποτε λογικής κυβέρνησης στις παρούσες συνθήκες— να αυξηθούν οι τιμές των κατοικιών;
Αν πιστεύετε όσα λέει το άρθρο της Wall Street Journal, αυτό είναι ένα υπαρξιακό ζήτημα για τις δημοκρατικές κοινωνίες: αλλά από τη συμπεριφορά πολλών δεν το φαίνεται.
Παρ’ όλα αυτά, κάποιες σημαντικές φωνές μιλούν με νέα γλώσσα.
Ο CEO της BlackRock, Larry Fink, σε άρθρο γνώμης στους Financial Times δήλωσε πως «ο παγκοσμιοποιημένος κόσμος τελείωσε» και χρειαζόμαστε ένα «νέο σχέδιο» χωρίς τεράστια εμπορικά και χρηματοοικονομικά ανισοζύγια που προκαλούν ανισότητες, και με τοπικές οικονομίες που στηρίζουν τους εργαζόμενους(!)
Οι λογικές συνέπειες αυτών είναι συγκλονιστικές: όχι πια τεράστια εμπορικά πλεονάσματα και ελλείμματα, που ανατρέπουν τη δομή του παγκόσμιου εμπορίου• όχι πια ανεξέλεγκτες παγκόσμιες ροές κεφαλαίων που δημιουργούν αυτά τα εμπορικά πλεονάσματα και ελλείμματα και τις συσσωρεύσεις ορισμένων περιουσιακών στοιχείων• περισσότερη τοπική κατανάλωση πρώτα, και ό,τι περισσεύει εξάγεται, άρα λιγότερο εμπόριο συνολικά• και μια ανακατανομή της αγοραστικής δύναμης από τα υψηλότερα εισοδηματικά δεκατημόρια προς τα χαμηλότερα μέσω πιο περιεκτικών τοπικών καπιταλισμών σε όλους όσους συμμετέχουν στο νέο σύστημα.
Φυσικά, αυτή η ρητορική της BlackRock μπορεί να είναι το επόμενο «Build Back Better», δηλαδή μια άδεια επωδός με την οποία κανείς δεν περίμενε να πετύχει κάτι, αλλά ακουγόταν ωραία στους δυσαρεστημένους.
Ωστόσο, θα ήταν δύσκολο να υποστηρίξει κανείς ότι τα πράγματα είναι σήμερα στατικά. Αντίθετα, κινούνται γρήγορα και διαλύουν τα παλιά.
Πράγματι, αυτά που είπε ο Fink μοιάζουν πολύ με κάποιους παλιούς νεομερκαντιλιστές και με ορισμένες ερμηνείες όσων προσπαθεί να πετύχει ο Λευκός Οίκος. (Δεν σημαίνει βέβαια ότι θα τα καταφέρουν, αλλά φυσικά γι’ αυτό τα είπε η BlackRock.)
Θέλετε να μιλήσουμε για αναταράξεις; Κοιτάξτε το ευρύτερο πλαίσιο, όχι μόνο τα αμερικανικά (ή άλλα) οικονομικά δεδομένα.
www.bankingnews.gr
Υπάρχουν, όμως, και μέρες που μεγαλύτερη σημασία έχει η ευρύτερη εικόνα.
Η αντίθεση μεταξύ των αδύναμων στοιχείων για τις εργοστασιακές παραγγελίες στις ΗΠΑ (-3,7%) και της αιφνιδιαστικής αύξησης στις διαθέσιμες θέσεις εργασίας (JOLTS) στις 7,4 εκατομμύρια, αξίζει μια ματιά, όπως και το ασθενέστερο από το αναμενόμενο ΑΕΠ της Αυστραλίας για το πρώτο τρίμηνο (0,2% σε τριμηνιαία βάση έναντι προσδοκίας 0,4%, οπότε «μειώσεις επιτοκίων!»)…
Αλλά τίποτα από αυτά δεν έχει τόση σημασία σε σύγκριση με όσα είδαμε σε επίπεδο παγκόσμιας στρατηγικής.
Το Ιράν δήλωσε ότι θα αποδεχθεί μια συμφωνία για τα πυρηνικά με τις ΗΠΑ, βάσει της οποίας ένα περιφερειακό κονσόρτσιουμ (Ιράν, Κατάρ, Σαουδική Αραβία, ΗΑΕ, και ίσως η Τουρκία) θα πραγματοποιεί εμπλουτισμό ουρανίου για ειρηνικούς σκοπούς υπό την εποπτεία του ΔΟΑΕ, εφόσον αυτό γίνεται εντός του ιρανικού εδάφους – διαφορετικά, θα την απορρίψει, ανοίγοντας τον δρόμο για ενδεχόμενο χτύπημα από τις ΗΠΑ ή το Ισραήλ.
Πρόκειται για γεωπολιτική σκέψη «εκτός πλαισίου» και μια νέα Pax Americana στη Μέση Ανατολή με χαμηλές τιμές ενέργειας (σε δολάρια), υψηλή οικονομική ανάπτυξη και χαμηλή στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ, ή για ένα «κουτί της Πανδώρας»;
Μόνο ο χρόνος θα δείξει – αλλά αυτό θα μπορούσε να αποδειχθεί σημείο γεωπολιτικής καμπής μεγίστης σημασίας.
Την ίδια ώρα, η κυβέρνηση του Ισραήλ φαίνεται να βρίσκεται κοντά στην κατάρρευση εξαιτίας της διαμάχης για τη στρατολόγηση των υπερορθόδοξων πολιτών της –πιθανώς να υπάρξουν σχετικές εξελίξεις την Τετάρτη– ενώ χιλιάδες πρώην τζιχαντιστές εντάσσονται στον νέο στρατό της Συρίας, αποδεκτό πλέον από τη Δύση: τι θα μπορούσε να πάει στραβά εκεί, αν δούμε την ιστορία;
Η Ουκρανία έπληξε ξανά τη Ρωσία, τοποθετώντας ναρκών στον υποθαλάσσιο πυθμένα κάτω από τη γέφυρα του Κερτς που οδηγεί στην Κριμαία.
Συνεπώς, δεν υπάρχει έδαφος για κατάπαυση πυρός ή ειρήνη, και ενώ η Ρωσία καταγράφει αργές προελάσεις στο ουκρανικό έδαφος, η Ουκρανία της επιφέρει πιο βαριά πλήγματα – κάτι που θα συμβαίνει συχνότερα όσο λαμβάνει πιο προηγμένα όπλα.
Αυτό το σκηνικό έχει σημασία για την Ευρώπη, η οποία πλέον σηκώνει τα μανίκια στο στρατιωτικό πεδίο.
Παράλληλα, η Ουκρανία δήλωσε ότι η συγκομιδή σιτηρών της μπορεί να μειωθεί κατά 10% φέτος – φανταστείτε να μειωθεί ακόμα περισσότερο αν συνεχιστεί ο πόλεμος, όπως έχει προσπαθήσει η Ρωσία και στο παρελθόν.
Στην Ευρώπη, η ολλανδική κυβέρνηση κατέρρευσε λόγω του μεταναστευτικού ζητήματος, λίγο πριν από τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ που πρόκειται να φιλοξενήσει η χώρα: αναμένεται νέες εκλογές σε λίγους μήνες, και μέχρι τότε θα υπάρχει υπηρεσιακή κυβέρνηση.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, τα μέσα ενημέρωσης επισημαίνουν ότι το ΝΑΤΟ πρόκειται, σε αυτή τη σύνοδο, να αναγκάσει το Λονδίνο να δαπανά το 3,5% του ΑΕΠ του για την άμυνα (και άλλο 1,5% για σχετικές υποδομές), αμέσως μετά από την Αναθεώρηση της Στρατηγικής Άμυνας που δήλωνε το αντίθετο, αφήνοντας το Λονδίνο εκτεθειμένο και χωρίς σχέδιο για το πώς θα το χρηματοδοτήσει.
Στην πραγματικότητα, το ΝΑΤΟ επιδιώκει πλέον πενταπλασιασμό των επίγειων συστημάτων αντιαεροπορικής άμυνας. Και φυσικά, αυτό δεν αφορά μόνο το Ηνωμένο Βασίλειο.
Τεράστια ποσά πρέπει να κατευθυνθούν προς τις ένοπλες δυνάμεις παγκοσμίως.
Στην Ασία, ο συνήθως υψηλών αμυντικών δαπανών σύμμαχος των ΗΠΑ Νότια Κορέα εξέλεξε τον αριστερό Lee Jae-myung στην προεδρία, μετά την καθαίρεση του προκατόχου του Yoon Suk Yeol λόγω της κήρυξης στρατιωτικού νόμου.
Οι γεωπολιτικές συνέπειες αυτής της εξέλιξης παραμένουν ασαφείς, αν και ο Lee θεωρείται σίγουρα περισσότερο φιλο-κινεζικός από τον Yoon.
Η Ιαπωνία δήλωσε ότι ενδέχεται να συμμετάσχει στο πανάκριβο αμερικανικό αντιπυραυλικό πρόγραμμα Golden Dome, κάτι που υπογραμμίζει προς τα πού γέρνει γεωπολιτικά και πόσο περιορισμένες είναι οι επιλογές της στο εμπόριο – ακόμη περισσότερο μετά από δημοσίευμα που τόνιζε τη ραγδαία μείωση του μεριδίου αγοράς των Ιαπώνων κατασκευαστών αυτοκινήτων στην Ταϊλάνδη, μια χώρα όπου είχαν κυριαρχία επί δεκαετίες λόγω των αποκλειστικών για την Ιαπωνία αλυσίδων εφοδιασμού, οι οποίες διαλύθηκαν από την είσοδο φθηνότερων κινεζικών ηλεκτρικών οχημάτων που δεν τις χρειάζονται.
Αυτό δείχνει πώς οι τεχνολογικές μεταβάσεις μπορούν να ανατρέψουν καθιερωμένα εμπορικά πρότυπα και οικονομικές ισορροπίες, ειδικά για όσους μένουν πίσω στις εξελίξεις.
Ωστόσο, δεν υπάρχει ακόμη εμπορική συμφωνία ΗΠΑ–Ιαπωνίας.
Δασμοί
Ο Πρόεδρος Trump υπέγραψε δασμούς 50% σε χάλυβα και αλουμίνιο αλλά εξαίρεσε το Ηνωμένο Βασίλειο λόγω της διμερούς εμπορικής συμφωνίας με τις ΗΠΑ• και ετοιμάζεται να παρακάμψει ορισμένες νομικές απαιτήσεις για να αυξήσει την εγχώρια παραγωγή κρίσιμων μετάλλων και σπάνιων γαιών, έναν τομέα όπου η Κίνα έχει μονοπώλιο και τον χρησιμοποιεί για να στραγγαλίσει τις βιομηχανικές αλυσίδες εφοδιασμού. Αυτό δεν εμφανίζεται ακόμη στα δεδομένα του Bloomberg, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως δεν είναι κρίσιμο ζήτημα.
Ο υπουργός Οικονομικών Bessent δήλωσε ότι το Πεκίνο πρέπει να αποφασίσει αν είναι αξιόπιστος εμπορικός εταίρος, επαναλαμβάνοντας ότι πρέπει να στραφεί προς μια οικονομία με επίκεντρο την κατανάλωση – και, προφανώς, να επιτρέψει στους άλλους να αποκτήσουν τις σπάνιες γαίες που χρειάζονται για τη βιομηχανία τους.
Σε ό,τι αφορά την κατανάλωση, ο Elon Musk χαρακτήρισε το νομοσχέδιο Big Beautiful Bill του Trump «αηδιαστική αισχρότητα», ενώ o Bessent τόνισε σε συνέντευξή της πως, παρότι επιδιώκει τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος, ο στόχος είναι να επιτευχθεί μέσω υψηλότερης ανάπτυξης και όχι με απότομη δημοσιονομική προσαρμογή.
Εν τω μεταξύ, το FBI συνέλαβε μια Κινέζα υπήκοο για φερόμενη λαθραία μεταφορά ενός επικίνδυνου βιολογικού παθογόνου, του fusarium graminearum, ενός «παράγοντα αγρο-τρομοκρατίας», στις ΗΠΑ, όπου εργαζόταν στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, γεγονός που εντείνει τις εντάσεις σχετικά με τις κινεζικές φοιτητικές βίζες και το σημερινό αμερικανικό πανεπιστημιακό μοντέλο έρευνας που “δεν ασχολείται με τη γεωπολιτική”.
Αυτή είναι μια αναδυόμενη παγκόσμια διάσπαση με σοβαρές συνέπειες.
Παρότι υπάρχουν αναφορές ότι Αμερικανοί ακαδημαϊκοί εξετάζουν το ενδεχόμενο να μεταναστεύσουν –ποια άλλη χώρα έχει τα αμερικανικά κεφάλαια, εργαστήρια και ελευθερίες;– η απώλεια των Κινέζων φοιτητών από τις ΗΠΑ αποτελεί περισσότερο γεωπολιτικό πλήγμα για το Πεκίνο (και το Ivy League) παρά οικονομικό πλήγμα για τα πανεπιστήμια, τα οποία απορρίπτουν το 99% εξίσου προσοντούχων υποψηφίων από άλλες χώρες.
«Έρχεται ο Πόλεμος της Αναθεώρησης»
Ως υπόβαθρο για όλα αυτά, ένα άρθρο γνώμης στην Wall Street Journal υποστήριζε ότι «Έρχεται ο Πόλεμος της Αναθεώρησης», βάσει του οποίου η Ταϊβάν ίσως γίνει η επόμενη Ουκρανία… προειδοποιώντας: «Όλες οι δημοκρατικές κοινωνίες τελικά θα πρέπει να αντιμετωπίσουν αυτή την ανεπιθύμητη παγκόσμια μετάβαση από την εποχή μετά τον πόλεμο σε μια προπολεμική περίοδο στην παγκόσμια ιστορία.»
Αλλά οι πιθανές μειώσεις επιτοκίων είναι πιο σημαντικές, σωστά; Ναι, ίσως… αν βοηθήσουν να χρηματοδοτηθούν οι αυξημένες στρατιωτικές δαπάνες που υπονοούνται από τα παραπάνω.
Ωστόσο, πώς διαμορφώνουμε τις πολιτικο-οικονομίες μας ώστε να διασφαλίσουμε ότι θα γίνει αυτό και όχι —για ένα τυχαίο παράδειγμα που προφανώς δεν θα ήταν ποτέ μέρος του σχεδίου οποιασδήποτε λογικής κυβέρνησης στις παρούσες συνθήκες— να αυξηθούν οι τιμές των κατοικιών;
Αν πιστεύετε όσα λέει το άρθρο της Wall Street Journal, αυτό είναι ένα υπαρξιακό ζήτημα για τις δημοκρατικές κοινωνίες: αλλά από τη συμπεριφορά πολλών δεν το φαίνεται.
Παρ’ όλα αυτά, κάποιες σημαντικές φωνές μιλούν με νέα γλώσσα.
Ο CEO της BlackRock, Larry Fink, σε άρθρο γνώμης στους Financial Times δήλωσε πως «ο παγκοσμιοποιημένος κόσμος τελείωσε» και χρειαζόμαστε ένα «νέο σχέδιο» χωρίς τεράστια εμπορικά και χρηματοοικονομικά ανισοζύγια που προκαλούν ανισότητες, και με τοπικές οικονομίες που στηρίζουν τους εργαζόμενους(!)
Οι λογικές συνέπειες αυτών είναι συγκλονιστικές: όχι πια τεράστια εμπορικά πλεονάσματα και ελλείμματα, που ανατρέπουν τη δομή του παγκόσμιου εμπορίου• όχι πια ανεξέλεγκτες παγκόσμιες ροές κεφαλαίων που δημιουργούν αυτά τα εμπορικά πλεονάσματα και ελλείμματα και τις συσσωρεύσεις ορισμένων περιουσιακών στοιχείων• περισσότερη τοπική κατανάλωση πρώτα, και ό,τι περισσεύει εξάγεται, άρα λιγότερο εμπόριο συνολικά• και μια ανακατανομή της αγοραστικής δύναμης από τα υψηλότερα εισοδηματικά δεκατημόρια προς τα χαμηλότερα μέσω πιο περιεκτικών τοπικών καπιταλισμών σε όλους όσους συμμετέχουν στο νέο σύστημα.
Φυσικά, αυτή η ρητορική της BlackRock μπορεί να είναι το επόμενο «Build Back Better», δηλαδή μια άδεια επωδός με την οποία κανείς δεν περίμενε να πετύχει κάτι, αλλά ακουγόταν ωραία στους δυσαρεστημένους.
Ωστόσο, θα ήταν δύσκολο να υποστηρίξει κανείς ότι τα πράγματα είναι σήμερα στατικά. Αντίθετα, κινούνται γρήγορα και διαλύουν τα παλιά.
Πράγματι, αυτά που είπε ο Fink μοιάζουν πολύ με κάποιους παλιούς νεομερκαντιλιστές και με ορισμένες ερμηνείες όσων προσπαθεί να πετύχει ο Λευκός Οίκος. (Δεν σημαίνει βέβαια ότι θα τα καταφέρουν, αλλά φυσικά γι’ αυτό τα είπε η BlackRock.)
Θέλετε να μιλήσουμε για αναταράξεις; Κοιτάξτε το ευρύτερο πλαίσιο, όχι μόνο τα αμερικανικά (ή άλλα) οικονομικά δεδομένα.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών