Στο παρελθόν οι αναλυτές είχαν προειδοποιήσει ότι βιώνουμε σε μια «αόρατη bear market» - οι δείκτες έδειχναν κέρδη μόνο επειδή οι πιο δεικτοβαρείς μετοχές ανέβαιναν…
Όταν ο καλαθοσφαιριστής των New York Knicks, Michael Ray Richardson, ρωτήθηκε για την κακή απόδοση της ομάδας του, είπε: «Το πλοίο θα βυθιστεί».
Στη συνέχεια, όταν ρωτήθηκε πόσο χαμηλά μπορεί να φτάσει, απάντησε: «δεν υπάρχει πάτος»… Όσον αφορά τις αγορές αυτή τη στιγμή, το πλοίο βυθίζεται.
Όλoι οι σημαντικοί δείκτες παρουσιάζουν πτωτικές τάσεις. Ρίξτε μια ματιά σε αυτό το διάγραμμα:
Στο παρελθόν οι αναλυτές είχαν προειδοποιήσει ότι βιώνουμε σε μια «αόρατη bear market» - οι δείκτες «αποκάλυπταν» κέρδη μόνο επειδή οι πιο δεικτοβαρείς μετοχές ανέβαιναν.
Οι πτώσεις σίγουρα επεκτάθηκαν τις τελευταίες ημέρες. Πολλοί δείκτες έχουν δει τα κέρδη του 2025 να εξατμίζονται και να κινούνται σε επίπεδα στασιμότητας ή ακόμα και σε αρνητικά επίπεδα.
Τίποτα δεν είναι ασφαλές. Το Bitcoin, για παράδειγμα, υποχώρησε γρήγορα 20% από τα ιστορικά υψηλά του.
Σύμφωνα με τον γνωστό οικονομολόγο Harry Dent, μπορεί να υπάρχει μια διάχυτη ευφορία λόγω της εκλογής Trump, ωστόσο η αβεβαιότητα μπορεί να είναι το βασικό ζήτημα του 2025.
«Μπορεί να νομίζετε πως χάρη στις οικονομικές πολιτικές του νέου Αμερικανού προέδρου, οι ΗΠΑ και, κατά συνέπεια, ο κόσμος θα αποφύγουν την ύφεση.
Ωστόσο, η αλήθεια είναι πως κάθε οικονομική κρίση έχει κυκλικά χαρακτηριστικά και για αυτό είναι μεγαλύτερη από κάθε κυβέρνηση – δεν έχει σημασία ποιος κυβερνά.
Δεν έχει σημασία που κυβερνά ο Trump, αλλά η κρίση θα σκάσει σαν τούβλο στο κεφάλι του».
Οι λόγοι
Σύμφωνα με τον Dent, οι λόγοι για τους οποίους θα συμβεί αυτό είναι οι εξής:
1. Κάθε οικονομική κρίση ξεσπά ύστερα από χρόνια έντονης οικονομικής επέκτασης και ευφορίας – διανύουμε το 16ο έτος της τρέχουσας bull market.
2 Κάθε οικονομική κρίση ξεσπά λόγω χρέους… Αναλογιστείτε πως οι ΗΠΑ έχουν χρέος που ξεπερνά τα 36 τρισεκατομμύρια δολάρια (136% επί του ΑΕΠ), με το έλλειμμα το 2024 να ξεπερνά τα 1,8 τρισεκατομμύρια δολάρια.
3 Κάθε οικονομική κρίση ξεσπά όταν ο πληθωρισμός και τα επιτόκια είναι σε υψηλά επίπεδα.
4 Κάθε οικονομική κρίση πυροδοτείται όταν το χρέος των καταναλωτών πλέον δεν είναι διαχειρίσιμο – σε ιστορικό υψηλό στις ΗΠΑ.
5 Η Ευρώπη και η Κίνα παρουσιάζουν τεράστιο δημογραφικό πρόβλημα και πρόβλημα χρέους – ουσιαστικά αργοπεθαίνουν, γεγονός με σημαντικές συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία.
Γιατί ο Dent έχει δίκιο
Η αλήθεια είναι πως η οικονομία Trump εκπέμπει σήματα κινδύνου.
Λίγες μόλις εβδομάδες πριν από τις προεδρικές εκλογές του 2024 στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Economist εξηγούσε γιατί η οικονομία της χώρας τα πήγαινε τόσο… εξαιρετικά, με χαμηλή ανεργία, ελεγχόμενο πληθωρισμό και ρυθμό ανάπτυξης που δεν συγκρινόταν με καμία άλλη ανεπτυγμένη οικονομία.
Παρ’ όλα αυτά, η ευρεία δυσαρέσκεια των Αμερικανών για την ακρίβεια βοήθησε τον Donald Trump να κερδίσει τις εκλογές.
Μερικούς μήνες αργότερα, η οικονομία των ΗΠΑ δεν φαίνεται πια να αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση.
Τα παραδοσιακά οικονομικά μεγέθη, από τις κεφαλαιαγορές έως την καταναλωτική εμπιστοσύνη, αποπνέουν ελάχιστη αισιοδοξία.
Ο Trump έφερε, όπως είχε υποσχεθεί, οικονομική επανάσταση στις Ηνωμένες Πολιτείες - αλλά όχι προς το καλύτερο.
Οι αμερικανικές αγορές μετοχών όχι μόνο έχουν απολέσει τα κέρδη που συσσώρευσαν μετά τη νίκη του Trump, αλλά συνεχίζουν να πέφτουν.
Σχεδόν κάθε μέρα εμφανίζεται ένας νέος τίτλος ειδήσεων τύπου «η χειρότερη ημέρα από…» για τον γενικό δείκτη S&P 500, τον Dow Jones ή τον τεχνολογικό Nasdaq.
Σύμφωνα με τον Fear and Greed Index του CNN, οι αγορές βρίσκονται σε κατάσταση «ακραίου φόβου».
Οι αγορές ομολόγων, γνωστές για τη σκληρή και αδυσώπητη λογική τους, είναι διχασμένες.
Η κυρίαρχη ανησυχία είναι ότι οι οικονομικές πολιτικές του Trump θα επιβαρύνουν τόσο πολύ την ανάπτυξη, που η Ομοσπονδιακή Τράπεζα (Fed) θα αναγκαστεί να μειώσει τα επιτόκια για να αντισταθμίσει τον πληθωρισμό που ο ίδιος ο Trump επιδεινώνει μέσω των δασμών.
Οι παγκόσμιες αγορές ομολόγων βρίσκονται σε ελεύθερη πτώση λόγω των δασμών και της εμπρηστικής «οικονομικής πολιτικής» του Αμερικανού προέδρου, ενώ παράλληλα η Ευρώπη δαπανά τεράστια ποσά σε στρατιωτικούς εξοπλισμούς.
Ένα ακόμη ανησυχητικό σημάδι είναι η αντιστροφή της καμπύλης αποδόσεων ορισμένων βραχυπρόθεσμων αμερικανικών κρατικών ομολόγων – δείκτης που προαναγγέλλει ύφεση.
Η καταναλωτική εμπιστοσύνη υποχωρεί με τον ταχύτερο ρυθμό των τελευταίων τριών ετών, καθώς οι καταναλωτές ανησυχούν για τις αυξήσεις.
Μια φαινομενικά θετική είδηση, ο δείκτης PMI, είναι στην πραγματικότητα ένα ανησυχητικό σημάδι, καθώς η άνοδος της βιομηχανικής δραστηριότητας αποδίδεται κυρίως σε μια βιαστική προσπάθεια να προλάβουν οι επιχειρήσεις το κύμα εμπορικών φραγμών και την αύξηση του κόστους πρώτων υλών.
Παρά τις διαβεβαιώσεις του Trump, οι αγρότες δεν «διασκεδάζουν».
Η Κίνα ετοιμάζει αντίποινα, στοχεύοντας εξαγωγές αγροτικών προϊόντων άνω των 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων - ένας τομέας που είχε ήδη πληγεί από τους εμπορικούς πολέμους της πρώτης θητείας του Αμερικανού προέδρου.
Το αμερικανικό δολάριο συνεχίζει να πέφτει - και όχι μόνο έναντι των ευρωπαϊκών οικονομιών αλλά και απέναντι σε ένα σύνολο διεθνών νομισμάτων.
Αυτό είναι το αντίθετο από αυτό που θα περίμενε κανείς σε ένα περιβάλλον προστατευτισμού, υποδηλώνοντας μια βαθύτερη κρίση εμπιστοσύνης στο δολάριο.
Η εικόνα της απασχόλησης δεν είναι πιο ενθαρρυντική, αν και τα επίσημα στοιχεία θα δημοσιευτούν στις 7 Μαρτίου.
Μια πρώτη ένδειξη δείχνει απότομη επιβράδυνση στις προσλήψεις τον προηγούμενο μήνα.
Οι οικονομολόγοι, που προηγουμένως υποβάθμιζαν τον αντίκτυπο των πολιτικών του Trump στο εμπόριο, τώρα σπεύδουν να αναθεωρήσουν τις προβλέψεις τους για το 2025.
Ένας από τους πιο σημαντικούς δείκτες προβλέπει μάλιστα σοβαρή ύφεση στις ΗΠΑ το πρώτο τρίμηνο, μια δραματική μεταβολή από τις εκτιμήσεις για ανάπτυξη μόλις λίγες εβδομάδες νωρίτερα.
Στα λιμάνια και τις εφοδιαστικές αλυσίδες, η κατάσταση δεν είναι καλύτερη.
Οι επαγγελματίες του κλάδου βρίσκονται σε σύγχυση λόγω των διαρκών αλλαγών στις εμπορικές πολιτικές του Trump.
Παρά τις αρχικές προσδοκίες της Wall Street για μεγάλες φορολογικές περικοπές και χαλάρωση των ρυθμίσεων, η οικονομική αβεβαιότητα ήταν ακριβώς αυτό που υποσχέθηκε ο Trump.
Είχε δεσμευτεί να ξεκινήσει εμπορικούς πολέμους, να αυξήσει απότομα τους φόρους για επιχειρήσεις και καταναλωτές, να αποδυναμώσει το δολάριο και να επιτεθεί στη Fed και το κράτος δικαίου - δύο θεμέλια της οικονομικής σταθερότητας των ΗΠΑ.
Η βασική διαφορά από την πρώτη θητεία του είναι ότι αυτή τη φορά δεν φαίνεται διατεθειμένος να κάνει πίσω, ακόμα και όταν οι αγορές καταρρέουν.
www.bankingnews.gr
Στη συνέχεια, όταν ρωτήθηκε πόσο χαμηλά μπορεί να φτάσει, απάντησε: «δεν υπάρχει πάτος»… Όσον αφορά τις αγορές αυτή τη στιγμή, το πλοίο βυθίζεται.
Όλoι οι σημαντικοί δείκτες παρουσιάζουν πτωτικές τάσεις. Ρίξτε μια ματιά σε αυτό το διάγραμμα:
Στο παρελθόν οι αναλυτές είχαν προειδοποιήσει ότι βιώνουμε σε μια «αόρατη bear market» - οι δείκτες «αποκάλυπταν» κέρδη μόνο επειδή οι πιο δεικτοβαρείς μετοχές ανέβαιναν.
Οι πτώσεις σίγουρα επεκτάθηκαν τις τελευταίες ημέρες. Πολλοί δείκτες έχουν δει τα κέρδη του 2025 να εξατμίζονται και να κινούνται σε επίπεδα στασιμότητας ή ακόμα και σε αρνητικά επίπεδα.
Τίποτα δεν είναι ασφαλές. Το Bitcoin, για παράδειγμα, υποχώρησε γρήγορα 20% από τα ιστορικά υψηλά του.
Σύμφωνα με τον γνωστό οικονομολόγο Harry Dent, μπορεί να υπάρχει μια διάχυτη ευφορία λόγω της εκλογής Trump, ωστόσο η αβεβαιότητα μπορεί να είναι το βασικό ζήτημα του 2025.
«Μπορεί να νομίζετε πως χάρη στις οικονομικές πολιτικές του νέου Αμερικανού προέδρου, οι ΗΠΑ και, κατά συνέπεια, ο κόσμος θα αποφύγουν την ύφεση.
Ωστόσο, η αλήθεια είναι πως κάθε οικονομική κρίση έχει κυκλικά χαρακτηριστικά και για αυτό είναι μεγαλύτερη από κάθε κυβέρνηση – δεν έχει σημασία ποιος κυβερνά.
Δεν έχει σημασία που κυβερνά ο Trump, αλλά η κρίση θα σκάσει σαν τούβλο στο κεφάλι του».
Οι λόγοι
Σύμφωνα με τον Dent, οι λόγοι για τους οποίους θα συμβεί αυτό είναι οι εξής:
1. Κάθε οικονομική κρίση ξεσπά ύστερα από χρόνια έντονης οικονομικής επέκτασης και ευφορίας – διανύουμε το 16ο έτος της τρέχουσας bull market.
2 Κάθε οικονομική κρίση ξεσπά λόγω χρέους… Αναλογιστείτε πως οι ΗΠΑ έχουν χρέος που ξεπερνά τα 36 τρισεκατομμύρια δολάρια (136% επί του ΑΕΠ), με το έλλειμμα το 2024 να ξεπερνά τα 1,8 τρισεκατομμύρια δολάρια.
3 Κάθε οικονομική κρίση ξεσπά όταν ο πληθωρισμός και τα επιτόκια είναι σε υψηλά επίπεδα.
4 Κάθε οικονομική κρίση πυροδοτείται όταν το χρέος των καταναλωτών πλέον δεν είναι διαχειρίσιμο – σε ιστορικό υψηλό στις ΗΠΑ.
5 Η Ευρώπη και η Κίνα παρουσιάζουν τεράστιο δημογραφικό πρόβλημα και πρόβλημα χρέους – ουσιαστικά αργοπεθαίνουν, γεγονός με σημαντικές συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία.
Γιατί ο Dent έχει δίκιο
Η αλήθεια είναι πως η οικονομία Trump εκπέμπει σήματα κινδύνου.
Λίγες μόλις εβδομάδες πριν από τις προεδρικές εκλογές του 2024 στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Economist εξηγούσε γιατί η οικονομία της χώρας τα πήγαινε τόσο… εξαιρετικά, με χαμηλή ανεργία, ελεγχόμενο πληθωρισμό και ρυθμό ανάπτυξης που δεν συγκρινόταν με καμία άλλη ανεπτυγμένη οικονομία.
Παρ’ όλα αυτά, η ευρεία δυσαρέσκεια των Αμερικανών για την ακρίβεια βοήθησε τον Donald Trump να κερδίσει τις εκλογές.
Μερικούς μήνες αργότερα, η οικονομία των ΗΠΑ δεν φαίνεται πια να αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση.
Τα παραδοσιακά οικονομικά μεγέθη, από τις κεφαλαιαγορές έως την καταναλωτική εμπιστοσύνη, αποπνέουν ελάχιστη αισιοδοξία.
Ο Trump έφερε, όπως είχε υποσχεθεί, οικονομική επανάσταση στις Ηνωμένες Πολιτείες - αλλά όχι προς το καλύτερο.
Οι αμερικανικές αγορές μετοχών όχι μόνο έχουν απολέσει τα κέρδη που συσσώρευσαν μετά τη νίκη του Trump, αλλά συνεχίζουν να πέφτουν.
Σχεδόν κάθε μέρα εμφανίζεται ένας νέος τίτλος ειδήσεων τύπου «η χειρότερη ημέρα από…» για τον γενικό δείκτη S&P 500, τον Dow Jones ή τον τεχνολογικό Nasdaq.
Σύμφωνα με τον Fear and Greed Index του CNN, οι αγορές βρίσκονται σε κατάσταση «ακραίου φόβου».
Οι αγορές ομολόγων, γνωστές για τη σκληρή και αδυσώπητη λογική τους, είναι διχασμένες.
Η κυρίαρχη ανησυχία είναι ότι οι οικονομικές πολιτικές του Trump θα επιβαρύνουν τόσο πολύ την ανάπτυξη, που η Ομοσπονδιακή Τράπεζα (Fed) θα αναγκαστεί να μειώσει τα επιτόκια για να αντισταθμίσει τον πληθωρισμό που ο ίδιος ο Trump επιδεινώνει μέσω των δασμών.
Οι παγκόσμιες αγορές ομολόγων βρίσκονται σε ελεύθερη πτώση λόγω των δασμών και της εμπρηστικής «οικονομικής πολιτικής» του Αμερικανού προέδρου, ενώ παράλληλα η Ευρώπη δαπανά τεράστια ποσά σε στρατιωτικούς εξοπλισμούς.
Ένα ακόμη ανησυχητικό σημάδι είναι η αντιστροφή της καμπύλης αποδόσεων ορισμένων βραχυπρόθεσμων αμερικανικών κρατικών ομολόγων – δείκτης που προαναγγέλλει ύφεση.
Η καταναλωτική εμπιστοσύνη υποχωρεί με τον ταχύτερο ρυθμό των τελευταίων τριών ετών, καθώς οι καταναλωτές ανησυχούν για τις αυξήσεις.
Μια φαινομενικά θετική είδηση, ο δείκτης PMI, είναι στην πραγματικότητα ένα ανησυχητικό σημάδι, καθώς η άνοδος της βιομηχανικής δραστηριότητας αποδίδεται κυρίως σε μια βιαστική προσπάθεια να προλάβουν οι επιχειρήσεις το κύμα εμπορικών φραγμών και την αύξηση του κόστους πρώτων υλών.
Παρά τις διαβεβαιώσεις του Trump, οι αγρότες δεν «διασκεδάζουν».
Η Κίνα ετοιμάζει αντίποινα, στοχεύοντας εξαγωγές αγροτικών προϊόντων άνω των 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων - ένας τομέας που είχε ήδη πληγεί από τους εμπορικούς πολέμους της πρώτης θητείας του Αμερικανού προέδρου.
Το αμερικανικό δολάριο συνεχίζει να πέφτει - και όχι μόνο έναντι των ευρωπαϊκών οικονομιών αλλά και απέναντι σε ένα σύνολο διεθνών νομισμάτων.
Αυτό είναι το αντίθετο από αυτό που θα περίμενε κανείς σε ένα περιβάλλον προστατευτισμού, υποδηλώνοντας μια βαθύτερη κρίση εμπιστοσύνης στο δολάριο.
Η εικόνα της απασχόλησης δεν είναι πιο ενθαρρυντική, αν και τα επίσημα στοιχεία θα δημοσιευτούν στις 7 Μαρτίου.
Μια πρώτη ένδειξη δείχνει απότομη επιβράδυνση στις προσλήψεις τον προηγούμενο μήνα.
Οι οικονομολόγοι, που προηγουμένως υποβάθμιζαν τον αντίκτυπο των πολιτικών του Trump στο εμπόριο, τώρα σπεύδουν να αναθεωρήσουν τις προβλέψεις τους για το 2025.
Ένας από τους πιο σημαντικούς δείκτες προβλέπει μάλιστα σοβαρή ύφεση στις ΗΠΑ το πρώτο τρίμηνο, μια δραματική μεταβολή από τις εκτιμήσεις για ανάπτυξη μόλις λίγες εβδομάδες νωρίτερα.
Στα λιμάνια και τις εφοδιαστικές αλυσίδες, η κατάσταση δεν είναι καλύτερη.
Οι επαγγελματίες του κλάδου βρίσκονται σε σύγχυση λόγω των διαρκών αλλαγών στις εμπορικές πολιτικές του Trump.
Παρά τις αρχικές προσδοκίες της Wall Street για μεγάλες φορολογικές περικοπές και χαλάρωση των ρυθμίσεων, η οικονομική αβεβαιότητα ήταν ακριβώς αυτό που υποσχέθηκε ο Trump.
Είχε δεσμευτεί να ξεκινήσει εμπορικούς πολέμους, να αυξήσει απότομα τους φόρους για επιχειρήσεις και καταναλωτές, να αποδυναμώσει το δολάριο και να επιτεθεί στη Fed και το κράτος δικαίου - δύο θεμέλια της οικονομικής σταθερότητας των ΗΠΑ.
Η βασική διαφορά από την πρώτη θητεία του είναι ότι αυτή τη φορά δεν φαίνεται διατεθειμένος να κάνει πίσω, ακόμα και όταν οι αγορές καταρρέουν.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών