Οι Αμερικανοί μαθαίνουν ότι ο νόμος Smoot-Hawley του 1930 προκάλεσε τη Μεγάλη Ύφεση. Στην πραγματικότητα, η κρίση είχε ξεκινήσει δέκα χρόνια νωρίτερα...
Οι Αμερικανοί διδάσκονται στο σχολείο ότι ο δασμολογικός νόμος Smoot-Hawley του 1930 επιδείνωσε σε μεγάλο βαθμό τη Μεγάλη Ύφεση και έσπρωξε τον κόσμο σε μια δεκαετία αποπληθωρισμού χρέους και οικονομικής συρρίκνωσης.
Αυτό φαίνεται να έχει λογική, μέχρι να θυμηθούμε ότι η ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών τον τελευταίο αιώνα γράφτηκε, σε μεγάλο βαθμό, από «προοδευτικούς».
Στην πραγματικότητα, η Μεγάλη Ύφεση ξεκίνησε το 1920, με μια δεκαετία πτώσης των τιμών στα αγροτικά προϊόντα – ένα αποπληθωριστικό κύμα που τελικά κατέκλυσε την αγορά ακινήτων και ολόκληρη την αμερικανική οικονομία.
Αυτό που συχνά παραλείπεται στις συζητήσεις για τον Smoot-Hawley, κατά τη διάρκεια και μετά από εκείνη την περίοδο, είναι το γεγονός ότι η οικονομική κατάρρευση της δεκαετίας του 1930 ήταν δεδομένη, με ή χωρίς τον νέο δασμολογικό νόμο.
Η ώθηση πίσω από την πολιτική απόφαση για αύξηση των δασμών ήταν μια λανθασμένη αντίδραση στην κατάρρευση των τιμών των αγροτικών προϊόντων• ωστόσο, η δύναμη πίσω από αυτό το αποπληθωριστικό κύμα ήταν κυρίως «θετικοί» παράγοντες, όπως η νέα τεχνολογία και η καινοτομία.
Ο αποπληθωρισμός που ξεκίνησε μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο αποδεκάτισε τις αγροτικές κοινότητες και, τελικά, οδήγησε στην κατάρρευση των τιμών των ακινήτων – ιδιαίτερα στη Φλόριντα.
Η ανάγκη για προστατευτισμό ήταν σταθερή επωδός από τα εταιρικά και αγροτικά λόμπι στην Ουάσιγκτον τον 19ο και τις αρχές του 20ού αιώνα, και υποστηριζόταν από μέλη και των δύο πολιτικών κομμάτων.
Αλλά η πραγματικά βαθύτερη αιτία της ισχυρής πολιτικής πίεσης για αύξηση των ήδη υψηλών δασμών στα τέλη του 1929 εντοπίζεται στις βαθιές αλλαγές που συντελούνταν στην αμερικανική οικονομία.
Πολλοί ιστορικοί και οικονομολόγοι αναφέρουν ότι τα επίπεδα των δασμών μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και ιδιαίτερα κατά τη Μεγάλη Ύφεση επιδείνωσαν την οικονομική συρρίκνωση και την ανεργία μετά το κραχ του 1929.
Νόμος Fordney-McCumber
Η ψήφιση του δασμολογικού νόμου Fordney-McCumber το 1922 συμβόλιζε την ιδιαίτερη ροπή των Ρεπουμπλικάνων στον εμπορικό προστατευτισμό – και τον πληθωρισμό νομίσματος, που ανάγεται στις απαρχές του κόμματος, τη δεκαετία του 1850.
Στο βιβλίο του το 2005, Making Sense of Smoot Hawley, ο Bernard Beaudreau υποστηρίζει ότι η επιβολή δασμολογικής προστασίας για τη βιομηχανία των ΗΠΑ το 1930 ήταν απλώς η συνέχεια των πολιτικών που είχαν εφαρμόσει οι Ρεπουμπλικάνοι μετά την επιστροφή τους στην εξουσία το 1920.
Ο Beaudreau παραθέτει ως κύριες αιτίες του αποπληθωρισμού εκείνη την περίοδο την αυξανόμενη παραγωγικότητα των αμερικανικών εργοστασίων, την εξάπλωση του ηλεκτρισμού και τη συνεχιζόμενη εισροή φθηνών εισαγόμενων τροφίμων και βιομηχανικών αγαθών.
Η παραγωγή ψωμιού, για παράδειγμα, αυτοματοποιήθηκε τη δεκαετία του 1920, γεγονός που συνέβαλε στην πτώση των τιμών του ψωμιού.
Οι εισαγωγές εξακολουθούσαν να θεωρούνται απειλή από τους Αμερικανούς βιομηχάνους εκείνης της εποχής, παρά τα ήδη υψηλά επίπεδα δασμών.
Η υποαπασχόληση οφειλόταν στην έλλειψη ζήτησης και, συνεπώς, στην πτώση των τιμών των προϊόντων που παρατηρήθηκε τη δεκαετία του 1930.
Η αμερικανική βιομηχανία έγινε υπερβολικά αποδοτική υπερβολικά γρήγορα, οδηγώντας σε παγκόσμια υπερπροσφορά αγαθών και μια εξίσου επικίνδυνη έλλειψη ζήτησης.
Ο κλιματισμός και οι βελτιωμένες αλυσίδες εφοδιασμού βοήθησαν στην αξιοποίηση της αξίας των βαλτότοπων της Φλόριντα, ωθώντας σε μια τεράστια φούσκα κερδοσκοπίας, που κατέρρευσε δύο χρόνια πριν το Μεγάλο Κραχ του 1929.
Έναν αιώνα πριν την εφεύρεση πραγμάτων όπως η «τεχνητή νοημοσύνη» (AI), οι Αμερικανοί εργαζόμενοι ανησυχούσαν για το ότι η τεχνολογία θα αφαιρούσε τα προς το ζην τους.
Ο Γερουσιαστής Reed Smoot (1862-1941), Ρεπουμπλικανός της Γιούτα, δήλωσε για τον νόμο Smoot-Hawley: «Το να θεωρούμε υπεύθυνη την αμερικανική δασμολογική πολιτική, ή οποιαδήποτε άλλη κυβερνητική πολιτική, για αυτή τη γιγαντιαία αποπληθωριστική πορεία, είναι απλώς απόδειξη άγνοιας για τον καθολικό χαρακτήρα της.
Ο κόσμος πληρώνει για την αδίστακτη καταστροφή ζωής και περιουσιών στον Παγκόσμιο Πόλεμο και για την αποτυχία του να προσαρμόσει τη ζήτηση στην παραγωγική ικανότητα κατά τη βιομηχανική επανάσταση της δεκαετίας μετά τον πόλεμο».
Η έναρξη της Μεγάλης Ύφεσης από το καλοκαίρι του 1929 και μετά οδήγησε την ανεργία από 4,6% το 1929 σε 8,9% το 1930.
Το Κογκρέσο προσπάθησε να διορθώσει αυτή την ανισορροπία περιορίζοντας τις εισαγωγές μέσω του νόμου Smoot-Hawley.
Αν και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι υψηλότεροι δασμοί επιδείνωσαν τη Μεγάλη Ύφεση, ενδέχεται να μην ήταν ο κύριος παράγοντας.
Πράγματι, η εισαγωγή του ηλεκτρισμού και άλλων καινοτομιών προκάλεσε έντονη ανάπτυξη σε πολλούς τομείς της οικονομίας – αλλά όχι στη γεωργία.
Μεγάλη Ύφεση
Αυτή η εναλλακτική θεώρηση του ρόλου του Smoot-Hawley στη μετατροπή του κραχ του 1929 σε Μεγάλη Ύφεση είναι σημαντική για την κατανόηση της αφήγησης της δεκαετίας του 1920.
Μετά τη Μεγάλη Ύφεση και τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η στάση των ΗΠΑ απέναντι στους δασμούς άλλαξε δραστικά, εν μέρει επειδή μεγάλο μέρος της βιομηχανικής ισχύος της Ευρώπης και της Ασίας είχε καταστραφεί από τη σύγκρουση.
Στο όνομα της ανοικοδόμησης του μεταπολεμικού κόσμου, η Αμερική υιοθέτησε πολιτική ανοικτών αγορών και ελεύθερου εμπορίου.
Αυτή η πολιτική δημιούργησε τεράστιο πλούτο και ευημερία τις πρώτες δεκαετίες μετά τον πόλεμο.
Αργότερα, όμως, θυσίασε θέσεις εργασίας και τη βιομηχανική ισχύ των ΗΠΑ προς όφελος άλλων χωρών.
Με την εκλογή του προέδρου Donald Trump το 2024, οι ΗΠΑ ξεκίνησαν μια σαφή πολιτική επαναεξισορρόπησης των εμπορικών σχέσεών τους με τον υπόλοιπο κόσμο, χρησιμοποιώντας την απειλή των δασμών ως μοχλό διαπραγμάτευσης.
Μακριά από το να είναι επιζήμια για τους Αμερικανούς, η απειλή δασμών που προβάλλει ο πρόεδρος Trump είναι ένας μηχανισμός διασφάλισης ότι τα άλλα κράτη θα εφαρμόζουν αμοιβαιότητα –«έντιμη συναλλαγή» κατά την κλασική αμερικανική έκφραση– ώστε να αποτρέπεται η θυματοποίηση των αμερικανών εργαζομένων και βιομηχανιών από σύγχρονα κρατικοκαπιταλιστικά υπερκράτη όπως η Κίνα.
Με αυτή την έννοια, ο πρόεδρος Trump κληρονομεί την παραδοσιακή φιλεργατική πολιτική κληρονομιά του Δημοκρατικού Κόμματος μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Επιδείνωση
Οι επικρατούσες ιστορικές αφηγήσεις αυτής της περιόδου παρουσιάζουν τον δασμό Smoot-Hawley ως βασικό παράγοντα της επιδεινούμενης οικονομίας, αλλά η υποτίμηση του νομίσματος από τον Roosevelt και η άρνησή του να μειώσει τους ήδη ισχύοντες δασμούς μετά από δεκαετίες «διαφωτισμένης» ρεπουμπλικανικής διακυβέρνησης ήταν πιο σημαντικά.
Οι προοδευτικοί ερευνητές υποκρίνονται ότι η υποτίμηση του δολαρίου και των αξιογράφων με αντίκρισμα σε χρυσό οδήγησε σε αύξηση εισοδήματος και ζήτησης, αλλά αυτές οι θεωρήσεις αγνοούν τη μαζική ρευστοποίηση χρέους και μετοχών που σημειώθηκε τη δεκαετία του 1930.
Πιο σωστό είναι να πούμε ότι οι δασμοί δεν βοήθησαν, αλλά η δήμευση του χρυσού και η υποτίμηση του δολαρίου ήταν συστημικά γεγονότα που προκάλεσαν ο Roosevelt και οι συνεργάτες του και που φαίνεται να αποτέλεσαν τον σημαντικότερο αρνητικό παράγοντα για την οικονομία.
Στα απομνημονεύματά του, ο πρόεδρος Herbert Hoover σημειώνει ότι η υποτίμηση του δολαρίου από τον Ρούσβελτ ισοδυναμούσε ουσιαστικά με αύξηση των δασμών από την πλευρά του κόστους για τους Αμερικανούς αγοραστές:
«Οι Δημοκρατικοί έκαναν μεγάλο θέμα τις καταστροφές που προέβλεπαν ότι θα προκύψουν από τις μέτριες αυξήσεις στους δασμούς του νόμου Smoot-Hawley (κυρίως σε αγροτικά προϊόντα).
Στην πραγματικότητα, το 65% των εισαγόμενων προϊόντων ήταν αδασμολόγητο και η νομοθεσία αύξησε τους δασμούς στο υπόλοιπο 35% κατά περίπου 10%. Όμως η μεγαλύτερη αύξηση δασμών στην ιστορία μας προήλθε από την υποτίμηση του Roosevelt».
Ο Hoover δείχνει ακόμη ότι τόσο οι εισαγωγές όσο και οι εξαγωγές ανά κάτοικο μειώθηκαν στις ΗΠΑ μεταξύ 1935 και 1938, λόγω των οπισθοδρομικών πολιτικών του New Deal.
www.bankingnews.gr
Αυτό φαίνεται να έχει λογική, μέχρι να θυμηθούμε ότι η ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών τον τελευταίο αιώνα γράφτηκε, σε μεγάλο βαθμό, από «προοδευτικούς».
Στην πραγματικότητα, η Μεγάλη Ύφεση ξεκίνησε το 1920, με μια δεκαετία πτώσης των τιμών στα αγροτικά προϊόντα – ένα αποπληθωριστικό κύμα που τελικά κατέκλυσε την αγορά ακινήτων και ολόκληρη την αμερικανική οικονομία.
Αυτό που συχνά παραλείπεται στις συζητήσεις για τον Smoot-Hawley, κατά τη διάρκεια και μετά από εκείνη την περίοδο, είναι το γεγονός ότι η οικονομική κατάρρευση της δεκαετίας του 1930 ήταν δεδομένη, με ή χωρίς τον νέο δασμολογικό νόμο.
Η ώθηση πίσω από την πολιτική απόφαση για αύξηση των δασμών ήταν μια λανθασμένη αντίδραση στην κατάρρευση των τιμών των αγροτικών προϊόντων• ωστόσο, η δύναμη πίσω από αυτό το αποπληθωριστικό κύμα ήταν κυρίως «θετικοί» παράγοντες, όπως η νέα τεχνολογία και η καινοτομία.
Ο αποπληθωρισμός που ξεκίνησε μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο αποδεκάτισε τις αγροτικές κοινότητες και, τελικά, οδήγησε στην κατάρρευση των τιμών των ακινήτων – ιδιαίτερα στη Φλόριντα.
Η ανάγκη για προστατευτισμό ήταν σταθερή επωδός από τα εταιρικά και αγροτικά λόμπι στην Ουάσιγκτον τον 19ο και τις αρχές του 20ού αιώνα, και υποστηριζόταν από μέλη και των δύο πολιτικών κομμάτων.
Αλλά η πραγματικά βαθύτερη αιτία της ισχυρής πολιτικής πίεσης για αύξηση των ήδη υψηλών δασμών στα τέλη του 1929 εντοπίζεται στις βαθιές αλλαγές που συντελούνταν στην αμερικανική οικονομία.
Πολλοί ιστορικοί και οικονομολόγοι αναφέρουν ότι τα επίπεδα των δασμών μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και ιδιαίτερα κατά τη Μεγάλη Ύφεση επιδείνωσαν την οικονομική συρρίκνωση και την ανεργία μετά το κραχ του 1929.
Νόμος Fordney-McCumber
Η ψήφιση του δασμολογικού νόμου Fordney-McCumber το 1922 συμβόλιζε την ιδιαίτερη ροπή των Ρεπουμπλικάνων στον εμπορικό προστατευτισμό – και τον πληθωρισμό νομίσματος, που ανάγεται στις απαρχές του κόμματος, τη δεκαετία του 1850.
Στο βιβλίο του το 2005, Making Sense of Smoot Hawley, ο Bernard Beaudreau υποστηρίζει ότι η επιβολή δασμολογικής προστασίας για τη βιομηχανία των ΗΠΑ το 1930 ήταν απλώς η συνέχεια των πολιτικών που είχαν εφαρμόσει οι Ρεπουμπλικάνοι μετά την επιστροφή τους στην εξουσία το 1920.
Ο Beaudreau παραθέτει ως κύριες αιτίες του αποπληθωρισμού εκείνη την περίοδο την αυξανόμενη παραγωγικότητα των αμερικανικών εργοστασίων, την εξάπλωση του ηλεκτρισμού και τη συνεχιζόμενη εισροή φθηνών εισαγόμενων τροφίμων και βιομηχανικών αγαθών.
Η παραγωγή ψωμιού, για παράδειγμα, αυτοματοποιήθηκε τη δεκαετία του 1920, γεγονός που συνέβαλε στην πτώση των τιμών του ψωμιού.
Οι εισαγωγές εξακολουθούσαν να θεωρούνται απειλή από τους Αμερικανούς βιομηχάνους εκείνης της εποχής, παρά τα ήδη υψηλά επίπεδα δασμών.
Η υποαπασχόληση οφειλόταν στην έλλειψη ζήτησης και, συνεπώς, στην πτώση των τιμών των προϊόντων που παρατηρήθηκε τη δεκαετία του 1930.
Η αμερικανική βιομηχανία έγινε υπερβολικά αποδοτική υπερβολικά γρήγορα, οδηγώντας σε παγκόσμια υπερπροσφορά αγαθών και μια εξίσου επικίνδυνη έλλειψη ζήτησης.
Ο κλιματισμός και οι βελτιωμένες αλυσίδες εφοδιασμού βοήθησαν στην αξιοποίηση της αξίας των βαλτότοπων της Φλόριντα, ωθώντας σε μια τεράστια φούσκα κερδοσκοπίας, που κατέρρευσε δύο χρόνια πριν το Μεγάλο Κραχ του 1929.
Έναν αιώνα πριν την εφεύρεση πραγμάτων όπως η «τεχνητή νοημοσύνη» (AI), οι Αμερικανοί εργαζόμενοι ανησυχούσαν για το ότι η τεχνολογία θα αφαιρούσε τα προς το ζην τους.
Ο Γερουσιαστής Reed Smoot (1862-1941), Ρεπουμπλικανός της Γιούτα, δήλωσε για τον νόμο Smoot-Hawley: «Το να θεωρούμε υπεύθυνη την αμερικανική δασμολογική πολιτική, ή οποιαδήποτε άλλη κυβερνητική πολιτική, για αυτή τη γιγαντιαία αποπληθωριστική πορεία, είναι απλώς απόδειξη άγνοιας για τον καθολικό χαρακτήρα της.
Ο κόσμος πληρώνει για την αδίστακτη καταστροφή ζωής και περιουσιών στον Παγκόσμιο Πόλεμο και για την αποτυχία του να προσαρμόσει τη ζήτηση στην παραγωγική ικανότητα κατά τη βιομηχανική επανάσταση της δεκαετίας μετά τον πόλεμο».
Η έναρξη της Μεγάλης Ύφεσης από το καλοκαίρι του 1929 και μετά οδήγησε την ανεργία από 4,6% το 1929 σε 8,9% το 1930.
Το Κογκρέσο προσπάθησε να διορθώσει αυτή την ανισορροπία περιορίζοντας τις εισαγωγές μέσω του νόμου Smoot-Hawley.
Αν και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι υψηλότεροι δασμοί επιδείνωσαν τη Μεγάλη Ύφεση, ενδέχεται να μην ήταν ο κύριος παράγοντας.
Πράγματι, η εισαγωγή του ηλεκτρισμού και άλλων καινοτομιών προκάλεσε έντονη ανάπτυξη σε πολλούς τομείς της οικονομίας – αλλά όχι στη γεωργία.
Μεγάλη Ύφεση
Αυτή η εναλλακτική θεώρηση του ρόλου του Smoot-Hawley στη μετατροπή του κραχ του 1929 σε Μεγάλη Ύφεση είναι σημαντική για την κατανόηση της αφήγησης της δεκαετίας του 1920.
Μετά τη Μεγάλη Ύφεση και τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η στάση των ΗΠΑ απέναντι στους δασμούς άλλαξε δραστικά, εν μέρει επειδή μεγάλο μέρος της βιομηχανικής ισχύος της Ευρώπης και της Ασίας είχε καταστραφεί από τη σύγκρουση.
Στο όνομα της ανοικοδόμησης του μεταπολεμικού κόσμου, η Αμερική υιοθέτησε πολιτική ανοικτών αγορών και ελεύθερου εμπορίου.
Αυτή η πολιτική δημιούργησε τεράστιο πλούτο και ευημερία τις πρώτες δεκαετίες μετά τον πόλεμο.
Αργότερα, όμως, θυσίασε θέσεις εργασίας και τη βιομηχανική ισχύ των ΗΠΑ προς όφελος άλλων χωρών.
Με την εκλογή του προέδρου Donald Trump το 2024, οι ΗΠΑ ξεκίνησαν μια σαφή πολιτική επαναεξισορρόπησης των εμπορικών σχέσεών τους με τον υπόλοιπο κόσμο, χρησιμοποιώντας την απειλή των δασμών ως μοχλό διαπραγμάτευσης.
Μακριά από το να είναι επιζήμια για τους Αμερικανούς, η απειλή δασμών που προβάλλει ο πρόεδρος Trump είναι ένας μηχανισμός διασφάλισης ότι τα άλλα κράτη θα εφαρμόζουν αμοιβαιότητα –«έντιμη συναλλαγή» κατά την κλασική αμερικανική έκφραση– ώστε να αποτρέπεται η θυματοποίηση των αμερικανών εργαζομένων και βιομηχανιών από σύγχρονα κρατικοκαπιταλιστικά υπερκράτη όπως η Κίνα.
Με αυτή την έννοια, ο πρόεδρος Trump κληρονομεί την παραδοσιακή φιλεργατική πολιτική κληρονομιά του Δημοκρατικού Κόμματος μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Επιδείνωση
Οι επικρατούσες ιστορικές αφηγήσεις αυτής της περιόδου παρουσιάζουν τον δασμό Smoot-Hawley ως βασικό παράγοντα της επιδεινούμενης οικονομίας, αλλά η υποτίμηση του νομίσματος από τον Roosevelt και η άρνησή του να μειώσει τους ήδη ισχύοντες δασμούς μετά από δεκαετίες «διαφωτισμένης» ρεπουμπλικανικής διακυβέρνησης ήταν πιο σημαντικά.
Οι προοδευτικοί ερευνητές υποκρίνονται ότι η υποτίμηση του δολαρίου και των αξιογράφων με αντίκρισμα σε χρυσό οδήγησε σε αύξηση εισοδήματος και ζήτησης, αλλά αυτές οι θεωρήσεις αγνοούν τη μαζική ρευστοποίηση χρέους και μετοχών που σημειώθηκε τη δεκαετία του 1930.
Πιο σωστό είναι να πούμε ότι οι δασμοί δεν βοήθησαν, αλλά η δήμευση του χρυσού και η υποτίμηση του δολαρίου ήταν συστημικά γεγονότα που προκάλεσαν ο Roosevelt και οι συνεργάτες του και που φαίνεται να αποτέλεσαν τον σημαντικότερο αρνητικό παράγοντα για την οικονομία.
Στα απομνημονεύματά του, ο πρόεδρος Herbert Hoover σημειώνει ότι η υποτίμηση του δολαρίου από τον Ρούσβελτ ισοδυναμούσε ουσιαστικά με αύξηση των δασμών από την πλευρά του κόστους για τους Αμερικανούς αγοραστές:
«Οι Δημοκρατικοί έκαναν μεγάλο θέμα τις καταστροφές που προέβλεπαν ότι θα προκύψουν από τις μέτριες αυξήσεις στους δασμούς του νόμου Smoot-Hawley (κυρίως σε αγροτικά προϊόντα).
Στην πραγματικότητα, το 65% των εισαγόμενων προϊόντων ήταν αδασμολόγητο και η νομοθεσία αύξησε τους δασμούς στο υπόλοιπο 35% κατά περίπου 10%. Όμως η μεγαλύτερη αύξηση δασμών στην ιστορία μας προήλθε από την υποτίμηση του Roosevelt».
Ο Hoover δείχνει ακόμη ότι τόσο οι εισαγωγές όσο και οι εξαγωγές ανά κάτοικο μειώθηκαν στις ΗΠΑ μεταξύ 1935 και 1938, λόγω των οπισθοδρομικών πολιτικών του New Deal.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών