Οι περιορισμοί στη μετανάστευση αναμφίβολα αποτελούν προτεραιότητα για τη νέα κυβέρνηση
Εβδομάδες σπέκουλας οδήγησαν στη στιγμή που σήμερα στις 19:00, ώρα Ελλάδος, ο Donald Trump θα ορκιστεί για δεύτερη φορά το χέρι του στη Βίβλο ότι θα υπηρετήσει πιστά το προεδρικό αξίωμα των ΗΠΑ.
Η επιστροφή του στον Λευκό Οίκο θα πρέπει επιτέλους να αρχίσει να φέρνει σαφήνεια στις τεράστιες αβεβαιότητες που αντιμετωπίζει η παγκόσμια οικονομία και οι χρηματοπιστωτικές αγορές σχετικά με το πόσο μεγάλο μέρος της ρητορικής του Trump, τόσο στην προεκλογική εκστρατεία όσο και ως εκλεγμένος πρόεδρος, θα γίνει κυβερνητική πραγματικότητα, σημειώνει σε ανάλυσή της η Capital Economics.
Παρά τον καταιγισμό πρόσφατων αναφορών σχετικά με το τι σχεδιάζει ο Trump για τις πρώτες ημέρες της προεδρίας του, μέχρι στιγμής κανείς δεν γνωρίζει πραγματικά τι έρχεται - το μόνο πραγματικά βέβαιο είναι ότι η πορεία των αγορών είναι πιθανό να παραμείνει ανώμαλη.
Οι δασμοί δεν είναι απαραίτητα ο μπαμπούλας
Υπάρχουν μερικοί τομείς στους οποίους μπορούμε να είμαστε αρκετά σίγουροι για το τι πρέπει να περιμένουμε, σημειώνει η Capital Economics.
Πρώτον, είναι πιθανό να αυξηθούν οι δασμοί στις αμερικανικές εισαγωγές, αν και το πότε, κατά πόσο ή σε ποια αγαθά και χώρες, παραμένει ασαφές.
«Με βάση τη ρητορική του Trump, υποθέσαμε ότι οι ΗΠΑ θα επιβάλουν δασμούς 60% στις εισαγωγές από την Κίνα και έναν καθολικό δασμό 10% στις εισαγωγές από άλλες χώρες, αν και με το ενδεχόμενο εξαιρέσεων για ορισμένα αγαθά, όπως η ενέργεια.
Αν και οι υψηλότεροι δασμοί δεν αποτελούν καλή πολιτική, οι οικονομικές συνέπειες είναι συχνά υπερβολικές.
Ο αντίκτυπος θα εξαρτηθεί από διάφορους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένου του μεγέθους και του πεδίου εφαρμογής των δασμών, του βαθμού στον οποίο το δολάριο θα ανατιμηθεί ως απάντηση και της έκτασης των αντιποίνων από άλλες χώρες.
Συνολικά, θεωρούμε ότι οι υψηλότεροι δασμοί θα μπορούσαν να ωθήσουν τον πληθωρισμό του ΔΤΚ των ΗΠΑ πάνω από το 3% ετησίως μέχρι το τέλος του 2025, αλλά, δεδομένου ότι αυτό αντιπροσωπεύει μια μετατόπιση του επιπέδου των τιμών σε ένα βήμα και όχι την έναρξη διαδοχικών αυξήσεων των τιμών, η επίδραση θα πρέπει να είναι προσωρινή και ο πληθωρισμός θα πρέπει να υποχωρήσει το 2026», εξηγούν οι αναλυτές.
Και ενώ το Μεξικό, ο Καναδάς και η Κίνα θα μπορούσαν να πληγούν σχετικά σκληρά από αυτούς τους δασμούς (ίσως μειώνοντας το αντίστοιχο ΑΕΠ τους κατά 0,5-1,0% μονάδες), ο αντίκτυπος σε άλλες οικονομίες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων της Ευρώπης, είναι πιθανό να είναι μέτριος.
Μακροπρόθεσμα, το μεγαλύτερο ζήτημα είναι ο βαθμός στον οποίο η επιβολή δασμών θα οδηγήσει σε ουσιαστική επιδείνωση των σχέσεων μεταξύ των ΗΠΑ και των παραδοσιακών συμμάχων τους.
Ένα από τα δυνατά σημεία της Αμερικής σε έναν σπαρασσόμενο κόσμο είναι η έκταση των συμμαχιών και της επιρροής της τόσο στις μεγάλες ανεπτυγμένες οικονομίες όσο και σε αρκετές μεγάλες αναδυόμενες αγορές.
Αυτό διευκόλυνε την Ουάσινγκτον να αναδιαμορφώσει τις αλυσίδες εφοδιασμού μακριά από την Κίνα σε τομείς που θεωρούνται στρατηγικής σημασίας.
Συνέβαλε επίσης στη διευκόλυνση της επιβολής ευρέων ελέγχων στις εξαγωγές τεχνολογίας αιχμής από τη Δύση προς την Κίνα.
Εάν η πιο ανταγωνιστική προσέγγιση του Trump αποδυναμώσει τις συμμαχίες της Αμερικής, θα υπονομεύσει ένα από τα βασικά πλεονεκτήματά της έναντι της Κίνας σε έναν κατακερματισμένο κόσμο.
H στασιμοπληθωριστική καταστολή των ξένων εργατών
Οι περιορισμοί στη μετανάστευση αναμφίβολα αποτελούν προτεραιότητα για τη νέα κυβέρνηση, αν και ο αντίκτυπός τους στις μεταναστευτικές ροές και ο βαθμός στον οποίο η κυβέρνηση θα απομακρύνει τους εργαζόμενους χωρίς χαρτιά είναι επίσης ασαφής.
Αυτό σημαίνει ότι οι οικονομικές τους συνέπειες είναι εξίσου αβέβαιες.
Όλοι οι άλλοι παράγοντες είναι ίσοι, οι προσπάθειες για τη μείωση της καθαρής μετανάστευσης προς τις ΗΠΑ και την απομάκρυνση των εργαζομένων χωρίς χαρτιά θα συμπιέσουν την προσφορά εργασίας.
Αυτό με τη σειρά του θα μειώσει το δυνητικό ΑΕΠ.
Δεδομένου όμως ότι και οι μετανάστες ξοδεύουν, η συνολική ζήτηση θα είναι επίσης ασθενέστερη από ό,τι θα συνέβαινε διαφορετικά.
Οι συνέπειες για τον πληθωρισμό είναι επομένως πιο διφορούμενες από ό,τι πολλοί υποθέτουν.
Είναι επίσης σημαντικό να σημειωθεί ότι η μετανάστευση προς τις ΗΠΑ έχει ήδη επιβραδυνθεί σημαντικά τους τελευταίους έξι μήνες.
«Η αίσθησή μας είναι ότι οι επιπτώσεις της μεταναστευτικής μεταρρύθμισης θα είναι ελαφρώς στασιμοπληθωριστικές, αν και πολλά θα εξαρτηθούν από την κλίμακα και το χρονοδιάγραμμα των πολιτικών σε αυτόν τον τομέα», τονίζει η Capital Economics.
Όλοι οι δρόμοι οδηγούν πίσω στη δημοσιονομική πολιτική
Ενώ οι δασμοί και η μεταναστευτική μεταρρύθμιση έχουν γίνει πρωτοσέλιδα, η προσέγγιση της κυβέρνησης Trump στη δημοσιονομική πολιτική είναι αναμφισβήτητα το πιο σημαντικό ζήτημα.
H δημοσιονομική θέση των ΗΠΑ βρίσκεται σε σημαντικά χειρότερη θέση τώρα από ό,τι όταν ανέλαβε τα καθήκοντά του ο Trump το 2017.
Το έλλειμμα του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού είναι κοντά στο 7% του ΑΕΠ και το καθαρό χρέος κινείται κοντά στο 100% του ΑΕΠ.
Συν τοις άλλοις, η μετάβαση από τα αρνητικά στα θετικά πραγματικά επιτόκια έχει καταστήσει την αριθμητική που διέπει τη δυναμική του δημόσιου χρέους των ΗΠΑ εξαιρετικά δύσκολη.
Με τα τρέχοντα επιτόκια και ακόμη και αν υποθέσουμε ότι η αύξηση του ΑΕΠ παραμένει κοντά στον πρόσφατο σταθερό ρυθμό της, οι ΗΠΑ θα πρέπει να προβούν σε δημοσιονομική συμπίεση ισοδύναμη με το 3% του ΑΕΠ για να σταθεροποιήσουν τον λόγο του ομοσπονδιακού χρέους προς το ΑΕΠ.
Αυτό περιορίζει τα περιθώρια για πρόσθετες φοροελαφρύνσεις που χρηματοδοτούνται από το έλλειμμα. Κατά συνέπεια, εάν ο Trump πρόκειται να πραγματοποιήσει τις προεκλογικές του υποσχέσεις για μείωση των φόρων από τα φιλοδωρήματα μέχρι τα εταιρικά κέρδη, τότε αυτές θα πρέπει να χρηματοδοτηθούν είτε από αυξήσεις άλλων φόρων (όπως οι δασμοί) είτε από περικοπές δαπανών.
Καθένα από τα δύο θα αποτελούσε μετατόπιση του βάρους της φορολογίας ή των δαπανών στην οικονομία και όχι πρόσθετη δημοσιονομική τόνωση που θα ενίσχυε τη συνολική ζήτηση.
Κάνοντας ένα βήμα πίσω, πολλοί από τους διακηρυγμένους στόχους του Trump απαιτούν στην πραγματικότητα αυστηροποίηση της δημοσιονομικής πολιτικής. Κατ' αρχάς, αν όλα τα άλλα πράγματα είναι ίσα, μια αυστηρότερη δημοσιονομική στάση θα μείωνε τόσο το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών όσο και το εμπορικό έλλειμμα.
Και δεδομένου ότι θα επέτρεπε τη χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής, θα βοηθούσε επίσης στην αποδυνάμωση του δολαρίου και θα παρείχε στήριξη στις αμερικανικές εξαγωγές.
Η δημοσιονομική εξυγίανση θα πρέπει να βρίσκεται στο επίκεντρο των οικονομικών σχεδίων της επόμενης κυβέρνησης, εκτιμά η Capital Economics.
Aντίθετα, αν η κυβέρνηση έχει την πρόθεση να προωθήσει πρόσθετες φοροελαφρύνσεις που χρηματοδοτούνται από το έλλειμμα, τότε οι δυσμενείς συνέπειες θα μπορούσαν να είναι σημαντικές.
Όχι μόνο θα διευρύνουν το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών της Αμερικής και, βραχυπρόθεσμα τουλάχιστον, θα συμβάλουν σε ένα ακόμη ισχυρότερο δολάριο (αφού η νομισματική πολιτική θα πρέπει να είναι αντίστοιχα αυστηρότερη).
Αλλά θα απειλούσαν επίσης μια γρήγορη και σοβαρή αντίδραση στις αγορές ομολόγων που θα σφίγγει τις χρηματοπιστωτικές συνθήκες και θα επιβαρύνει τη δραστηριότητα.
Στην εποχή μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση κυριάρχησαν οι ενέργειες των κεντρικών τραπεζών: οι δραματικές μειώσεις των επιτοκίων τους και η επέκταση των ισολογισμών τους μέσω των αγορών περιουσιακών στοιχείων καθόρισαν τον τόνο στις αγορές, ενώ οι δημοσιονομικές εκτιμήσεις έμειναν σε δεύτερη μοίρα. Αυτό αρχίζει να αλλάζει.
Ό,τι κι αν φέρει η νέα κυβέρνηση, οι ενέργειές της (και οι αδράνειές της) στον τομέα της δημοσιονομικής πολιτικής θα επηρεάσουν σημαντικά τα αποτελέσματα των επόμενων τεσσάρων ετών.
Η επιστροφή του στον Λευκό Οίκο θα πρέπει επιτέλους να αρχίσει να φέρνει σαφήνεια στις τεράστιες αβεβαιότητες που αντιμετωπίζει η παγκόσμια οικονομία και οι χρηματοπιστωτικές αγορές σχετικά με το πόσο μεγάλο μέρος της ρητορικής του Trump, τόσο στην προεκλογική εκστρατεία όσο και ως εκλεγμένος πρόεδρος, θα γίνει κυβερνητική πραγματικότητα, σημειώνει σε ανάλυσή της η Capital Economics.
Παρά τον καταιγισμό πρόσφατων αναφορών σχετικά με το τι σχεδιάζει ο Trump για τις πρώτες ημέρες της προεδρίας του, μέχρι στιγμής κανείς δεν γνωρίζει πραγματικά τι έρχεται - το μόνο πραγματικά βέβαιο είναι ότι η πορεία των αγορών είναι πιθανό να παραμείνει ανώμαλη.
Οι δασμοί δεν είναι απαραίτητα ο μπαμπούλας
Υπάρχουν μερικοί τομείς στους οποίους μπορούμε να είμαστε αρκετά σίγουροι για το τι πρέπει να περιμένουμε, σημειώνει η Capital Economics.
Πρώτον, είναι πιθανό να αυξηθούν οι δασμοί στις αμερικανικές εισαγωγές, αν και το πότε, κατά πόσο ή σε ποια αγαθά και χώρες, παραμένει ασαφές.
«Με βάση τη ρητορική του Trump, υποθέσαμε ότι οι ΗΠΑ θα επιβάλουν δασμούς 60% στις εισαγωγές από την Κίνα και έναν καθολικό δασμό 10% στις εισαγωγές από άλλες χώρες, αν και με το ενδεχόμενο εξαιρέσεων για ορισμένα αγαθά, όπως η ενέργεια.
Αν και οι υψηλότεροι δασμοί δεν αποτελούν καλή πολιτική, οι οικονομικές συνέπειες είναι συχνά υπερβολικές.
Ο αντίκτυπος θα εξαρτηθεί από διάφορους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένου του μεγέθους και του πεδίου εφαρμογής των δασμών, του βαθμού στον οποίο το δολάριο θα ανατιμηθεί ως απάντηση και της έκτασης των αντιποίνων από άλλες χώρες.
Συνολικά, θεωρούμε ότι οι υψηλότεροι δασμοί θα μπορούσαν να ωθήσουν τον πληθωρισμό του ΔΤΚ των ΗΠΑ πάνω από το 3% ετησίως μέχρι το τέλος του 2025, αλλά, δεδομένου ότι αυτό αντιπροσωπεύει μια μετατόπιση του επιπέδου των τιμών σε ένα βήμα και όχι την έναρξη διαδοχικών αυξήσεων των τιμών, η επίδραση θα πρέπει να είναι προσωρινή και ο πληθωρισμός θα πρέπει να υποχωρήσει το 2026», εξηγούν οι αναλυτές.
Και ενώ το Μεξικό, ο Καναδάς και η Κίνα θα μπορούσαν να πληγούν σχετικά σκληρά από αυτούς τους δασμούς (ίσως μειώνοντας το αντίστοιχο ΑΕΠ τους κατά 0,5-1,0% μονάδες), ο αντίκτυπος σε άλλες οικονομίες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων της Ευρώπης, είναι πιθανό να είναι μέτριος.
Μακροπρόθεσμα, το μεγαλύτερο ζήτημα είναι ο βαθμός στον οποίο η επιβολή δασμών θα οδηγήσει σε ουσιαστική επιδείνωση των σχέσεων μεταξύ των ΗΠΑ και των παραδοσιακών συμμάχων τους.
Ένα από τα δυνατά σημεία της Αμερικής σε έναν σπαρασσόμενο κόσμο είναι η έκταση των συμμαχιών και της επιρροής της τόσο στις μεγάλες ανεπτυγμένες οικονομίες όσο και σε αρκετές μεγάλες αναδυόμενες αγορές.
Αυτό διευκόλυνε την Ουάσινγκτον να αναδιαμορφώσει τις αλυσίδες εφοδιασμού μακριά από την Κίνα σε τομείς που θεωρούνται στρατηγικής σημασίας.
Συνέβαλε επίσης στη διευκόλυνση της επιβολής ευρέων ελέγχων στις εξαγωγές τεχνολογίας αιχμής από τη Δύση προς την Κίνα.
Εάν η πιο ανταγωνιστική προσέγγιση του Trump αποδυναμώσει τις συμμαχίες της Αμερικής, θα υπονομεύσει ένα από τα βασικά πλεονεκτήματά της έναντι της Κίνας σε έναν κατακερματισμένο κόσμο.
H στασιμοπληθωριστική καταστολή των ξένων εργατών
Οι περιορισμοί στη μετανάστευση αναμφίβολα αποτελούν προτεραιότητα για τη νέα κυβέρνηση, αν και ο αντίκτυπός τους στις μεταναστευτικές ροές και ο βαθμός στον οποίο η κυβέρνηση θα απομακρύνει τους εργαζόμενους χωρίς χαρτιά είναι επίσης ασαφής.
Αυτό σημαίνει ότι οι οικονομικές τους συνέπειες είναι εξίσου αβέβαιες.
Όλοι οι άλλοι παράγοντες είναι ίσοι, οι προσπάθειες για τη μείωση της καθαρής μετανάστευσης προς τις ΗΠΑ και την απομάκρυνση των εργαζομένων χωρίς χαρτιά θα συμπιέσουν την προσφορά εργασίας.
Αυτό με τη σειρά του θα μειώσει το δυνητικό ΑΕΠ.
Δεδομένου όμως ότι και οι μετανάστες ξοδεύουν, η συνολική ζήτηση θα είναι επίσης ασθενέστερη από ό,τι θα συνέβαινε διαφορετικά.
Οι συνέπειες για τον πληθωρισμό είναι επομένως πιο διφορούμενες από ό,τι πολλοί υποθέτουν.
Είναι επίσης σημαντικό να σημειωθεί ότι η μετανάστευση προς τις ΗΠΑ έχει ήδη επιβραδυνθεί σημαντικά τους τελευταίους έξι μήνες.
«Η αίσθησή μας είναι ότι οι επιπτώσεις της μεταναστευτικής μεταρρύθμισης θα είναι ελαφρώς στασιμοπληθωριστικές, αν και πολλά θα εξαρτηθούν από την κλίμακα και το χρονοδιάγραμμα των πολιτικών σε αυτόν τον τομέα», τονίζει η Capital Economics.
Όλοι οι δρόμοι οδηγούν πίσω στη δημοσιονομική πολιτική
Ενώ οι δασμοί και η μεταναστευτική μεταρρύθμιση έχουν γίνει πρωτοσέλιδα, η προσέγγιση της κυβέρνησης Trump στη δημοσιονομική πολιτική είναι αναμφισβήτητα το πιο σημαντικό ζήτημα.
H δημοσιονομική θέση των ΗΠΑ βρίσκεται σε σημαντικά χειρότερη θέση τώρα από ό,τι όταν ανέλαβε τα καθήκοντά του ο Trump το 2017.
Το έλλειμμα του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού είναι κοντά στο 7% του ΑΕΠ και το καθαρό χρέος κινείται κοντά στο 100% του ΑΕΠ.
Συν τοις άλλοις, η μετάβαση από τα αρνητικά στα θετικά πραγματικά επιτόκια έχει καταστήσει την αριθμητική που διέπει τη δυναμική του δημόσιου χρέους των ΗΠΑ εξαιρετικά δύσκολη.
Με τα τρέχοντα επιτόκια και ακόμη και αν υποθέσουμε ότι η αύξηση του ΑΕΠ παραμένει κοντά στον πρόσφατο σταθερό ρυθμό της, οι ΗΠΑ θα πρέπει να προβούν σε δημοσιονομική συμπίεση ισοδύναμη με το 3% του ΑΕΠ για να σταθεροποιήσουν τον λόγο του ομοσπονδιακού χρέους προς το ΑΕΠ.
Αυτό περιορίζει τα περιθώρια για πρόσθετες φοροελαφρύνσεις που χρηματοδοτούνται από το έλλειμμα. Κατά συνέπεια, εάν ο Trump πρόκειται να πραγματοποιήσει τις προεκλογικές του υποσχέσεις για μείωση των φόρων από τα φιλοδωρήματα μέχρι τα εταιρικά κέρδη, τότε αυτές θα πρέπει να χρηματοδοτηθούν είτε από αυξήσεις άλλων φόρων (όπως οι δασμοί) είτε από περικοπές δαπανών.
Καθένα από τα δύο θα αποτελούσε μετατόπιση του βάρους της φορολογίας ή των δαπανών στην οικονομία και όχι πρόσθετη δημοσιονομική τόνωση που θα ενίσχυε τη συνολική ζήτηση.
Κάνοντας ένα βήμα πίσω, πολλοί από τους διακηρυγμένους στόχους του Trump απαιτούν στην πραγματικότητα αυστηροποίηση της δημοσιονομικής πολιτικής. Κατ' αρχάς, αν όλα τα άλλα πράγματα είναι ίσα, μια αυστηρότερη δημοσιονομική στάση θα μείωνε τόσο το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών όσο και το εμπορικό έλλειμμα.
Και δεδομένου ότι θα επέτρεπε τη χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής, θα βοηθούσε επίσης στην αποδυνάμωση του δολαρίου και θα παρείχε στήριξη στις αμερικανικές εξαγωγές.
Η δημοσιονομική εξυγίανση θα πρέπει να βρίσκεται στο επίκεντρο των οικονομικών σχεδίων της επόμενης κυβέρνησης, εκτιμά η Capital Economics.
Aντίθετα, αν η κυβέρνηση έχει την πρόθεση να προωθήσει πρόσθετες φοροελαφρύνσεις που χρηματοδοτούνται από το έλλειμμα, τότε οι δυσμενείς συνέπειες θα μπορούσαν να είναι σημαντικές.
Όχι μόνο θα διευρύνουν το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών της Αμερικής και, βραχυπρόθεσμα τουλάχιστον, θα συμβάλουν σε ένα ακόμη ισχυρότερο δολάριο (αφού η νομισματική πολιτική θα πρέπει να είναι αντίστοιχα αυστηρότερη).
Αλλά θα απειλούσαν επίσης μια γρήγορη και σοβαρή αντίδραση στις αγορές ομολόγων που θα σφίγγει τις χρηματοπιστωτικές συνθήκες και θα επιβαρύνει τη δραστηριότητα.
Στην εποχή μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση κυριάρχησαν οι ενέργειες των κεντρικών τραπεζών: οι δραματικές μειώσεις των επιτοκίων τους και η επέκταση των ισολογισμών τους μέσω των αγορών περιουσιακών στοιχείων καθόρισαν τον τόνο στις αγορές, ενώ οι δημοσιονομικές εκτιμήσεις έμειναν σε δεύτερη μοίρα. Αυτό αρχίζει να αλλάζει.
Ό,τι κι αν φέρει η νέα κυβέρνηση, οι ενέργειές της (και οι αδράνειές της) στον τομέα της δημοσιονομικής πολιτικής θα επηρεάσουν σημαντικά τα αποτελέσματα των επόμενων τεσσάρων ετών.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών