Η κρυφή μόχλευση απειλεί με νέα κρίση τύπου Lehman, σημειώνει η Dambisa Moyo
Καθώς ο κόσμος γίνεται όλο και πιο ασταθής και συγκεχυμένος, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής, οι επιχειρηματικοί ηγέτες και οι επενδυτές θα πρέπει να επανεξετάσουν τα νοητικά μοντέλα που χρησιμοποιούν για να αναλύσουν την παγκόσμια οικονομία.
Όπως υπογραμμίζει η διεθνούς φήμης οικονομολόγος και συγγραφέας, γνωστή για τις αναλύσεις της σε θέματα παγκόσμιας οικονομίας, ανάπτυξης και γεωπολιτικής Dambisa Moyo σε άρθρο της στο Project Syndicate, είναι αναγκαίο να δοθεί προσοχή σε τρεις δομικές δυναμικές που αναδιαμορφώνουν το παγκόσμιο τοπίο: τις ροές κεφαλαίων, τις δημογραφικές μεταβολές και την πολιτική ιδεολογία – δυνάμεις που οδηγούν σε έναν πιο κατακερματισμένο και απομονωμένο κόσμο.
1 Ροές κεφαλαίων και σκιώδης μόχλευση
Οι αλλαγές στις κεφαλαιακές ροές οφείλονται κυρίως σε κανονιστικές απαιτήσεις, όπως η απαγόρευση επενδύσεων στην Κίνα από τις ΗΠΑ, αλλά και στην αναζήτηση υψηλότερων αποδόσεων.
Σήμερα, οι Ηνωμένες Πολιτείες αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 70% της παγκόσμιας χρηματιστηριακής κεφαλαιοποίησης και προσελκύουν το μεγαλύτερο μέρος των παγκόσμιων επενδυτικών ροών ύψους 13 τρισ. δολαρίων, παρότι η αγορά είχε περάσει πρόσφατα σε επικράτεια διόρθωσης.
Αυτό οφείλεται στην πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ στην καινοτομία και στις ώριμες, βαθιές κεφαλαιαγορές της.
Ωστόσο, το παγκόσμιο χρέος έχει φτάσει το 237% του παγκόσμιου ΑΕΠ, εγείροντας ερωτήματα για το ποιος κατέχει τις ανεξόφλητες υποχρεώσεις και το αν υπάρχουν «κρυφές» μορφές μόχλευσης στο διεθνές σύστημα.
Η αμερικανική κυβέρνηση χρωστά πλέον 36 τρισεκατομμύρια δολάρια – ή 124% του ΑΕΠ – μεγάλο μέρος των οποίων κατέχεται από την Κίνα, με την οποία οι σχέσεις παραμένουν τεταμένες.
Η Moyo επισημαίνει ότι το πρόβλημα της μόχλευσης επιτείνεται από τον σκιώδη τραπεζικό τομέα.
Σύμφωνα με την S&P Global, το 2022 ο κλάδος αυτός διαχειριζόταν 63 τρισ. δολάρια σε περιουσιακά στοιχεία, ποσό αντίστοιχο με το 78% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Μάλιστα, μέχρι το 2024, ήταν υπεύθυνος για το 70% των στεγαστικών δανείων και των δανείων υψηλής μόχλευσης στις ΗΠΑ.
Οι επιχειρήσεις και οι επενδυτές οφείλουν να διερωτηθούν ποιος κατέχει τι χρέος και πού συγκεντρώνονται οι μεγαλύτερες συστημικές απειλές.
2 Δημογραφική ασυμμετρία και παγκόσμια ανισορροπία
Η δεύτερη δομική μεταβολή που περιγράφει η Moyo αφορά τις δημογραφικές εξελίξεις.
Ο παγκόσμιος πληθυσμός, που σήμερα ανέρχεται σε 8,1 δισ., προβλέπεται από τον ΟΗΕ να φτάσει τα 11,2 δισ. έως το 2100.
Σχεδόν το 90% αυτού του πληθυσμού ζει σε αναδυόμενες αγορές, όπως η Αφρική, η Ινδία και η Μέση Ανατολή, οι οποίες διατηρούν δείκτες γεννήσεων άνω του ορίου αναπλήρωσης. Σε αυτές τις περιοχές, το 50-60% του πληθυσμού είναι κάτω των 25 ετών – έναντι μόλις 20% στις χώρες του ΟΟΣΑ.
Αντίθετα, σε περιοχές όπως η Ευρώπη και η Κίνα, ο πληθυσμός γηράσκει ραγδαία.
Η Eurostat προβλέπει ότι ο πληθυσμός της Ε.Ε. θα κορυφωθεί το 2026 και θα μειωθεί σταδιακά έως το 2100. Ο ΟΗΕ εκτιμά ότι η Κίνα θα χάσει σχεδόν 600 εκατομμύρια ανθρώπους έως το τέλος του αιώνα.
Αυτή η πληθυσμιακή ανισορροπία έχει σημαντικές επιπτώσεις στις αγορές, τη ζήτηση, την ενέργεια και την παραγωγή.
Οι αναδυόμενες οικονομίες, παρά την ανάπτυξή τους, εξαρτώνται ακόμη από ρυπογόνες πηγές ενέργειας – όπως ο άνθρακας στην Ινδία.
Παράλληλα, οι δημογραφικές μεταβολές θα οδηγήσουν σε μετασχηματισμό των επενδυτικών προτιμήσεων: οι γηράσκοντες πληθυσμοί θα στραφούν από το ρίσκο προς τη σταθερότητα, ενώ αναμένεται και τεράστια μεταφορά πλούτου – έως και 84 τρισ. δολάρια – από τους baby boomers στους millennials έως το 2045, σύμφωνα με την Cerulli Associates.
3 Πολιτική ιδεολογία και γεωπολιτικός κατακερματισμός
Το τρίτο πεδίο που αναδεικνύει η Dambisa Moyo αφορά τις ιδεολογικές διαιρέσεις και τη γεωπολιτική σύγκρουση.
Η κατάρρευση του πολυμερισμού και ο κατακερματισμός των αγορών – κεφαλαίων, εμπορίου, μετανάστευσης και γνώσης – είναι πλέον παγιωμένες πραγματικότητες που επηρεάζουν τις στρατηγικές των πολυεθνικών.
Οι ΗΠΑ εξακολουθούν να εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από διεθνή έσοδα, αλλά η αβεβαιότητα γύρω από τις συμμαχίες και τις εμπορικές σχέσεις περιπλέκει το μέλλον.
Παράλληλα, η αποπαγκοσμιοποίηση έχει φέρει στροφή προς τοπικές αλυσίδες εφοδιασμού, εσωτερικές προσλήψεις και περιορισμό της διεθνούς διασποράς κεφαλαίων.
Αυτό καθιστά δυσκολότερο το arbitrage επιτοκίων και τον επαναπατρισμό κερδών. Βραχυπρόθεσμα, οι πολιτικές προστατευτισμού, όπως οι δασμοί και οι απελάσεις της κυβέρνησης Trump, μπορεί να αυξήσουν τον πληθωρισμό και να περιορίσουν τις επενδύσεις.
Μακροπρόθεσμα, οι ιδεολογικές διαφορές θα ενταθούν μέσω της τεχνολογίας (AI, κβαντικοί υπολογιστές) και της στρατηγικής αποσύνδεσης οικονομιών.
Η Moyo επισημαίνει ότι βρισκόμαστε σε μια περίοδο εσωτερικής σύγκρουσης μεταξύ κρατικού καπιταλισμού και καπιταλισμού της αγοράς, καθώς και επαναπροσδιορισμού διεθνών συμμαχιών.
Ταυτόχρονα, νέα μπλοκ όπως το BRICS+ διεκδικούν αυξανόμενη παγκόσμια επιρροή, παρακάμπτοντας τους παραδοσιακούς θεσμούς.
Ήδη, οι χώρες BRICS+ αντιπροσωπεύουν το 45% του παγκόσμιου πληθυσμού και το 35% του ΑΕΠ, ασκώντας επιρροή στο εμπόριο και τις τιμές βασικών εμπορευμάτων.
Αναπροσαρμογή προοπτικής
Καθώς επιβραδύνεται η παγκόσμια ανάπτυξη και αυξάνεται η αστάθεια, το εμπόριο, τα χρηματοοικονομικά, η τεχνολογία, η μετανάστευση και η θρησκεία καθίστανται εργαλεία ισχύος και αντιπαράθεσης.
Αυτό δημιουργεί ένα εξαιρετικά περίπλοκο περιβάλλον, στο οποίο οι αποφάσεις πρέπει να βασίζονται σε πιο βραχυπρόθεσμους ορίζοντες.
Σύμφωνα με τη Moyo, οι επενδυτές, οι επιχειρήσεις και οι κυβερνήσεις πρέπει να εγκαταλείψουν τον πενταετή σχεδιασμό και να υιοθετήσουν μια προσέγγιση που περιορίζεται στους επόμενους 12-18 μήνες.
Σε αυτό το περιβάλλον, η προσαρμοστικότητα και η ευελιξία γίνονται τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα – ειδάλλως ελλοχεύει νέα, μεγάλη κρίση...
www.bankingnews.gr
Όπως υπογραμμίζει η διεθνούς φήμης οικονομολόγος και συγγραφέας, γνωστή για τις αναλύσεις της σε θέματα παγκόσμιας οικονομίας, ανάπτυξης και γεωπολιτικής Dambisa Moyo σε άρθρο της στο Project Syndicate, είναι αναγκαίο να δοθεί προσοχή σε τρεις δομικές δυναμικές που αναδιαμορφώνουν το παγκόσμιο τοπίο: τις ροές κεφαλαίων, τις δημογραφικές μεταβολές και την πολιτική ιδεολογία – δυνάμεις που οδηγούν σε έναν πιο κατακερματισμένο και απομονωμένο κόσμο.
1 Ροές κεφαλαίων και σκιώδης μόχλευση
Οι αλλαγές στις κεφαλαιακές ροές οφείλονται κυρίως σε κανονιστικές απαιτήσεις, όπως η απαγόρευση επενδύσεων στην Κίνα από τις ΗΠΑ, αλλά και στην αναζήτηση υψηλότερων αποδόσεων.
Σήμερα, οι Ηνωμένες Πολιτείες αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 70% της παγκόσμιας χρηματιστηριακής κεφαλαιοποίησης και προσελκύουν το μεγαλύτερο μέρος των παγκόσμιων επενδυτικών ροών ύψους 13 τρισ. δολαρίων, παρότι η αγορά είχε περάσει πρόσφατα σε επικράτεια διόρθωσης.
Αυτό οφείλεται στην πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ στην καινοτομία και στις ώριμες, βαθιές κεφαλαιαγορές της.
Ωστόσο, το παγκόσμιο χρέος έχει φτάσει το 237% του παγκόσμιου ΑΕΠ, εγείροντας ερωτήματα για το ποιος κατέχει τις ανεξόφλητες υποχρεώσεις και το αν υπάρχουν «κρυφές» μορφές μόχλευσης στο διεθνές σύστημα.
Η αμερικανική κυβέρνηση χρωστά πλέον 36 τρισεκατομμύρια δολάρια – ή 124% του ΑΕΠ – μεγάλο μέρος των οποίων κατέχεται από την Κίνα, με την οποία οι σχέσεις παραμένουν τεταμένες.
Η Moyo επισημαίνει ότι το πρόβλημα της μόχλευσης επιτείνεται από τον σκιώδη τραπεζικό τομέα.
Σύμφωνα με την S&P Global, το 2022 ο κλάδος αυτός διαχειριζόταν 63 τρισ. δολάρια σε περιουσιακά στοιχεία, ποσό αντίστοιχο με το 78% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Μάλιστα, μέχρι το 2024, ήταν υπεύθυνος για το 70% των στεγαστικών δανείων και των δανείων υψηλής μόχλευσης στις ΗΠΑ.
Οι επιχειρήσεις και οι επενδυτές οφείλουν να διερωτηθούν ποιος κατέχει τι χρέος και πού συγκεντρώνονται οι μεγαλύτερες συστημικές απειλές.
2 Δημογραφική ασυμμετρία και παγκόσμια ανισορροπία
Η δεύτερη δομική μεταβολή που περιγράφει η Moyo αφορά τις δημογραφικές εξελίξεις.
Ο παγκόσμιος πληθυσμός, που σήμερα ανέρχεται σε 8,1 δισ., προβλέπεται από τον ΟΗΕ να φτάσει τα 11,2 δισ. έως το 2100.
Σχεδόν το 90% αυτού του πληθυσμού ζει σε αναδυόμενες αγορές, όπως η Αφρική, η Ινδία και η Μέση Ανατολή, οι οποίες διατηρούν δείκτες γεννήσεων άνω του ορίου αναπλήρωσης. Σε αυτές τις περιοχές, το 50-60% του πληθυσμού είναι κάτω των 25 ετών – έναντι μόλις 20% στις χώρες του ΟΟΣΑ.
Αντίθετα, σε περιοχές όπως η Ευρώπη και η Κίνα, ο πληθυσμός γηράσκει ραγδαία.
Η Eurostat προβλέπει ότι ο πληθυσμός της Ε.Ε. θα κορυφωθεί το 2026 και θα μειωθεί σταδιακά έως το 2100. Ο ΟΗΕ εκτιμά ότι η Κίνα θα χάσει σχεδόν 600 εκατομμύρια ανθρώπους έως το τέλος του αιώνα.
Αυτή η πληθυσμιακή ανισορροπία έχει σημαντικές επιπτώσεις στις αγορές, τη ζήτηση, την ενέργεια και την παραγωγή.
Οι αναδυόμενες οικονομίες, παρά την ανάπτυξή τους, εξαρτώνται ακόμη από ρυπογόνες πηγές ενέργειας – όπως ο άνθρακας στην Ινδία.
Παράλληλα, οι δημογραφικές μεταβολές θα οδηγήσουν σε μετασχηματισμό των επενδυτικών προτιμήσεων: οι γηράσκοντες πληθυσμοί θα στραφούν από το ρίσκο προς τη σταθερότητα, ενώ αναμένεται και τεράστια μεταφορά πλούτου – έως και 84 τρισ. δολάρια – από τους baby boomers στους millennials έως το 2045, σύμφωνα με την Cerulli Associates.
3 Πολιτική ιδεολογία και γεωπολιτικός κατακερματισμός
Το τρίτο πεδίο που αναδεικνύει η Dambisa Moyo αφορά τις ιδεολογικές διαιρέσεις και τη γεωπολιτική σύγκρουση.
Η κατάρρευση του πολυμερισμού και ο κατακερματισμός των αγορών – κεφαλαίων, εμπορίου, μετανάστευσης και γνώσης – είναι πλέον παγιωμένες πραγματικότητες που επηρεάζουν τις στρατηγικές των πολυεθνικών.
Οι ΗΠΑ εξακολουθούν να εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από διεθνή έσοδα, αλλά η αβεβαιότητα γύρω από τις συμμαχίες και τις εμπορικές σχέσεις περιπλέκει το μέλλον.
Παράλληλα, η αποπαγκοσμιοποίηση έχει φέρει στροφή προς τοπικές αλυσίδες εφοδιασμού, εσωτερικές προσλήψεις και περιορισμό της διεθνούς διασποράς κεφαλαίων.
Αυτό καθιστά δυσκολότερο το arbitrage επιτοκίων και τον επαναπατρισμό κερδών. Βραχυπρόθεσμα, οι πολιτικές προστατευτισμού, όπως οι δασμοί και οι απελάσεις της κυβέρνησης Trump, μπορεί να αυξήσουν τον πληθωρισμό και να περιορίσουν τις επενδύσεις.
Μακροπρόθεσμα, οι ιδεολογικές διαφορές θα ενταθούν μέσω της τεχνολογίας (AI, κβαντικοί υπολογιστές) και της στρατηγικής αποσύνδεσης οικονομιών.
Η Moyo επισημαίνει ότι βρισκόμαστε σε μια περίοδο εσωτερικής σύγκρουσης μεταξύ κρατικού καπιταλισμού και καπιταλισμού της αγοράς, καθώς και επαναπροσδιορισμού διεθνών συμμαχιών.
Ταυτόχρονα, νέα μπλοκ όπως το BRICS+ διεκδικούν αυξανόμενη παγκόσμια επιρροή, παρακάμπτοντας τους παραδοσιακούς θεσμούς.
Ήδη, οι χώρες BRICS+ αντιπροσωπεύουν το 45% του παγκόσμιου πληθυσμού και το 35% του ΑΕΠ, ασκώντας επιρροή στο εμπόριο και τις τιμές βασικών εμπορευμάτων.
Αναπροσαρμογή προοπτικής
Καθώς επιβραδύνεται η παγκόσμια ανάπτυξη και αυξάνεται η αστάθεια, το εμπόριο, τα χρηματοοικονομικά, η τεχνολογία, η μετανάστευση και η θρησκεία καθίστανται εργαλεία ισχύος και αντιπαράθεσης.
Αυτό δημιουργεί ένα εξαιρετικά περίπλοκο περιβάλλον, στο οποίο οι αποφάσεις πρέπει να βασίζονται σε πιο βραχυπρόθεσμους ορίζοντες.
Σύμφωνα με τη Moyo, οι επενδυτές, οι επιχειρήσεις και οι κυβερνήσεις πρέπει να εγκαταλείψουν τον πενταετή σχεδιασμό και να υιοθετήσουν μια προσέγγιση που περιορίζεται στους επόμενους 12-18 μήνες.
Σε αυτό το περιβάλλον, η προσαρμοστικότητα και η ευελιξία γίνονται τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα – ειδάλλως ελλοχεύει νέα, μεγάλη κρίση...
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών